no 128 1913 Zaterdag' 1 Maart. 27e Jaargang -NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. De hm ijs, Advertentiên HISTORISCH CHRISTELIJK- Staten-Generaal. Uit de Provincie. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes Bij dit aummer behoort een Bijblad. F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p.p1.25 Enkele nummers0.05 UITGAVE DER FIRMA'S EN i. De vr|jzinnig«n maken er den minister van binnenlandsche zaken een verwijt van dat hg niets doet voor het ondervrjja, niets voor de onderwijzers, en niets voor de openbare school. jgjAlle drie deze grieven z|jn ODjuist. £ln i de eeiste plaats ia dit als volgt aangetoond door baron v. Wjjnbergen in de Tweede-Kamerzitting van 28 Janu ari ji. Het le punt[niets voor het onderwijs Hiaat' Ik nu toch even in herinnering brengen, wat w|j allen weten, maar wat men soms schijnt te vergeten, dat deze Regeering het onderwijs niet als een heofdpunt op haar programma heeft ge- gezet, dat het niet aan de arde was, en dat degenen, die vragan dat de Rsgaering het toch ais zoodanig zou behandelen een beslist on bill ij ken eisch stellen. Maar terwfil het niet was een hoofdpunt van het Rngeeringsprogram, beeft aeze Rs- gsering voor zoover dat mogel|jk en op portuun was, het onderwas toch behar tigd. Wy hebbsa reeds gespreken over het m. u. 1. o waaromtrent nu zelfs een grief wordt gemaakt, dat het te krachtig bevorderd is, terwijl de Regearing zelf er volkomen in geslaagd is op bladz. 66 van de Memorie van Antwoord duidelijk te maken, dat z|j het eaderw|js behartigd heeft en op welks w|jze. Maar niet alleen dat het geschied is maar d© Minister heeft ons juist in zfln optreden op het gebied van het onder wijs in deze jaren een waarborg gegeven dat h|j in de toekomst wanneer het on derwijs werkelijk aan de orde komt, zal. handelen op een wijze, die my ns» inziens de juiste is. Deze Minister heeft getoond, dat hg op onderwijsgebied en ray dunkt, dat de overzijde dat toch ook moest toejuichen krachtig wil steur en het particulier initiatief. Da Minister wil bevorderen, wat opkomt uit de vrije maatschappij en trachten, dat tot meer dere ontwikkeling te doen komen, terwyi dan de overheid regelend optreedt, zorgt voor het peil van het onderwjjs on waakt tegen misbruik van de gegeven vrijheid. Dat w|j de vrjjneld op het gebied van het ouderwijs zoo hoog nooaig hebben, is dezer dagen neg weer eens duidelijk aangetoond door iemand, die toch zeker geen medestander van ons is, in een lezenswaardig aria kul in Onze leuw van deze maand, nl. door dsn hwer Zurnicke in het merkwaardige artikel over school hervorming, een artikel waarin tal van merkwaardige beschouwingen voorko men, waarvan het ook geed zou z|Jn, indien het gelezen werd door gemeente besturen, dis al te veel verlangen B?ar omzetting van sen driejarige H. B, S. in een vijfjarigs, en wier liefde daarvoor na lezing van dat artikel wellicht een klein beetje bekoeld zou zjj-s. In dat artikel dan lezen we „Wel mag het als sea der weinig® goeda gevelg«n van de overigens onge lukkige wet-Koyper worden beschouwd, dat zij de stichting hoeft vergemakke lijkt van sehoolvereenigiDgeD, die bijzon dere scholen oprichten, waarin wel, als op de openbare school „neutraal" onder w|js gegeven wordt, maar die eigen iéea- leD trachten te verwezenlijken. De scho- lea hebben in haar meerdere vrijheid een onschatbaar voordeelindien z|j zich financieel geheel van den Staat konden vrijmaken, zouden s|j nog beter worden. Reeds is er een bijzondere kweekschool tot opleiding van onderwijzers op modern- protestantschen grondslag, gevestigd te 's Gravenhagede Msatsehapp|j tot Nut van 't Algemeen spaart blijkbaar op, om esn bijzondere geheel neutrale kweek school té kunnen stichten. Dat alles zyn teekenen van belangstelling in zake volks onderwijs, dis ieder geed vriend daarvan blijde moge stemmen. Wil het openbaar onderwijs blijvend met deigelyke scholen concurreert, dan zal de Overheid ook aan hare scholen de msest mogelijke innerljjks vr|jheid moeten waarborgen. De kracht der bijzondere school schuilt in hare vrijheid en de Overheid, toezicht houdend, heeft alleen er voor te waken, dat van die vr|jheid ma gepast gebruik worde gemaakt. Nooit zal de bijzondere school b|jv. dsn eisch mogen inwilligen, dat haar leerplan aas de goedkeuring van 't rijkssehooltsezicht word© onder worpen. Die school toch heeft kans de beste te worden, waarmet de autoriteiten zich het minst bemoeien Mynheer de President I Deze woorden zjjn vooral merkwaardig, omdat w|j hier allerminst te doen hebben mat een poli tiek medestander, ook niet met een voor stander van het confessioneel onderwas maar juist met een man die spreekt van „d© ongelukkige wet-Kuyper", die echter toch is een voorstander van bijzonder, van vrij onderwijs, uitsluitend in het belang van het volksonderwijs. Waar de zaak zoo staat en de minister zich duidelijk in die riehting beweegt, geloof ik dat h|j getoond hesft niet alleen te doen wat b|j kan doen, maar ook waarborgen heeft gegeven dat by hem de toekomst veilig ie. Het 2e punt: niets voor de onderwij zers Wie doet er nu eigenlijk iets voorde onderwyzersï Kr is een groots vergade ring in Sen Haag gehouden op 8 Decem ber 1.1. Daar zyn de verschillende Regee- ringen vau de laatste jaren besproken. Heeft daar één woord van hulde gehad minister Kuyper, die toch zeker verbe tering van de salarissen van talrijke od- derwyzers heeft bevorderd Neen. Is daar édn woord van hulde gesproken ten opzichte van den oud-minister Goe man Borgesius, van wien toch iedereen moet toegeven dat h|j het zjgne beeft bygediagen tot verbetering van de on- derwyzerssalarissen De h«ar Goeman Borgesius is eenvoudig bespot en uitge lachen. Heeft daar eenig woord van waardemring geklonken over minister Rink F Hem heeft hetzelfde» lot getroffen. Ondsr hoos gelach der vergaaeriug wer den zyn voorstellen //allerbelangrijkst* genoemd. En den saisister Heemskerk, die ook in de M. u. 1. o.-wst voor tal van onderwijzers verbetering van salaris heeft gegeveD, en dia door den kinder toeslag heeft getoond voor verdere ver betering te willen werken, hem trof hetzelfde lot als die hem voorafgingen. Eéu man werd uitgezonderd. Eóa mam had iets „gedaan". Onder donderend ap plaus van do vergadering werd er name ly k gezegd; „Mynheer Ter Laan, wjj hebben zeer op prijs gesteld wat.gy daar in de Kamer hsbt gedaan, en w|j weten, dat, wanneer wy u dank breng®n, wjj sproken uit naam van alle openbare onderwijzers.' Nu heeft de heer ter Laan, dat geef ik volkomen toe, hier zeer veel lange redevoeringen gehouden, eu b|j verschil lende gelegenheden amendementen voor gesteld tot salarisverhooging, hooger dan welke politieke party oek, waarvan ech ter van te voren vaststond, dat sy niet zouden worden aangenomen. Toch noemt men in een dergeiyke vergadering, met terzijdestelling van de ministers Kuyper, Goeman Borgesius, Rink en Heemskerk, den heer ter Laan de man, die wat ge daan heeft. Indian de onderwyzors er mede tevre den zyn, het is gemakkeiyk voor den minister van Financiën, maar ik betwij fel of men kan zeggen, dat men werke- ïyk spreekt uit naam van alle klasse- ondarwyzers, wanneer men voor zulk werk dank brengt. Indien het „doen" allesn bestaat in het stellen van eischen, die geen enkele andere party kan stel len, eischen waarvan men weet, dat men van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel meer 10 cent. ze zelf niet behoeft in te willigen, om dat man daartoe voorleopig niet in da gelegenheid wordt gesteld, dan kan men gemakkelijk zeggen, dat men veel doet voor de anderen, maar Ik geloof tocb, dat de onderwijzers veel dankbaarder mogen zyn aan de opeenvolgende minis ters, die wel niet eischen hebben inge willigd als door de sociaal democraten worden gesteld, maar die ieder op hun w|js en naarmate van de omstandighe den gedaan hebben wat er op dat oogen- blik bón werden gedaan. Aldus deden de ministers Goeman Borgesius, Rink en Kuyper en aldus deed ook de minister minister Heemskerk, die na de M.u.I.o.- wet thans heeft ingediend het wetsont werp betreffende den kindertoeslag, een maatregel, waarover ik nu niet zal spre ken, maar dis in elk geval een salaris- verbetering meebrengt, die zeker aan de onderwyzers zal tea goede komen ter- wyi wy bovendien de toezegging hebben ontvangen, dat w|j in de toekomst wan neer die zaak aan de orde komt, van dezen minister een mser definitieve re geling der salaiieering te wachten hebben. Mynheer de Voorzitter! Ik zou echter aan dit punt nog een enkel woord wil len toevoegen. E>k«nnende, dat op bot oogenblik op wetteiyk gebied niets an ders kan gedaan worden, zou ik den heer Minister toch willen vragen, eens te overwegen, of niet nogmaals aan de Gedeputeerd® Staten van de verschillende provincies kon worden verzocht, beter toezicht ce houden op de salarieering van de onderwyzers in de verschillende gemeenten. Als men leest wat daarom trent in verschillende gemeenteraden wordt gezegd, en gedaan, moet men erkennen, dat dit niet altyd door den beugel kan. TWEEDE KAMER. De behandeling van het wetsontwerp tot Invaliditaits- en Ouderdomsverzeke- ring in eerste lezing is geëindigd. Minis ter Talma werd van verschillende zijden gelukgewenscht. En het is nu aan de Pers om den minister een woord van hulde te bren gen. Wy breDgen den energieken staats man groote hulde en diepgevoelden dank veor al hatgeea door hem ten opzichte v»d geneeand entwerp is verricht. Er was byna bovenmenschelyka krachtsin spanning voor nosdig om het ontwerp te maken tot wat hst nu is. Des te meer komt den heer Talma hulde toe, wan neer wy deuken aan de moeiiyke om standigheden waarin- en de gestadige tegenwerking waaronder al dis arbeid is verricht. Ook den Kamerleden den dank van onze natie voor zoover zij met den mi nister hebben samengewerkt, om de Invaliditeitswet, waarop reeds zoo lang gewacht wordt, zoo spoedig mogeiyk ge reed te doen zfin. Wie had kunnen denken, b|j de stel selmatige vrijzinnige obstructie, dat het ontwerp ».og zoovsr zou komen en dat wel in Februari! Weliswaar is da eind stemming er nog, doch we hebben goeie heop, dat Vrydag a. wanneer het eindoordeel wordt uitgesproken, des mi nisters arbeid met goeden uitslag be kroond wordt. Eu wanneer dan de Merste Kamer alles in het werk stelt, om het einde te bespoedigen, dan zullen we bin nen niet al te langen t|jd de vruchten van deze zoo zeer noodige sociale wet kunnen plukken. De laatste 40 artikelen, die gisteren zyn afgehandeld, hebben, op bet allerlaatste na, niet zoo heel veel beduidends aan dis cussie opgeleverd. Nadat verschillende amendementen waren ingetrokken of verwerpen (enkele juridlsch-redactioneele van den heer Van Hamel waren overge nomen) ging men over tot behandeling van het laatste artikel en het laatste amendement. Op art. 394 was nameiyk een ameDde- mant-Duys ingediend, dat beoogd®, art. 357 (da gratis-rente aas de thans levende zoventigjarigen), in elk geval in werking te doen treden binnen zes maanden na het afkondigen van de wet. ^Minister Talma nam dit laatste amen dement over, biykbaar tot groote verba zing van veis linksche Kamerleden. Men was zeker vergeten, dat de minister reeds een jaar geleden als zfin voornemen heeft te kennen gegeven,dat art. 357 dade- ïyk na aanneming van de wet in werking meast treden. En in art. 894 staat ook, dat de andere artikelen van de wet 3 jaar later in werking treden. Hoe spreekt men dus toch van een plotselinge wending der Regeering En durft men dat Staatspensioen noe men Men stelle zich toch gerust en men overdryve toch vooral niet. Welken invleed kan nu zoo'n simpel droppeltje Staats,/pensioen" (zooals de liberalen het willen noemen) hebben op het grootsche en solieda opgebouwde stelsel van de Iovaliditeitsveizekering-Talma Alsof door dien overgangsmaatregel de ziel van het stelsel wordt aangerand! 't Is al tg dwaas dat te meenen. Toch is er nog een woord van lof aan het adres van minister Talma in de liberale pers te vinden. Trouwens zelfs die hem niet gaarne in het openbaar ook maar eeuige lof zouden willen toe zwaaien, mo8ten toch de overtuiging bezitteD, dat wy een genialen en yveri- gen minister van Landbouw, Nyverheid en Handel bezitten. Ziehier wat het liberale Handelsblad schrijft „Terecht bracht de heer Duys b|j het einde der behandeling heden den minis ter hulde voor de kloekheid en de zaak kennis, waarmee deze dit ontwerp heeft verdedigd. Hat spyt ons dat geen enkele liberaal, ook niet de heer Borgesius, die daarna nog tweemaal het woord voerde, zich by dit woord van hulde aansloot en dat ook alleen uit de rechterzijde den Minister handdrukken werden gebracht. Wat deze minister aan zaakkennis en aan werkkracht gepresteerd heeft niet alleen voor dit ontwerp naaar voor tal van andere ontwei pen gedurende deze vyf jaren - Betarwet, Schepenwet, Vis- scberjjwet, Arbeidswet, Steen hou werswet Vogel wet, Bakkerswetsontwerp, Raden- wet, Invaliditeitswet is waariyk reus achtig en verdient algemeen» bewonde ring. Het is doodjammer dat al die werk kracht en al die kennis niet op meer pr&ctische wyze zyn aangewend, maar eerbied moet men er voor hebben. Misschien is er nooit een minister ge weest, die zoo ontzaglijk hard en veel heeft gewerkt. Ea als men een dubbel ministerspensioen kon krygen, dan zou deze minister het hebben verdiend". Dit is ronde eeriyka taal. Toone men echter dien eerbied ook door daden Middelburg. In de heden alh er ge houden aandeelhoudersvergadering van de Naamleeze Vannootschap Btoomwas- schery „Middelburg* werden de balans en winst- es verliesrekening goedgekeurd en na zéér ruime afschrijving het dividend bepaald op 2 pCt. Boze vennootschap heeft thans haar vierde boekjaar achter den rug en deelt thans voor de eerst© maal een klein dividend uit. Vroeger zou dit ook wel hebben kunnen geschieden, maar men meende, dat een zéér ruime afschry- ving de eeTste jaren aan te bevelen was. De wasschery heeft in de ja>en van haar bestaan getoond in een groote be hoefte te voorzien, en aau meerdeien een werkkring verschaft. Vlissingen. In hetjaarverslag der ge zondheidscommissie over 1912 wordt de algemeene gezondheidstoestand gunstig genoemdhet aantal overledenen bedroeg in 1911 272 en in 1D12 179 of respeatieve- ifjk 12,5 en 8,2 per 1000 inwoners. Dit is het laagste cyfer en het laagste percen tage dat ooit bereikt werd. Er kwamen voor 27 gevallen van roodvonk, 3 van óiphteritis en 1 van febris typhotaéa, het laatste met doodeiyken »fl >op. De com missie liet een 19-tal monsters margarine onderzoeken, die aben aan de eischen, ge steld in de Codex Alimentarius, nameiyk maximum 16 pCt. water en minimum 80 pCt., voldeden. Het onderzoek van enkele monsters melk gaf da commissie aanlei ding B. en W. te verzoeken, nsgmaals te trachten de cyfers van minstens 2,5 pCt. vet en 10,5 pCt vaste staf door den raad ts doen verhangen en wel tet 2,8 pCt. en 11 pCt. Vlissingen. De „Oranje Nassau". Her,- i ry Meyer vertelt in de Kampioen hoe hy op een stermachtlgen nacht met een boot I der „Zeeland" meevoer van Vlissingen naar Engeland, speciaal om eens het schouwspel te hebben van een hevig werkend en zwoegend schip. Hy had daartoe verlof gekregen op de k<>mman- f dobrug te staaD. Maar by heeft het schouwspel gemist. De zware deiDing l had geen t|jd om op i® „Oranje Nassau" in te werken. Het schip schoot door de golven heen ais aan speerhaai, in schier J onwankelbare stabiliteit en onder een nauw merkbare daling en rijzing vaa zy n scherpen boog. „Alle factoren tot het welslagen van het experiment waren j gunstig geweesthet was een barre nacht, de zee waariyk volop in conditie, alleen... het schip weikte niet mede Vlissingen. De korporaal Bommel jé van i het 4e bataljon van bet 3e reg. inf. al hier i# bevorderd tet sergeant en geplaatst by de bataljons te Bergen op Zoom. St Jansteen Do M. C. schiyftWoens- dagavond omstreeks lO'/a nar, brak door S onbekende oerzaak brand uit b|j denlaDd- bouwer J. B. Pauwels. De brand vernielde de schuur en ook eönige aangrenzende j gebouwtjes. Ook kwamen nog eenige paarden en een paar varkens in de vlam- men om. Verzekering dekt de schade. Tot het plaatsen van Advertentiên niet afkomstig uit Zeeland, betref fende Handel en Nyverheid, is gerechtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentie-Bureau D. Y. ALTA, Warmoesstraat 76 78 Amsterdam, Ondertrouwd: DERK JAN 8YBENGA j «n WILBELMINA VEEL ARE. 3 Haran (Gron.) -j 28 Fübr, 1913. KrabbendQke (Z<i«l.) Huwelijkst'oltrekiring D. V. 24 April a- s. Hiermede vervullen wy a<-» timt>- g©n plicht, u kennis te geven da beden in da hop© öps emwigeu Isvpt s m ovarledon, onze zeer gelief; Min der, Behuwd ©n Grootmoed-r, WILLEMINA VIS«PRS, WVd. W. BEEÜRE in deD ouderdom van bij 68 ja» en Haar diepbedroefde Ki te;en, Bi-huwd- er KI»k k»nd«-er A^Pa TROUW BEEURE. ?uid- A' s TROUW. B ij triand. CLAZa. MOL— BREURE *1. D MOL Anna Ms Lt BREURE /Jucobu CORNa. Ja BREURE— polder BOÜDELING. Ma, Pa REMIJNSE Grand Rapids FREURE f (Mich) CORNs. A. REMIJNbE Amerika Anna Jacobapolder, 26 Febr. 1913.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1913 | | pagina 1