erks.
m
No. 139 f913
Vrijdag 4 Maart.
27e Jaargang
NIEUWSBLAD
ZEELAND
HISTORISCH
gel-
Üe
CHRISTELIJK-
gaard,
zin,
Cnecht
ïecht
EERSTE BLAD.
Staten-Generaal.
Uit de Provincie.
'burg.
FEN.
TEM
iten,
Koe
ro's (gele)
lt
N,
r Jz.,
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Een dubbelzinnig program.
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIj, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
RECLAMES.
Rugpijn is nierpijn.
leerlingen
sdes
ur in het
rs die niet
schoolgeld,
alen, kun-
commissie
terzelfder
ing houdt.
Piano's,
Platen,
snz zijn
i voor
verkoop
Den Haag.
!HE
LSTRAAT
keuze,
rrentie.
3
OKI.
Dinsdags
dlags en te
en assen,
larbij g een
Gazelle en
WAARDE,
len.
ite 's-Gra-
A. Eigen-
AC. NIEU-
bij Deur-
VERHOEK
dngsbiljet-
•f op 20
idekerke.
•d, enter-
Arbeider
bij L.'DE
bij
t e 1 a n d e
e 1 b u r g.
of 1 Mei
ikbaar), bij
mdbouwer
bij Yeere.
ANSE,
a u r e n s.
o r s s e 1 e.
west, Goes.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p.p1.25
Enkele nummers0.05_.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
De TraBavaalsche Boeren waren in
het eerst wel wat bang voor dum-dum-
kogeis en voor; de geblindeerde treinen
waaruit de Engelschen hen beschoten.
Maar al heel spoedig, gevolg van nadere
kennismaking, gingen zfj voor de kogels
minder arigstig uit den weg en lieten
zij de treinen heel kalmpjss deraillserer.
Ja zelfs hoe dichter zfj in de nabijheid
van deze treinen plaats nam-n, hoe min
der kans z|j hadden van te worden dood
geschoten.
Iets dergelijks wordt ook niet zelden
in da vogelenwereld gezien. Een vogel
verschrikker mag in da esrste dagen een
zekere spanning teweeg brengen in de
gemoedsrust der spreeuwen, niet lang
duurt het of deze trachten te nestelen
in zijne zakken.
Zoo, en niet ander», zal 't het con-
cantratie-progr&m d»r vrijzinnigen ver
gaan.
Dat kan ook niet ardars. Aan de tot
standkoming van het program hebben
vogels van diverse pluimage meegewerkt.
Menschen die, by voorbeeld twee jaar
geledeD, niet hadden kunnen droemen
dat zjj nog, eens met rx-geestverwanten
zouden saamwerken, over wie z(j zich
maar al te vaak in afkeurenden zin
hadden uitgelaten.
Zon schreef nog in Januari van het
vorige jaar De Uiddelburgsche Crt. over
da concentratie der vrijzinnige groepen
het volgende:
Men kan het een minwaardige koop
manschap vinden, de tegemoetkoming
zoo af te rekenen- naar de.grootte van
de aangeboden hulp, maar het is dwaas
heid bij verkiezingen ldesèler te zijn
dan de werkelijkheid. Goede koopman
schap is trouwens jiiet immoreel en
de regel „voor wat hoort wat", mag
toch zeer zeker \oorop gesteld wor-
deD, wanneer het om de groote con
cessie gaateen deel van de eigen
beginselen tijdelijk achter te laten. En
de vrtjzinfiig-democraten zouden, er
vele moeten achter laten als ze met
de vrjj-liberalen zouden willen optrek
ken.
Aan deze opmerkingen was reeds de
ui: spraak vooraf gegaan
Da tegenstelling van vrijzinnig-demo
craat en vrij-liberaal is daar in do
praetyk van het politiek leven soms
nog scherper dan die tusschen de
vrijzinnig-democraten en een deel der
clericaleü, vooral als men op sociaal
gebied komt.
Het is duidelijk gezegd.
En tochzoo schreef toen reeds
terstond Eet Gentrum durven wij.de
voorspelling wagen, dat vrtj-liberalen en
vrijzinnig-democraten elkander opnieuw
de hand zulleo.reiken, wanneer het tegen
een „clericaal'^gaat.
Is het geen dwaasheid bQ verkiezin
gen //ideëeler te Willen zijn, dan da wer
kelijkheid"
Men ziet dat Het Centrum goed gezien
heeft.
Natuurlijk is da mogelijkheid niet
uitgesloten dat de mewdeiheid dar kia-
zers door dit program wordt misleid en
het Rechtsche ministerie tot altreden
wordt genoopt. Doch niet minder waar
is het dat de ^vrijzinnigen met dit pro
gram geen meerderheid zullen behalen.
Nooit zullen zij, zonder-der socialisten
hulp, 51 stemmen krjjgen in .de Tweede
lamer.
bit ligt voor een deel ook aan den
inhoud van hun concentratie program.
Aan de saamstelling van dat program
hebben vr(j|-liberalen en vrijzinnig-demo-
eraten hun goedkeuring gehecht, doch
niet voor elk der partijen veel van hare
eischen had laten vallen.
En nu heeft het den argwaan der se-
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels ƒ1.—, iedere regel
meer 10 cent.
2j22Ea£2EaEE3Eia
ciaal-democrateD gewekt dat de vrij Li
beralen zoo ingenomen zfjn met de
paragrafen waarin de eiscb gesteld wordt:
algemeen stemrecht en staatsponsionee-
ring. En geen wonder want van ouds
waren de vrij Liberalen van die beide
felle tegenstanders. Maar dit komt vol
gens hen omdat de vrij Liberalen by de
samenstelling dezer paragraaf het minst
van allen hebben behoeven j;oe te geven.
Het is mr. De Beaufort, zelve vr(j Li
beraal, die dit geheim in de December
aflevering vin Onze Eeuw verklapt heeft.
Met het algemeen stemrecht vereenigt
zich deze schrijver „omdat men het nu
eenmaal toch niet kan tegenhouden",
een kleinmoedig motief dat den liberaal
teekent die nimmer wat het kiesrecht
aangaat op vasten bodem stond, en het
beginsel der volksseuvereiniteit aan vaard-
de, dech op zijn oud-Hollandsch met een
oppassen voor het ml te ver Iemand die
in zyn beginselen mist de kracht tot
verweer, wordt ten slotte door den stroom
meegesleept, en dit hebben de vry-Libe
ralen zich dan ook in zake den kiosrecht-
eisch laten doen.
Anders evenwel staat hot met de Staats-
pensioneering. Hiervan zegt de schrijver
„Hier zullen dan ook wel de meeste
en misschien de ryn)|kste offers zyn
gebracht. Niet echter door de vrij liberalen;
integendeel, het bfglcseJ, vry willige ver
zekering dat het hunne is heeft ees
eareplaats gekregen op het concentrstie-
plaD. De Duitsche dwangverzekering is
veroordeeld, aan staatspensionneering is
wel is waar een plaat» ingeruimd maar
een zetr kleine."
De hear Elout, een vryzinniga-type
Handelsblad, loopt evenmin hard voor
staatspensioneering. Deze, biykens zyn
schryven in Onze Eeuw, wil door den
Staat de werkgevers dwingen, om aan
hun arbeiders een pensioen te verzekeren.
De patroon zal dus de heele premie
moeten betalen de Staat zou hun daar-
by moeten helpen met een ^floopend
subsidie. Net oen werkje voor een zaken
kabinet, meent de heer Elout, met deze
laatste opmeiking toonende nog steeds
goed op de hoogte te zyn met de kaart
van het land; want een zakenkabinet
zal eer mogeiyk zyn dan een kabinet
uit de linkerzijde hetzy met ef zondar
Troelstra.
In ieder geval geven de opmerkingen
dezer twee staatslieden biyk van de
halfslachtigheid of dubbelzinnigheid van
der vryzinnigen concentratie-progiam.
Dit geldt ook de clausule van Vrouwen
kiesrecht,. Dat de vry Liberalen hiervoor
weinig voelen is bekend. Doch ook de
unionisten zyn op dii punt verdeeld.
Wel zien zy niet tegen invoering van
Vrouwenkiesrecht opdoch van de lei
ders der Lib Unie is de een voor spoe
diger toegeven aan de eischen dan de
ander. In een debat op 20 Maart 1011
tusschen Roodhuyzen en mr Troelstra
te Amsterdam gevoerd verklaarde eerst
genoemde dat hjj aan de invoering van
Vrouwenkiesrecht niet wilde medewer
ken voor alle mannen kiezer waren.
(N. B. Crtterwyi prof. van Hamel in
de vergadering voor algemet n kiesrecht,
door de Liberale Unie in Den Haag be
legd verklaarde te zyn vóór Vrouwen
kiesrecht met snullen pas geleidelijk toe
te kennen.
De soeiaal democraten staan er dan
ook wel eenigszins twyfelmoedig op te
kijken. Zy vertrouwen in de eerste plaats
hunne naaste buren niet. Zy zyn alleen
zeker van de gezindheid van den vry-
zinnig democraat Teenstra, die trouwens
aan zyn lidmaatschap van den Bond
voor Staatspsrsioneering 150ü verkiezing
drukt; doch omtrent diens geestver
wanten Treub uitgezonderd, die er
tegen is verkeeren zy in onzekerheid.
Ook omtrent de unionisten zyn de
sociaal democraten niet gerust. Wel tel
len zy vele warme verdedigers van het
Staatspensioen doch een hunner «zond
in het Invnliditeitsdebat een weemoedi
ger) groet na aan het stelsel der gesub
sidieerde vry willige verzekering"; voorts
is mr. Patyn voor een pensioen op bet
7Gste en ©oeman Borgesius op het 65ste.
Deze laatste boud bovendien het Staats
pensioen vast aan vrijwillige gesubsi
dieerde verzekering; deze wil zelfs de
hem Tydeman dan .voorgaan.
Terecht beeft Eet Volk hieruit de ge
volgtrekking gemaakt, dat in dit stelsel
verborgen ligt de strekking om het pen-
s'oen te stellen op het laagste bedrag
waarmee men maar even voor den dag
dut ft komen.
De heer Patyn ging trouwens zoo ver
van te verdedigen een pensioenbelaating
van f 1.59, voor gehuwden van f 2.50
waaruit dan voor een deel da kesten van
de pensioneering moeten gevonden
worden.
Niet onmogeiyk dat hier de toekom
stige minister van financiën spreekt, de
man die voor zichzelf overtuigd is van
de enmogeiykheid om staatspensioen te
geven, op den voet van de misleidende
toelichting in volksvergaderingen. Het
is immers uitgerekend dat een staats
pensioen op het ?9gieygar 24 miljoen
gulden 's jaars zal kosten, en een staats
pensioen op hot 65ste 42 miljoen. En dit
nu krygen de menschen nooit.
Want wel schrijft het hoofdbestuur
van de Liberale Unie dat het overgroote
dael van de vereischte miljoenen zoo
niet alles uit de successiebelasting plus
vermogens- en bedryfsbelasting kan ge
vonden wordsndoch dit bestuur zal
ook wel weten dat de praktyk op dit
punt wel een beetje anders leert. Da
vermogenden toch laten zich niet villen
zy trekken eenvoudig het land uit. Tien
duizenden ryke Nederlanders wonen te
Brussel, en nog vermeerdert jaarlyks
hun aantal. wy lazen nog kort geleden
van een ryken Z»euw, die stil gaat leven
en zyn woonplaats naar Brussel over
brengt. Zoo doen zeer velen.
Adres aan Amsterdam. Deze gemeente
heeft een hoogen hoofdeiyken omslag
de vermogenden verlaten dientengevolge
de stad en de middelklasse biyfc voor de
betalingen zitten. Zoo zal het ook nu
gaan. De middenstand zal by de invoe
ring van het Sraatgpensioen het meest
worden gedrukt.
Zou ook daarom het concentratie-
program op dit punt zoo tweeslachtig
moeten luiden, omdat men zeiven voor
de cors 'kwentie van zijn eisch terug
deinst
Of durft men zich niet te vast in het
zadel zetten, ca den genomen draai
Immers in 1909 wy citeeren hier
de woorden van dr. v. d. Waerden (soc.
dem.) iD een debat met het. Kamerlid de
Jong (Unielib.). „In 1909 waren de
liberalen voor dwangverzekering, in 1910
waren zy hei nog, evenals in 1911 en
1912. En zelfs In 1918 zyn er Dog een
aantal voor, ook mannen van de vryzin-
nige concentratie, met name Bos en
Tydeman. In 1896 heette het by de libe
ralen, dat het staatspensioen pensioes-
kwakzalvery was. Toen de heer Netscher
twee maanden róór het concentratie
program met een rede„©p voor staats
pensioen en algemeen kiesrecht" den boer
opging, schreef de viy-liberale /Fakkel"
een hoofdartikel met het opschrift:
„Viijbuiiersaaanier". Ho de heer De Beau
fort schreef is „Onze Eeuw" een artikel,
waaiin uiteengezet werd dat de vrjje
liberalen tegenstanders zyn van staats-
pensioEneering, maar voorstanders van
vry willige verzekering.
Die concentratie zal ons dus het staats
pensioen biaogen?
Een stem: Met St. Juttemis
Dr. Van der Waerden: Zooalf zy
het willen, krygen wy het nooit!"
Ook iD zyn front maken tegen de socia
listen ligt biykbaar weinig oprechtigheid.
Immer3 mr. Troelstra heeft in het beruch
te debat met Roodhuyzen gezegd„H9t
concentiatieprogram is het steken van
twee voeten ia één kous. Eerst zegt
men tegen de middenstofzie, wy staan
principieel tegen de sociaal democraten
over; en heeft men de middenstof, dan
gaan ze naar de sociaal-democraten en
zeggen: „nou, wat denk je?"*
Maar vooral dubbelzinnig is het Pro
gram of liever zy n de uitleggers van het
Program, wanneer men tot hen komt met,
de vraag of indien de meerderheid eens
„om" ging op dit Program (wat echter
niet mogeiyk isda ouden van dagen
dan spoedig hun pensioen zullen krygen,
ei óf zy het wel zullen krygen.
Half Februari hebben Troelstra en Rood
huyzen ook op dit punt nog eens braaf
gedebatteerd.
Met welk gevolg even wei
Dat Troelstra twyfeldeen Eet Volk er
van zei
„Het antwoord, dat de secretaris der
Liberale Unie gaf, is zoo onbevredigend,
dat men aan den ernst der vrijzinnige hee-
ren moet gaan twijfelen, als »y het volk in
den waan brengen, dat het Staatspensioen
een der eerste vruchten zal zyn van de
vrijzinnige concentratie".
En toch wordt de goê-gemeente lek
ker gemaakt: stemt Links! en gy hebt
hst Staatspensioen maar voor het grypen.
Waarby men dan verzwygt, dat, wan
neer de Invaliditeitswet van Talma dezen
zomer in het Staatsblad komt, de men
schen van 70 jaar en verder met Nieuw
jaar 1614 hun pensioen al krygen.
©p één punt is h» t Program evenwel
niet dubbelzinnigh»t is gericht tegen de
Rechterzijde, hst m anti-clericaal. Dit ia
zelfs zoo waar, dat de opzet van den debat
avond tussche: Roedhuyzen en Troelstra
geen andere was dan om dit te doen uit
komen. In eersten termyn was de speech
van den heer Roodhuyzen niet gericht
tegen de socialisten maar tegen de coali
tie. Troelstra besluit zyn antwoord dan
ook met de batuigiDg, dat „de coalitie het
voornameiyk had moeten ontgelden en de
socialisten vry wel ongemoeid waren ge
bleven". In tweeden termyn gaf de heer
Roodhuyzen ditdan ook ronduit toe,er by-
voegeude, dat de socialisten verplicht
wareD te helpen zorgen, dat die gehate
clericalen er weer onder kwamen.
Nog eens, op dit punt is het Program
niet dubbelzinnig en zy, die het hebben
te verdedigen eok niet.
Om in het eiad ook de socialisten te
winneD.
Zy men onzerzyds gewaarschuwd.
EERSTE KAMER.
Minister Heemskerk h«eft gisteren zyn
keurig betoog in de Eerst8 Kamer voert-
gezet. Wy gaan hier niet de geheele speeh
in haar geheel weergeven, om herhaling
te vermyden.
Een enkel punt mogen we evenwel niet
onopgemerkt laten voorbygaan. Zoo is
hetgeen de minister naa*1 aanleiding van
het incident-Gunning opmerkte merk
waardig genoeg om er kennis vaD te
nemen. In de eerste plaats maande de
minister tot voorzichtigheid, aangezien
een krantenverslag, hoewel te goede
trouw, naar waarheid opgemaakt, niet
altyd de zekarheld geeft, dat het juist is.
In welk verband nu de heer Gunning de
bekende woorden geuit heeft, is feitaiyk
niet gebleken.Toch meent de heer Heems
kerk, dat ambtenaren met dergeiyke
uiting n voorzichtig moeten zjjn, wyi het
zoo vaak gaat om enkele waargenomen
feiten, waargenomen met het subjectieve,
dat ieder measch eigen is. Kunnen zy
tot e®n systematisch oordeel komen, dan
kunnen zij dit uitspreken, maar dan die
nen zy toch niet enkelr speciale omstan-
digh#den te nemen tot steun van het
systematisch oordeel.
Wat de hoogleeraarsbenoemingen be
treft de kwestie is niet gauw van
da baan hield de minister staande,
dat men by benoemingen nooit magen
as opt vergeten de bestemming der stu
denten voor de Hervormde kerk en dat
dus zoodanig onderwys moet gegeven
wordeD, dat niet onbruikbaar ia voor
a.s. predikanten der fierv. Kerk. Men
kan iemand benoemen enafhankeiyk van
zyn kerkgenootschap, aldus de minister,
maar daaruit volgt nog niet, dat ieder,
die niet tot de Hervormde kork behoort,
bruikbaar hoogleeraar is.
Zou afschaffing van de theologische
faculteit nu de beste oplossing geven
vroeg de min. zich af.
Deze vraag zal mettertyd wel nader
onder de oogen gezien worden. De
kwestie van da benoeming van dr.
Noordtzy moge nu biyven rusten. De
Ned. Herv. kerk heeft zich id deze waar-
Ip niet te beklagenallerminst is er
reden tot protest.
De begrooting binnenlandscbe zaken
is na eenige discussie aangenomen.Even
eens z. h. s. de Cu (jaosche begroeting.
De Kamer is nu bezig met de vesting-
begrooting in hoofdstuk VIII van de
staatsbegrooting. Het gaat in ons Hoo-
gerhuis naar wensch De tyd wordt er
voorzeker niet verbeuzeld.
Iemand met gezonde nieren zou haast
vergeten, dat hy een rug heeft, maar
zy, die oen nieraandoeting hebben, zyn
altyd lydend. Zy staan 's morgens steeds
met pyn in den rug op. Wanneer zy zich
bukken of iets zwaars optillen, trekt een
scherpe pyn door d® lendenen. Hetzelfde
's avonds en 's nachts, hun rug gunt hun
geen ruat.
Pijniykheid in dan rug ea de zijdes
moet onze aandacht vertigen op de nie
ren. Zy liggen onder het smalle gedeelte
van den rug, en wat als rugpyn be
schouwd wordt is gewooniyk nierpyn.
Daarom wordt rugpijn spoedig gevolgd
door andere verschijnselen van een nier
aandoening, zooals waterzuchtige zwel
lingen onder de oogen of der voeten,
bewolktheid, branderigheid van het water
bezinksel. Nierzand, jicht, rbeumatiek,
ontsteking der blaas, niersteen (nierko
liek), zyn andere gevolgen van hetver-
waarloozen der nieren.
Foster's Rugpyn Nieren Pillen dienen
enkel voor het genezen der nieren en.
blaas. Zy herstellen deze organen en be
werken, dat zij het bloed behooriyk fil-
treeren en de onzuiverheden daaruit af
voeren. -»
Te Goes verkrygb. by de hh, d* Paauw
Co.en te Middelburg by .Tob. de Roos,
Vlasmarkt K 157. Toezending geschiedt
franco na ontv. v. postwissel a Pi.71
voor één, of flO.—
voor zes doozen.
Eischtde echte Fos'
ter's Rugpyn Nieren
Pillen, weigert elke
doos, die niet voor
zien is van neven
staand handelsmerk.
Goes. Gisteravond kwamen de leden
der Vereeniging „De Ambachtsschool"
alhier in algemeene vergadering byeen,
in de Sociëteit V. O. Y. Voorzitter de
heer C. C. Coomans.
Be secretaris, de tner G. A. H&jenius
leest daarop de notuleD, welke onver
anderd worden goedgekeurd. De rekening
ovet 1912, sluitende in ontvang f 11779.90
in uitgaaf f11041 57, dus met een goed
slot van f 787.83, wordt goedgekeurd, en
da penningmeester, de heer Fransen van
de Putte, gedechargeerd.
Het batig salco belraagt ongeveer
f200 meer dan over het vorige boekjaar.
Dit vindt zyn oorzaak in het meerdere
schoolgeld en de meerdere opbrengst van
afgeleverd werk.
Vervolgens wordt verslag uitgebracht
over ,912. Hieraan pntleenen wy het
volgende
