No 181 1913 Maandag 5 Mei 27e Jaargang NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. HISTORISCH CHRISTELIJK- Uit de Pers. Buitenland. Binnenland. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE J0N6E-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN The«rle en Praktijk. De Balkan-oorlog. IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p.p1.25 Enkele nummers0.05 UITGAVE DER FIRMA'S EN van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel meer 10 cent. 5 Mei 1913. Dat verdient toejuiching. Op de deputatenvergadering is door enkele deputaten de aandacht gevestigd op ;twee [grieven die ook in onze kringen vr(J algemeen worden uitgesproken namelijk de afmaking van besmettelijk krank rundvee en de onbewoonbaarver klaring van woningen. Beide maatregelen berusten op een wet, die moet worden uitgevoerd, en waaraan ieder] burger des lands,'ook en in de eerste plaats een antirevolutionair zich heeft te onderwerpen. Nu wil een antirevolutionair man dit ook welmaar bjj heeft toch ook de vrijheid om dergelijke maatregelen.hate- IJjk te vinden. Immers zij berooven hem bf van zjjn prachtigen veestapel èf van zijn door hem geliefd huis. In beide gevallen wordt zjjn eigendomsrecht aangerand, in het laatste geval zelfs met vertreding van artikel 4 der Grondwet. Dit artikel toch waarborgt voor alle Nederlanders gelijke bescherming van eigendom. 3 fin de districten Breukelen en Wijkbij Duurstede, waar] het mond- en klauw zeer op zjjn hevigst gewoed beeft, schijnt de animositeit deswege tegen minister Talma groot te zijn geweest. Ben onzer voormannen aldaar meende zelfs zich er om te moeten onttrekken aan de actie en h|j zou, naar hjj aan den voorzitter schreef, God danken wanneer deze mi nister viel. De voorzitter merkte op dat onder scheiden moet worden tusschen vee voor den verkoop voor de slacht bestemd, en vee dat ter verbetering van den melk veestapel wordt verzorgd en aangehouden. En tot de eigenaars nu van zulk laatstbedoeld vee behoorde evengenoemde klagende broeder. De vergadering droeg dan ook het Centraal Comité op om met den minister deze hoogst belangrijke quaestie te be spreker), en te trachten gedaan te krijgen dat het afmaak-systeem op dit bepaalde punt gewijzigd wordt. Juist van minister Talma mag verbe tering verwacht worden. iHJJ kent ons volk en leeft onder ons volk en met ons volk mee, en ondervangt .waar hjj maar immer kan hunne bezwaren. Daarom is het zaak dat allen saam spannen om de tegenwoordige Kamer meerderheid te behouden, en met haar dit Kabinet en den minister van Land bouw. Immers niet deze laatste is de vader van dezen wel geoorloofden doch niet temin stuitenden maatregel. Die maat regel bestaat al jaren. ^Bovendien hebben de rapporten uit Duitschland en Oostenrijk geleerd dat de ervaring niet te zeer op de hand vaa het afmaken is. En lest niet minst de voorzitter kon bereids „uit goede bron" meedeelen dat een wetsontwerp] tot wijziging van bepalingen voor mord- en klauwzeer bjj den Raad van State aanhangig is ge maakt. Wat de tweede grief aangaat, die tegen 'onbillijke uitvoering der Woningwet, was men het over het geheel eens dat deze wet goede maatregelen bevat om huisjesmelkers te beletten om schier onbewoonbare krotjes te exploiteeren maar ook vond men dat de overheid eerbiedigen moet het eigendomsrecht vooral van die oudjes welke in vroeger Jaren door noeste vljjt en spaarzaamheid zich een kapitaaltje hadden verworven, waardoor zjj zich een eigen huisje konden koopen om er hun laatste ure rustig in af te wachtenterwjjl het nu menigmaal gebeurt dat tengevolge van onteigening zonder schadevergoeding deze menscbjes tot den bedelstaf gebracht worden. Ook tegen dit kwaad wenscht het Centraal Comité bjj deD minister te pro- teateeren en trachten met bovengenoemd artikel 4 der Grondwet in de hand, toe zegging van wetsverzachting te ver- krjjgen. Te Knjjpe heeft mr. J. Limburg (vrij zinnig democraat) in de Hervormde kerk een rede gehouden over Staatspensio- neering. In een andere Friesche gemeente heeft de heer Schaper (soc. democraat) de gemeente* van den kansel toege sproken. De heer Troelstra heeft verleden jaar In een der Friesche kerkgebouwen zelfs gepraekt 1 Het begint raar te gaan in de wereld. Orthodoxe en gereformeerde predikan ten worden van den kansel geweerd denk onder anderen aan Ierseke waar de kansel in de Herv. kerk geweigerd werd aan ds. Schokking tot hethoudeD van een unierede in het belang van Chr. onderwjjs. Oageloovigen (de betiteling is van ds. v. HoogenhutJze) wordt de preek stoel aangeboden om te komen oreeren over politiek. Rechtzinnige predikanten moeten zich dezer dagen met een her berg behelpen; joden en paganisten krijgen de kerk Het zal wel een afgesproken taktiek van de vrijzinnige pers en dito propa gandisten zijn om de kiezers, evenals in 1897, >tegen Rome* te »waarschuwen«, met allerlei malle verhaaltjes. Een van die verhaaltjes is nu weer dat de rechter zijde in de Tweede Kamer ter benoe ming van een lid van den Hoogen Raad aan de Koningin een Roomsch Katholiek heeft voorgedragen, ter wille van den Roomschen bondgenoot. Dit nu is onjuist. De Hooge Raad, het hoogste rechter lijke college, behoeft geen politieke kleur. Maar de gewooDte heeft uitgemaakt dat een Roomsche* vacature door een R. K., een liberale vacature door een vrijzin nige moest Ingenomen. De liberalen hebben zich hieraan steeds gehouden eenmaal zelfs op een heel leepe wijze. Er waren drie Roomsche leden in den Hoogen Raad, een van deze stierf, en nu zou er weer een R. K. voor in de plaats komen. Dat geschiedde ook, maar da benoemde was Liberaal Katholiek de heer Nijpels. Dus nu waren er maar twee meer. Later werd het weer drie door de benoeming van Nelissen. Nu strief mr. Guljé, en behoorde, volgens het gebruik, weer een R.K. den vacanten Z9tel te bezetten. Nu was vroeger al eens gezegdde Hooge Raad moest bij zijn aanbevelingen niet naar politieke kleur zien. En zoo is 't ook. Daarom is hij blijkbaar nu voor het eerst van zijn gewoonte afgeweken en heeft hij no. 1 tot 4 op de aanbeveling geplaatst liberalen. Eerst no. 6 was een Roomsche. Maar dat is toch al te zot. Van de 12 leden van den H. R zijn er 8 liberaal. Het zou derhalve passender geweest zijn, indien de H. R. bij een „liberale* vacature een „Rechtsche" benoemd had. Maar nu 11 Ia een Roomsche vacature een liberaal! Dus de verhouding maken 9 tegen 2 Geen wonder dat althans de R. K. Kamerleden gezegd hebben: zoo is 't niet bedoeld. Da beschuldiging aan 't adres van Rechts vervalt derhalve al zoover zij de 22 Roomsche Kamerleden betreft. Rest nu nog de 19 overige stemmen op mr. Savelberg uitgebracht. Het kan niet be wezen worden dat dit Rechtsche stem men zijn geweest. Derhalve kunneD wij hierover zwijgen. Terecht merkt dan ook De Nederlander op -dat er waren 22 R. K., 17 A. R., 14 L., 7 C. H., 3 S. D. en mr. Bichon. Hadden de „linksche" Ka merleden op hun tellen gepast er ontbraken er 19 dan hadden zij den zetel van mr. Guljé liberaal kunnen maken, want blijkbaar hebben niet alle „rechtschen" op den Katholiek gestemd. De beschuldiging aan 't adres der coalitie is derhalve onjuist; zij had aan de vrijzinnigen behooren geadresseerd te zQn. Wij lezen in de Ned. Een manifest voor de Ned. Herv. Kerk en de Coalitie. Na de laatste vergadering van de Ned. Herv. predikantenvereeniging te Utrecht bleef een groot aantal predikanten bijeen en besloot op Vrijdag 16 Mei te Utrecht eene vergadering te houden, om te spre ken over een manifest, waarin gewezen wordt op de gevareD, die de Ned. Herv. Kerk bedreigen. Ook na het bekend worden van het voornemen der huidige regeering, om art. 171 der Grondwet ongewijzigd te laten, zijn de onderteekenaars van het manifest nog niet gerust, lettende op verschillende uitlatingen, die de Stan daard zich aan het adres der Ned. Herv. Kerk heeft veroorloofd. Indien zij, die instemmen met genoemd manifest, waarlijk liefde voor de Ned. Herv. Kerk hebben, dan zullen z(j met vuur en geest de Coalitie verdedigen. Immers, de eerste en voornaamste der voorwaarden, waarop de Chr. Hist. Unie de coalitie met de twee andere rechtsche partijen aanvaard heeft, is, dat de Anti- Rev. partij b(j de aanstaande Grondwets herziening de historiche rechten der Ned. Herv. Kerk zal eerbiedigen en dus niet trachten zal, art. 20 van wOns Program» in toepassing te brengen. Door deze voorwaarde te aanvaarden, heeft de Anti- Rev. partij één harer idealen voorloopig ter zijde gezet en zich dus ter wille der Chr. Hist. Unie een groote opoffe ring getroost (en ook ter wille van de R. Kath. Staatspartij). Indien de Chr. Hist. Unie de coalitie had verbioken, dan was de Anti Rev. partij aan ge noemde voorwaarde niet gebonden ge weest en bij de komende revisie onzer Constitutie had zij met de radicalen van alle gading m.k gemakkelijk een meer heid van 67 stemmen kunnen vormen, om art. 171 der Grondwet in dien zin gewijzigd te krijgen, dat de zilveren koorde verbroken werd en wij ook in ons land kregen „De vrije Kerk in den Vrijen Staat." Door de coal'tle is zij thans echter in dit streven verhinderd, zoodat de coalitie nu het beste bolwerk is, om de Ned. Herv. Kerk te bescher men. Indien iemand voor de Ned. Herv. Kerk heeft gestreden (en inzonderdeid voor het beginsel, waarop z(j rust) dan is on- geteekende het. En juist omdat ik voor de rechten dier Kerk met alle kracht, die in mjj is, opkom, daarom strijd ik voor de coalitie. Zonder het bekende politiek accoord zou ik dit nooit gedaan hebben. Het politiek accoord beschermt de Kerk onzer Vaderen en moet daarom door allen, die de Kerk liefhebben, ver dedigd worden. Het doet mjj leed, dat zooveel geloo- vige Ned. Hervormden wel een oog heb ben voor de gevaren, die ons van de zjjde van Rome en de Anti-Rev. partjj dreigen, maar niet voor de gevaren, waarmee ongeloof en revolutie ons be lagen. Als het hun gelukt, het minis terie-Heemskerk te doen vallen, dan krijgen wij een ministerie van links, dat voor een goed deel onder den invloed van mr. Troelstra zal staan. En heeft de Herv. Kerk van zulk een. ministerie meer heil te verwachten, dan van het Kabinet-Heemskerk Heeft minister Heemskerk nu weer niet een jaariyk- sche toelage van 600 gulden toegekend aan een op te richten Ned. Herv. Ge meente te Nieuw-Weerdinge, gelijk hij dat reeds deed voor nog 3 andere op te richten Ned. Herv. predikants-plaatsen Hebben wfl van een links ministerie meer subsidie voor ons Chr. Middelbaar onderwijs te wachten, geljjk wj) dat van het ministerie-Heemskerk mogen hopen? Immers neen. Mij duDkt, indien de Ned. Herv. pre dikanten, die genoemd manifest de we reld in willen zenden, dit alles beseffen, dan zullen zjj met ons door de' coalitie de Ned. Herv. Kerk trachten te bescher men en niet in de kaart van het onge loof spelen. TO Leeuwarden. J. KUIPER. Terecht schrijft De Nederlander De ^Vrijzinnigheid" is, zooals onze lezers weten, eene gezindheid, welke in de practjjk al datgene poogt te bewerk stelligen, wat zjj in theorie afkeurt, en omgekeerd. Zoo teekent Mr. W. H. de Beaufort, het Kamerlid voor Amsterdam 71, in zjjn „Staatkundige opstellen" op de volgende scherpzinnige wijze een der voornaamste oorzaken van ons bjj Engeland vergeleken minder ontwikkeld parlementair systeem „in Engeland heerscht een voortdu rende belangstelling bjj alle standen der maatschappij in alles, wat de zuiver staatkundige belangen van Engeland betreft, in ons land is die belangstel ling slechts tot enkele kringen beperkt. Kerkelijke en godsdienstige twistpunten houden bjj ons de algemeene aan dacht gewoonlijk veel meer bezig dan binnenlandsche. In Engeland is op staatkundig gebied altjjd sterke nei ging tot samenhang geweest en daar door een groote eerbied voor hen, aan wier bekwaamheid de leiding wordt toe vertrouwd. Bjj ons daarentegen open baart zich veeleer de zucht om voort durend eigen zelfstandigheid te bewa ren gepaard met een zekeren schroom voor aaneensluiting en achterdocht jegens hen, die zich geroepen achten als leiders op te treden.' Dat acht mr. De Beaufort hoogst scha delijk. Ook wjj. Steeds hebben wij daar om getracht het telkens zich openbarend streven om het oordeel over da binnen landsche politiek te vertroebelen door getwist over kerkelijke aangelegenheden, naar vermogen tegen te gaan. Nn echter mr. De Beaufort's zetel in Amsterdam waDkel staat, is het naar de zede der vrijzinnigen altijd natuur lijk, dat, evenals de geheele linksche pers, de lakkei, het orgaan waarvan mr. De Beaufort een der meest gev»aardeerde medewerkers en geestverwanten is, geen enkele poging nalaat, om door „het naar voren brengen" af te leiden, de achter docht jegens de bedoelingen hunner lei ders in 't by zonder kiezers van de „zuiver staatkundige belangen* af te leiden, de achterdocht jegens de bedoelingen hunner leiders in 't bijzonder bjj de Christelijk Historische kiezers aan te stoken, om op deze wjjze de tot zetelbehoud benoo- digde stemmen los te maken. Uit partijoogmerken wordt alzoo een politiek gevoerd, waarvan men zelf ten diepste overtuigd is, dat zjj voor eeu i landsbelang de gezonde ontwikkeling van het staatkundig leven verderfe- lijk is. Alle hoop den bodem ingeslagen. Montenegro heeft niet willen luisteren naar de dreigende vermaningen van de groote en wjjze mogendheden. Eerst hebben deze zich als voogden opgeworpen en thans is aan hen de beurt om met den sterken arm hun macht te doen gevoelen. Aanvankelijk waren zjj zoo naïef te vermoeden, dat het aan de zjjde van Montenegro slechts een spelen met vuur )jras, en dat het wel spoedig met de noodige verontschuldigingen zjjn onderwerping kwam aanbieden, doch weldra bleek, dat het volstrekt niet iets dergelijks in het schild voerde. Trouwens de jongste verklaring van de Montene- gr(jnsche regeering in ons vorig num mer reeds besproken liet aau duide lijkheid en beslistheid n'ets te wensctaen. Aan tegenspraak beeft het natuurlijk ook ditmaal niet ontbroken. Zoo ging het gerucht, dat in de laatste bijeenkomst der gezanten een mededeeling van Monte negro was ingekomen, die het bijna buiten twijfel sttlde of het zou op het laatste oogenblik besluiten tot toegeveD en tot ontruiming van Skoetari. Intusschen is echter iets bekend ge worden, waarvan d? gezantenconferentie onkundig was. In zijn proclamatie heeft prins Dacilo, de onvermoede en ruste- looze, namelijk meegedeeld, dai Skoetari tot hoofstad des lands is uitgeroepen. Verder werd alom verkondigd, dat Mou* tenegrynsche troepen Albateesche kust plaatsen bezetten. Men wil beweren, dat Koring Nikua veel milder gestemd was, dan zjjn zoon prins Danilo; dat de koning zelfs bjj na was over te halen tot overgave van Skoetari. Op goede gronden mag men echter deze beweringen tegenspreken Het optreden van den Koning heeft zich van den beginne door groote beslistheid gekenmerkt en met het recht aan zjjn zjjde scheen hjj niets te duchten. Zou hjj zich teaslotte toch nog laten ringelooren P1 Geen sprake van. Z<dfs ljjkt ons het bericht onaannemelijk, waarin verondersteld wordt, dat de Montenegrjjnen de vreemde troepen Skoetari zullen laten binnenrukken, zon der tegenstand te bieden, maar ook zon der van hun kant Skoetari te ontruimen. De mogendheden, met name de te Londen vergaderde gezanten, hebben lang gehoopt, doch thans is alle hoop den bodem ingeslagen. Een nieuwe oorlog zal nu uitbreken. Van Montenegro alleen hangt het af. Toch verdient het geen verwijt, wanneer het bjj ijjL. van den beginne ingenomen standpunt volhardt. In een vrijheids oorlog tegen Turkjje gewikkeld, een oorlog, die aanstonds de begeerde vrij heid zou brengen, missen de mogend heden alle recht om met het oog op eigen belangen gewelddadig in te grjjpen en een der oorlogvoerende staten be lemmeringen in den weg te leggen bjj de vervulling van zjjn hoogste plichten. Het verdient toejuiching, dat Monte negro, onbeteekenend als het schjjnt, den moed toont te hebben tegen dergelijke ongeoorloofde diplomatie in verzet te ko men, en zich bereid verklaart zelfs tegen over de geheele wereld voor zjjn rechten op te komen. Oostenrijk en Italië staan gereed voor den aanval. De voorloopige bezetting van Albanië moet een besloten zaak zjjn. Nog slechts ondergeschikte punten zjjB te regelen. Reeds zijn talrijke troepen van alle wapenen naar Brindisi vertrok ken, waar een expeditiecorps ter grootte van 30000 man bijeen is. De gezanten, vandaag te Londen in vergadering bijeen, weten nu wat zjj aan Montenegro hebben. W at hebben wjj aan ds gezanten, aan de groote mogendheden f Alle hoop is Montenegro nog niet den bodem ingeslagen. Het doet nog een beroep op de rechtvaardigheid van de vele groote staatslieden, wier invloed de internationale politiek als 't ware be- heeischt. Turkjje heeft zich bereid verklaard onmiddellijk de vjjaudeljjkbeden te sta ken. Het zal nu de afgevaardigden voor de vredesonderhandelingen aanwijzen. De Porte kiest Londen als plaats der beraadslagingen. Kamerverkiezingen. Dr. A. Brummel- kamp is de candidaat der Ami-rev. in het district Loosduinen. De Chr. Hist. Kiesvereeniging te Alphen a. d. Rjjn

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1913 | | pagina 1