No 180 1913
Zaterdag 3 Mei.
27e Jaargang
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Buitenland.
Binnenland.
Uit de Provincie.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
De Balkan-oorlog.
Middelburg. Op Hemelvaartsdag werd
in het Militair Tehuis de vergadering
gehouden van het provinciale comité
„Zeeland" van de Nationale Christelijke
Geheel-Onthouders-Vereeniging. Da voor
zitter ds. de Visser opent de vergadering
met gebed en het lezen van een gedeelte
van Gods Woord. ZEerw. heet de afge
vaardigden welkom en wijst er op, dat
de beweging van de Christelijke drank
bestrijding in Zeeland langzaam maar
zeker vooruitgaat, hoewel er nog veel te
doen is in alie deelen van onze provin
cie. De secretaris brengt zijn Jaarver
slag uit en somt op alles wat er in het
afgeloopen jaar geschied is. Het aantal
afdselingen is met één vermeerderd n.l.
te Grjjpskerke. In de afdeelingen wordt
met meerdere of mindere zegen gewerkt
en er zijn hoopvolle teekenen, die erop
wijzen, dat op meerdere dorpen nieuwe
afdeelingen verwacht kunnen worden.
Goes. Donderdagavond had alhier ten
huize van M. W. een treurig ongeluk
plaats. By een korte afwezigheid der
moeder trof het ODgeluk dat een kind
van 7 maanden een pannetje met kokend
vet dat op tafel stond naar zich toe
haalde en den inhoud over 't lichaampje
kreeg. Hevig gebrand aan beentjes en
het onderiyf werd het kindje naar het
gasthuis gebracht en door dr. Lasonder
behandeld.
Goes. De heer S, J. Tammlnga alhier
is benoemd tot organist by de Ned. Herv.
Kerk te Wilhelminadorp.
Goes. De M. C. schryft: De toestand
van het zevenjarig knaapje van den heer
Van der Peyi, dat Woensdag door een
auto werd overreden aan den hoek
Klokstraat an Langekerkstraat, is zeer
zorgwekkend. Het is te betreuren dat
indertyd het huis tegenover de firma
Wilking, door de gemeente niet is aan
gekocht voor slooping, om dien scherpen
hoek aldaar t9 doen verdwynen.
Goes. Naar wy vernemen, is de offi
ciééls opening der Waterleiding thans
bepaald op Woensdag 21 Mei a.s.
Goes. In de tweede helft van April zyn
ln deze gemeente ingekomen
Heinkenszand. In de Vrydagavond
gehouden vergadering d.er afdeeling
Heinkenszand van de vereeniglng tot
christeiyke verzorging van krankzinni
gen in Zeeland, welke door den voorzitter
J. Dominicus werd geopend, waren 17
leden tegenwoordig. De rekening van
den penningmeester bedroeg over 1912
in ontvang f 62,50 en in uitgaaf f 60,75.
Goed slot alzoofl,75. Mededeeling werd
gedaan van de algemeene vergadering
te Middelburg gehouden en van de in
trede van ds. Aalders op «Vrederust".
Aan de beurt van aftreding waren de
best.leden J. Dominicus en W. van Veen,
welke beiden werden herkozen. In de
vacature ontstaan door het vertrek van
ds. Muller werd voorzien door de benoe-
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel
meer 10 cent.
Montenegro heeft een klaar en beslist
antwoord gegeven op den eisch der
mogendheden, om Skoetari te ontruimen.
Het geeft blijken van gepaste eigen
waarde en van onafhankelijkheidsgevoel.
I Zonder schroom wordt hierin den mo
gendheden verteld, waar het^p staat.
Niet met groote woorden en veel ge
schreeuw; doch eenvoudig en duidelijk.
Niet om den wil van Europa te mis
kennen, maar veeleer omdat zij zich ten
volle bewust is van haar plichten, heeft
de MontenegrJJnsche regeering geweigerd
zich aan de beslissing, die haar zou
berooven van de stad Skoetari en het
omgevende gebied te onderwerpen. Dit
gebied toch acht de regeering en met
haar het geheele volk, van het grootste
belang voor Montenegro.
Aldus lezen wij in een particulier
telegram uit Cettinje aan de N. R. C.
Verder zet de regeering uiteeD, dat zij
uithoofde vau de landsbelangen, die baar
z|jn toevertrouwd, heeft besloten de
besluiten der mogendheden over de
Noord- en Noordoost grenzen van Albanië
niet zonder meer voor kennisgeving aan
te nemen.
Aangezien de stichting van een nieuwen
Albareeschen staat een beslissenden
invloed moet hebben op de polititieke
ontwikkeling der Balkanstaten, oordeelt
de iegeering dat de vaststelling der
grenzen slechts na het sluiten van den
vrede met het Turksche rijk definitief kan
geschieden.
Alle maatregelen der groote mogend
heden om veroverde steden en bezette
landstreken vóór dat tijdstip te doen
ontruimen, evenals de eisch tot staking
der vijandelijkheden zijn noodzakelijker
wijze een inbreuk op de onzijdigheid,
d. w. z. op het recht der bondgenooten
om als oorlogvoerende partijen te hande
len op het geheele oorlogsterrein.
De regeering betreurt het, dat zij om
bovenstaande redenen geen akte heeft
kunnen nemen van bedoelde grenzen,
met name waar het gaat om regeling der
kwestie met Skoetari en het omliggende
gebied, welke slechts in het voordeel is
van een nog niet bestaanden staat en
zeker niet de goedkeuring der mogend
heden kan wegdragen.
Wat de vlootbetooging betreft, Mon
tenegro acht deze een onrechtmatige
daad. De groote mogendheden mogen in
deze geen dwang uitoéfeneD. Immers
het nieuwe fait der overgave van Skoe-
hf J9 g?enszins een miskenning van
het besluit der mogendheden nopens de
bestemming der stad, doch slechts het
logisch en natuurlijk gevolg van den
staat van zaken en van de militaire
operaties, die de regeering met de volle
vrijheid van handelen, walke zij gedu
rende den oorlog meer dan eens en
Btennende op het volkenrecht heeft doen
lp D' ondernomen.
Tenslotte verklaart de Montenegrfin-
sche regeering ronduit, dat zjj zich blijft
aaD0<^eï?a<iedeelingIden mogend-
eden op 21 April gedaan, en dat zij
zich voorbehoudt de kwestie van Skoetari
tH/fari dongen op het tijdstip dat
'Dii-IHI a6 onderhandelingen met
urkije, de Balkanstaten met de mogend-
neden de definitieve vaststelling der
grenzen van Albanië zullen bespreken.
vJ, ,rVer,-de belaDgröke regeerings-
verklaring, dre ongetwijfeld grootexr in-
wuk moet gemaakt hebben, niet het
m nst op de mogendheden zelf. Dat is
niflt fWUS Man ziet nu, dat er
niof fP°^0n va^* zelfs niet met een
ro!u? 8taatje nis Montenegro. Het eischt
wphÏ e2 h?' zal niet rusten 'oordat het
recht zijn loop zal gehad hebben.
azxr dus, die van een over*
s e der stad tegen schadeloosstelling g9-
züo minstens voorbarig en
allen grond ontbloot. Het tegendeel
is waar. Volgens particuliere berichten
uit Cattaro althans heeft kroonprins
Danilo uit naam van Koning Nikolaas een
proclamatie gericht tot de bevolking van
Skoetarie, waarin de <niy ving der stad bij
Montenegro wordt bekend gemaakt.
En wat doet Oostenrijk nu
Reeds eenige dagen geleden dreigde
Oostenrijk de dreigementen ten uitvoer te
leggen, doch tot dusver nog niets van dat
alles. Hat zou niets liever doen, dan Mon
tenegro tot de orde roepen, maar het is te
schroomvallig, dan dat het op dit oogtn-
blik de handen zou uitsteken.
Aanvankelijk had het er alles van, dat
da actie spoedig zou beginnen, doch ge
lukkig is het gevaar voorloopig afgewend.
Dus geen nieuwe oorlog op den Balkan,
geen botsing tusschen de groote mogend
heden. Ondanks de zeer krasse houding
van Montenegro. De houding van dit
kleine staatje is echter correct en daar
tegenover is een ruw ingrijpen alleszins
ongemotiveerd.
Da gezantenconferentie te Londen is
thans verdaagd tot Maandag. Het is te
hopen, dat met den noodigen ernst en
met bekwamen spoed thans de zaak
wordt ter hand genomen, opdat men tot
een bevredigend resultaat kome vóór er
gelegenheid is tot het uitbroeden van
nieuwe conflicten, die den Europeeschen
vrede zeer tot ieders schade in gevaar
zouden kunnen brengen.
Mogen de gezanten zich met bezadigd
heid en wijsheid van hun hoogstverant-
woordelijke taak kwijten. Dan kan de
uitkomst verblijdend zijn. En anders....
is het leed niet te overzien.
Kamerverkiezingen. De centiale ver
gadering van de besturen van de Chr.
Hist, kiesvereenigingen in het district
Hilversum heeft besloten de Chr. Hist,
kiesvereeniging te Hilversum niet na te
volgen, maar aangesloten te blijven bij
de Chr. Historische Unie. Ds. H. C.
Hogerzeil te Vlissingen heeft de candi-
datuur Zierikz9e aangenomen. In het
district Kampen is dr. E. J. Beumer te
Utrecht candidaat gesteld door de anti
revolutionairen. De centrale vrijzin
nige kiesvereeniging te Kapelle heeftin
het district Hontenisse definitief candi
daat gesteld den heer Jac. Welleman te
Krabbendyke en in het district Goes den
heer J. G. Moojen te 's Gravenhage.
Ned. Bond van Jong.- Ver. op Qer.
G. In de gisteren gehouden vergadering
z|jn ds. J. E. VoDkenberg en de heer
Jb. van Oversieeg herkozen als leden
van het Bondsbestuur en dr. A. Brum-
meikamp als raadsman. Een voorstel
betreffandere meerdere Bondsdagen o. a.
werd aan hef Bondsbestuur overgelaten.
De leden van de Eerste Kamer zijn
ter vergadering bijeengeroepen tegen
Dinsdag 6 Mei, 's avonds half negen.
By K. B. van 21 April is de heer
J. Ph. Marmelsteln, lid van het Bonds
bestuur van het Ned. Jongelings- Verbond
te Amsterdam, benoemd tot ridder in de
orde van Oranje-Nassau.
België en Vlissingen. Onder dit
opschrift bevat de Indépendance Beige
een artikel betreffende de kwestie van
het Vlissingsche fort. Het blad heeft
daarover trouwens vroeger reeds een
campagne op touw gezet.
„Wij hebben nooit gezegd," zoo
leest men p. a. „dat Nederland niet
het recht zou hebben op onverschillig
welk punt van zijn gebied forten te
bouwen, maar wij hebben alleen be
weerd, dat de bouw van een fort te
Vlissingen een gevaar zou zijn voor
België, omdat zulk een fort eventueel
aan de stiijdmacht van een mogendheid,
die onze neutraliteit heeft gegarandeerd,
den weg zou kunnen versperren naar
Antwerpen, het Belgische nationale ré-
duit en de basis van ons geheele ver
dedigingsstelsel wij concludeerden,
dat deze daad van onze noorderburen
zeker geen vriendschappelijke geacht zou
kunnen worden.
„Wordt het lort te Vlissingen ge
bouwd", zoo eindigt het artikel, «dan
zal België verplicht zijr, zich met eigen
middelen vrijheid van actie op de Schelde
te waarborgen en wy stellen voldoende
vertrouwen in de vaderlandsliefde van
het Belgische volk om te gelooven, dat
dit deze taak jegens zichzelf nauwgezet
zal vervullen."
De Bond van Klerken bij 's Rijks
belastingen zal de volgende samenkomst
te Amsterdam houden.
Onnoozele praat. Zoo. noemt de Limb.
Koerier hetgeen Het Volk schiyft over
eenige tariefsbepalingen.
Om te bewijzen met welke ODnoozele
praat de bewuste (f) lezers worden opge
zweept tegen de Tariefwet-KolkmaD,
diene dit éóne exempel:
Cacao en chocolade. Invoer van
cacaopoeder heeft nagenoeg niet plaats;
het recht kan dus niet beschermend
werkeD, wel de prijsverhooging dooT
bincenlandsche fabrikanten opwekkeD.
Het recht is van f 0 op f 0,25 per 100
K.G. gebracht. Daalders-cacao zal f 1,75
cacao worden.
Cacao wordt niet ingevoerd.
Er komen dus geen invoerrechten op.
Toch wordt daalders-cacao f 1,75-
cacao
En waarom
Omdat het invoerrecht (op de niet-
ingevoerde cacao) prijsverhooging door
binneDlandsche fabrikanten zou
opwekken
Alsof die fabrikanten opwekking
noodig hadden om de prijzen te ver-
hoogen, indien zulks mogelijk ware,
Alle motief om den prijs laag te
houden (onderlinge concurrentie der
inlandsche industrie b.v.) zou wegval
len, zoodra het Invoerrecht op cacao
zou verhoogd zijn 11
Is 't niet onnoozele praat, deze
En met zulke nonsens worden de
bewufcten opgezweept
Ook de rekenkunst van Het Volk is
kolossaal. Terwijl een recht van f0,26
per 100 K.G. wordt voorgesteld, legt het
blad dit kwartje maar vast op1 Kilo.
Net honderdmaal te veel. Maar zóó nauw
moet men niet kijken 1 Ned.
In het afdeelingsbestuur worden ds.
J. de Visser en de heer J. Huizinga her
kozen en ds. -J. A. van Selms gekozen.
Daarna worden twee referaten gehou
den. E9rst de heer Huiz'nga over: «So
ciale toestanden en drankgebruik*. Spr.
laat op duidelijke wijze zien hoe vele
sociale vragen in verband gebracht kun
nen worden met het alcoholisme.
Daarna sprak de heer J. H. Bulten,
agent der N. C. G. O. V. over «Het werk
van de Hoop der Toskomst*. Daarmede
wordt bedoeld het werk om de kinderen
in kennis te brengen met het groote
gevaar, dat verbonden is aan de alcohol.
Spreker laat aan de vergadering hooren
welke voortreffelijke middelen er bestaan
om dit aan de kinderen bij te brengeD
met verhalen, zoowel git de Bybelsche
als andere geschiedenissen, door platen
en boekjes, enz., enz. Vooral ook door
aan de kinderen betere begrippen by te
brengen, dan vele ouders doen. De Hoop
der Toekomst Is een zeer gezegend werk.
Door verschillende aanwezigen worden
vragen gesteld.
Des avonds had in de Koorkerk een
godsdienstoefening plaats, waarin door
drie sprekers het woord gevoerd werd,
door ds. De Visser werd het openings
woord gesproken en door ds. Van Selms
een kort slotwoord. De eigeciyke rede
werd uitgesproken door ds. Montyn, van
Haarlem. Spreker ging uit van de woor
den van Exodus 8235 -. Aldus plaagde
de Heere dit volk, omdat zy dit kalf
gemaakt hadden, hetwelk Aaron ge
maakt had". Wie is hier de schuldige?
Aaron natuuriyk en toch deed hy zyn
zonde, omdat het volk er hem toe dreef.
Zoo is het ook met den dronkaard. Deze
zondigt door zyn drinken, maar even
zeer ls waar, dat de gansche maat-
schappeiyke samenleving ook schuldig
staat, doordat deze de drinkgewoonten
in stand houden. Met aangrypende voor
beelden, die door de hoorders met ontroe
ring werden aangehoord, toonde spreker
de waarheid van deze wooiden aan. Treu
rig is het, dat ook het grootste deel van de
gemeente des Heeren zich schuldig maakt
aan het in stand biyven van de drinkge
woonten, die voor zoovelen een verderf
worden. Daarom rust er een plaag op de
menschheid, een ware vloek door den
drank. Een fioanciëele plaag, een plaag,
die zich ook openbaart in tal van ziekten
en erfeiyke zwakheden, maar ook een
geesteiyke plaag, die de gemeente des
Heeren ook ondervindt. Die ban uit ons
midden moet weg. Spreker vertelde uit
eigen ervaring, hoe tal van gezinnen in
Haarlem dankbaar zyn jegens God, dat
Hy hen in aanraking gebracht heeft met
de geheelonthoudersvereeniging, zoodat
zy van die plaag verlost werden. Spreker
eindigde zyn treffende rede met er op te
wyzen, dat er een groot geluk op aarde
bestaat, d. i. een ander tot zegen te zyn.
Dat kunnen wy allen ondervinden door de
Christeiyke Geheelontboudersbewegicg,
niet in de verte te bekyken en te beoor-
deelen, maar door mede te stry den dezen
noodzakeiyken stryd in Gods kracht. De
Koorkerk was geheel gevuld. Deze predi
king zal niet licht vergeten worden. De
vruchten zullen er van gezien worden.
J. Wessels, klerk, Groote Kade 30, uit
Bern (Zw.).
H. E. W. Vermeulen, waschmeester,
Groote Kade 32, uit Breda.
J. Bntyn, werkman, Molendyk 227, uit
N. Amerika.
Vertrokken
A. Koppejan, loodgieter, naar Kloe-
tinge. -
L. M. van Eymeren, monteur, naar
Dordrecht.
Joh. Maartease, letterzetter, Kalama
zoo (N. A.)
A. P. Bodbyi, koopman, naar Rotter
dam.
T. P. van Loo, Wed. Bodbyi, koop
vrouw, naar Rotterdam.
L. Ray makers, ambt. S.S. naar Maas-
bree.
D. Veenman, Inspect. Regist., naar
Bergen op Zoom.
I. Veen, leeraar M. O., Daar Amersfoort.
L. J. Louwerse, bakkersknecht, naar
Wtssenkerke.
H. F. J. van Eysden, boekhouder ka
daster, naar Middelburg.
Th. E. Harterink, Wed. K. Vollmer,
naar Rotterdam.
J. H. Traas, bakkersknecht naar Baar
land.
Door den Commissaris der Koningin
is aan het bestuur der tentoonstelling
voor huisviyt, floralia en antiquiteiten
6dz. te Neuzen voor. zyn in de maand
Augustus a.s. aldaar te houden tentoon
stelling een zilveren medaille beschik
baar gesteld.
Bevolking. BIjjkens de opgaven voor
het Centraal Bureau voor de Statistiek
medegedeeld ln de St. Ct. No. 101
bedroeg op 1 Januari jl. het bevolkings-
cyfer van Aagtekerke 717, Aardenburg
2071, Arnemniden 2101, Axel 4957, Baar
land 738, Biggekerke 808, Borsselen 1206,
Breskens 2295, Brouwershaven 1811,
Bruinisse 2884, Coiynsplaat 2039, Dom
burg 1309, Driewegen 666, Eilewouts-
dyk 761, Goes 7664, 's-Gravenpolder
999, Grypskerke 835, 's-Heer Abts-
kerke 322, 's-Heer ArendBkerke 3391,
's-Heerenhoek 1135, Heinkenszand 1767,
Hoedekenskerke 1286, Hontenisse 5092,
Hoofdplaat 1329, Hulst 3409, IJzen-
dyke 2718, Kapelle 2198, Kats 611, Kat-
tendyke 1131, Kloetinge 1584, Eorcgene
1250, Koudekerke 2987, Krabbendyke
2201, Kruiningen 8950, Laurens (St.) 689,
Maartensdyk (St.) 2822, Meliskerke 665,
Middelburg 18,925, Neuzen 9239, Nieuw
en St. Joc sland 1024, Nieuwerkerk 1679,
Nisse 634, Oostburg 2355, Oost- en West-
Souburg 3441, Oostkapelle 1223, Osse-
nisse 902, Oudelande 726,Oud-Vossemeer
2219, Ouwerkerk 746, Ovezande 1069,
Püilipsland (St.) 2124, Poortvliet 1727,
Rilland-Bath 2221, Rltthem 673, Sas van
Gent 2174, Scherpenisse 1893, Schoon-
djjke 1950, Schore 913, Serooskerke
(Schouwen) 286, Serooskerke (WalchereD)
1476, Stavenisse 1879, Tholen 3260,
Veere 998, Vlissingen 21,807, Vrouwe
polder 1032, Waaide 893, Waterland
kerkje 534, Wemeldinge 2212, Westdorpe
1780, Westkapelle 2041, Wissenkerke
3403, Wolphaartsdyk 2363, Ierseke 4087,
Zaamslag 3423, Zierikzee 6831, Zoute-
lande 728.
Voor de geheele provincie 117,556 m.
6D 118,593 vr., te zamen 236,149 zielen.
