:rsen,
rsen,
b te koop
No. 211 1913
Dinsdag 10 Juni.
!7e Jaargang
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
dekker,
1rdijke
older
idergem.
ITmJ?
itipaio
iusctiiijving
«rsen,
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
jfetodo
irrieveulens,
te Vaarzen,
ten Hplilsn
oi aankomende
C. M. N00RDH0EK.
Binnenland.
jhet Bestuur,
LAZIER,
10 Juni 1913,
rerkoopen
Jk in ruil voorbeen
■aardje Adres JAN
lurg.
fg te pachten^
an zeven jaren:
'lieden
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. R D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
HddelburQ
Tist. Kiesvereenigin.
de verkiezing lz
"oyinciaie State,,
aftredende Heeren
L. VANijMELLE
VESSEL.
VAN OEVEREN
fUVEKOT.
te KapeïTfT,
in de herberg Van
emeldtnge
ihillende boomgaai-.
ninge en Kapelle.
Zoutman",
li 11 h e m met 14
of 26 Gemeten 178
Wellanden en
der verpachting
bn kantore van den
[|UPOT TEN C'.TE
i alwaar de inschrij
ven worden ingele-
aterdag 28 Juni a s.
oomgaard, gelegen
Yiewegen.
worden ingewacht
lag 10 Juni. bij B.
eg«n, bij wien na-
jn te bekomen.
aomgaard van den
G Dïer-feens
Hof Zwake te
|ten in te leveren
[0 Juni 1913, des
kantore van den
NEERVOORT te
3z., Domburg,
A. LOUWS,
lerooskerke.
:ooy
lerd, en Speen-
FROO, Biggekerke
ober
OPPE Kz.,
Oostkapelle.
net October
JRMOND, Vlissin-
limen tijd werk,
nerfabriek „Zee-
t FRET.
stonden aan
s.stTood.©-
UW, Opzichteri
mte-Verwest, Goes.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p1.25
Enkele nunimers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels ƒ1.—, iedere regel
meer 10 cent.
ff* De opgaaf van den spoordienst
komt In dit nommer voor op de gebrul-
kelijke plaats.
WISSENKERKE.
De Zeeuw steunt voor den gemeente
raad de candidatuur van
Voor de Statenverkiezingen beveelt De
lmw ten dringendste aan in
Middelburg.
W. A. DE RIJCKE.
H. R, STRUVE.
L, J. VAN VOORTHUIJSEN, aftr.
Goes.
A. S. J. DEKKER, aftr.
D, MULDER, aftr.
M. NOORDIJKE, aftr.
J. WONDERGBM, aftr.
Z1 e r 1 k.z e e.
A. TIMMERMAN Cz.
Tholen.
R. 0. BRINKMAN.
Sluis.
Mr. P. J. VAN BORTEL.
A. BENDRIKSE,
Hulst.
Mr. P. DIELEMAN, aftr.
P. P. FRUIJTIER, aft'.
P. 0. 0. M. HOM BACH, afcr.
0. YSEBAERT.
10 Juni 1913.
Met grooten spijt ontvingen wij heden
bericht van het overlijden van ons ge
acht Vlissingsch Statenlid Houterman.
Hij zou dezer dagen, bij zijn periodieke
aftreding, stellig zijn herkozen want hij
genoot de algemeene achting.
Onze achting had en verdiende hij te
meer omdat hij was een stoere Calvinist,
man uit één stuk, wiens gansehe open
bare en huiselijk leven gewijd is geweest
aan de wacht bij het beginseldie des
noods liever als eenzame schildwacht op
zijn post wilde sneuvelen dan ook maar
een duimbreed gronds aan den vijand
af te staan.
Voor wat Houterman gedaan heeft op
menig gebied ten bate van land en volk,
en van ons christenvolk in het bijzonder,
zij hierbij aan zijne nagedachtenis dank
bare hulde gebracht.
Volgens art. 13 van de Provinciale
Wet zal nu de stemming in het district
Vhssingen moeten uitgesteld worden.
Wij verwijzen voorts naar het artikel
van den heer Wielemaker in dit no.
van ons blad.
10 en 30.
Jhr. de 'Muralt heeft in een kiezers
vergadering in het Zuiden] gezegd dat de
ariefwet waaruit de pensioneering van
invalide en oude werklieden zal ge
schieden, tien miljoen brengt in de
schatkist, en 30 miljoen in de zakken
der fabrikanten.
Nu worden die tien miljoen uitgekeerd
aan de invalide en oude werklieden.
Die 30 miljoen komen in de zakken
der fabrikanten.
Aangenomen dat dit zoo ismaar
an is het ook waar Jdat de fabrikanten,
u, miljoen vast te krijgen,
ebben moeten werken of laten werken,
en laatste zullen zeker wel arbeiders,
n t algemeen werklieden te pas ge-
lomen zijn. Die hebben dus ook een en
ncier verdiend om die 30 miljoen in
e zakken van de fabrikanten te krijgen.
Er zullen dus heel wat meerwerklie-
en, aan 't werk gezet worden. Meer
en ^us meer brood, meer wel-
aart, en meer industrie.
Vooral dit laatste.
inri t ons ^an,d zal steeds meer aan
ustrie gaan doen, wanneer het her-
ne tarief van invoerrechten het aan
de inlandschel fabrikanten mogelijk
maakt hun Jwaar even duur te leveren
als de jmet hen concurreerende buiten
landers.
Voor de erkentenis van die dertig
miljoen aan de nijverheid zijn wij dank
baar.
Die 30 miljoen zijn mede oorzaak dat
wij de Tariefherziening van minister
Kolkman toejuichen.
Maar heeft jhr. De Muralt niet bedoeld
dat wij met deze „Tariefwet" de zakken
der fabrikanten willen spekken f
Dit heeft hij niet alleen bedoeld, maar
ook gezegd, zegt Zelandiadoch dit blad
voegt er terecht aan toe dat deze be
schuldiging bereids door den vrijzinnigen
oud-minister Pierson is weerlegd met
het volgende getuigenis: „Men zou zich
schuldig maken aan groote miskenning van
de Jdrijfveeren der protectionisten van
onzen s tijd, zoo men hen verdacht op te
komen voor de belangen van het kapitaal.
De meesten onder hen en dat strekt hun
tot lof, hebben in de eerste plaats de be
langen der arbeiders op het oog."]
Echtscheidingen.
In Frankrijk neemt het aantal echt
scheidingen onrustbarend toe. De Leid-
sche hoogleeraar Meijers, een voor de
vrijzinnigen hoogst betrouwbaar man,
wijl hij niet is man van rechts, doch,
vergissen wij ons niet, Israëliet, geeft
in het Weekblad voor het Privaatrecht daar
omtrent een staatje. In 1885 had men
daar vierduizend echtscheidingenin
1900 zevenduizend. In 1905 tienduizend
in 1910 ruim dertienduizend. Het is 4
procent van de gesloten huwelijken. In
Duitschland is dit 3'/* pCt., in ons land
2 pCt. Het aantal echtscheidingen in ons
land steeg van elfhonderd in 1902 tot
achttienhonderd in 1912.
Wel een bewijs hoezeer de lichtzinnig
heid ook in ons land toeneemt op het
gebied des huwelijks.
Merken wij alleen op dat wij die
echtscheidingen niet hebben te zoe
ken in Christelijke kringen, maar
in die welke op hun achterste beenen
gaan staan, wanneer men hun zou willen
verwijten dat zij niet christelijk zijn.
Wat Thorbecke er van zei.
De bijzondere school regel.
En de openbare aanvulling.
Maarzou dat dat wel gü&n?
Zou niet het onderwijs zélf in het ge
drang komen?
Rechts zijn ze daar niet bang voor,
maar Links doen ze net, alsof we op die
manier naar den donkeren nacht der
middeleeuwen zouden terugkeeren.
Zoo Eilieve wacht eens even
Luister eens naar dit woord
„Een land, waar enkel bijzondere
scholen zijn, zou zich zeer wel kunnen
bevinden. Het onderwijzen is geen taak
van de regeering. De regeering moet
alleen voor een publiek onderwijs zor
gen, omdat de bijzondere personen ge
meenlijk te kort schieten."
Wie denkt ge, dat dit zei?
Een man van Rechts, meent ge....
AllerminstHet is een woord van Thor
becke, den vader van het Nederlandsche
liberalisme en die vele jaren lang, hetzij
als'minister, hetzij als Kamerlid, is ge
weest de Leider der liberale partij.
Zóó dacht die er over.
Nog een merkwaardige uitspraak.
Nèg een woord van Thorbecke.
Uit het jaar 1865.
Lees dat nu eens opmerkzaam na en
zeg zelf of het niet precies zoo in de
toelichting van ons Program van Actie
staan kon
„Ik zou zelfs dien toestand niet vree
zen.... het bizonder onderwijs algemeen
verspreid en van overheidswege des
noods aangevuld. Ware de ontwikke
ling zoover gevorderd, dat men tot dien
toestand kon komen, ik zou het een ge
luk voor het land rekenen en daarte
gen niet opzien."
Duidelijker k&n het niet.
De vader van het Nederlandsch libe
ralisme, zou tegen wat wij thans begee-
ren en in de Grondwet wenschen opge
nomen te zien, geenerlei bezwaar hebben
Zegt d&t nu voortFr. Dbl.
De stembus van Vrijdag.
Nog enkele dagen scheiden onze kie
zers van den stemmingsdag voor de
Tweede Kamer.
Maar eerst worden zij nog geroepen
hun stem uit te brengen voor de Provin
ciale Staten.
Men verwarre niets en men vergete
niets.
Vrijdag reeds zal al wat kiezer is ter
stembus moeten trekken, om het Staten
college te formeeren.
Zal de rechtsche meerderheid in onze
Eerste Kamer behouden blijven, dan
dienen ook voor dezen strijd alle zeilen
bijgezet te worden. Ook voor de Provin
ciale Staten de rechtsche candidaten ge
steund te worden.
Ieder oefene zijn invloed ten goede
uit.
Het kan niet meer twijfelachtig zijn,
wie de candidaat Uwer keuze is.
Ten overvloede plaatsen we nogmaals
onze aanbeveling aan het hoofd van dit
blad.
Een groote liberale heermacht, tot de
tanden toe gewapend, staat daar tegen
over onsverweert zich op energische
wijze over de andere manieren zij
voorloopig het zwijgen bewaard tegen
de gehate coalitiebroederen.
Alles wordt op haren en snaren gezet
om ons tegenwoordige ministerie uit den
zadel te lichten, die kerncollectie van
boemannen, onder stille aanvoering van
den grootsten boeman, die maar denk
baar is.
„Zijn er nu al weer verkiezingen noo-
dig?" vraagt een oude eenvoudige ziel,
die met zoovelen de weldaden van ons
huidige bewind heeft ondervonden, in
z'n naieve eenvoud, „het gaat immers
goed onder de tegenwoordige ministers
van de Koningin
Ja, vadertje, het gaat ook goed. Onze
tegenpartij ders echter willen nu niet al
leen beweren, dat het onder hen nog
beter Jzal gaanneen, in hun vergedre
ven clericalenhaat roepen zij u toeer
deugt niets van, ge helpt de natie be
wust ten gronde.
Deze en meer krasse beschuldigingen
versieren de linksche persorganen.
Het gehalte van de concentratie-poli
tiek moge met den dag bedenkelijk dalen,
het aantal strijdkrachten wordt in de
zelfde mate uitgebreid en 't is merk
waardig te zien, hoe de resp. bladen de
gelederen versterken. Napoleons conscrip
tie kon geen verrassender resultaten te
aanschouwen geven.
Dominé's en letterkundigen, dichters,
schilders en teekenaars, ambtenaren en
renteniers, kortom alle burgers en buiten
lui vinden de deftige liberale pers voor
hun geestesproducten, hun politieke ont
boezemingen geopend.
Daar heeft men b. v. de brave hoofd
redacteur van 't brave Handelsblad
we willen ons over 's mans braafheid
geenerlei opmerking veroorloven de
energieke leider van het in „vredes"tijd
zoo bezadigde Handelsblad wat blijkt
deze eminente veelzijdig ontwikkelde
journalist toch 'n eenzijdigen kijk te
hebben op den loop van het politieke
geding en op de historie van zijn eigen
vaderland. En dat niet alleen, doch hij
schroomt zelfs niet personen uit den strijd
bij zijn lezers in te leiden en met spot
en hoon beladen aan hen voor te stellen.
Dit is één voorbeeld.
En de befaamde kerkrubiek van de
liberale Nieuwe Rotterdamsche Courant
mag niet tot haar eer wel als 't
tweede voorbeeld gelden. Het blad weet
op zeer handige wijze ook deze rubriek
aan den politieken veldtocht dienstig te
maken.
De wijze echter, waarop dit gebeurt,
getuigt niet van zeer edele gevoelens, die
een nobelen strijd behooren te kenmerken,
't Is zelfs zoo ergerlijk geweest, dat de
Heraut ervan schreefAls de verkiezing
achter den rug is, zal ze zelf blozen van
schaamte over wat ze in haar delirium
electorale schrijven dorst."
En, om nog meer versterkingen van
het liberale leger te noemen, de rubriek
Ingezonden Stukken mag zich dezer
dagen in veler medewerking verheugen.
„Deskundigen" en leeken meestal de
laatste groep kunnen daarin aan hun
verontrust gemoed lucht geven.
De kolommen worden daartoe met
bewonderenswaardige opofferingsgezind
heid opengesteld.
Het aantal politieke schrijvers is
schrikbarend aan het uitbreiden.
En last not least zouden we wel we
reldkundig willen maken, dat niemand
minder dan de beroemde letterkundige
en schrijver, Israël Quérido, een der
eerste Nederlandsche literatoren, zich
heeft verwaardigd aan de perscampagne
deel te nemen, en wel in de tot voor
enkele dagen uitsluitend en onverdacht
literaire rubriek, onder het oogenschijn-
lijk onschuldige, doch achteraf vaag ge
bleken kopje Maaaiek, in hetzelfde Alg.
Handelsblad.
Zoo ziet ge 'tde politiek zit tegenwoor
dig overal. En men behoeft waarlijk niet
ver en lang te zoeken om ze te^vinden.
Quérido wie weet of hij niet ar
beidde aan een verheven kunstproduct,
dat straks de letterkundige wereld in
opschudding zal brengen is dus afge
daald van de hoogten der ethiek en der
esthetica, om zijn brein bezig te houden
met politieke orakeltaal en dergelijke en
de aftakeling van rechts. Een paar
blaadjes uit een kellnersdagboek gaven
hem de eerste stof.
Wie lacht daar
Ja, de kellners, die zoo dag aan dag
hun indrukken opteekenden, zullen niet
vermoed hebben, dat hun pennevruchten
nog zoo goede diensten zouden doen.
Aan Quérido komt de eer toe voor
zijn gelukkige vondst.
Over Troelstra en Schaper worden
fijntjes enkele grappen verteld. Maar 't
mooiste is wel de Kuyperbeschouwing.
Wel, waarom zou die niet kunnen
dienen Als de „fijnen" maar een steek
krijgen. Die „christelijke onbesmetheid"
moet het ontgelden.
Eens kellners Kuyperbeschouwing
'tls fraai.
Zou Homerus ook den arbeid aan zijn
„Ilias" onderbroken en zijn roeping ver
loochend hebben?
Zonnemaire
Westzaan
Oostburg
etc, etc.!
Zoo zijn onze manieren!
Delirium electorale!
Het politieke steekspel is in volle
werking.
De temperatuur stijgt. De koortsther
mometer gaat naar de hoogte, 't Land
van Cadzand wordt afgereisd door poli
tieke tinnegieters van allerlei soort.
Boeren, Burgers en Buitenlui, komt allen
op. Er is wat schoons te zien. De ar
beider wordt weer bij den neus genomen
door liberaal, vrijzinnig-democraat en
socialist. Wat heeft een dooie aan pen
sioen. De rechtsche regeering Wil den
arbeider wel pensioen geven, maar wij
zullen wel zorgen, dat het vischje niet
toehapt.
Of we debat geven? Ja, zeker!
Maar als er iemand komt debatteeren,
al is het een jong socialistisch debatertje,
die de eerste proeven van zijn kunst
aflegt, wij zullen hem wel afmaken. N-
Fluiten, jong,fluiten! Neem je sleutel
en fluit zoo hard als je kan, opdat de
menigte het schrijnende woord niet
hoore
„Dat is nu de Jhoog geroemde vrijheid
der liberalen!" En dat doen nu niet de
koewachters, maar dat doet de zooge
naamde elite van 't land van, Cadzand.
Schaam je, .liberalen,
geweest zijt, behalve
die van alles
liberaal-
-Naar wij uit de Standaard vernemen,
zijn de Zierikzeesche vrijzinnigen bij het
debat met ds Hogerzeil fatsoenlijk ge
weest. Eerst wedr er wel herrie gemaakt
onder de repliek, maar op verzoek van
den ook door de vrijzinnigen hooggeach-
ten voorzitter der vergadering, dhr. D.
Mulder, werd dit verder nagelaten. Zij
deze ingetreden beterschap van blij venden
aard
Een UnicumMen schrijft] uit
Middelburg aan de Stand.:
Door den Protest. Kiezersbond te Am
sterdam wordt in het district Middelburg
gesteund Mr. E. E. van Raalte (Vrijz.-
Dem.). Israëliet.
Wie lacht daar?
Werd in 1853 ook niet dejoodGode-
froy tegenover den christen gekozen?
En was 't niet in Amsterdam een jood,
Mr. Asscher, die het verbod van luid
keels venten op Zondag van de baan
hielp? Vreemde beschermers van de
Christelijke grondslagen waaraan ons
volk nog gehecht is! j
De eerste kersen voor Juliaantje.
Zaterdag heeft de heer B. J. van de
Graaf te Opheusden de eerste Betuwsche
meikersen aan Prinses Juliana aange
boden.
INGEZONDEN STUKKEN.
Buiten verantwoordelij kheid der Redactie.
K. Houterman. f
Hedenmorgen om vijf uur is onze
vriend en broeder ontslapen, heengegaan
naar de plaats, waar alle tranen worden
afgewischt en waar niemand zal zeggen
ik ben ziek.
Een leven van veel arbeid is daarmede
afgesneden. Arbeid op maatschappelijk
terrein, maar vooral ook arbeid voor 't
Rijk onzes Gods. 't Zou niet in den geest
van den verscheidene zijn, indien niet in
de eerste plaats genoemd werd zijn werk
in dienst der Gereformeerde Kerk te
Meliskerke, waarvan hij een der steun
pilaren mocht heeten. 't Zij anderen
overgelaten, dezen arbeid te waardeeren,
doch ook wie als schrijver dezes in 't
beginsel der Separatie een gevaar ziet,
kan den ijver loven, waarmee iemand de
kerk dient, die de liefde van zijn hart
heefttenslotte bouwt wie naar 's Heeren
wil eigen kerk bouwt mede aan 't Ko
ninkrijk Gods. Voor de Christelijke
school was Br. Houterman een niet min
der krachtige -steun, ook en vooral in de
jaren van worsteling tusschen '70 en '90.
't Mag weieens uitgesproken worden, dat
onze school 't aan de liefde van een zeer
klein getal, thans tot op een enkele na
weggenomen, te danken heeft, dat zij in
die worsteling niet ondergegaan is, en
een dier weinige getrouwen is Houter
man geweest.
In den politieken strijd stond hij
vooraan, 't Vertrouwen zijner vrienden
en partijgenooten schonk hem een zetel
in Gemeenteraad en Provinciale Staten
en trouw hield hij ook daar de wacht
bij 't beginsel. Verliest de Kerk in hem
een uitnemend Ouderling, de School een