No. 117 1913
Maandag 17 Februari
27e Jaargang.
ilïEMWSBLAD
VOOR ZEFXAMD
keihuis
DNGE,
-OTER
mmer
in, Comestibles.
ie Jaspers»,
dijk, in de ge.
tr, met daarbij
WEILANDEN,
1540 H.A. of 25
en.
9, 24 en 25 Pe.
der verpachting
kantore van den
POT TEN GATE
de Langedelft I
liljetten moeten
vóór of op Don-
ari 1913.
ïgeboden
foning en
«*iji
OOP
re Bravopoters.
gegroeid.
KRIJGER, Krab-
een Geit,
i haar eerste en
j, bij C. J. KOP-
ids.
een greote Vul-
je, Wagenveeren,
bij A. DE KAM,
le.
en Paard,
sbles merrie en
L DE VISSER,
Veerscheweg-
:oop
itthemsche Weg,
:oof
«er de Zui,
N, bij St. Jan ten
OOP
bestaande Zaak
Waren en
eerd,
an oplevert. Be-
Adres Letter P,
Middelburg.
of met Maart
lalMieclil
ij de Wed. KL.
oakerke (W.)
agd
il ei aaekemeedi,
Veerscbe &ing«l
tand.
Dienstbode
Mei
MEID
TE, Korte Noord-
Iburg.
onge-Verwest, Goes-
SHRiSTELiJK-
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
IEllEREN WERKDAG DES AVONDS.
F* P„ D'HUij, te Aiidcfelbi rg.
HISTORlSett
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Rede van Mr. J. A. de Wilde.
Staten-Generaal.
EERSTE KAMER.
Binnenland.
idelburg.
OOP
S en kar, be-
alen, bij
EN, Souburg.
l geschikt, iu 't
ïTUART'S Boek-
s. Si Li
Prijs per trie maanden franco p. p125
Snkele nummers. 0.05
ITGAVE DER FIRMA'S
j, Da. JONÖE-VERWES T, te Goes
EN
van 6 iegels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Familieberichten van i—HO regel; 1.—iedere regeê
mt er 10 cent
RE&ï£Iïy«É§ iÏ3SS3B3P J\ ISftiSIK J: -'w. -
n.
Vannen van Patrimonium! Watgeeft
bet Christelijk Ministerie U als burgers
van den Staat? Allereerst denk ik hier
aan de militaire kwestie. Ons volk wordt
toch feitelijk verloochend. Tsrw(jl men
in alle landen alle krachten inspant om
zich weerbaar te maken, zie slechts naar
België, daar hebben in ons vaderland de
liberalen zich op sleeptouw laten nemen
door de sociaal-democraten. De sociaal
democraten staan in deze toch wankel
achtig, want natuurlijk klopt ook bij hen
het Nederlandachs hart. Hun theorie wil
een internationale socialistische party en
theoretisch zijn de sociaal-democraten
voor afschaffing van het leger. Maar
onwillekeurig komt by de sanguinische
naturen het NederlaDdschehart boven.
Wanneer men eenmaal het verkeerde
standpunt van de soc. dam. heeft aan
vaard, dan kan men zich voorstellen, dat
men tr toe komt om te zeggenschaf
het leger maar af.
Set ls treurig, dat de liberalen nu de
ltidiDg van de soc. dem. hier volgen. Het
trof mij, toen ik eens met den heer Van
Santen debatteerde, dat hg beweerde, dat
het geld weggegooid wordt voor het leger.
Hoe hij zich nu precies uitdrukte doet
er niet toe. Wat wy dan aan het Chris
telijk Ministerie als burgers van den
Staat hebben f Zorgt het niet voor een
goede landsverdediging
Het is een nationaal belang. Er is
niets ellendlgers voor een volk, dan te
komen onder een vreemd juk. Daar hebt
ge b.v. Elzas-Lotharingen. Vraag maar
eens of dat een prettige t(jd was, toen
het nog .RJjksland* was. De landsver
dediging strekt in de eerste plaats ten
bate van de lagere burgerklasse. Iu den
Napoleontischen tijd heeft men gezien,
dat de rijken en de machtigen zich vrij
wel op hun gemak gevoelden. Men is
altijd aanbidder van de opgaande zon.
Toen Napoleon te Amsterdam was, ging
het alles even lief toe. De groote hesren
werden door hem aangehaald, maar het
mindere volk werd door hem vertreden.
Het was zonder werk en het leed ge
brek. Onze Koningin voelt voor haar
volk, maar wat voelt nu een dwingeland
voor een hem vreemd volk I Laat men
het ontkennen als men kan, maar in
den Franschen tfld is door de armen
het allermeest geleien. Daarom, een goed
leger te hebben, is een nationaal belang,
ook voor de kapitalisten, maar ook voor
de arbeiders. Voor de mannen van P.
komt er iets by. Zy zien dit alles by
het licht van Gods Woord.
Het heeft God behaagd ons als Neder-
laudsche burgers te doen opgroeien.
Daarom is het onze plicht om dit plekje
grond tegen ernstig gevaar te verdedigen,
en daarom is het van zoo veel belang,
dat wy weerbaar zyn. Maar wat kunnen
vr|j nu doen, zegt men, een kind in de
wieg I
Maar wy zyn geen kind in de wieg.
wy hebben oerdeel des onderscheids,
ook als natie. Hst is zeker, wanneer wy
weerloos zyn, dan worden wy beschouwd
als een volk, wien het niet schelen kan,
en dat de prooi wordt van den eerste
den beste, die het grypen kan. Het is
gebleken, dat zoo'n klein landje als het
onze door fijne diplomatie en sterk door
«en machtig volk, veel vermag. Wy
hebben nu te waken voor onze constitu
tioneel» vry heden en het is onze plicht
om ons weerbaar te maken. Men lacht,
wanneer wy spreken van den van God
gegeven leider, maar het is toch een
voorrecht, wanneer een man als Coly»,
oen eenvoudigen boerenzeon, na een
werkzaam leven aan het hoofd van het
Ministerie van Oorlog komt te staan,
zyn komst kwam er verademing,
is een man van stavast, dat hebben
oe liberalen zelf gezegd. Het is een
nationaal belang, dat er is een goede
landsverdediging
Verder is daar het Kiesrecht. Wat heb
ben wy in dit opzicht aan ons Christeiyk
Ministerie? Ik ben altyd gewend om myn
tegenstanders te beichouwen als te goe
der trouw, maar het kriebelt my toch
altyd, wannser men zegt, datwy steeds
zoo conservatief zyn. Ik kan niet hebben,
dat de liberalen dat zeggen, want de
liberale politiek op het g«bied van het
kiesrecht is altyd treurig geweest. Hoe
komt het dat wy vroeger geen meerder
heid hadden Dat had het Kiesrecht
gedaan.
Vroeger kozen de welgedanen, maar
het volk, het volk achter de kiezers,
vermocht «iets. Door het census- en het
belastingkiesrecht is ons volk onder
drukt geworden. Maar nu kiygen wy
een gezinshoofdenkiesrecht by art. 30
van de Grondwet. De antirevolutionairen
willen, dat alles zyn zal en behandeld
zal worden naar zyn aard. Die draad
loopt door de heele politiek, dat alles
zal groeien naar zyn aard. Wy beschou
wen een volk als een organisch geheel.
Ons volk is gegroeid en het is niet uit
de lucht komen vallen. Het Ntderland-
sche volk heeft een geschiedenis achter
zich. Wanneer wy nu in de Staten des
lands een afspiegeling van het Neder-
landsche volk willen hebben, dan mag
men het niet beschouwen als een hoop
zielen op een stuk grond, doch dan
moet worden gevraagd: Moe ie het ge
groeid Knappe mannen, als dr. Kuyper,
zien nu reeds hoe het groeit onder Gods
voorzienig bestel. En op den duur ko
men er al meer organisaties in ons
volk. De Staten-GsDeraal du moet de
spiegel zyn, die opvangt, wat er in ons
volk gebeurt. Het gezin is de cel waaruit
het geheele volk wordt opgebouwd. Ieder
huisvader vertegenwoordigt' een gezin.
Het is een echt democratisch beginsel,
niet opkomende voor één klasse, maar
voor het gansche volk.
Het minisierie wil nu het gezins
hoofdenkiesrecht invoeren, om op den
duur het organisch kiesrecht te ver-
krygen. Onder de Roomsch Katholieken
zyn er nog veleD, die voor algemeen
kiesrecht zyn, doch langzamerhand voelt
men onder hen meer voor het Huis-
manskiesreeht.
Dit is een rechtvaardig kiesrecht. De
groote fout van onze tegenstanders, wan
neer zy voor algemeen kiesrecht pleiten,
is, dat zy het laten opkomen uit de leer
van de volk390Uvereiniieit. Wy staan
hier juist tegenover. Immers alle macht
is van God gegeven en van die macht
moet rekenschap gegeven worden. By
de keuze van een voorzitter, predikant
of president kan men kiezen wie men
wil, maar wanneer de man aangewezen
is, ontleent hy zyn macht aan God en
niet aan den mensch. Dat is het schoone
van ons standpunt. Wanneer wy buigen
voor het gezag, dan is het zoo schoon,
dat wy buigen voor God alleen. Wy zyn
waariyk democratisch in dezen zin. Wy
buigen alzoo voor de Goddeiyke maje
steit, die God op onze Koningin heeft
gslegd. Wanneer een zoon ,zyn vader
boven het hoofd gegroeid is,' dan zal hy
toch zyn vader nog eerbied hebben te
bewyzen, immers wy buigen alleen voor
Hem, voor Wie alle schepsel zich buigen
kan! Het Christeiyk Ministerie heeft ook
aan de mannen van P., da burgers van
ons vaderland, bescherming tegen den
buitenlandschen vyand en kiesrecht ge
geven en daarvoor komt het alle lof en
eer toe!
En eindeiykWat geeft het U als man
nen van den arbeid P Ook wat de sociale
wetgeving aangaat, hebben wy een orga
nisch kenmerk, een echt anti-rev. stand
punt. Hoe heeft; God ons gemaakt en hoe
heeft God ons laten groeien Wanneer
wy nooden en kwalen zieD, moet de
overheid tydeiyk tusschenbeide komen,
evenals een dokter een mensch behan
delt tot het organisme weer genezen is.
Het Ministerie nu heeft veel gegeven
De heer Talma heeft ontzaggeiyk hard
gewerkt. In Sneek heeft eens een der
leiders van de socialisten het zelf erkend,
dat Talma hard gewerkt heefc en dat
90 pet. van dien arbeid in het belang van
ons arbeidende volk gedaan was.
Thans is de Kamer bezig met de ou-
derdoms- en invaliditeitsverzekering. Ge
weet hoe de tegenparty Talma zooveel
mogeiyk terug houdt. Talma is voor 5
jaar aan de regeering gekomen en waar
wy vro :ger Borgesius zoo goed geholpen
hadden, dacht Talma, dat de tegenparty
hem nu ook op dezelfde wyze zou helpen
als wy het haar indertyd deden. Hy
dacht alzoo voor een goede wetgeviDg
te kunneD werken. Maar jawel, de libe
ralen gingen al meer en meer tot de
staatspensioneering over en ze werkeD
ons nu zooveel mogeiyk tegen. "Wy zit
ten nu nog midden in de behandeling
van de Invaliditeitsverzekering. Eu toch
is dit het beginsel, wat wy hebben moe
ten Talma wil het zoo regelen, dat over
60 a 70 jaar de overheid zich kan terug
trekken. Nu zegt men wel, wat hebben
de m9nschan aan 2 a 3 gulden in de
week. Doch de Staatspensioneering kan
niet eens zooveel geven, want er is geen
geld voor. De liberalen en sociaal-demo
craten stellen weer eischen, waaraan nist
voldaan kan worden.
Men kan niet alles tegeiyk krygen.
De rechten en de vry heden van ons
volk hebben wy niet in eens gekregen,
doch die hebben wy langzamerhand ver
overd, ook hier kunnen wy klein begin
nen. In elk geval moeten de subsidies
uit de beurzen van de burgers komen.
Het stelsel Talma houdt den arbeid in
eere en de staatspensioneering niet.
Wanneer de overheid eenmaal te pak
ken heeft, laat zy U niet meer los, en
daarom moeten wy den weg van de in
validiteitsverzekering op. Men kan na
tuurlijk over zaken van onderge
schikt belang van meening verschillen,
zoo ben ik het b. v. eens mst de amen
dementen-de Visser, wy zy» echter een
levende party meteen levende gedachte,
en ook met verschil van meening. Wy
zyn niet als de kaffers, die alles hetzelfde
denken. Met goede wapens mogen wy
elkander bestryden.
Nu wil ik stilstaan by de Tariefwet.
Dit is een zaak van het allergrootste
belang. Het is een zaak, waarin wy zoo
sterk staan als een rots. Nog nimmer
heb ik een dergeiyk argument tegen de
Tariefwet gehoord. Men zegt wel, dat
een rooftocht wordt ondernomen onder
de zakken van de arbeidende bevolking,
doch waar biyven de bewyzen! Het mi
nisterie is reactionair, zegt men, wan
neer een volk democratisch geregeerd
wil worden mag het geen of slechts een
laag tarief hebben. Wat wil Kolkman nu
die wil het tarief van gemiddeld f 2 per
hoofd op gemiddeld f 4 per hoofd bren
gen, zoodat wy b. v. op dezelfde iyn staan
als Rusland, wat het Tarief betreft. Spanje,
het zoo zwarte Spanje, berekent f3 per
hoofd, Italië, wat rooder,f 4,50, Duitschland
f6.50, Frankryk, de bakermat van de
vry heid, f6.50, Denemarken, het land van
de staatspensioneering, f7.50 (dus byna
twee keer zooveel, als wy zullen krygen).
In Zweden, waar men onlangs het Ko
ningschap wilde opheffen, vraagt men
f7.50 per hoofd, Amerika dito. Hoe de
mocratischer hoe hooger het Tarief. Noor
wegen viaagt gemiddeld zelfs f 13 per
hoofd en wy krygen f4. Die vry-
heid is een slimheid van den Engelschen
handel geweest. In 1840stond-Engeland
op het toppunt van zijn industriësle
kracht. Alles was in Engeland gecon
centreerd. Dit kwam omdat Engeland
groot is geworden onder het beschermende
stelsel en in de tweede plaats, omdat het 't
eerst de kracht van de stoom heeft toe
gepast. Later heeft men eerst den vry-
handel ingevoerd en toen heeft Engeland
getracht alle andere landen te belezen, om
ook den vry handel in te voereD. Deze
liberale gedachte is doorgedrongen en
vele landen hebben toen hun bescher
mend tarief laten vallen en het gevolg
is geweest, dat niemand meer met En
geland kon concurreeren. Id 1879 is Bis
marck gekomen en heeft 't beschermend
tarief weer ingevoerd en by ons zyn toen
profetjD gekomen, dis de toekomst don
ker inzagen. De heer S. van Houten zeide
b.v.Duitschland gaat ten onder 1 Doch
hy heeft het beleefd en hy mag het nog ba
leven, dat juist op dit oogenblik Duitsch
land hoe langer hoe meer Engeland naar
de kroon steekt. Wy profiteeren nu van
DuitschlandWestland en Rotterdam
hebben hun bloei te danken aan de
maatregelen van Bismarck.
Wy staan sterk, want wy zyn het
eenige volk, dat achteraan komt op dit
gebied. Men zegt, dat de landbouw er
onder zal lyden. Spr. toont echter met
sprekende voorbeelden, ontleend aan De
nemarken, aan dat die stelliDg volstrekt
niet opgaat. De Tariefwet van Kolkman
zal ten bate komen aan het heele Neder-
landsche volk. Het is gezien in het bui
tenland en wy zullen het ook zien in
ons vaderland. Wy zullen evengoed nog
hard moeten werkener zal evengoed
armoede zyn, doch wanneer de industrie
sterker wordt, zal er in ons volk meer
koopkracht komen.
Maar, zegt men dan, de pryzen worden
zooveel duurderEn wanneer iemand dat
hoort, dan denkt hy, dat de toestand dan
wel slechter zal worden. Doch als dat
waar was, dan zouden wjj niet naar
Amerika moeten gaan of niet van Goes
naar den Haag, want daar is alles veel
duurder. Het is daarom onjuist, dat het
't beste is waar het 't goedkoopst is.
Maar bovsadien, de pryzen zullen niet
stygen. Niemand kan aantoonen, dat dit
wal bet geval zal zyn. Men moetonder-
I scheid maken tusschen fiscale en pro-
tectionistische rechteD.
Met voorbeelden uit de practyk tooDt
spreker aan, dat de Nederlandsche in-
dustrie door de Tariefwet bevorderd zal
s worden. Het geldt een belasting, die voor
het grootste- gedeelte door het buiten-
land betaald wordt.
S Er ls een industriespeech en een land-
bouwspeech. In Almelo beweert men,
dat de fabrieksstand er niet op vooruit
f gaat en komt men in Krabbendyke, dan
zegt menBoeren, woest voorzichtig;
de loonen zullen in de fabriekstreek zoo
:i gaan stygen, dat wy aanstonds geen
enkelen knecht meer kunnen krygen,
om onze koeien te melken. In Twente
heeft men spinneryen en weveiyen naast
elkander; de weveryen worden beschermd
met 5 pCt. de spinneryen worden niet
beschermd. De garens komen vry bin
nen. Eu wat ziet men nu? Dat in de
laatste 15 jaar de spinneryen m6t 20
pCt. vooruit zyn gegaan, terwyi daar
entegen de weefgetouwen met 14b pCt.
zyn toegenomen. En dat in dezelfde
Btreek, onder dezelfde omstandigheden.
Patrimonium voelt voor heel de natie
en als het volk er onder lyden moest,
zouden wy er niets van moeten hebben.
Het is myn overtuiging, dat ook op het
gebied van de sociale kwesties veel van
het Christeiyk Ministerie verwacht mag
worden.
Tenslotte nog één punt. Ons ministe
rie is een nationaal Ministerie. Het on
derdrukt niemand. In de schoolkwestie
wordt niemand onderdrukt. Op zedeiyk
gebied worden allen beschermd. Ook de
landsverdediging bedoelt allen te bescher
men. Ook het kiesrecht zet niemand
achteruit. Ook wat de noeden van den
arbeider betreft, voor alle arbeiders wordt
opgekomen.
Grootindustrieelen behoeven niet be
schermd te wordaD. Een groot margarine
fabrikant heeft my eens gez gd, dathy
volstrekt geen bescherming behoefde. Ik
wil het graag gelooven. Het zyn juist
de belanghebbenden, die er tegen opko-
men. En toch gaan we uit van het vaste
beginselniemand ten nadeele, maar de
gansche natie ten voordeel».
Ons ministerie is op alle punten een
nationaal ministerie. Er kleven ook fou
ten aanik ben de laatste, die dat ont
kennen zal, doch dit neemt niet weg,
dat het poogt te zyn een nationaal mini
sterie, ook voor de mannen van P., voor
het gansche volk.
Daarom, mannen vaD P waar opge
komen wordt voor de vry heden en rech
ten ook ten aanzien van uw gezin en
uw kinderen, vertrouwt u aan de leiding
van dit ministerie toe. Wanneer inder
daad op deze wyze wordt gehandeld, dan
wordt voor het heil van de natie ge
waakt en wordt het grootste dat wy
hebben, onze persooniyke en burgeriyke
vry heden, het vaderiyk erfdeel, dat ieder
Nederlander dierbaar is, beschermd.
Daverend applaus.
(Wordt vervolgd.)
Zaterdag zyn in de Eerste Kamer
zaken gedaan.* Zoowei de begrooting van
Landbouw, Ny verheid en Handel, als die
van Buitenlandsche Zaken zyn aange
nomen.
By de eerste maakte de heer van Pal-
landt (a.r.) eenige opmerkingen over de
oprichtiDg van een ornithologisch station.
Evenzoo over de landbouwtentoonstelling
in Den Haag. De heer 7an Pallandt ver
klaarde zich tenslotte tegenstander van
de nestvisschery. De heer Michiels van
Kessenich (r.k.) vroeg enkele inlichtingen,
o.a. over steankoolontginning in de Peel
de heer Dojes (1.) wees op enkele leemten
in het landbeuwonderwijsde heer De
Boer (L) behandelde de vraag, hoe op
sociaal terrein voor den landarbeider wet-
teiyke regelingen konden worden ge
troffen en de heer Zyima (u.l.) besprak
verschillende byzondere aangelegenhe
den, o.a. de pachtvoorwaarden van de
domeingronden.
Minister Talma zal de kwestie van het
ornithologische station opnieuw over
wegen. Wat de Peelvelden aangaat, zal
worden zorg gedragen, dat een eventu
eels exploitatie zal zyn een nationale
exploitatie; Iedere ernstige combinatie
kan mededingen naar een concessie.
De zaak van de nestvisschery, een
buitengewoon moeiiyke kwestie, is een
voorwerp van 's ministers aanhoudende
zorgen. Er zal verder een onderzoek wor
den ingesteld naar de pachtvoorwaarden
der Domeingronden. De minister verde
digde tenslotte zyn beleid inzake de land-
arbeiderswet en de landbouw-ongevallen-
verzekering, en pleitte voor uitbreiding
van de onderwysinrichtingen.
Na de replieken werd de begrooting
goedgekeurd.
Buitenlandsche Zaken" kwam er ook
zonder slag of stoot door. Heden kwam
de Kamer weer byeen.
Invaliditeitswet. De heer Treub heeft
eenige amendementen iDgediend op de
artikelen 62a, 68, 139 en 207, bedoelende
alleen de regeling te vereenvoudigen door
buiten twyfel te stellen, dat de ouder
domsrente ingaat by het bereiken van
den 70-jarlgen leefiyd en door niet de
mogeïykheid open te laten, dat de ver
zekerde, die een ouderdomsrente heeft,
biyfü doorgaan met de betaling van pre
mie, om zich zoodoende een hoogere
invaliditeitsrente te verschaffen.
Als candidaat voor den Kamerzetel
in het district Roermond in Juni a.s.
inplaats van mr. Bolsius, die zich niet
herkiesbaar stelt, wordt o.a. genoemd
de heer Bongaerts, te Goes, ingenieur
van den ryks waterstaat in Zeeland, die
onlangs voor de Maasvereeniging te Roer
mond een later in brochurevorm ver-