No. 208 1913
Vrijdag 6 Juni
27e Jaargang
NIEDWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Kalfvaars,
Kalfvaars,
:oop
lerrieveulen
lerrieveulen,
jrsknechts
iknecht
EfRSTi BL D.
C. M. N00RDH0EK.
DE 0NVERGETELI1KE.
eo nel nieuwe
Middelburg
jreeniging
Groententelers"
Middelburg.
Tylloozen.
OOP
'stveulen,
)OP
iecht
lienstbode.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
FEUILLETON.
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
[etafhalen van
akken op Dins.
isdag^ io en 11
nddags van 1-^g
|HET BESTUUR.
TYLLOOZEN bij
w tij en te koop ge.
SZEN ZONEN,
proeft bij Haarlem.
tober
1GE Kz., Zoute-
log loon, bij
|KE te Rilland.
f. DE "VISSER,
St. Joosland,
A. GESCHIEDE,
peve.
Js. SIMONSE te
1 o m b u r g.
Zoutelande.
and
DREU, Everinge,
[lenoodigd
aankomende
|en
Fabriek in Land'
roor vast werk
DOMINICUS Jr.
k e.
der tegenwoor
|agd
De JongestraaU
joot
-ZIEHIKZSE.
[>13.
dagelijks vm. 7,w
In op Zondagen e®
rdagen nm. 4,30.
op Zondagen
|oetsdag 4 Juni vffl.
Magen va). 7,30'.
jlg 12 Juninto. 6u.;
i andere werkdag®
ten hoogst»
wacht*!.
13,43 c) 6,35 d)
4,10 c) 7,05
p a) 6,05
3 6,35 d) h
rotaa na hst ven re
sa,N8tisa!T«.8i50
orsselen e® Neut®
n
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
WISSENKERKE.
®De Zeeuw steunt voor den gemeente
raad de candidatuur van
Voor de Statenverkiezingen beveelt De
Zeeuw mede ten dringendste »3n in
V11ssln ge n
Mr. P. DIELEMAN,
K. ROUTER MAN. af sr.
P. MERCKENS, ate
Middelburg
W. A. HE RÏJOBLE.
H. R. STRU E
L. J. VAN V OORTHU IJ SEN, aftr.
Goes
A. S. J, DEKKER, ate.
D. MULDER, aftr.
M NOORDIJKE. afir.
J. WONDERGEM, aftr.
Zlerlkzee
A. TIMMERMAN Cz.
Tholen
R. C. BRINKMAN.
Sluis
L BASTING
Mr. P. J. VAN BORTEL.
A. HENDRIKSE.
De Zeeuw steunt de vo'gmde Kamer-
candidaturen
Middelburg
J. H. BLUM.
Oostburg
Mr. P. DUILEMaN.
Z i e r i k z e e.
Da H. C HOGERZBIL.
Hontenisse.
P. P. FRUUTIER.
Goes.
•for. mr. A. F. DE SAVORNIN LOBMAN.
1
an 10,45 uit Neui®
i tot en met 31 Auf.' I
Vrij naar het Duitsch van
D. Speckmann.
(Geautoriseerde vertaling. Nadruk verboden.)
o
De bloots voetjes drukken zich geluid
loos in het ochtendkoele zand, in de
griflddoos rammelen de grifl-ds en pot-
looden. De schoolkinderen met hun reis
zakken van imitatie zeehondenleer en uit
hennep gevlochten boekentaaschen slen
teren op hun gemak door de dorpstraat.
Plotseling stuift het groepje met ang
stige gilletjes uit elkander. Want uit de
deur van het logement „Zum Werletal"
is een vervaarlijk zwart beest op hen
toegeschoten. Doch de hond heeft het
volstrekt niet begrepen op de bloote
beentjes, die aebter de boekentaaschen
beschutting zoeken, al stelt hy zich ook
allerdolst aan. Met een vriendeltjken
glimlach stelt een mannenstem de kin-
asren gerust: ,8ril maar, kinderen, bij
bijt niet, hy wil maar 'n beetje met je
spelen!"
De rij sluit zich nu weer en een van
0 dapperste kleinen verstout zich den
zwarte onbekende dadelijk bjj den juisten
naam te noemen MoorMoor
De kinderen gaan zich in de school
opsluiten-, de poedel en zijn baas gaan
0 7röe natuur opzoeken. De eerste
re I. behageiyk ro»S> en zQn meester,
r10 hem volgt, ontbloot zich de borst,
oodat de koele morgenwind die streelt,
QJet oen vergenoegden lach op het
gelaat, zegt hy „Hier gaat het heel wat
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels ƒ1.—, iedere regel
meer 10 cent.
.'i-aac'flgj1 U'im.'.BB
III. (Slot.)
Alles komt hierop neerwordt een
mogelijk tijdelijk nadeel niet ruim
schoots opgewogen door het groote voor
deel, dat onze binnenlandschejnij verheid
haar vleugelen breeder kanj uitslaan,
dat onze arbeiders minder lijden onder
chronische werkloosheid, dat de loon-
standaard stijgt
Het antwoord schijnt ons niet twijfel
achtig.
Maar, zal men misschien zeggen, er
isj in protectionistische jlanden in
Duitschland bijv. toch ook werkloos
heid Zekerhier geldt echterwie wel
onderscheidt, leert wèl. In een hoog
ontwikkeld industrieland kan in crisis
perioden de werkloosheid] tijdelijk groot
zijn. Ten onzent echter is, door gebrek
aan arbeidsgelegenheid, een chronische
werkloosheid. Daarom moeten jaar in,
jaar uit, zooveel duizenden arbeiders in
het ^ouiteriland werk zoeken. Vandaar
ook [het verschijnsel, dat onze [locale
ambachtsnijverheid o vervuld is, dat onze
winkelhandel zich zoo abnormaal uit
breidt. En eveneens valt hieruit mede
te verklaren, dat zich soms voor de
minste [betrekking zooveel honderden
sollicitanten aanbieden. Al is men nog
zoo bekwaam, al ontbreekt het niet aan
technische kennis, een geschikt emplooi
is in Nederland moeilijk te vinden.
De vrijhandelaars trachten den indruk,
door het cijfer van de in Duitschland
gevestigde Nederlanders teweeggebracht,
weg te nemen door de aandacht te vesti
gen op het feit, dat ook vele arbeiders
uit protectionistische landen als Oosten-
rij -Hongarije, Italië enz. in Duitschland
gaan) werken. Wat zeggen de cijfers voor
het 'aantal „Ausliinder" echter op zich
zelf? Heel weinig natuurlijk Men moet
immers ook rekenen met de grootte der
verschillende bevolkingen
Welnu, in 1910 waren, blijkens de
officieele cijfers, in Duitschland gevestigd
144.175 Nederlanders.
667.159 Oostenrijkers en Hongaren.
137.097 Russen.
104.204 Italianen.
vryer toe, dan in Hamburg". Nu en dan
blyft hy een oogenblik staan. Dan weer
rekt hy zyn ledematen uit, geeuwt eens
naar hartelust of ademt lang en diep,
terwyi de beweging der armen den ar
beid der borst nog wat helpt. Hoe vaak
brengt zijn ambt nief, dat hy in een
atmospheer komt, waar het ademhalen
hem zwaar valt! Hier in deze frissche
morgenlucht is 'teen genot. Tot in de
uiterste hoeken van de longen komt de
heerlyke levensadem van dezen zomer
ochtend.
De wilde donkere bosschen ter zyde
van de kale en eenzame straat, zien er
aanlokkeiyk uit. Aan den rand van het
woud biytt onze zwarte vriend plots
kwispelstaartend staan.
„Wat is daar?"
„Kom hier, dan ziet ge het," kwispelt
de staart.
„Ah zooeen dood veldmuisje
Een schaduw bedekt den morgenglans
op het gelaat van den man. In zyn
oogen komt iets weemoedigs. Gisteren,
juist voor by op reis ging, had hy nog
gauw een patiëntje bezocht. Ach, hoe
gaarne wilde dat jonge meisje biy
ven leven I „Dokter, in Augustus,
als de heide bloeit, ga ik ook naar
bu'ten, en daD breng ik een mooien
ruiker voor U meeDoch zy zou
de bloeiende heide niet meer zien
Misschien ligt zy nu reeds roerloos ter
neer
Doch weg met die gedachtenWie elf
maanden achtereen met zieken en dooden
verkeert, en wie een smarteiyk mede-
ïyden dikwyis niet vermag te onderdruk
ken, hoezeer men er ook aan gewoon
raakt, die mag toch wel één maand lang
13.455 Belgen.
26.233 Denen.
Bedenke men echter wel, dat
Nederland heeft: 5.858.075 inwoners
Oostenrijk-Hongarije 51.304.249
Rusland 125.640.021
Italië 34.686.653
België 7.423.784
Denemarken 2.757.076 „5
Per duizend inwoners gerekend zijn
dus in Duitschland
Uit Rusland 1.1 personen
Oostenrijk-Hongarije 13 „f'
Italië 3 g
België 2 ',j
1 Denemarken LI). '8.5 „f
Nederland 24.6
Zijn deze officieele cijfers niet wel
sprekend? Wijzen zij er niet pp, dat in
het „vrijhandelend" Nederland de werk
gelegenheid nog altijd zeer beperkt is
Ook de j loonen zijn hier te lande,
zooals ieder weet, beduidend lager dan
in) Duitschland.
Blijkens Die Arbeiterversicherung im
Auslande van Dr. Zacher 'zijn in de laat
ste dertig'jaren dejloonen in Duitschland
gemiddeld 50 pet, in'enkele nijverheids
takken zelfs 100 pet. gestegen. Een "zoo
belangrijke loonsverhooging,werd ?vol-
gens Prof. Ashley in geen enkel land
bereikt. Ook volgens het oordeel van
leiders der vakorganisaties en van vele
redacties van vakbladen, is door de in
middels ingetreden prijsverhooging van
sommige levensmiddelen het hoogere
loon niet gecompenseerd. Er blijft een
overschot. De welvaart van het arbei
dersgezin [is verméerderd. Het verbruik
van levensmiddelen per hoofd der be
volking is bovendien voortdurend ge
stegen, het vleeschverbruik niet uitge
zonderd.
Maar, zegt men wellicht, in het vrij-
handelsgezinde Engeland is de toestand
der arbeiders toch beter dan in het pro
tectionistische Duitschland. Met een be
roep op de door den Engelschen „Board
In het jaar I883 was het vleeschverbruik
in Dui'schland 30 K.G. per jaar en per hoofd
der bevolking. Thans klom dit tot 52.7 K.G.
In Nederland is het nog slechts 33.03 K.G,
van de vreugde des Hvensgenieten
Wat beweegt zich daar?
Ha, diar is leven. Vele duizeriden
voetjes zyn daar in beweging en de beest
jes krioelen door elkaar, en wat daar
omboog ry.st tot driekwart manshoogte
is de vrucht van den viytigen en ruste-
loozen arbeid van een geheel volk. Met
gretigen blik slaat de stadsmensch dat
bruine gewemel gade. Gods zy dank,
dat er ook nog wat anders is, dan beurs-
eD andere drukte.
Eakele overmoedige onderzoekers wa
gen het langs de beenen en den stok
van den vreemdeling uit een andere
wereld omhoog te klimmen. De meesten
worden verlegen en dalen weer naar het
land der mieren af. Een der kleinen
waagt zich nog hooger, doch een storm
wind uit den mond des geweldigen doet
het dier van des ts grooter hoogte af
storten.
Verder gaat hy, al dieper het dichte
bosch in, tusschen boomen en struiken
zich een weg banende.
Dan komt er een opening in het bosch.
OmriDgd door hoogopgaand geboomte en
dicht onderhout, gansch en al afgesloten
van de groote wereld rondom, spreidt
zich daar een kleine woudopening voor
hem uit, beschenen door de eerste stralen
van de morgenzon.
Jaren geleden iB hier hout gehakt. Om
de vermolmde stompen hebben zich
boscbaardbezieplanten neergezet. Op de
schoone bladeren glinstert de dauw, en
vriendeiyk lacheD de roode wangetjes
van de rype vruchten. Op de knieën gaan
zitten, de hand uitstrekken, en tenslotte,
dadeljjk uit de» eerste hand, weer een
gave uit de goede, reine hand der natuur
of ;Trade" verzamelde gegevens wordt
ook in een deel der pers ten onzent
meermalen betoogd, dat de „standard of
comfort" het levenspeil in breederen
zin voor de arbeidersklasse in Enge
land over het algemeen hooger is dan
in Duitschland. Men ziet hierin J een
argument tegen de Tariefwet-Kolkman.
15Ten onrechte!
Men vergete toch niet, dat de industri-
eele {ontwikkeling van Engeland reeds
een hoogtepunt had bereikt in het
midden der vorige eeuw. Toen reeds was
de vraag naar arbeiders groot en stegen
dientengevolge vele loonen. Met die in-
dustrieele ontwikkeling 2 ging) ^gepaard
een krachtige ^arbeidersbeweging. De
Trade Unions ontwikkelden in de tweede
helft der negentiende eeuw een groote
werkzaamheid. [Menig voordeel voor de
arbeiders werd behaald. Het levenspeil
der Engelsche werklieden steeg. Zij kon
den) zich jWat beter Jrieeden en voeden
dan j de arbeiders op het Vasteland.
Duitschland daarentegenjwas injhet mid
den der vorige eeuw armzijn produc
tieve kracht was zeer gering. JEerst na
1880, na de invoering van een meer be
schermend tarief, begon daar de enorme
nijverheidsontwikkeling. Bij zijn reeds
aangehaald pleidooi voor nijverheids
bescherming in de Revue Socialiste van
September 1909 wraakt Buisson dan
ook terecht elk beroep op Engeland, dat
in buitengewone omstandigheden ver
keert. Te weinig wordt bovendien ge
rekend met het feit, dat de Engelsche
industrie, dank zij de differentieele rech
ten in de Koloniën, nog altijd „be
scherming" geniet.
In Engeland was het loon voor een
timmerman in 1880 reeds 30 cent per
uur. In Duitschland toenmaals'16 cent
per uur. Geen wonder zou het dus zijn,
indien de onderzoekingen van den Board
of Trade juist bleken te zijn en aan-
j toonden, dat de Duitsche werkman zijn
Engelschen vakgenoot nog niet had in-
I gehaald. Maar eenige twijfel aan de ge
gevens van den Board of Trade schijnt
gewettigd, indien men let op het feit,
dat bijv. volgens de mededeelingen van
het „Central Verband der Maurer und
ontvangen 0, welk een lust is dat!
Welk een voorrecht wil God ods daarin
schenken.
Temidden van de opening is een mach
tige pynboom blyven staan. Of mis
schien vergeten P Of heeft zyn stille ver
hevenheid den lieden van het woud
soms eerbied afgedwongen 't Is alsof hy
aan den sloopenden byi weerstand heeft
kunnen bieden. Vry en onafhankeiyk
Stygt hy in het gouden licht omhoog, stil
en verheven draagt by zyn donkeren,
groenen kroon. De nietige mensch gevoelt
zich klein aan den voet van den konink-
ïyken reus en ziet eerbiedig tot hem op.
En de hand, die anders de teedere kranke
lichamen van menschen betast, schuurt
nu langs zyn rooden, ruwen en gespleten
bast, en de gezonde kracht van het woud
vaart door het heele lichaam.
Het is goed hier te zyn. De stam biedt
steun voor den rug, twe r sterke wortels
loopen een eindje langs den grond en vor
men gemakkeiyke leuningen. De rusten
de voelt zich dan veilig; hy voelt zich
verbonden aan de viytige werkkrachten,
die een eeuw en nog langer geleden op
deze plaats in stilte gearbeid hebben.
De zon stygt immer hooger en hooger,
boven da getande lynen van het woud uit.
Haar warmte daalt Deder op de groene
vlakte. Dan ontwaken de millioenen nie
tige wezentjes en alles schittert en glin
stert, en zoemt en gonst. En de mensch
slaat dien bonten dans gade en legt als in
een droom het oor te luisteren naar het
duizendstemmige lied. Zyn gedachten
varen onwillekeurig op tot den Giooten
Schepper van alle dingen, Die den stillen
boom en de dansende mug schiep en alom
de levensstroomen uitstortte.
derj Zimmerer" een werkliedenver-
eeniging het loon {in Duitschland
gemiddeld veel hooger is dan de Board
of Trade opgeeft. Ook dr. Kuzcynski,
verbonden aan het „Volkswirtschaftliche
Bureau des Reichsschatzamtes", komt in
zijn Werk „Die Entwieklung der Gewerb-
lichen Löhne", tot hoogere cijfers.
In Duitschland dit is onweer
sprekelijk zijn de loonen in de laatste
jaren belangrijk naar boven gegaan.
Ook {in Nederlaud is er vooruitgang.
Maar het verschil met Duitschland ie
toch groot. Voor den geoefenden werk
man |is dit wel opj pl.m. 30 pet. te
stellen. Vlak over onze grenzen, waar
natuurlijk het groot aanbod vanNeder-
landsche arbeiders de loonstijging tot
een mininum terugbrengt, is dat nog
circa 21 pet. Zoo schreef de N. R. Crt.
van 20 _Februari 1909: „Als het gemid
delde weekloon in Enschedé ongeveer
13,60 Mark bedraagt, zal het in Gronau
16 A 17 Mark zijn."
T|Volgens de cijfers, vermeld in het on
langs verschenen werkje Die wirtschaft-
lichen Kriifte Deutschlands, bedroeg het
loon der metselaars en timmerlieden in
1882 in Berlijn 3 M., in 1908 6,75 M. per
dagde arbeiders bij Krupp in Essen ver
dienden in 18803,19 M. per dag, in
19065,35 M. Deze cijfers geven te
denken
In een industrieël ontwikkeld land is
het spreekt eigenlijk van zelf de
loonstandaard voor alle arbeiders, ook
al zijn zij niet betrokken bij de nijver
heid, hooger dan in een land als het
onze. Alles hangt in de maatschappij
samen. Gaat het loon van de fabrieks
arbeiders omhoog, dan zal dit gunstige
gevolgen hebben ook voor andere arbei-
dersgroepen.
j Zonder bescherming kunnen vele nij-
verheidstakken ten onzent niet tot bloei
komen. De Tariefwet is daarom ook
voor de Nederlandsche arbeiderbevol-
j king van het hoogste belang. De finan-
ciëele bate voor de schatkist komt haar
ten goede. En het „protectionistisch"
doel vermeerdert voor haar de arbeids-
gelegenheid.
Men late zich niet door het „duurte-
Het was op een kouden nevelachtigen
Decemberavond, in een kale ziekenkamer,
toen zyn. hand een juist op de tafel lig
gend boekje geopend had en zyn oog door
slechts een paar woorden getroffen werd.
Ze hadden een zacht verlangen gewekt,
doch waren weldra in de zee der ver
getelheid verzonken.
Maar nu duiken ze plots weer te voor-
schyo, want wat op dien donker-kouden
winteravond belofte was, heeft deze ver-
rukkeiyke zomerdag in vervulling ge
bracht. Overal aanschouwt men die „zon-
nlg-zilveren schoonheid", en „zomerbiyd-
scbap" is het deel van hem, dien God
zoo schoonen morgen doet beleven
De poedel heeft zich met de voor-
pooten tegen de beenen van zyn meester
lui in de zon uitgestrekt. Nu eens steunt
hy behageiykdan weer wendt hy z!ch
in biyde droomen om. Wanneer hy zich
beweegt, is het slechts, om de andere
zyde van zyn zwarte vel door de zon te
laten bescbynen. Dan knippen zyn oogen
in vochtigen glans, hy zucht van in
spanning en valt dan opnieuw in
zomerzaligen sluimer.
Wel Dadert nu en dan heimeiyk een
gevleugelde roover de beide slapers, om
na wat van hun volle bloed opgezogen
te hebben ongestraft en zwaarbeladen
weg te waggelen, maar wat die paar ver
metele roovers hun ontnemen, schen
ken de onzichtbare aard- en zonnegeeBten
hun honderdvoudig weder.
Wordt vervolgd.
