No 212 i913
Wobnsdag 11 Juni.
27e Jaargai
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
B
D
D
B
B
B
B
B
B
eHRISTELIJK-
HISTORISCH
en.
Merrieveulens,
fee Vaarzen,
Uil
hengstveulen,
tl aankomende
Statendistrictl oop«
«n opnieuw «—"r4*
chen
Tylloozen.
)ozen zonen
nebroek bij Haarlem.
kloosterman
donner.
willemse, secr
8 en 5 Uup
&UOP
KOOP
knecht
rlieden
CLSt"bod.e.
- Qoea.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
Kiezers van Goes
S t e no. "biljet
vierleden voorde Provinciale Staten
Aan-
wijzing
der
keuze.
NAMEN
Voorletters
BRUGGEMAN
P.
DEKKER
A. S. J.
DOMINIC US
J. H. O.
ELENBAAS
J. N.
LINDEIJER
G F.
MULDER
D.
NOORDIJKE
M.
OSSEWAARDE
J.
WELLEMAN
J.
WONDERGEM
J.
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Binnenland.
^iddeibur,,
Te belang onzer
h DE
pro-
of TYLLOOZEN hii
partijen te koop ge.
t.
-f-cj JAGER,
"•«temoog
entstijfsel koopt, lel
en U geeft 1
LTENT8TIJF8EL
e.
aan 19
OB DUIJVlij,
S Pz., Dom burg,
bij A. LGUWS,
Serooskerke.
ok in ruil voor een
Paardje. Adres JAN
>urg.
^OOP
ndenkar,
w, bij de Wed. DE
p s k e r k e (Z.)
3EN, Vrouwepolder.
October
)E VISSER,
St. Laurens.
met October
'URMOND, Vlissin-
■uimen tijd werk,
ïmerfabriek „Zee-
A. FRET.
i stonden aan
OUW, Opzichten
433..)
§7.ro
7.46
l 7hs
4
S
7.C6
8-oj
-0
8.12
a
0
a
8.20
13
s*
f'
3
U
1/3
IJ
8.17
8.27
8.36
m
3
M
8.46
<v
Q
O
V)
8
3
<y
8.z8
8.53
3
V
"2
9/2
9.11
z
N
9.17
a
V
ht
a
tv
9.29
<v
H
ctf
V
w
8.57
9.4O
9.49
02
9.10
9.58
-
9.48
IO.4O
30
10.41
IM3
5°
°5
11.22
oc
12.29
+5
M-35
29
12.17
37
via Goch.
Crefeld
te Goes geen rei-
2.06
1.29
6,01
8.46
3.05
MS
943
3.52
8.0I
4.14
8.20
I.28
8.34
irwest -
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
WISSENKERKE.
De Zeeuw steunt voor den gemeente
raad de candidatuur van
C. M. N00RDH0EK.
Alleen die je hebben moet zwart ma
ken. Die je niet hebben moet, niets aan
doen. ïlSSÜ
Er zijn vier candidatendus die vier
die je hebben moet die maakt je zwart.
Zegt dat toch ook aan uw vrienden.
voor de verkiezing van
in het Kiesdistrict GOES
op Vrijdag 13 Juni 1913.
Dus: het 2e, 6e, 7e en 10e witte
puntje goed zwart gemaakt.
Bedenkt, indien uw biljet er anders
uitziet, dan is uw biljet voor onze can- j
«idateu van Onwaarde. j
11 Juni 1913.
Op z'n Limburgach.
De heer Welleman, candidaat voorde
Kamer en de Staten in de districten
jontenisse en Goes heeft in de Goeache
ourant een stuk zelfverheerlijking uit
gehaald, dat wij wel mochten helpen
ereeuwigen. Hij plaatste een schrijven
ani ftchzelf waarin hij zichzelf aanbe-
a'H getrouw aanhanger en verzorger
a'1 jGroote Kerk, zijn bakermatvoor
i-e- bij het meeat gevoelt, en aan welke
J zyn penninkake offert.
m U wel altemaal heel braaf
ware beter geweest zoo een
bei gezegd had. Nu riekt het wel
een beetje
J,00ral (\at krijgshaftige slot dat deze
alle )U1 ,a( bescheidenheid, let wel in
mLr^ldenheid cursief drukken liet,
een comischen indruk als van
iemand die met een houten sabeltje op
een meelzak slaat.
Verbeeldt u, daar staat
Vandaar dat ik hier in alle beschei
denheid, maar uit volle overtuiging
spreek „Mocht ooit op wetgevend ge
bied de Ned. Herv. kerk worden bedreigd,
dan zal deze in mij niet alleen als Neder-
landsch burger, maar ook als politicus
een krachtigen verdediger vinden, overal
en altijd
Hier is ieder woord een sabelslag. De
sabel van Voigt, den held van Köpenick
is er niets bij.
Alleen maar de uitwerking zal zoo
sober zijnwanten dit wordt door
dezen politicus uit het oog verloren
de Ned. Herv. kerk is niet in gevaar,
wordt niet bedreigd en is derhalve om
zijn bescherming niet verlegen.
Alleen, wanneer nu of later de vrij
zinnigen en hunne roode neefjes de
socialisten de meerderheid krijgen en
de heer Welleman is[,aardig bezig daar
toe mee te werken,'dan zal de Ned.
Herv. kerk gevaar f loopen, gelijk in
Frankrijk de Roomsche kerk. Want dan
zal het ongeloof al wat kerk is, financieel
los maken van den Staat, en aan welke
zijde dan de heer Welleman zal staan
gesteld althans dat hij ooit Kamer-
lidwordt! durven wij niet zoodade
lijk uitmaken.
Op nog een ander leuk feit moeten
wij de aandacht vestigen. De Limburg-
sche manier van aanbeveling, door den
heer Welleman ingevoerd, heeft in ge
noemde districten terstond navolging
gevonden.
De heer Osse waarde, eveneens linksch
Kamercandidaat, neemt zijn vrijzinni
gen mededinger Welleman onder handen
in een lang artikel, waarin ook hij zich
zelf aanbeveelt, en wel als „een arbeiders
vriend, ook een rooie", met „een grooter
staat van dienst dan Welleman."
Het oude liedje vrijzinnig democraten
en sociaal democraten tegen elkander
opbiedend. Wij mengen ons in hun ge
sprek niet. Wij halen het alleen aan om
het oolijke van 't gevalWelleman be
veelt zich aan met de betoogingik heb
mijn kerk zoo lief. Osse waarde doet het
zelfde maar eerlijker als arbeiders
vriend.
En dan de redactie van de Goeache
Courant, in haar verbouwereerdheid over
de rake slagen die Ossewaarde op Wei
mans rug laat neerkomen, en over den
gevoeligen indruk dien deze achterlaten,
doet iets, wat een zedelijk hoogstaande
redactie „overal en altijd" verboden is
zij roept namelijk het schaterend publiek
toe dat „ook een arbeidersvriend, maar
een rooie" de heer Ossewaarde is
Want men [moet weten en hierin
is Welleman weer eerlijker dan Osse
waarde Welleman teekende zijn zelf-
aanbeveling, maar Ossewaarde, (het is
de Goeache die het in een briefwisseling
verklaptde zijne niet.
Doch laten wij ophouden, 't wordt al
te comisch.
Een circulaire.
Aan de dorpsgenooten van den bur
gemeester van Serooskerke is door de
heeren ds. D. Müller, P. W. M. Hoegen
van Hoogelande en H. G. J. v. d. Bosch
per strooibiljet verzocht hun stem uit
te brengen op jhr. Van Teijlingen. In
de circulaire staat dat jhr. v. Teijlingen
is een man van christelijke beginselen,
die geen aanbeveling behoeft, door velen
wordt gewenscht, en de plaats die zijn
vader zoo waardig bezet heeft, behoort
in te nemen.
Op deze „motieven" bevelen genoem
de heeren jhr. v. Teijlingen aan.
De motieven zijn ons niet krachtig
genoeg om er op in te gaan. Troiiwens
dit behoort bij ;de Centrale in het district
Middelburg.
Wij wenschen echter de anti-revolu-
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels ƒ1.—, iedere regel
meer 10 cent.
tionaire en chr.-historische kiezers te
Serooskerke en Oostkapelle nog even te
herinneren dat zij niet mogen stexpmen
om een bepaald persoon genoegen te
doen, maar om uit te komen voor hun
beginsel.
Indien zij op den heer v. Teijlingen
stemmen, bezorgen zij de meerderheid
aan een liberaal, die straks meewerkt
om een liberaal naar de Eerste Kamer
af te vaardigen en onze vier aftredende
gedeputeerden Blum en Gerlach van
St. Joosland te vervangen door vrijzin
nig-democraten.
Aan één stem kan het hangen, zegt
ds. Müller.
Juist, aan één stem zal het hangen.
En het zou onverantwoordelijk zijn in
dien die eene stem er eene moest zijn
van een der Serooskerksche broeders.
Eén stem kan beslissen over het lot
van ons Rechtsche kabinet, van Jde
meerderheid in de Staten, van de al-of-
niet herkiezing van ons Eerste Kamerlid
Lucasse die de volgende maand aan de
beurt van aftreding is.
Elk man van christelijke beginselen
stemme derhalve niet op jhr. v. Teijlin
gen, die ondanks zijn christelijke begin
selen zijne broeders, die ook van christe
lijke beginselen zijn, straks helpt uit
werpen, en die zich ook nu tegenover
dezen liet candidaat stellen, maar op de
heeren De Rijcke, Struve en v. Voort-
huijsen.'
Een eere8chuld.
De steun, dien wij de stembus bieden
aan den Roomschen candidaat, moeten
wij beschouwen als een eereschuld.
Over 't heele land stemmen de Room
schen trouw op de Chr. Historische en
Anti-Revolutionaire candidaten.
Nu in 't eenige district dat anti-libe
raal is en waar de Roomsche partij de
sterkste van alle drie in 't stemmen-
cijfer is, niet een handje helpen om den
Roomschen candidaat er opnieuw in te
brengen, zou ontrouw zijn.
Zij helpen ons in Middelburg en Goes,
in Oostburg en Zierikzeewij helpen
hen in Hontenisse.
De liberale bladen trachten u als Pro
testanten wijs te mahen, dat gij als Pro
testant niet op een Roomsche moogt
stemmen. En zij halen daarbij geschrif
ten van uwe voormannen aan. Welnu,
wij zullen op dit punt Calvijn even
hooren.
Het zou wat fraais zijn, zegt hij
Het zou wat fraais zijn, dat ik den
Paus met zijne trawanten en dienaren
naar vermogen tegenstond en inmid
dels hen geworden liet, die nog veel
gevaarlijker vijanden Gods zijn en de
waarheid nog gevoeliger aanranden.
Immers het Pauselijk Rome heeft ten
minste nog eenig godsdienstig aan
zien de Paus laat de leer der on
sterfelijkheid onaangetastonderwijst
de vreeze Godsneemt nog eënig ab
soluut verschil tusschen goed en kwaad
aaneert den Christus nog in zijn
Goddelijke en menschelijke natuur
en ontzegt niet alle gezag aan de
Heilige Schrift. Zij daarentegen hef
fen elk principiëel verschil tusschen
de aardsche en hemelsche dingen op:
ondermijnen het wezen zelf van den
godsdienstdelgen elk absoluut ka
rakter van den menschelijken geest
als zoodanig uitwiegen de conscien-
tiën in slaap, en doen de mensche
lijke natuur haar adel verliezen op de
wegen der bestialiteit.
Let wel, zoo spreekt CALVIJN.
Is dit nu duidelijk
Wij blijven er ernstig op aandringen
dat onze vrienden uit de vrijzinnige
kiezersvergaderingen zullen wegblijven
en niet in debat gaan. Ook al zijn zij
nog zoo goed beslagen, zij worden verslagen
door den spreker die het laatste woord
heeft, zich van de quaesties met een
franschen slag afmaakt, of zelfs ze heele-
maal laat liggen, bij de reeds gedebi
teerde onjuistheden nog een paar nieuwe
toe doet, de lachers op zijn zij „krauwt",
de juistheid der weerlegging ontkent,
den debater in het zonnetje zet of op
zettelijk beleedigt, en ten slotte hem de
gelegenheid tot repliek ontzegt „omdat
het al zoo laat is". En dan komt er in
de courant een berichtje waarin de deba
ter als een prul wordt voorgemeld, en
met zekeren ophef wordt verteld dat hij
op alle punten isafgemaakt.
Wij nemen het voor deze debaters
niet op, omdat j wij zejjgewaarschuwd
hadden.
Maar in 't algemeen nemen wij hen
allen gaarne in bescherming, en doen
het nu nogmaalsjjdoor hun te verzoeken
thuis te blijven.
Baron v. Wijnbergen heeft gezegdal
wat canaille is stemt links. Om de herrie
er van gemaakt ware beter geweest dat
de geleerde spreker het gezwegen had.
Wij willen ons dan ook ietwat voor
zichtiger uitdrukken, tenminste zoo dat
er geen herrie op volgt, en we malkaar
toch goed begrijpen.
Op dë vrijzinnige kiezersmeetings ko
men zeer veel nette, en wetenschappelijke
menschenook die, wat dit laatste aan
gaat, het zelf openlijk in schier elke
meeting zeggen dat zij het zijn. Maar wat
daar ',ook komt dat zijn Cretenzen, Athe-
nersj |en Abderieten, oftewel leugenaars,
nieuwsgierigen e» dwazen.
En aangezien nu van Rechts wel nie
mand zich verbeelden zal tot een dezer
categorieën te behooren, al komen zij ook
voor de beide eerstgenoemde, namelijk
netten en wetenschappelijken, in veler
liberalen schatting niet in aanmerking,
verwachten wij dan ook dat de leuze
zijn zal en blijven voor alle man van
rechts Niet naar de vrijzinnige meetings
De Goeache Courant nam uit het blaadje
De Nederlandsche Pensioenpartij een
staatje over, waarin met de duizenden
gegooid wordt of het zoo maar niets is.
Natuurlijk is dit alleen om de arbeiders
bang te maken.
Verbeeldt je Klompen f 30000 invoer
recht leer f 240000naaigaren f 120000.
Altemaal tonnen gouds, zegt het blad
of liever dat andere blad, waaraan het
zonder bronvermelding zijn verhaal ont
leent die door den werkman zullen
betaald worden.
Maar de lezer verstaat dat het een
eenzijdige voorlichting is.
Die klompen bijvoorbeeld zullen niet
duurder worden, want dezelfde prijs die
voor buitenlandsche klompen gemaakt
wordt, kan ook gemaakt worden door
dé inlandschewant de inlandsche
gaan nu naar het buitenland en komen
dan als buitenlandsche klompen in ons
land.
Wij hebben dit reeds vroeger aange
toond.
De inlandsche industrie wordt er dus
bij bevorderd, wanneer door dat invoer
recht aan den buitenlander dat spelletje
met de klompen belet wordt.
De Nederlandsche Pensioenpartij heeft
altijd beweerd dat zij niet ziet naar kleur
of partij. Evenals van de S.D.A.P. kon
iedereen lid van de (Staats)pensioen-
partij zijn.
Een enkele verwaaide antirevolutionair
liet zich beetnemen en werd lid.
Andere eenvoudigen werden lid met
de gedachte dat zij daardoor recht kregen
op dat pensioen.
Met wat gevolg?
Dat de menschen bedrogen uitkomen
want de Pensioenpartij en het blad van
dien naam bevelen voor de Kamer en
de Staten in het gansche land geen
andere candidaten aan dan socialisten
en liberalen
Zouden die enkele verwaaide rechtsche
menschen nu eindelijk eens gaan be
grijpen dat men ze beet heeft?
Staatspensionneering komt nooit. Zij
hebben er geen geld voor.
Bovendien de wet-Talma staat in de
Staatscourant, en zoo krijgen de oudjes
van zeventig jaar en daarboven met 1
Januari hun twee gulden 's weeks pen
sioen al!
De kerk niet in gevaar.
De vrijzinnigen hebben in onzejpro-
vincie^getracht de menschen, bang te
maken met de voorspelling dat zoo
Rechts aanblijft de kerk in gevaar is.
Zij beweren dan dat artikel 171 der
Grondwet zal veranderd worden.
Nu is, er een Grondwetscommissie die
aan de regeering het voorstel in over
weging gegeven heeftdoch de regeering
heeft dit voorstel afgewezen. Artikel
171, zoo zegt de regeering, moet onver
anderd blijven. Die commissie, zoo
lastert men,is door dr. Kuyper opgestookt
geweest.- Maar nu heeft dr. Kuyper
verklaard, dat hij in de commissie niet
heeft willen zitting nemen, dat hij tegen
dat voorstel is, en er part nog deel aan
heeft.
Bovendien de regeering heeft gezegd
artikel 171 moet ongewijzigd blijven;
alle Rechtsche partijen zijn het daarmee
eens. Waarom de vrijzinnigen dan eoch
het vaderschap van dit wijzigingsvoor
stel aan dr. Kuyper in de schoenen wil
schuiven? Dit begrijpt men.
Zij willen daardoor nog eenige stem
men winnen voor de vrijzinnige candi
daten.
Maar de toeleg is te slechter, omdat
de vader van dit wijzigingsvoorstel ei
genlijk is een liberaal en wel de hoog
leeraar Buys, die 25 jaar geleden in een
dik boek over de Grondwet dit zoo had
neergeschreven.
Meer dan één Hervormd predikant
heeft dan ook in de couranten of in
vergaderingen er op gewezen dat het
niet waar is dat de kerk in gevaar is,
en dat dit gevaar niet dreigt, van Rechts,
niet van de Regeering, niet van dr. Kuy
per of Lohman of wien ook, maar uitslui
tend van de liberalen, die zelf om de
kerk niet malen, waar nu, om de kie
zers beet te krijgen,- een gezicht trekken
of zij de echte vrienden van de kerk zijn.
Let er maar eens op als er geen ver
kiezingstijden zijn. Waar vindt je dan,
op enkele uitzonderingen na, die liberale
voormannen? Tijdens de voormiddag
godsdienstoefening? Op hun bed of in
'P
hun kantoor. Tijdens de middagbeurt?
In de sociëteit of bij hun middagdutje.
En tijdens de avondkerk Aan tafel of
op visite of waar dan ook, doch niet in
de kerk.
En de jonge liberalen, waar vindt gij
die? Des morgens bij het voetballen;
des middags op de fietsdes avonds bij
de vrienden.
Laten wij ons toch van dezulken niet
op de mouw laten spelden dat er gevaar
dreigt voor de kerk.
Onze defensie. De heer Ch. Boissevan
schrijft in het liberale Handelsblad dat
hij „ten volle overtuigd (is), dat een
vrijzinnig bestuur minstens evenzeer in
't belang van 's lands defensie zou wer
ken als het tegenwoordig bewind deed."
Deze overtuiging nu daargelaten we
kunnen ze helaas niet deelen nemen
we acte van de erkenning, dat het tegen
woordig bewind zeer in 't belang van
's lands defensie werkt. -
H. M. de Koningin heeft benoemd
tot commandeur in de Huisorde van
Oranje dr. G. W. S. Lingbeek te Sche-
veningen en dr. J. C. J. Bierens de Haan
