No. 130 1913
.Dinsdag1 4 Maart.
27e Jaargang
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
Meid
i
iidersgezin
rk, woning met tuin
P. K. VAN NIEU.
BOONE Pz.,
SLOOP
ant-sjalotten.
Lonair, 's-Srav«a.
KOOP
e Jachthond,
een Koe,
,art 5e kalf, bene
fice Beit, bij
ZOOP
voor de Zaai,
rachtig Schaap
ende Meid en
een Arbeider
Bid gevraagd,
en P. G.
ei
Dienstbode
Dienstbode.
id)m©cht
Ei O
RE1NIERSE, Br»
fonge-Yerwest, Goes-
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Uit de Pers.
Binnenland.
De Balkan-Oorlog.
Uit de Provincie.
Middelburg,
aart a. 3.
s-Heer Arendskerfy
Ko o p
agend Paard,
Arnemuiden.
5, Vrouwepolder.
>sl. bruin en patrij-
cM. goede d bew.
3, Nieuw Vosmeer
JU W, Oost-Souburg,
Aagtekerke.
WOUTERS,
't Zand, Breeweg.
kööF
rd, keur uit 2,
11 jaar, waaronder
d, en een zeer ge
loop, bij K. GOP-
jkerke, Klein Rhijns-
Mei
DDE, West-Souburg
)'HUIJ, Middel-
gevraagd
issekerke.
adeltjk
neid of voor dag
hoog loon, bij
S, Oostsingel 262,
TERBAAN, Lange
vraagt tegen Mei
eb buitenshuis),
it Mei
en kan, bij
Molenzicht, 't Zand.
n of met Mei
ende Knecht
fOLLEBRANDSE,
St. Laurens
aan of met Mei
3AAS vraagt voor
loon
>rj.sfbad»©*
fstandig kunnende
weg D 3, Bergen
Mei
ed. MATTHIJSSE,
ivragen bij M.
everskerksche weg»
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden,franco p.p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel
meer 10 cent.
4 Maart 1913,
Hoofden en onderwijzers.
f in de {Middelb. Courant'Is dezer dagen
een belangrijke discussie gevoerd tus-
achen de redactie en een „hoofd eener
school" eenerzij ds, en een paar onder
wijzers, leden van den bekenden „Bond
van Nederlandsche Onder wjjzsrs" ander
zijds. Geljjk men weet ijvert de Bond
voor de republikeinache schoei, waarin
höt beofd evenveel te zeggen heeft als
de onderwijzer, jenj de uitvoerder is van
hun wil.
Het „hoofd eener sebool" schrift in
verband met het optreden van den Bond
onder meer het volgende
Ik heb geheel in 't midden gelaten,
of de Bondsleden hoog genoeg staan'om
zich de taak der opvoeding zelfstandig
te zien toevertrouwd. Dat het grootepu-
bliek daaraan twgfelt, valt niet te ont
kennen en hst optreden van vele Bonds
leden rechtvaardigt dien twijfel. Door hun
allesbehalve kiesche, bestrijding van het
hoofdschap, door het terrorisme, waar
mede „.sommigeBondsleden optreden
tegen die onderwijzers, welke durven
verklaren, dat zij van hun ideeën niets
moeten hebben ondergeteekende weet
er van mee te praten door de onbe-
zonnea wijze, waarop zij zieh storten
in den politieken strijd, hebban zij het
vertrouwen van de groote menigte ver
leren.) Nu kome men mij niet aan net
de bewering, welke de Bondsvoorzitter
deze week uitte is een pro test ver gade-
ring te Ben Haag :j De J arbeiders staan
san onze zij 1 Want dan zou ik antweer-
den„Zeker, de S. D. A. P.-ere, maar éis
eensgezindheid komt in esu vreemd
licht te staan, alsmen .weet, hoe die
arbeiders er zich over hsbben beklaagd,
dat de Bond van Ned. Ond.jonvoldoende
vergold,wat zjj voor de bondszaak deden."
(Men) lagge zijn oor. eens te luisteren
buiten de bondssferen. Dan hoort hfl
van links jen recht* de waarschuwende
stem van hen, aan wie door waardig
optraden had moeten .worden bewazen,
dat de Bond „van Ned. Ond. bestaat uit
leden, die hoog genoeg staan om zich
zelfstandig de opvoeding te zien toever
trouwd. Ik herinner hem de uitlatingen
van den Retterdamschen',Burgemeester,
de zoo recente gebeurtenis in den Haag-
schen gemeenteraad, en ik herhaal voor
hem de ernstige woorden, die Burge
meester Roëll een paar jaren geleden in
den Amsterdamschen gemeenteraad heeft
gesproken„Ik acht den onderwijzers
stand te hooe om in de onderwijzers
alleen lesgevende instrumenten te zien,
zjj zijn ook opvoeders en het kan niet
uitblijveD, dat de geest, die in hen leeft,
zijn stempel drukt op en zijn sporen
achterlaat in het ontvankelijk gemoed
van het kind en ik kan u zeggen, dat
vele ouders aan de openbare school den
rug toekeeren, omdat zij huiverig zijn
de kans te loopen, dat hun kinderen aan
dergelijke onderwijzers moeten worden
toevertrouwd."
Dat is onomwonden gezegd.
Onzerzijds is 't al meermalen beweerd
en aangetoond dat net de openbare onder
wijzers zjjn dia de bijzondere scholen
bevolken.
Nu zegt een openbaar (hoofd)- onder
wijzer zelf 't. Dat heeft allicht meer
effect op die breeds schare van „hoog
staande" mannen die (vooral by verkie
zingen, wanneer er een vrijzinnige naar
Raad, Staten of Kamer moet) front ma
ken tegen de bijzondere school, doch
tegelijk de openbare sehool leegpompen.
Wat ie het geheim van uw leven
De liefde tot God was de alles beheer-
schende kracht in het leven van den dap
peren Generaal van het Lager des Heils,
William Booth.
Ben paar weken vóór zijn dood vroeg
iemand hem„Wat is toch het geheim
van uw leven? Overal waar ik in de wereld
kom, hoor ik u roemen als iemand, die
véél goed doet. Kunt ge mij in één volzin
dat geheim openbaren P"
JSven zweeg de Generaal, toen ant
woordde hij„Het komt deor mijn een
maal genomen besluit, dat God alles zou
hebben wat vau William Booth wa^", en
zijn grijzen, mageren kop opheffend van
het kussen, riep bij„Alles, alles, alles
van William Booth".
Al te zot. Onder dit opschrift komt
in de Scichtsehe. Crt. een artikel voor,
waaraan wij het volgende ontleenen
De Socialisten gaan, naar men weet,
weer een straffe agitatie op touw zetten
tegen de invaliditeitswet.
Om de party gesooten daartoe wat
op te warmen, bevat „Het Tolk* een
„Manifest aan de Nederlandscbe Ar
helders".
Het is niet onvermakelijk dit stuk
te lezen.
Er wordt o.a. In verteld, dat, als
ten gevolge van de Junl-stenabus het
Ministerie-Heemskerk valt', zonder dat
de Eerste Kamer het ontwerp-Talma
heeft aangenomen, dit ontwerp daar
mee zal gevallen zijn.
En daarop volgt met groote letters
deze zotte conclusie:
„Zoo draagt de rechterzijde de
schuld, dat wij weer de verkiezingen
ingaan zender dat zij ook maar één
ouden arbeider een cent pensieen
heeft verschaft".
Dat is toch al een bultengewoen
krcs staaltje van hetgeen dezeheeren
aan de „bewuste* arbeiders durven
wijs te maken.
Als het ontwerp-Talma vóór Juni
niet voor de Eerste Kamer behandeld
wordt, en dan na een eventueels over
winning der Linkerzijde met het Mi
nisterie-Heemskerk verdwijnt, dan is
dit in drie opzichten de schuld van
Links.
Vooreerst door de Linksche obstruc
tie, waarbij da tienurige rede van Duys
vooral niet moet vergeten worden,
waardoor het ontwerp niet (wat zeer
goed gekund had) reeds in October
afgehandeld was.
Ten tweede door de agitatie der Lin
kerzijde bjj de stembus, waardoor het
Kabinet c.q. zou gevallen zijn.
En ten derde doordat het Miaisterie,
uit de in Juni overwinnende Linker
zijde het ontwerp zou intrekken.
Ons dunkt, geen Socialist is zoo
dom, dat hij dit niet begrijpt.
Maar de heeren van „Het Volk"
kennen hun volkje natuurlijk betsr
dan wij.
Een rumoerige Kamerzitting.
We hsrinnareu ons nog wel de rumoe
rige Kamerzitting van enkele weken ge
leden. Aan ds beschrijving van den over
zichtschrijver van de Maasbode ontlee
nen wy het volgende:
Na eeD dramatische verdediging, deed
de acteur,pardon, de heer Borgesius,
verwijting*n aan de rechterzijde, omdat
ze maar zweeg, en niets deed om het
ontwerp te verbeteren. Veor ds zooveel-
ste maal kwam Dr. Nolens eens uit de
doekjes doen, waarom de rechterzijde
zwjjgt en zwijgen zal, waarom ze wel
zwegen moet. Het is de eeDige weg om
de wot in behouden haven te krijgen van
wege de fraaie mantarea van links en
daarom zsi Er. Nolens het terecht, dat de
rechterzijde er een eer in stelt te zwijgen.
Terder was hy zoo ondeugend men be
denke dat een lid der rechterzijde natuur
lijk minder rechten beeft dan een lid van
links zeer ondeugend, hooget onbeta
melijk, om te zeggen, wat eigenlijk ieder
dacht. Dat het nl. een goedkoope manier
was, om zoo de menigte te lokkeu, om
mee te deen in den wedloop van „maar" j
aanbieden, met zulke vriendschapsbetui-
gingen aan de arbeiders, die „in zich*
geen beteeksnis hebben.
Van den gslijkmoeaigsn leider der Ka
tholieke fractie is men gewend, dat hij
het er nimmer te dik oplegt. In de weer
gegeven verwijten, moest daarom de heer
Borgesius maar berust hebben. Doch
neen, hg liet het er niet bjj en kwam
maar aldoor terug op het zwijgen der
rechterzijde.
Daardoor werd het door dhr De Savor-
nin Lobman, een dargenen, dis zich met
voorbeeldig geduld de zwfjgtucht oplegt
met verontwaardiging ten overvloede
neg eens verklaard, waarom d» richter
zijde zwijgt, op gelijke wfjzo als Br. No-
lens had gedaan.
Wij antwoorden, zoo zei hij, bovendien
niet op geïmproviseerde amendementen
hetgeen een vlijmende karakteristiek
was - eu als het op antwoerden aan
komt, beeft de Minister getoond, de zaken
veel beter te kennen dan alle andere hee-
ren. In de opeabaiiDg echter van wat er
in aller gemoed omging, ging hij wat
verder. Borgesius' veorstel noemde hij
een politieke manoeuvre, en thans met
zulk een voorstel tc komen, terwijl het
beginsel der wet reeds lang vaststond,
terwijl het verder een kwestie diende te
wezen van financiifale ooreksn ngen, be
titelde h| als „reins demagogie". Iets
wat Treelstra den &en Febi. reeds de
hearen verweten heeft. Eu de wijze, waar
op de boer Borgesius over ds rechterzijde
gesproksn had, quialifieeerde hij als
„verdachtmaking".
Daarover berispte hem de voorzitter.
Maar in volle fierheid van zijn innigate
overtuiging stand de Christeljjk-histo-
rische leider nogmaals op, om met de
diepste verontwaardiging te verklaren,
dat hij niets andeis zeggen kon, nu er
zoo gesproken was deor den heer Borge
sius, en dat aldus de indruk bjj alle leden
der reehterzjjde geweest was.
Het was een moment van hooge emo
tie. Op de modderigs kronkelpaden der
„politiek" deed het goed den vergrijsden
Staatsman, even scherpzinnig als on
kreukbaar, zjjn „halt" te hoeren roepen-
Zijn idealisme, zijn eerljjk hart, werd door
de opeenstapeling van zooveel sluiksche
streken tot spreken geperst.
Intusschen vond de heer Borgesius
aanleiding tot oon „persoonlek feit". Bn
nadat dit afgoloopen was, ging ds „ha-
handeling" dor amendementen woderom
z^jn gang. Be heer Duys, die hst woord
kreeg, benutte het om over alles, behalve
ever zjjn amendement te piaton. Hjj zette
eenvoudig het incidaut voort. En op eeu
wjjze, die onmogelijk te schilderen is.
Eeu standje, een hevige kjjfpartjj van
een „buurvrouw" op s«n buurtje. Het is
onze innigo overtuiging, dat een psychi
ater bjj den afgevaardigde an Zaandam
ernstige symptomen van hysterie zal
waarnemen. Onsamenhangend gatier,
met de malste en meest ongemotiveerde
wendingen. Van hot en her wordt or
alles bjjgeslespt. Ecu lid, dat er is, krjjgt
het verwjjt, dat bjj er is. Een lid dat er
niet is, omdat hij er niet is. Den heer
Van Asch var Wjjck, die in zjjn omge
ving staat, schreeuwt hjj toe, dat bij dit
of dat z*gt. „Ik heb er geen woord van
gezegd* roept deze hevig verstoord. „Juist
juist", valt de Zaandamsche afgevaardig
de in, „dat is h9t, dat zwijgen der rech
terzijde, daar heb ik het maar over".
Men gelooft bjj zulk een allerschandelijkst
standje zjjn ooren nietMede in de na
bijheid van dan rasenden Rolmd staat
de heer Ankerman. Misschien heeft deze
wel een spier op het gelaat vertrokken.
Daar opeens krijgr. deze t e volle laag.
„Ja, ja, mijnheer Ankerman, ik heb nog
pas een brief ontvangen, dat u daar nog
I pas in het Noorden hebt staan te beweren
I dat als het mis liep m ^t dit ontwerp wel
zou zorgen, dat dat allemaal iu orde
kwam". Woedend roept d9 heer Anker
man „Dat is een groote leugen". „Wat«
roept Duys, „wou u soms beweren, dat
ik dien blief niet ontvangen had Ieder
fatsoenlijk man, iedei, die verantwoorde-
'jjkheidsbesef heeft, zou begrjjpen, dat
men een brief tan den een of aoder, rmt
wat kletspraat aiin niet tegen iemand
kaD uitspelen. Het einde van Duys' non
sens was een verwjjt aan de rechterzijde
van een „karikatuur van Christendom".
Elk woerd van dat geraas was schande.
Het zjjn tooneelen geweest vandawan-
staltigste platheid. Be Kamer wordt al
dus een instituut van de gevaarlijkste
ontaarding. En da reeds lang geïnfecteer
de lezers van Est Volk snuiven, dat deze
man wien man uiet weet, wat toe te
rekenen weer zoo heerl|k heeft te
keer gegaan 1
Weldeukenden, die nog waarde hechten
aan eenig preetige van het Wetgeveno
Lichaam" hebben echter reden zich ten
zeerste te veroi truaten. Het gaat bergaf
met het fatsoen en de moraliteit in het
Parlement, steeds sneller, steeds beden
kelijker.
Prinses Juliana is weder hersteld.
De minister van waterstaat, mr.
L. W. H. Regout, is nog altjjd «enigs
zins ongesteld. Hjj heeft zjjn bezigheden
aan het departement nog niet kunnen
hervatten.
Loodgietersstc king Den Maag. Zes
loodgieterspatroons zouden volgens Het
Tolk de eischen van de stakende gezellen
hebben ingewilligd.
Debat geweigerd. De Haarlamsche
corr. vau de Tel. schrjjft
Op de vergadering van ds S. D. A. P.
waarin Mr. P. J. Froelstra sprak over „De
Tariefwet van Minister Kslkmrn", heeft
de spreker geweigerd te debatteerea met
den ChristelQken werkman Joh. Visser.
Mr. Troelstra merkte op, dat deze debater,
die op elke vergadering der S. D. A. P. in
debat komt, geen portuur voor hem was.
Had men een goed debat willen hebben,
dan had men een der veormannen der
rechtsche partijen meeten uitnoodigen,
meende Mr. Troelstra. Een zeer groete
meerderheid der vergadering was het eens
met den heer Troelstra en deed uitkomen,
dat de spreker niet op het debat van den
heei Visser behoefde in te gaan. Deze be
slissing verwekte onder de medestanders
van den heer Visser zeer veel beroeriDg
en een oogenblik dreigde het, dat men
handgemeen zou worden. Mr. Troelstri
verklaarde zich bereid, om nog eens te
Haarlem te kernen spreken over de Ta-
riet wet, als men een der leiders der
rechtsche partyen tegen hem iu debat
zou brengen.
Vermeld dient te worden, dat deze ver
gadering een gevolg was van een opmei-
king van den heer Visser in een vorige
vergadering, toen hy Mr. Troelstra ver
weet niet ever de Tariefwet te hsbben
gesproken.
Zoe de vrede er nog ni«t is, dan is
b|j nabjj.
Dit is de indruk, dien de berichten
uit den Balkan gev8n. Zoeals wjj gisteren
reeds meldden, zou volgens de Secoio
de vrede reeds gisteren tot stand geko
men zyn. Het blad wist zelfs de vredes
voorwaarden mede te deelen en de punten,
die nog nader geregeld zullen moeten
werden, aan te geven.
Sa vraag is evenwel, in hoeverre men
waarde moat hechten aan dergelijke of-
fleieuse mededeelingen. De Pers heeft
gedurende den ganschen oorlog de meest
fantastische beriehtan verspreid. Toch
valt het niet te ontkennen, dat er plaats
is voor optimisme, ondanks alle tot voor
zichtigheid manende en tegen voorbarig
heid waarschuwende uitspraken.
Uit Beriyu komt het bericht, dat naar
men daar verneemt de gezanten te Lon
den een mededeeling ontvingen, ,dat
Turkye bereid is de bemiddeling der
mogendheden tot vaststelling der vredes
voorwaarde i aan te nemen. De mogend
heden pogen nu de toestemming van
de Balkanstaten te verkrijgen. Wordt
deze gegeven, dan kunnen de vijande
lijkheden worden gestaakt, en de onder
handelingen begonnen.
In Londen heerscht een hoopvolle
stamming. Het zyn weliswaar slechts
geruchten, maar geruchten waarachter
eeu grond van waarheid schuilt. Want
Tewfik-pasja heeft in het departement
van buitenlandsche zaken op last zyner
regeering Zaterdag nogmaals de bemid
deling der mogendheden ingeroepen, en
Sir Edward Grey had daarop de gezanten
der mogendheden tet een bespreking
uitgenoodigd. Op grond van geruchten
en uitlatingen van of&cleele personen
aeht men het sluiten van den vrede vóór
25 Maart of tenminste voor Pascheu
verzekerd.
Het bericht van de Italiaansche Secolo
moge dus vervroegd zyn, toch nadert de
vrede met rassche schreden.
Hier en daar wordt in Bulgarye nog
wel -tegenzin opgemerkt, om door de be
middeling der mogendneden tot den vrede
te geraken. De rsgeering te Sofia zou
b. v. verklaard hebben, dat zjj slechts
onder bepaalde voorwaarden bemiddeling
kan aanvaarden, mits de andere Balkan
staten daarmede instemmen.
g^Bulgarye zou er, volgens de jongste
berichten, op staan, dat het een oor
logsschatting kreeg. Trouwens het heele
Balkanverbond zal niet gauw te bewe
gen zyn de oorlogskosten te laten schie
ten. Wanneer Turkye ook in deze rich
ting een concessie doet, is Datuurljjk de
vrede verzekerd
Doch, vraagt men aanstonds af, wat
is er toch te verhalen op dien geplun-
derden Zieken Mao 1
®e gedachte aan vrede wint veld, On
danks alle geopperde bt zwaren en nieuwe
kwesties. Zeo de vrede er nog Diet is,
dan is hy naby I
Middelburg. Nadat Maandag 24 Febr.
j.l. door den heer T. Kielstra, as«istent-zui-
velconsulent der Z?euwsche Landbouw-
Maatscbappy, alhier eene lezing met
lichtbeelden was gehouden over de ver
betering van het geitenras, werd gisteren
avond eene vergadering geheuden, welke
wederom door den heer Kielstra werd
bygewoond, die op tal vau vragen aan de
vry talryke aanwezigen nadere inlichtin
gen verschafte, waarop oprichting eener
vereeniging volgde, waartoe 45 leden met
106 geiten toetraden. Ben reglement werd
mede onder voorlichting van den heer
Kielstra vastgesteld. Hst bestuur werd
na herhaalde stemmingen als volgt
samengesteldJ. C. Brouwer, voor
zitter, A. de Nood, secretaris, A. de
Poorte, penningmeester, P. vandeBosse
en C. Melis, bestuursleden.
Middelburg. De Kapitein H. Polvliet
van het 3e reg. inf. wordt overgeplaatst
by het 7e reg. inf. te Amsterdam.
Goes. Is men al de gast geweest van
de firma van Houten? lederen avond
worden enkele honderden genoodigd in
de gezellige zaal van de Rona-boot-, waar
men mildeiyk onthaald wordt. Waarop
NatuHriyk op Rona-caeao. En de vriende
lijke gastheer we8t het o zoo gezellig
te maken. Behalve de geuren van de
„Rona" uit de keuken, die het reukorgaan
streelen, doet piano- en orgelmuziek het
oor aangenaam aan en verschaffen de
levende beelden op het doek bezigheid
voor het oog. In de pauze komen be
dienden in livrei en bieden den gasten
een heeriyken kop Rona-cacao aan, het
beste wat de gastheer kan bieden. En
de gasten laten het zich goed smaken.
In één woord, het zyn knusse „avond
jes", die de firma van Houten organiseert.