Na 150 1913 Vrijdag 29 Maart. 27e J&argaüj f Jongens NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. GHRISTELIJK- HISTORISCH risli I burg j. louws irkenshok, er it en een id It, A. S J. nde Meid |rse, I Goch, Crefeld Soes gesn re»' VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN ui! Binnenland. Job - Faust. Uit de Provincie. kap, Noordweg. |ng beschik- G r ij p s- Dz o sk e r ke |en kan be- 'zKats. lerij behulp- ]nde ploegen r. fr. onder fckantoor te I soon. Adres raat 7, s s i n g en. ^n aan de loskerk e la. s. IWilhelmina- iich te ver- K ap e 11 e. ld ESU S". lam. 16 9,30 12,— 17 8,30 9,30 118 9,30 10,30 19 9, - 11.— 12010,30 12,- 12111— 12,- |22 6,30 12,— 12811,- 11»— 124 6,30 1,— |25 8,30 11, 126 8.30 11,— h 27 6,- 1,- 12810,- 12 29 8,30 12,- 1.30 9,30 12,30 pr es® datum '8 tw«ede gstal i« 7.*6 7-5fc 8.17 8-S5 9.10 9-47 10.43 11.32 I2.29 11-35 12.17 7-bS 8.05 8.12 8.2G 8.27 8.36 8.46 8.53 9.08 9.11 9.17 9 29 9.4O 9-49 i0.— 10.46 13.13 IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p.p1.25 Enkele nummers0.05 U1TG4VE DER FIRMA'S EN van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel meer 10 cent. k Zij, die zich met 1 April a.s. op ons blad abonneeren, ontvangen de nog in Maart verschijnende nummers gratis, j Ophouden van abonnementen kan alleen bij het eindigen van het kwar taal geschieden. Bt, - Goes, De kwestie, in 't stuk van Collega Van der Kooy besproken, is een ontzet tend moeilijke kwestie. Als men zoo'n redeneering leest onze geachte Col lega is een zeer logisch man zegt men allichten hiermee is de zaak afge daan, maar als men dan weer de stem men uit Indië hoort zoover ik weet, zingt alleen dr. Scheurer een ander lied voegt men er bQen toch. Neen, de zaak is niet met logische redeneering uit te maken, en ik geloof, dat wij er in elk geval voor passen moe ten, een steen te werpen op heD, die meenen als Christen de Gouvemements- school te mogen en te kunnen dienen, al zou ik voor mij niemand durven raden stel u voor deze beschikbaar. Geen heil zie ik echter in de oplossing der kwestie door „het overdragen der school aan de rechthebbenden, voor welke rechthebbenden in Indiö deZ/ndingkon optreden". Vooreerst heeft de Zending al zulk een last op de schouders, dat de last der scholen er bwalj|jk nog bovenop ge laden kan worden (ik denk hier niet aan 't onderhoud der bestaande, maar aan de stichting van nieuwe scholen). Ten tweede kan de Zending op zijn hoogst als „rechthebbende" optreden voor de Christenendat is op Java waai 't vooral om gaat voor pl.m. 25000 van de pl.m. 30 millioen inlanders. Wi9 zal zich als »recbf hebbende" voor de anderen, met name voor de vlottende Europeesche bevolking, opwerpen. De loge misschien, wier invloed in Indiö niet gering moet z(jn f Cjllega Van der Kooy ziet er ernstig bezwaar in, zoo «openbare onderwijzers wettelijk het recht hebben, tegenover de kinderen het Darwinisme, de leer van den 1 lassenstrijd, ja allerlei ODgeloofs- theoiieëa „thetisch" te verkondigen®. Ik zie dit bezwaar ook, maar drukt 'r een oplossing volgens 't beginselde vrije school (met staatssubsidie of geheel door den staat gedragen) niet even zwaar? Zal men schoolvereenigingen van onge- loovige zij Ie van 't recht van school stichting met staatssteun kunnen uit sluiten Immers neen M. i. ligt de oplossing ik spreek van Indië, niet van Nederland, waar de schoolstrijd gestreden is en nog gestre den wordt en de toestanden zoogansch anders z|Jn inderdaad in „opheffijg der neutraliteit" echter niet in de aanvaarding der interpretatie van de van de neutraliteitsclausule van dhr. Hutgers, maar in de schrapping dezer clausule. Darrdoor zou 't bezwaar voor onze Christelijke Onderwijzers om de Gouver- nementsschool te dienen opgeheven zijn en dan was 't aan ons, Piotestantscbe Christenen, den stroom van ongeloovige en Roomsche oaderwljzers te keeren of tenminste hun invloed tegen te gaan. Men durft deze oplossing niet recht aan uit vrees voor onlusten, en't gevaar daarvoor zou, als de regeeriDg't waagde, de schrapping der neutraliteitsclausule voor te stellen, zonder twijfel ons als een zwart reuzenspook voorgeschilderd worden. Maar spoken bestaan alleen in de verbeeldirigde ervariDg, dat de Zen diDg, die toch onmiddellijk zich tegen Islam en Aninisme richt, nergens on lusten veroorzaakt of ooit veroorzaakt beeft, is voldoende bewijs, dat dit spook op den regel geen uitzonderingen maakt. „Maar wordt op dezen weg de propa ganda, met staatsteuu, van '0 ongeloof dan voorkomen *Neen ik zie trouwens geen enkelen weg, waarop deze te voorkomen is, tenzij door terugkeer tot de historische opvat ting van art. 36 onzer Geloofsbelijdenis, die thans in elk geval praktisch onmo gelijk is. Maar toch biedt de hier voor gestelde oplossing voordeelen boven die van dhr. Rutgers en boven die, welke o.a. dhr. v. d. Kooy voorstaat 1. boven die van dhr. Rutgers: de laatste rust op een altoos betwijfelbare wetsinterpretatie en reikt dus alleen zoo ver en dient slechts zoolang, als 't gezag van de uitvoerders der wet, die haar aanvaarden. Wie de interpretatie niet aanvaardt, behoudt in de clausule-zelf steeds een wapen tegen 't geen hij schen ding der neutraliteit acht. 2. boven die van dhr. v. d. Kooy :.s.): de scholen blijven in handen van't Gouver nement, dat de onderwijzers benoemt en daarbij kan weren, wie't gevaarlijk acht in elk gevalzij komen niet voor een deel in handen van corpor'atiën, die stel selmatig ook door dé school 't ongeloof willen bevorderen. Zoolang we niet zoover zjjn, dat op een of andere w(jze de kwestie opgelost is, geloof ik, dat op ons Christelijk Neder land een taak ligt, welker volbrenging ook bij oplossing der kweste van groote beteekenis zal blijkenik bedoel de op leiding van Christelijke Onderwijzers voor Indië De a. s. onderwijzersexamens zullen 't reeds bestaande overcompleet op onrustbarende wijze vermeerderen. Nu gaat 'tniet aan, onze 18,19jarigen te adviseeren: gaat naar Icdië. Vooreerst zfln zQ te jong, dan eischen de uitzen dende corporatiën met goede Teden bezit der hoofdakte, en eindelijk is 'c hoogst gewenscht, dat zij, die uitgaat, gehuwd uitgaan. Doch als we nu een school konden stichten, resp. als verlengstuk aan ééa onzer Christelijke Kweekscholen1) hech ten, waarop geslaagden voor de onder wijzersakte hun studie konden voortzet ten met 't oog op Iadië, daD meen ik, dat we met volle vrijmoedigheid onze jonge lui konden aanbevelen, daarheen te gaan. Deze school zou dan in drie of vier jaren moeten opleiden voor de hoofdakte en voor 't examen in Maleisch en land- en volkenkunde van Ned. Indië, terwijl na tuurlijk ook 'c onderwijs in Bijbel, Kerk en Zerdingsgeschiedenis goed tot zijn recht zou moeten komen. Zoo konden we een schare Christelijke Onderwijzers en Onderwijzeressen krij gen, we toegerust voor den dienst in I diö, 'tzQ aan de scholen onzer Zen- dingsvereenigingen, 't zij aan die van C. O 'c z(j aan de toekomstige Gouverne- meotsschool, ontheven van den ban der neutraliteit. B. K. W. 1) Ik denk aan één oniet Kweekscholen te Rotterdam of die te Leiden. Kamerverkiezingen Do kiesvereeniging Burgerplicht te Delft heeft voorlooplg candidaat gesteld den heer W. J. C. van Santen te Goes. Dj R K. kiesvereeniging te Zaan dam heeft in beginsel besloten de can- didatuur van dhr. mr. J. A. de Wilde te 's Gravenhage te steunen. De Noderlandsche ambulance, die in Griekenland gearbeid heeft, is gisteren in het vaderland teruggekeerd. De Kleermakersstaking. De Araster- damsche Kleermakerspatroonsyereeni- ging en de Bond van C mfectionnairs hebben naar aanleiding van de staking bjj een drietil maat-patroons hier ter stede, besloten, de bQ hun leden in dienst zijnde kleermakers uit te sluiten. Reeds hebben verschillende patroons hun werk lieden op den kortst mogeltfken termjjn de dienstbetrekking opgezegd. Gisterochtend is te Amsterdam een staking onder de schoenmakersgezellen uitgebroken, die ongeveer 60 man omvat. Mei bovenstaand onderwerp sloot ds. C L Laan de rij der winterlezingen in de Bogardzaal te Middelburg. Beide, Job en Faust vormen een stuk zielkunde, een deel levensleer, een stuk karakterstudie. De hoogere leer, die in beide wordt gevonden, raakt ons diepste levens-ik. Bjj veel verschil tusschen het boek Job en de Faust, bestaat er ook veel overeenkomst. Spr. leest enkele der meest pakkende episoden uit de Faust voor. Hiernaast legt hij de zegekreet van Job, als hij na zware beproeving uitroept„Ik weet het, mijn verlosser, mijn Goël, mijn zonden vernieler, m(Jn voorspraak bij den Vader leeft". Onder de Faustiade verstaat men de proeve van oplossing in een letterkundig drama van een diep ingrijpend probleem op zedelljk-godsdienstig gebied. Dit pro bleem is, hoe wordt de raensch van de macht des kwaads verlost, hoe wordt het onrustig, bezoedelde hart genezen. Ah antwoord op deze vraag kwamen drie proeven in. Calderon de la Barca, een volbloed Spanjaard, een echte zoon der moeder kerk, gaf zjjn antwoord in de Spaansche F^ust. Een eeuw later heeft Goethe op geniale wijze in zjjn meesterstuk 'het probleem neergelegd. Nog eer eeuw later wordt door den Amerikaanschen dichter Longfellow in Auria een antwoord gege ven. De eerste geeft de oplossing in den geest der Roomsche Kerk, Goethe uit humanistisch standpunt, Longfellow als Caristen in zuivere evangelie-toewijding. Etk dezer drie meesters heeft de de mon-figuur op eigen wijze uitgedrukt. De figuur, volgens Cilderon's voorstel ling, siddert nog voor het wezen Gods. Goethe's demon is een spitsboef, die er zich in verlustigt den mensch naar omlaag te halen en te verderven, die van Longföllow is de zich telkens incar- neerende dwaalgeest. Calderon's Faust is vijand van God en zjjn kerk, Goethe's vertegenwoordigt den zuiver modernen tijdgeest van eigen krachtsontwikkeling. Zij is geheel de reproductie vaD Goethe's levensopvatting. Als een van Goethe's tolken kan in Nederland genoemd worden Busken Huet. Voor de legende Auria van Longfellow gevoelt spr. veel voorliefde. De Grethen-fljuur van Faust bjj Goethe is bij Calderon de schoone Justina. Goethe's Faust behoort tot het gaheele leven van den dichter. Ze spreekt tot alle volken. Het realisme van platheden en ruwheden is er in - eergelegd zoowel als het schoone en heerlijke. Longfellow schildert de liefde in haar volle schoon heid en sterkte. Deze beschouwing vormt de echt christelijke Faustiade. Onder de Jobeïde verstaat men het diep ingrijpend probleem, neergelegd in het klassiek boek des Ouden Verbond-», het boek Job. Ztj is ook min of meer een Faustiade. De Faust van Goethe is in vorm de na bootsing van het boek Job. Wie de Faust voor den geest brengt, verstaat dat Goethe zQn opzet aan het boek Job ontleende. 1 Bij de Jobeïie vraagt men zich ai: I Waarom dat Hjden? Door wie werd het i gezonden? Door Satan of door God Hoe komt het, dat Job zoo hard werd gekastijd De held van het drama in dit episch- lyrisch stuk, is van onbesproken gedrag. Aan 't eind werpt hij zich voor God ter neer in 't stof, roepende„Met gehoor des oors heb ik U gehoord, maar nu zietU mjjn oog. Daarom verfoei ik mfl, en ik heb berouw in stof en assche.® De Satan, wiens naam in 'l. hoek Job voor 'c eerst genoemd wordt, bewerkt onder de toelating Gods den rampspoed. Deze inferieure geest blijft aan den Aller- hoogsten Geest onderworpen. Spr. waarschuwt in ons oordeel over de vrouw van Job, Arabissa (volgens'de ver taling der zeventigen) niet te bard te zjjn. Ze begrijpt hapr man nirten daardoor pijnt ze hem. Job is rijk gezegend en in zfln vroom heid is hij klein voor God. Doch daar staat een worsteling voor de deur, een worsteliDg onder de toelating Gods tus schen hem en den Satan. Tegenheen op tegenheen treffan hem, zelfs wordt hij met melaatschheid overdekt. Ten slotte berust Job. „De Heere beeft gegeven, de Heere heeft genomen, de naam des Heeren zgeprezen." Job zelf schreef Gode niets ongelijmds toe. De vrienden z(jn stom van smatt. Ze zijn op hun beurt bezig Job het leven moeilijk te maken door hun dogma's en getheore tiseer. Job heeft zich ondanks de raadgevin gen zijner vrienden uit de klauweD van den Satan losgeworsteld. Gelouterd is hjj er uit gekomen. Door 't gansche boek loopt een Fausti- adedraad heen. Bode na bode brengen Job de vreeselljkste berichten. Als de rollende baren der zee ziet hij het lijden op hem aankomen. Nu eens stil be rustend, dan weer zijn bestaan vervloe kend, plaatst de heigeest zich nu hier, dan daar. Job hield zich in dit hemelproces niet zooals 't behoort. Eén slechts heeft het al volbracht. In het bijbelboek der oudheid is een dubbel tooneel, één dat'afgespeeld wordt in de lucht od ééi op de aarde. Aan 't eind verfoeit Job zich zelf en zit hij neer in zak en asch. Job is een gou 1, dat van de eene smelt kroes in de andere wordt geworpen, om er gelouterd uit te voorschijn te komen - Spr. wil den vergaderden naar bun huiskamer of bidvertrek een bouquetje meegeven, nl. het nachtvisioan van Job. „Zie, gelukzalig is de mensch, denwel ken God straft; daarom verwerp de kastijdingen des Almachtigen niet, want H(j doet smart aan en Hij verbindt; Hjj doorwondt en zijne handen heeleD. Zoo Hij mij doodde, zoude ik niet hopen? Evenwel zal ik mijne wegen voor zijn aangezicht verdedigen. Gfl doet mijerven de misdaden mijner jonkheid. Indien ik m(j waseche met sneeuwwater en mijn handen zuivere met zeep, dan zult Gij mjj in de grach£ induiken, en mijne kleederen zullen van mij gruwen." Eeuwen reeds wordt het boek gelezen en het geeft antwoord op vele zuchten. Ten Kate noemt het een Benoni-boek, Luther een reusachtig boek. 11 een keurige peroratie eindigt spr. zijn schoone rede. De vergadering werd op de gebruikelijke wijze geopend en ge sloten. Vlissingen Een meisje van zekeren G. uit de Noordstraat alhier kwam gis termorgen bij het touwtje springen zoo danig te vallen, dat zjj een been brak. Ierseke Benoemd tot bestuurslid der Coöperatieve Bakkerij dhr. Jacob Kosten Czn. zulks in de vacature M. van Stee Fzn. Nieuwdorp. Een gezin te 's Heeren - hoek werd de vorige week tot tweemaal toe uit züd woning gezet en meende nu een geschikte woning alhier gevonden te hebben. Het huisraad werd 0 verge bracht, doch op bevel van den eigenaar werden de verhuizenden uit de woning gehouden. Het huis werd terdege ge sloten, zoodat zy er niet in konden. On- dertusschen was echter het huisraad ge lost en tot heden ligt het voor het on bewoonde huis. Dagelijks worden bet varken en hot konijn van uit 's Hoeren- hoek van voedsel voorzien. Demenschen houden ondertusschen verblijf in het rrrestantenlokaal te 's HeareDhoeV. Souburg Donderda?avou 1 vergaderde de anti-rav. kiesv. in het lokaal.der Chr. school. Na opening door den voorzitter en het lezen der notulen werd het con cept program besproken. Tot afgevaar digden naar de Deputatenvergadering, 24 April, weiden gekozen ds. G. F. Kerk hof en J. J. de KetJzer. Medegedeeld werd het bedanken van 1 lid, terwijl 2 nieuwe leden toetraden. Gesproken werd over de onkosten voor den komenden strijd. Het nazien der boeken werd op gedragen aan 2 leden. Het bestuurslid K. Wielemaker eindigde met dankzeg ging. Rilland. Woensdagavond werd ineen der lokalen der O. L. school alhier eeno openbare les gehouden voor de leerlingen van den landbouwcursus, wier aantal 7 bedraagt, Deze werd bijgewoond door dhr. L. J. L icasse, burgemeester dezer gemeente, die jdoor het comité daartoe was uitgenoodigd, dhr. v. d. Broek, lee- raaraan de Rljkslandbouw-winterschool te Goes en dbr. F. M. Boot, lid van het comité. Doo de hh. v. d. Linden en Smit, onderwijzers van den cursus, werden den leerlingen een aantal vragen gesteld. Aan 't einde sprak dhr. v. d. B oek de leerlingen toe. H(j deelde hun mede, dat z!J allen waren bevorderd tot het 2e leerjaar, en hoopte dat allen met Ijver en lust hun arbeid zouden voortzetten. Vervolgens bracht h(j den burgemeester zijn dank voor diens tegenwoordigheid. Ojk dhr. v. d. L'nde sprak in denzelfden geest, waarna de burgemeester het woord vroeg. Hjj dankte het comité in de aller eerste plaats voor de uitnoodiginghet was hem een groot genoegen geweest deze les bij te wonen en sloot zich aan bij hetgeen d9 vorige heeren hadden ge zegd, waarna hQ de leerlingen feliciteerde met hunne bevordering. Nlsse. Donderdagavond hield de Cnr. Werkmansvereaniging haar 10e jaarver gadering. Uit het verslag bleek dat de vereeniging, begonnen met 15 leden, thans 34 .leden telt. De inkomsten be- dioegen over het afgeloopen boekjaar f 32.40, en de uitgaven f 24 45. alzoo een goed slot van f 7.95. Uitgekeerd werd aan ziekengeld f58.34. Ia de ziekenkas is thans nog aanwezig f616.88. Herkozen werd als voorzitter dhr. J. Eckhardtals 2e secr. dhr. Joh. Jansen als penningm. dhr. G. Zonnevele; als bode dhr. J. Moerlanden als lid der commissie van advies dhr. P. Meljers, welke hun her benoemingaannamen. Maandag 31 Maart zal het 10-jarig bestaan feestelijk her dacht' worden. 's-Heerenhoek. Gisteravond hield de Werkmansvereeniging „Eendracht maakt Macht" hare jaarlijksche vergadering. Uit het verslag van den penningm. bleek o.a. dat de inkomsten over 1912 f590.03 bedroegen, de uitgaven aan ziekengeld en bodeloon enz. f 270 58 beliepen, dus met een batig saldo van f319 45, wat met het slot van 1912 f319.45 dus een totaal maakt van f 976.20. Ingevolge het 10 jarig bestaan van de vereeniging deed de secre taris een keurig verslag over de oprich ting, het bestaan en den bloei der ver eeniging, waarin hij zoowel de kwade als de goede jaren bijzonder onderscheid de, sprak een woord van of aan de op richters, de verschillende bestuursleden, leden en begunstigers, om te eindigen met een heilwensch op de vereeniging. Na eenige regelementswljziging werden tot voorzitter en vice-voorzitter respect, herbenoemd de heeren J. Hazen en M. Grim. Op een voorstel om niet al de gelden bij de Rijkspostspaarbank te be leggen wepd het bestuur gemachtigd om zoo noodig bij andere banken te depo- neeren. Het lid Verbruggen zal zooals gewoonlijk zijne jaarljjksche uitkeering genieten. De voorzitter dankt de leden voor hun trouwe opkomt.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1913 | | pagina 1