No, 190 1913 Vrijdag 16 Mei. 27e Jaargang. NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. CHRISTELIJK- HISTORISCH EERSTE BU D. Binnenland. Uit &"e Provincie. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN ONZE WATERLEIDING. Goes. In de le helft der maand Mei Zierikzee. Toen dezer alhier de inboe del werd verkocht van den onlangs over leden M. W., was daar ook een ton met oude vieze rommel, w.o een paar ksusen, niet der moei'.e waard te verkoopen. Men gaf dit aan een zekeren K. K., een per- sood, die niet geheel toe:ekenbaar is. Zierikzee Gistereü is hier gehouden een vergadering van de Landbouw-On- derlinge. De 3 commissie-leden die op de drie dorpen destijds door het hoofd bestuur werden aangewezen werden ook door de leden bjj acclamatie benoemd. Tot afgevaardigden voor de algemeene vergadering, welke te Goes zal worden gehouden, werden benoemd de secreta rissen en als plaatsvervangende afge vaardigden de voorzitters van elke plaat selijke ongevallen-commissie. Rilland-Bath. In de gisteren gehouden raadsvergadering werd met algemeene stemmen tot secretaris penningmeester van het Burgerlijk Armbestuur benoemd dhr. E. Tange. Besloten werd om aan mej. T. Verplanke, dochter van den over leden gemeenteveldwachter een bedrag van f50 uit te keeren, voorloopig voor één jaar. In de plaats vau wijlen dhr. J. P. J. Verplanke werd tot lid der c. t. w. v. schoolverzuim te Rilland met alge meene stemmen benoemd dhr. G. Wind- horst. Op de reclames inzake taooidelflken omslag van J. A. v. d. Klooster en W. Dingens werd afwijzend beschikt. 's Heerenhoek. Op de heden alhier ge houden vergadering v. n ingelanden van den N euwe-Kra»Uertpolder werd 't voor stel Begrinting wegen, door staking der stemmen verdaagd tot een volgende ver gadering. IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p.p1.25 Enkele nummers0.05 UITGAVE DER FIRMA'S EN van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel meer 10 cent. Dit nummer bestaat uit twee bladen. 16 Mei 1913. De maand April was zeer gunstig wat de opbrengst dtr Rijksmiddelen aangaat. Br kwam bij. a twee miljoen meer in dan io Apiil 1912. Daar tot deze toene ming ongvVter aile middelen hebben meegewerkt, mag hit ruit wel beskteD worden dat handel en n fl verb id steeds vooruit gaan. Van de groep der directe belasting stegen:de vermogensbelasting met an- dirbalve toD, do bedrijfsbelasting met een en kwart ton, terwijl de iersore.-Je belasting ten ton naar beneden ging. Van de groep der indirecte belastii g -n vermeerderden de successierechten met zes ton, da zegelrechten met é.n ton de registratierechten met een bal7e ton, de hypotheekrechten met f17000. Be invoerrechten gingen ruim twee ton vooruit; de suikerac ijns drie ton, overige accijnzen m8t bedragen vari- eereude tusschen elf- en 62 duüen<U De posterflen toonden een accres van Si duizend. Tot nu toe is dit jaa 57 miljoen gulden ontvangen tegen 54 miljoen in de eerste vier maanden van 1912. Gisteren waren wjj de gast van de waterleiding, of liever van den wakkeren directeur der N. V. Waterleiding-Maat schappij Zuid Beveland, den heer J. van Poelgeest, die ons een blik gegund heeft in het bedi Ijf, waaraan aanstonds delaatste hand zal gelegd worden,doch waarvan wIJ reeds geruimen tyd de vruchten geplukt hebben in den vorm van zuiver, zacht en smakelijk drinkwater, Zoodra voor de eerst9 maal het reine water in de huizen ?ijn intrede deed, maakte de Waterleiding zich vrienden. Is het daarom wonder, dat alle Zeeuwen, en in 't bijzonder de Zuid-Bevelanders, met belangstelling de vorderingen van den veelomvattenden arbeid gadesloeger Met groote voldoening werd ook de tij ding ontvangen, dat de tfflcieële opening weldra zal plaats hebben. Op Woensdag 21 Mei zal dtze plech tigheid in Zuid-Beveland's hoofdstad plaats vinden. Het was een goede ge dachte van de directie der Waterleiding- MjJ. de Pers eenige dagen vroeger uit te uoodigen tot een bezet k aan het hoofd werk, den ziel van het bedrijf, het hart het ware, van het geheele oiganis- me. Het spreekt vanzelf, dat wjj d ze gelegenheid, van alle officieele smetten VHI gehouden, gaarne aangrepen. Met onverdeelde aandacht hebben we het grooteche werk bunnen bezichtigen en bestudeeren, dank zij de welwillendheid, de klare uiteenzettingen en de noodige toelichtingen van den bekwamen direc teur. Reeds des voormiddags hebben w(J ons D»ar Ossendrecht begeven, de plaats van waar wjj zroveel goeds betrekken. Vanaf bergen op Zoom voerde de gemoedelijke stoomtram, bescheiden als ze 's, door zich terug te trekken uit de verkeers- centra naar de stille en eenvoudige hoek los, ons door dit pittoreske landschap in «oord-Brabant's Zuidwesthoek. Het was een heerlijke dag, en de gulden zonnestra len deden boom en veld op zijn voordee- «gst uitkomen. Tusschen heuvels en aennenbosschen ging het dom-, langs Ilu'P6 boefjes en roggevelden, hakhout oü ,eiende bremstruiken, la gs villa's en talrjjke pleisterplaatsjes met merk waardige opschriften. Woensdrecht en. ^oogerheid8 met hun waarlijk schoone omgeving ze kan een vergelijking met «w, böDa doorstaan lagen reeds oter onp, toen wij te midden van bosch Sn. beuv0l afstapten en onze schreden richtten naar de vermaarde prise d'eau, den die daar, half verscholen tusscheD nenbosschen, ligt. Op een uitgestrekt plateau staat daar het hoofdgebouw met de bijgebouwen en de fraaie woningen van chef en machinist. Io steen opgetrokken en met roode pannen gedekt maken deze ge bouwen niet alleen een solieden indruk, doch veihoogen ze niet onaanzienlijk den luister van het toch al schilderach tige tafereel. Daar in da', station wordt het water uit den bodem gepompt, tot op een diepte van wel 30 meter, vei der gezui verd, van alle IjzerskffeD gereinigd, door de 40 K.M. lange leiding naar den water toren bij Kloetinge, en verier naar die te Oudelande gesfuwd, van waaiuitniet minder dan 170 K M. ring- en zijleidingen bediend worden. Di ze watertorens kun nen resp. 1250 &8 en 250 M3 waterber gen. De laatste, die te Oudelande, betrekt zijn water uit dieD te Kloetinge en be dient in gewone omstandigheden de plaatsen Oudelande, Ellewoutsdijk en Driewegen. Bovendien rekent men er op, dat deze toren water kan geven, wan neer 's-Gravenpolder b. v. bij brand het water in den grooten watertoren op zeer laag peil zou brpngen. Het grootste gedeelte van Zuid-Beve land wordt re ds bediend en deelt iB de voorrechten, ons in de waterleiding ge- seh 'Cken. Alleen de hoek van Borssele niet, aangezien deze gemeente het voor alsnog raadzaam oordeelde van de water leiding, en derhalve van het heeilljke vrater, verstoken te blijven. Is nu het water, zooals dat uit den grond komt, aanstonds geschikt voor het gebruik? Nüöd, dat is het niet. Ge zult zien, dat het Pompstation nog meer is, dan de naam aanduidt; het is ook eeE flltreerinrichting. Uit vflf putten bij wijze van schachten ingericht wordt het water opgepompt. Uit elke put kan 27 M8. water per uur opgepompt worden. Door allerlei lagen, door leem, zand od kleilagen heen, W6et meD het water te vinden. Vanuit de putten ook wel bronnen genoemd, doch ten onrechte brengt de verzamel- leiding het ongezuiverde water naar de ODtQzeringsinrichtiiig. In een der bijge bouwtjes vindt dit eerste proces plaats. Het water wordt omhoog gesproeid door 96 sproeiers, om het door fijne verdeelb g in de lucht met zuurstof in aanraking te brengen, en zakt dan door een cokesbed van 3'/a M. dikte. Hierop wordt het door 5 overstort9rs naar de 5 zand filters gevoerd (in een ander gebouwtje ondergebracht) waar het door verschillende lagen, door zand, grind, sintels en kiezelsteen en, dringt en van alle smetten vrij heenge voerd wordt naar den Reinwaterkeldei, die wel voor een uur water kan bevatten. De laag zand is wel 1 M. dik. Telkens wanneer de bovenste laag vuil ls, d.w.z. te veel Ijzer iDhoudt, wordt een dun laagje afgestoken. Het water wordt nimmer aan de lucht blootgesteld en zooveel mogelijk steeds overdekt gehouden, opdat het koel blijft. Uit de vergaderbak wordt het water door een ontzaglijke machine door de hoofd leiding geperst, totdat de Got sche water toren I»U voorkeur wllen we dien zoo noemen, wijl hQ ons tot ver in den omtrek aanwijst, waar onze stad in het groen ver scholen ligt vol is. De stand van het water wordt ii_ Ossendrecht nauwkeurig opgeteekend, zoodat men te allen tijde kan weten hoeveel voorraad er ls en wan neer gepompt moet worden. Wanneer het peil te laag wordt of te hoog, laat een ver klikkertje zich hooren, zelfs tot in de woning van den machinist, en de machi nes worden in werking of wel op non-acti viteit gesteld. Van uit' de torens vindt het water zijn weg door het buizennet naar onze wo- niügen. 'n Veertigduizend menschen zullen aanstonds zoo bereikt worden en men rekent mettertijd zelfs 46000 inwo ners van de verschillende omliggende gemeenten van water te voorzien. Het net is zoo gelegd, dat het geheele eiland bereikt kan worden. Zelfs in de verst ver wijderde uithoeken kan het water komen; en well a zal het dan ook gewis naar eiken polder henen gevoerd worden. In den Bathpolder o.a. ligt reeds een net van 4 K.M. Des nachts, wanneer het waterver bruik miniem is, kan de machine stop gezet wol den de druk houdt dan op en tet water loopt dus uit den Goeschen toren terug door de hoofdleiding tot het station. Thans zij een woord gewijd aan htt gebouw met de verschillende machine- riën. We zullen al te technische beschou wingen daarbij trachten tevermJjdeD. De machinekamer vormt de ziel van het bedrijf, daar staan twee prachtig ge construeerde Diezelmotoren vao enorme afmetingen, welke om beurten den tweeledigen arbeid van zuigen en per sen verrichtenzoodat een van de twee als reserve gebruikt wordt, wan neer de ander oi. klaar geraakt. De ma chinekamer is in twee gedeelten ver deeld, een hoog en laag gedeelteboven staan de groote motoren met haar vliegwiel van meer dan 3.5 M. middel lijn. Beneden bevinden zich de cylinders van de pompen. Verschillende mano meters geven hier den machinist de noodige aanwijzingen, terw(jl een cen trale wiDdketeJ den druk regelt en de machines in staat stelt haar stuwkracht geleidelijk uit te oefenen. Vooral des mo'gena doet deze ketel onmisbare diensten, wanneer de loop van het uit Goes terugkomende water moet gestuit worden. Veider bevindt er zich nog een veiligh ndsklep, die al te hoogen druk voorkomt. In het hoofdgebouw, dat geheel byg'ë- nisch is ingericht en volkomen stofvilj gehouden kan worden, bevinden zich voorts een gezellig kantoorlokaal en schaftlokaal; verder magazijn, badka mer en smidse. In een der lokalen kan men het water zien, zooals het er in de vier stadiums uitziet. Het ruwe water, dat pas uit den grond komt, is zeer helder. Belucht boven de cokespakking vertoont het reeds een bruine kleur, en na de beluch ting onder de cokespakking ziet men nog eenig bezinksel, trouwens dan is er reeds 80 °lo van de flzerdeelen uit verwijderd. Na het laatste reinigingsproces is het waterdoch ieder oordeele zelf hoe het dan is. Talrflke monsters doen zien, welke onderscheidene aarde- en zandlagen bij ce boringen in den bodem zijn aan getroffen. In de smidse bevindt zich de in richting voor de centrale verwarming, de gaskachels, die wij zagen, worden ge bruikt, wanneer het de moeite niet loont, om de centrale te laten werken. In het hoofdgebouw is ook onderge bracht de luchtgasinstallatie, metlucht- motor en reservoir. Want de Maat schappij vervaardigt het gas voor eigen gebruik bestemd, zelf. De fabricage moge niet voordeelig zijn, in ieder geval is het zeer gemakkelijk. Op het kantoor bevinden zich de te lefoontoestellen, die de gemeenschap onderhouten tusschen het pompstation, het kantoor te Goes ende geheele buitenwereld. Een ruime zolder dient voor magazijn. Na het complex gebouwen in- en uitwendig bezichtigd te hebbeD, steeds onder het vriendelijk geleide van den voortvarenden directeur, werd het 14 HA. groote terrein van de Water leidingmaatschappij nader in oogen- achouw genomen, 't Is een uitgezocht plekje in een schoone en stille omgeving. Op korten afstand van het pompstation bevinden zich de fraaie woningen van den chef en den machinist. Vanaf den Pottenberg trof ons aan alle zjjden een heerlijk panorama, en tevens kalorama. De roode daken van de ge bouwen komen evm boven de toppen der dennenbommen uitgluren. Aan de eene zijde ziet men bosch en heuvel, aau den anderen kant strekken zich ver in de laagte welige landerijen uit en glinstert in blauwe veite het water van de Schelde. Des middags heeft het stof-opjagende trammetje ons weer naar Bergen ge bracht. Ongetwijfeld heeft de tocht ten aangenamen indruk achtergelater. Als aai.vulling van de uitvoerige be schrijving, die wfl reeds vroeger over deze grootsche onderneming, toen nog in het opginstadium, plaatsteD, moge het bovenstaande voldoende zijn. Vandaar ook, dat wij ons ttr wille van de lezers van al ts technische omschrijvingen- onthouden hebbeD. De 21ste Mei zal in de geschiedenis van Zuid-Beveland een merkwaardige dag zijn. Voor ods eiland is 1913 wel in velerlei opzicht een belangrijk jaar. De Waterleiding geopend. Js, Zeeland staat niet ver meer achter bfl onze andere provinciën. Als aanstonds de ver binding met het vaste land een feit is geword?n, is tT'e isolement opgeheven en onderscheidt onze provincie zich door niets meer van de overige. Zuid-Bevelanders, waardeert uw water leiding. Begroet haar met vreugde in uw woning. Zjj komt ieder van ons zeker, ook de ondernemers doch bovenal öns voor deel brengen. Immens, rein water is wel de eerste bygienische eisch. Het gebruik van slecht of besmet water moet onwil lekeurig vroeg of spa r adeeligen invloed doen gevoeler. Wij kunnen dan ook niet anders dan het streven van onze wakkere water leiding-directie tot meerdere popularl- seeiing van haar onderneming toejuichen. Vacature-Verhey. De minister van binnenlandsche zaken, overwegende, dat, tengevolge van het overlijden op 4 dezer van den heer J. B. Vertey, in het kies district Rotterdam III een verkiezing moet plaats hebben voor een lid van de Tweede Kamer d< r Staten Generaal, heeft bepaald, dat de verkieziDg zal plaats hebben op Dinsdag 3-Juni, de stemming, zoo noodig, cp Dinsdag 17 Juni, de her stemming, zoo ncodig, op Woensdag 25 Juni. (Stct.) De heer M. de Jong (lib te Hoorn, lid van de Eerste Kamer der Staten- Generaal, en dit jaar aan de beurt van aftreding, stelt zich, naar de N. R. G. mededeelt, wpgens gevoiderden leeftijd, niet beschikbaar voor verkiezing. Kamerverkiezingen. De afd. Rot terdam der Chr. Sociale Partij zal candi- daat stellen in Rotterdam II dr. E. A. Keuchenius en in het vierde district mr. dr. A. R. v. d. Laar. In Utrecht lis candidaat der Anti-rev. W. C. baron Rcëll (c.hen in district II de heer J. S. van Hoogstiaten (a.r) De R. K. kiesver- eeniging district Amsterdam JX heeft, zoo meldt het Centr., besloten een anti- rev. candidaat te stellen. Deze candida- tuur is nog niet vastgesteldop de voor- loopige candidatenlijst worden geaoemd mr. V. Rutgers en ds. Hofstede. Mede gedeeld werd, dat als mr. Rutgers in Am- sterdam IX gekozen wordt en ook te Hilversum, hij Amsterdam zal aanvaar den. De districtsvergadering van de Chr. Hist, party in het district Harlin- gen heeft candidaat gesteld mr. J. An kerman. De katholieke kiesvereeni- ging te Venlo zal dr. W. H. Nolens op nieuw candidaat stellen, i Van 1 Juli af zal aan de soldaten- menages van het geheele leger, Argen- tynsch vleesch worden geleveid. L zijn in de gemeente Ingekomen :i - J. Reitsma, commies ter secietarie, uit Texel, Westsingel 130; B.C.A. Lin deman, restaurateur, uit Ginreken, Pape gaaistraat 91/92; C. Stnallegange, bak kersknecht, uit Zierikzee, Oude Visch- makt 70; Johs. J. Lunenberg, boekhou der kadaster, uit Zierikzee, Groote Markt 64M. Gelok, zonder beroep, uit Kapelle, Oude Vischmarki 66Jacs. Sc brier, veld, arbeider, uit Kapelle, de Ruyterlaan 74. Vertrokken. A. Oosterkerk, banketbak- kersbediende, naar Amsterdam BI. Reijnout, wed. J. van Lufik zonder be roep, naai 's-GravenhageJohs. Geensen Jr, winkelbediende, naar Ossendrecht; M. H. Dekker, bakkersknecht, naar Baar land A. van der Vliet, schildersknecht, naar RotterdamJ. Groustra, orgelma ker, naar 's-Gravenhage; O. Valkier, sjouwerman, naar Vlissingen Johs. van de Velde, boerenknecht, naar Kloetinge. Dezer dagen vond men K. echter in het bezit van eenige honderden guldens, en men vermoedt dat die uit dien rom mel afkomstig z('n. M. C. 's Gravenpolder. In de Woensdag ge houden vergadering van den polder .Gravenpolder* waren 12 personen aan wezig uitbrengende 18 stemmer. Voor zitter dhr. ,W. Geelhoed gezworeD. Het verzoek vaD den polder Middelzwake om den weg over den Langemaire d(Jk te begrinden van af den Kadam tot aan den Baarlandschen zandweg werd niet inge willigd. De rekening over 19121913 werd goedgekeurd in ontvaDg op f 22(7.05° en in uitgaaf op f2032.02 alzoo met een goed slot vaD f 176.036. De begrooting voor 1913—1914 werd vastgesteld in ontvang en uitgaaf op i f2476.09 met een post voor onvoorzien f van f 139.55. Het djjkgeschot werd ge- bracht van f 6 op f 6 50 p r H.A. In plaats j van dhr. J. Woutersen die als dijkgraaf eervol ontslag heeft gevraagd werd als zoodanig gekozen dhr. J. Rijk met 9 stem- men. Tot lid van den dijkraad is herbe noemd dhr. H. van Eenenaam met 12 stemmen. Aan dhr. Woutersen die 26 jaar dijkgraaf is geweest werd met ir stem ming der vergadering hulde gebracht oor al het goede dat hü voor den polder heeft verricht.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1913 | | pagina 1