No, 192 1913 Maandag 19 Mei. 27e Jaargang. NIEUWSBLAD HISTORISeH VOOR ZEELAND. CHRISTELIJK- VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Binnenland. IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p.p1.25 Enkele nummers0.05 UITGAVE DER FIRMA'S EN van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel meer 10 cent. 19 Mai 1913. perinnert g(j u nog de beschuldiging in bet manifest van de concentratie „Ga- loolsveisihillen worden aangescherpt*. Dat zou dan geschieden door de man nen van rech s Msar wat ziet men nu gebeuren 1 «Protestante .i" in Eist spannen saam om den katholiek baron v. Wijnbergen te weren. [.Komen de liberalen daar nu tegen op P Wel neeD, zij maken er met inge nomenheid melding van. {^Zekere heer Kip, een theologisch stu dent, houdt redevoeiingen om deRoom- echeen Pmtestantsche geloofsverschillen aan te scherpen. Da liberalen moedigen hem aan door opneming van zQn gulden woorden in de kolommen hunner hoofdbladen. Ia plaats van er tegen te piotestearen op grond vau hun manifest. -^Ia onze omgeving sleepteen vrijzinnige verdediger van het vrijzinnige concen tratie-manifest met de clausule over de aanscherping door rechts van geloofs verschillen, er ter aanschel ping vaD ge- lojfsverseïillen zelfs de gereformeerden en oud-gereformeerden bij, en nota bene de predestinatie. Gelukkig is deze „buitensporigheid" niet door de vrijzinnige pers verheerlijkt maar er is toch ook niet door haar tegen geprotesteerd. Zoo ergens dan is het hierwoorden en daden 1 Bet Volk zegt dat bij de aanneming van het ontwerp Ziektewet, waar alle liberalen tegen itemden, de sociaal-demo cratische voorstemmers zich lieten leiden door het arbeidersbelang Juist, de Z'ektewet was gericht op het arbeidersbelang. Het arbeidersbelang eisch.e de aanneming van Talma's ont werp Ziekteverzekering. Zoo zegt de S.O.A P. Wat zegt de Concentratie Dat ook de heer Lohman er tegen heeft gestemd Dat z]j alzoo op het kompas van den heer Lohman heeft gezeild P Zijnaigumenten als juist erkend heeft P Maar waar blijft z(j dan met haar Staatspensioneering En met de cousa- kwentb - V Vrijzinnige verkiezingsredenaara (niet allel; trachten den kiezers w(js te ma ken dat er best een vrijzinnig kabinet kan optreden, ook wanneer het aantal gekozen linksche Kamerleden nog niet wn de vijftig is Met name prof. v. Embden (vrijz.-dem.) schreef (zie De gereld van 2 Me„als het is 47 rechts, concentratie en 4 S.D., dan kan er geregeerd worden links". Ds redeneering is te zot om er op in te gaan. zoo voegen zij er bij ei kan ook een Zakenkabinet komen. £en .cabinet d' aflalrea". 'J kabinet dat de zaken gaande uouat. Doch waarvan minister Heems kerk in de Kamer gezegd heeft: een zasenkabtnet is er een dat in den regel ae minBte zaken doet. Ja maar, zoo zeggen deze vrijzinnige Praters, dat zakeDkabiDet zal u toch algemeen kiesrecht en staatspensioen brenger. Ook dat is mis gezien, immers de vrijzinnig democraat L'm- urg beeft het in een verkiezingsrede te zaandam gezegd„Van een zakenmini- roTF ^at verwacht) waarbij noch rechts, noch links, een meerderheid heeft, geen algemeen kiesrecht en ook geen Maatspensioen ie verwachten Roe dwaas derhalve den arbeiders w(js te maken dat de val van dit kabinet is 8en arbeidersbelang. Jt toch dit kabinet daD zullen de noeralen intrekken de dioangmetten, en daarmee derhalve ook de pensioenen voor de zeventig-jarigen, die ze anders zouden krijgen om en bij 1 Januari 1914 en er komt ook geen staatspensioen 1 't Verdwijnt alles en er komt voor in de plaats niets. Het vrijzinnige blad de Zutfensche Courant, aan welks Daam jaren aaneen de naam van een vrijzinnigen oud-mi- Dister verbonden is geweest, heeft dezer dagen naar het katholieke blad Bet Centrum opmerkt eenige citaten uit de Borromeus-encycliek o vergedrukt om daarmeeja om wat daarmee P Om daarmee de antirevolutionairen te waarschuwen dat zij niel Roorasch mogen worden P Dank u voor de waarschuwing. Indien echter de Zeeuwsche vrijzinnige pers die citaten mocht willen overnemen, om den antirevolutionairen in het district Hontenlsse terug te brengen van hun plan om weer op het aftredend Roomsche Kamerlid Fruytier te stemmendan kunnen wij bereids verklaren dat de antirevolutionairen paalvast staan in hunne overtuiging dat, ten spijt vaD alle mogelijke Borromeus-encyclieken, in het ware landsbelang, ook door hen, mont en zal gestemd worden op den heer P. F Fruytier. Ja maar, de Zutfensche heeft ook uit- spr ken van Calvin tegen de Mis ge publiceerd. En dit is om de Katholieken te overhalen om niet op de antirevolu tionairen te stemmen. Doch ook deze roerende waars huwing zal den wind ingaan. Het Centrum toch nam er bereids een loopje mea. Maar apropos gij vrijzinnigen, gij zegt dat g(J tegen vermenging van kerk en pol tiek, van godsdienst en staatkunde zflt, en opkomt, in uw concentratie manifest althans, tegen „aanscherping van geloofsverschillen". Wat doet gij met uwe citaten van Calvjjn en Borromeus anders? Alsof onze kiezers het nog niet wisten dat zij straks niet zullen te stemmer hebb m op Calvijn, Borromeus en v. Hoo- genhuqz^, maar op Blum, Frufltier en Lohman. Ds. v. HoogenhuiJze heeft in zijn Open Brief aan dr. de Visser onder meer ge zegd: „het ongeloof wensch Ik niet op den troon te brengen en daarom beveel ik de concentratie niet aan". Van vrijzinnige zijde om een nadere verklaring gevraagd heeft hij deze uit drukking niet teruggenomen, doch er aan toegevoegd dat al wat ongeloovig is, links stemt. De verklaring heeft maar half bevre digd. Trouwens zij was overbodig. Immers in de uitdrukking lag niet de b'schuldiging dat het links altegaar ongeloovigen zijn doch alleen wat Groen v. Prinsterer als ongeloof (en revoluth) teekent, zoo links wint, ten troon komt. En dat kan geen enkel vrijzinnige be- leedigeDwant hunne b isten hebben herhaaldelijk gepredikt dat „(wij) libe ralen zijn kinderen der revolutie". Maar wij kunnen er in komen, ds v. HoogenhuiJze wordt nu links bewie rookt, en nu ziet hij ongaarne zich den prijs van den »nobelen* tegenstander ontgaan. Aan ethische zijde (de goeden niet te na gesproken) heeft men altijd meer gevoeld voor lof van modernen dan voor lotgemeenschap met calvinisten of anti revolutionairen. Spotten. In De Wereld ten vrijzinnig weekblad dat de meest ontwikkelden onder de «geloovige" liberalen politiek en letter kundig opvoedt, komt eeD schets voor van zekeren Siegfried„het laatste oordeel". In dit verhaal wordt de draak gestoken met een fijne dame die natuur lijk De Standaard lec s*", en met haar neet die niet naar de kerk wil en vreest voor het laatste oordeel. Wij zullen den vuilen inhoud van dat verhaal aaD zijn plaats latendoch mer ken op dat, wanneer de vrijzinnigen aanspraak maken willen op den naam „geloovige', zjj tegen dergelijke „schet sen" moeten protesteeren. Óf zou niet veeleer, nu blijkt dat niets in hem tegen dergelijke schunnigheden reageert, mogen vastgesteld wordt dat het geloof van deze „geloóvigen" er een is van den kouden grond? Men moet namelijk weten dat In hetzelfde nommer van De Wereld, waarin deze profanie over het laatste oordeel voorkomt, een „met ontsteltenis* ge schreven protest te lezen staat van den vrijzinnig democraat Prof. Kohnstamm tegen de moge'lijkbeid dat ds. Hoogen huiJze de vrijzinnigheid met „het onge loof" zou vereenzelvigen Nog beter. Een Amsterdamsch vrijzinnig demo cratisch blad klaagt dat ten gevolge der Rotterdamsehe tak+!ek (vinding van mr. de Jong Rotterdammer en v. Zfll Maasbode, thans Zeelandia om een of twee candidaten van rechts te stellen tegen vijf vrijzinnigen, hier en daar vrij zinnige candidaten bij de stembus gesla gen z(jnen nu dringt het blad cp een kieswet wijziging aan door „een volgen de regeering* te bewerkstelligen in dien zin dat voor elke vacature een bapaalde candidaat moet gesteld worden 1 Wij weten het nog beter. Voer een wettelijke verplichting voor de stembureau! in dat alle rechtsche stemmen van onwaarde verklaard wor den Politieke klaploopers. Twee echte anti-clericalen z(jn Woens dagavond voor de concentratie-kiezers opgetredenmr. Tideman u:t Bloemen- daal te Rotterdam en mr. Tydeman, het Kamerlid, te Tiel. De N. R. C. plaatst de verslagen van die beide onder elkaar. Ze komen in velerlei overeen. Maar die van mr. Ti deman was zoo onbeduidend, zoo flauw, zoo aan alle buman'ieit gespeend, zoo tegen Kuyper en tegen „Rjrne*, dat het zelfs den sociaal-democraten opviel en een hunner woordvoerders, de heer Spiekman, den man een fl nke afstiaf- flog toediende. Het Volk sluit zich als volgt er bij aan Allereerst zfj er op gewezen, hoe uit deze vergadering gebleken ls, niet al leen uit hetgeen de spreker van den avond zeide, maar ook uit de houding van het »intellektueele", liberale pu bliek, welk zonderling volkje er onder de concentratievlag mee ten oorlog vaart. Wie dezen spreker, die toch was gekomen om het concentratie program te veteeiigeD, aanhoorde, wie zag de manier waarop hij zich uitte wanneer hij over de katholieke kerk en over den persoon van Kuyper kwam te spreken, en wie er op lette hoe hij over den eigmlijkeD politieken strijd sprak, die kon klaar en duidelijk bemerken, dat deze heer zich omtrent de eigenlijke sociale vraagstukken omtrent de politieke strijdpunten, om trent den toestand en de eischen der ar beidei s'ilasse, absoluut niets be kommerd!, ja, er absoluut niets van wist. Deze heer, geroepen om voor de groote Rotterdamsehe concentratie te sprekeD, gezeten aan de bestuurs tafel met de »bloem« van het Rotter damsehe libeialisme, kletst over de sociaal-demokratle als men van een Llmburgschen gemeenteraads-kandi- daat niet slechter kon verwachten. Uit zijn repliek bleek althans, dat hij het wel anders k&ndes te erger is het, dat deze woordvoerder van de concentratie, in eene vergadering onder presidium vaD den hoofdredakteur der „N. R. Crt., verhaaltjes staat op te disscheD, en spookbeelden staat te maleD, van geen zier beter gehalte als nu en das de «N. R. Ct." uit de ka tholieke provincie pers weet te signa- leeren. Voor hem bestaat de strijd slechts uit het vechten tegen Rome, tegen de pastoors, tegen de bisschop pen. En het is een feit, dat een groot aan tal „vrijzinnigen" er precies zoo over denken. Dat bleek, toen de heer Ti deman vertelde een aantal kranten te hebben meegebracht, waarin, natuur lijk, „Rome" werd uitgekleed, en de heeren van de beurs en van den han del, deftig gekleed, met wandelstokken, die zich ver boven de bezoekers der sociaal-demokratische vergaderingen verheven wanenals kwajongens naar voren drongen om elk zulk een krantje, waar «Rome maar tffmtjes de waarheid werd gezegd", machtig te worden En de (a. r.) Rotterdammer zegt van dit optreden van mr. Tideman, nota bene onder leiding van mr. v. d. Hoeven den hoofdredacteur van de Nieuwe Rotterdam sche Courant: De maD, door het liberale Vaderland om zijn „lugubere nonsens" voorgesteld als een, voor wiens uitingen het libe ralisme niet verantwoordelijk mocht worden gesteld moest de Rotter damsehe liberalen komen voorlichten. Eq h(j heeft ze voorgelicht I Het was een vergadering, waarvoor ieder mensch van fatsoen zich moest schamen. Ooggetuigen verhalen ons, hoe op die samenkomst een geest heerschte, zoo laag en peïfi le, dat schier elke gedachte over da daar vergaderden nog te goed ls. Onder toejuichend gejoel en getier werd dr. Kuyper gehoond en Rome gelasterd door een man, in wiens war taal de verklaring voorkwam, dat het positieve program .van het liberalisme ligt in het concentratie-program en het Nieuwe Testament-. Het is begrijpelijk dat de heer Spiek man als man van fatsoen weigerde met dezen volksvoorlichter te debat- teeren. Spoedig verhalen wij onzen lezers nog iets van de venijnigheden, waarop deze Bloemendaalsche redenaar zijn gehoor vergastte. Maar bar was het. In vroeger dagen werd iD Rotterdam veel over het kermisz.wijn gesproken. Dat kermiszwijn is daod. Maar sinds Woensdag rijst de vraag, of nu het concentratie-zwijn in Rotter dam gaat rondwaren. Men denke zich in adat hier een der meest bewierookte liberale advoca ten aan het woord was: Tideman die Kuyper dorst aanpakkenen dat de beste vrijzinnigen u't Rotterdam, ja uit heel den lande bijeen waren om hem te hooren eu toe te juichen. Zoudt ge meenen dat die straks den slag winnen zullen? De kiezers, althans in Rotterdam, zul len wel wijzer wezen om het advies van dergelijke politieke klaploopers te volgen. Van het Anti-Tariefwet Comité en een teekening Reeds vroeger hebben onze lezers kun nen zien op welke ernstige w(jz3 het Anti-Tariefwet Conrté den strijd tegen het Tarief voert. Thans heeft het de uitgavo van een tweede gekleurde plaat tegen de Tarief- wet bezorgd. Ditmaal van den bekenden teekenaar Jordaan„Wacht u voor den hond l" Hartroerende voorstelling 1 Een van het Binnenhof losgebroken waakhODd, die de gewraakte wet moet voorstellen, vliegt er een man naar de kerl. Wanneer men er ons naar vraagt, dan komt het ons voor, dat die teekenwoede een vrjj zinledig bedrijf is. Waarschijn lijk moet het een speculatie opdelicht- geloovigheid der oppervlakkige menigte beduiden, doch dan vergeet men, dat de ernst op bedenkelijke wijze er bij wordt ingebott. Liep het niet tegen den stembusstrijd, we zouden waarlijk Diet begrijpen, wat de deftige liberale N:euwe R ifterdarn- sche Courant bewoog tot bespreking van Jordaan's «verdienstelijke" teekeningen. Onder de rubriek Kamerverkiezingen wordt nu zelfs daarvoor een plaats In geruimd. Op de strekking heeft het blad natuur lijk niets aan te merken. Integendeel! Ons heeft die liberale spitsvondigheid anders niet erg getn ff >n. W(j willen dhr Jordaan uog wel eenige ontwerpen aan de hand doen voor zijn tendenzieuse kunstge wrochten. Laat by b.v. nu eens de Tarief- wet voorstellen door den leeuw of den tijger uit A-tis, die uit bun kooi weten te ontsnappen door den wolf, die onder de kudde schapen een slachting houdtdoor ...ja, noemt maar wat ge wilt. Men be hoeft waarlijk niet om gegevens verlegen te zijn. 'tls ons dus nog niet duidelijk, waarin de verdienste zit. Maakt misachten de uit voering de plaat tot een stuk van groote kunstwaarde Och n ^n, ze kan de N R. C. zelf niet eens bekoren, 't Is volstrekt geen werk, dat den „meester" eert. Ieder, die dus even nadenk1-, mo^t wel tot de slotsom komen, dat het slechts kin- de* spel is. En daarmede tracht nu het Anti-Ta'iefwet Comi' de massa te ver schalken. A's het echter niet anders weet, doet het wijs deze propaganda maar gauw te staken. Die fl mwe oppervlakkigheden, die zouteloc. e b^trfldiagen kunnen best gemist worden. Trouwens, ze missen toch alle uitwerkirg. Kamerverkiezingen. Da VolkswilpartiJ beveelt voor het district Oostburg den liberalen candidaat jhr. de Muralt aan. De chr. hist, kiesvereeniging te Om men heeft mr. Bichon van IJselmonde (aftr.) weder candidaat gesteld. De r.k. kiesver. te Bus mm heelt mr. V. Rut gers (a r. aftrcandidaat gesteld. De chr. hist, kiesvereeniging te Amersfoort heeft jhr. mr. van Asch van Wijek weder candidaat gesteld. De chr. hist, kies- vereen. te Almelo besloot de candidatuur Aalberse (r.k. aftr.) te steunen. De centrale antirev. kiesvereenigiüg Nederl. en Oranje te Dordrecht heeft, naar de D. Ct. meldt, ds. H. C Hogerzeil, te Vlis- singen, candidaat gesteld, die de candi datuur beeft aanvaard. De chr. hist, kiesvereeniging te Dord recht heeft, naar aan de Ned. wordt ge meld, besloten de candidatuur van ds. Hogerzeil alleen op deze voorwaarde over te nemen, dat van antirev. zjjde aan bet hoofdbestuur blijk wordt gegeven, dat in een ander te betwisten district een chr. hist, man als candidaat wordt gesteund. Zaterdag had de opening plaats van de Ned. afdeeling op de Gantsche Wereld ter toonstelling. Tegen drie uur hadden zich vele genoodigden in't N jderlandsch paviljoen verzameld. Onze commissaris- generaal, mr. Th. Stuart, heeft daarbjj het woord gevoerd in de Nederlandsche taal. Hjj legde daarbij den nadruk op wat ons aan onze Vlaamsche stamgenooten ver bindt, prees den durf der mannen, die deze tentoonstelling hebben mogelijk gemaakt, stipte in bet kort de geschiedenis der deel neming van Nederland aan en gewaagde van de InstemmiDg, die de commiss'e van H. M, de Koningin mocht ondervinden.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1913 | | pagina 1