No. 117 1913 Maandag 17 Februari 27e Jaargang. ilïEMWSBLAD VOOR ZEFXAMD keihuis DNGE, -OTER mmer in, Comestibles. ie Jaspers», dijk, in de ge. tr, met daarbij WEILANDEN, 1540 H.A. of 25 en. 9, 24 en 25 Pe. der verpachting kantore van den POT TEN GATE de Langedelft I liljetten moeten vóór of op Don- ari 1913. ïgeboden foning en «*iji OOP re Bravopoters. gegroeid. KRIJGER, Krab- een Geit, i haar eerste en j, bij C. J. KOP- ids. een greote Vul- je, Wagenveeren, bij A. DE KAM, le. en Paard, sbles merrie en L DE VISSER, Veerscheweg- :oop itthemsche Weg, :oof «er de Zui, N, bij St. Jan ten OOP bestaande Zaak Waren en eerd, an oplevert. Be- Adres Letter P, Middelburg. of met Maart lalMieclil ij de Wed. KL. oakerke (W.) agd il ei aaekemeedi, Veerscbe &ing«l tand. Dienstbode Mei MEID TE, Korte Noord- Iburg. onge-Verwest, Goes- SHRiSTELiJK- VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK IEllEREN WERKDAG DES AVONDS. F* P„ D'HUij, te Aiidcfelbi rg. HISTORlSett PRIJS DER ADVERTENTIËN Rede van Mr. J. A. de Wilde. Staten-Generaal. EERSTE KAMER. Binnenland. idelburg. OOP S en kar, be- alen, bij EN, Souburg. l geschikt, iu 't ïTUART'S Boek- s. Si Li Prijs per trie maanden franco p. p125 Snkele nummers. 0.05 ITGAVE DER FIRMA'S j, Da. JONÖE-VERWES T, te Goes EN van 6 iegels 50 cent, iedere regel meer 10 cent Familieberichten van i—HO regel; 1.—iedere regeê mt er 10 cent RE&ï£Iïy«É§ iÏ3SS3B3P J\ ISftiSIK J: -'w. - n. Vannen van Patrimonium! Watgeeft bet Christelijk Ministerie U als burgers van den Staat? Allereerst denk ik hier aan de militaire kwestie. Ons volk wordt toch feitelijk verloochend. Tsrw(jl men in alle landen alle krachten inspant om zich weerbaar te maken, zie slechts naar België, daar hebben in ons vaderland de liberalen zich op sleeptouw laten nemen door de sociaal-democraten. De sociaal democraten staan in deze toch wankel achtig, want natuurlijk klopt ook bij hen het Nederlandachs hart. Hun theorie wil een internationale socialistische party en theoretisch zijn de sociaal-democraten voor afschaffing van het leger. Maar onwillekeurig komt by de sanguinische naturen het NederlaDdschehart boven. Wanneer men eenmaal het verkeerde standpunt van de soc. dam. heeft aan vaard, dan kan men zich voorstellen, dat men tr toe komt om te zeggenschaf het leger maar af. Set ls treurig, dat de liberalen nu de ltidiDg van de soc. dem. hier volgen. Het trof mij, toen ik eens met den heer Van Santen debatteerde, dat hg beweerde, dat het geld weggegooid wordt voor het leger. Hoe hij zich nu precies uitdrukte doet er niet toe. Wat wy dan aan het Chris telijk Ministerie als burgers van den Staat hebben f Zorgt het niet voor een goede landsverdediging Het is een nationaal belang. Er is niets ellendlgers voor een volk, dan te komen onder een vreemd juk. Daar hebt ge b.v. Elzas-Lotharingen. Vraag maar eens of dat een prettige t(jd was, toen het nog .RJjksland* was. De landsver dediging strekt in de eerste plaats ten bate van de lagere burgerklasse. Iu den Napoleontischen tijd heeft men gezien, dat de rijken en de machtigen zich vrij wel op hun gemak gevoelden. Men is altijd aanbidder van de opgaande zon. Toen Napoleon te Amsterdam was, ging het alles even lief toe. De groote hesren werden door hem aangehaald, maar het mindere volk werd door hem vertreden. Het was zonder werk en het leed ge brek. Onze Koningin voelt voor haar volk, maar wat voelt nu een dwingeland voor een hem vreemd volk I Laat men het ontkennen als men kan, maar in den Franschen tfld is door de armen het allermeest geleien. Daarom, een goed leger te hebben, is een nationaal belang, ook voor de kapitalisten, maar ook voor de arbeiders. Voor de mannen van P. komt er iets by. Zy zien dit alles by het licht van Gods Woord. Het heeft God behaagd ons als Neder- laudsche burgers te doen opgroeien. Daarom is het onze plicht om dit plekje grond tegen ernstig gevaar te verdedigen, en daarom is het van zoo veel belang, dat wy weerbaar zyn. Maar wat kunnen vr|j nu doen, zegt men, een kind in de wieg I Maar wy zyn geen kind in de wieg. wy hebben oerdeel des onderscheids, ook als natie. Hst is zeker, wanneer wy weerloos zyn, dan worden wy beschouwd als een volk, wien het niet schelen kan, en dat de prooi wordt van den eerste den beste, die het grypen kan. Het is gebleken, dat zoo'n klein landje als het onze door fijne diplomatie en sterk door «en machtig volk, veel vermag. Wy hebben nu te waken voor onze constitu tioneel» vry heden en het is onze plicht om ons weerbaar te maken. Men lacht, wanneer wy spreken van den van God gegeven leider, maar het is toch een voorrecht, wanneer een man als Coly», oen eenvoudigen boerenzeon, na een werkzaam leven aan het hoofd van het Ministerie van Oorlog komt te staan, zyn komst kwam er verademing, is een man van stavast, dat hebben oe liberalen zelf gezegd. Het is een nationaal belang, dat er is een goede landsverdediging Verder is daar het Kiesrecht. Wat heb ben wy in dit opzicht aan ons Christeiyk Ministerie? Ik ben altyd gewend om myn tegenstanders te beichouwen als te goe der trouw, maar het kriebelt my toch altyd, wannser men zegt, datwy steeds zoo conservatief zyn. Ik kan niet hebben, dat de liberalen dat zeggen, want de liberale politiek op het g«bied van het kiesrecht is altyd treurig geweest. Hoe komt het dat wy vroeger geen meerder heid hadden Dat had het Kiesrecht gedaan. Vroeger kozen de welgedanen, maar het volk, het volk achter de kiezers, vermocht «iets. Door het census- en het belastingkiesrecht is ons volk onder drukt geworden. Maar nu kiygen wy een gezinshoofdenkiesrecht by art. 30 van de Grondwet. De antirevolutionairen willen, dat alles zyn zal en behandeld zal worden naar zyn aard. Die draad loopt door de heele politiek, dat alles zal groeien naar zyn aard. Wy beschou wen een volk als een organisch geheel. Ons volk is gegroeid en het is niet uit de lucht komen vallen. Het Ntderland- sche volk heeft een geschiedenis achter zich. Wanneer wy nu in de Staten des lands een afspiegeling van het Neder- landsche volk willen hebben, dan mag men het niet beschouwen als een hoop zielen op een stuk grond, doch dan moet worden gevraagd: Moe ie het ge groeid Knappe mannen, als dr. Kuyper, zien nu reeds hoe het groeit onder Gods voorzienig bestel. En op den duur ko men er al meer organisaties in ons volk. De Staten-GsDeraal du moet de spiegel zyn, die opvangt, wat er in ons volk gebeurt. Het gezin is de cel waaruit het geheele volk wordt opgebouwd. Ieder huisvader vertegenwoordigt' een gezin. Het is een echt democratisch beginsel, niet opkomende voor één klasse, maar voor het gansche volk. Het minisierie wil nu het gezins hoofdenkiesrecht invoeren, om op den duur het organisch kiesrecht te ver- krygen. Onder de Roomsch Katholieken zyn er nog veleD, die voor algemeen kiesrecht zyn, doch langzamerhand voelt men onder hen meer voor het Huis- manskiesreeht. Dit is een rechtvaardig kiesrecht. De groote fout van onze tegenstanders, wan neer zy voor algemeen kiesrecht pleiten, is, dat zy het laten opkomen uit de leer van de volk390Uvereiniieit. Wy staan hier juist tegenover. Immers alle macht is van God gegeven en van die macht moet rekenschap gegeven worden. By de keuze van een voorzitter, predikant of president kan men kiezen wie men wil, maar wanneer de man aangewezen is, ontleent hy zyn macht aan God en niet aan den mensch. Dat is het schoone van ons standpunt. Wanneer wy buigen voor het gezag, dan is het zoo schoon, dat wy buigen voor God alleen. Wy zyn waariyk democratisch in dezen zin. Wy buigen alzoo voor de Goddeiyke maje steit, die God op onze Koningin heeft gslegd. Wanneer een zoon ,zyn vader boven het hoofd gegroeid is,' dan zal hy toch zyn vader nog eerbied hebben te bewyzen, immers wy buigen alleen voor Hem, voor Wie alle schepsel zich buigen kan! Het Christeiyk Ministerie heeft ook aan de mannen van P., da burgers van ons vaderland, bescherming tegen den buitenlandschen vyand en kiesrecht ge geven en daarvoor komt het alle lof en eer toe! En eindeiykWat geeft het U als man nen van den arbeid P Ook wat de sociale wetgeving aangaat, hebben wy een orga nisch kenmerk, een echt anti-rev. stand punt. Hoe heeft; God ons gemaakt en hoe heeft God ons laten groeien Wanneer wy nooden en kwalen zieD, moet de overheid tydeiyk tusschenbeide komen, evenals een dokter een mensch behan delt tot het organisme weer genezen is. Het Ministerie nu heeft veel gegeven De heer Talma heeft ontzaggeiyk hard gewerkt. In Sneek heeft eens een der leiders van de socialisten het zelf erkend, dat Talma hard gewerkt heefc en dat 90 pet. van dien arbeid in het belang van ons arbeidende volk gedaan was. Thans is de Kamer bezig met de ou- derdoms- en invaliditeitsverzekering. Ge weet hoe de tegenparty Talma zooveel mogeiyk terug houdt. Talma is voor 5 jaar aan de regeering gekomen en waar wy vro :ger Borgesius zoo goed geholpen hadden, dacht Talma, dat de tegenparty hem nu ook op dezelfde wyze zou helpen als wy het haar indertyd deden. Hy dacht alzoo voor een goede wetgeviDg te kunneD werken. Maar jawel, de libe ralen gingen al meer en meer tot de staatspensioneering over en ze werkeD ons nu zooveel mogeiyk tegen. "Wy zit ten nu nog midden in de behandeling van de Invaliditeitsverzekering. Eu toch is dit het beginsel, wat wy hebben moe ten Talma wil het zoo regelen, dat over 60 a 70 jaar de overheid zich kan terug trekken. Nu zegt men wel, wat hebben de m9nschan aan 2 a 3 gulden in de week. Doch de Staatspensioneering kan niet eens zooveel geven, want er is geen geld voor. De liberalen en sociaal-demo craten stellen weer eischen, waaraan nist voldaan kan worden. Men kan niet alles tegeiyk krygen. De rechten en de vry heden van ons volk hebben wy niet in eens gekregen, doch die hebben wy langzamerhand ver overd, ook hier kunnen wy klein begin nen. In elk geval moeten de subsidies uit de beurzen van de burgers komen. Het stelsel Talma houdt den arbeid in eere en de staatspensioneering niet. Wanneer de overheid eenmaal te pak ken heeft, laat zy U niet meer los, en daarom moeten wy den weg van de in validiteitsverzekering op. Men kan na tuurlijk over zaken van onderge schikt belang van meening verschillen, zoo ben ik het b. v. eens mst de amen dementen-de Visser, wy zy» echter een levende party meteen levende gedachte, en ook met verschil van meening. Wy zyn niet als de kaffers, die alles hetzelfde denken. Met goede wapens mogen wy elkander bestryden. Nu wil ik stilstaan by de Tariefwet. Dit is een zaak van het allergrootste belang. Het is een zaak, waarin wy zoo sterk staan als een rots. Nog nimmer heb ik een dergeiyk argument tegen de Tariefwet gehoord. Men zegt wel, dat een rooftocht wordt ondernomen onder de zakken van de arbeidende bevolking, doch waar biyven de bewyzen! Het mi nisterie is reactionair, zegt men, wan neer een volk democratisch geregeerd wil worden mag het geen of slechts een laag tarief hebben. Wat wil Kolkman nu die wil het tarief van gemiddeld f 2 per hoofd op gemiddeld f 4 per hoofd bren gen, zoodat wy b. v. op dezelfde iyn staan als Rusland, wat het Tarief betreft. Spanje, het zoo zwarte Spanje, berekent f3 per hoofd, Italië, wat rooder,f 4,50, Duitschland f6.50, Frankryk, de bakermat van de vry heid, f6.50, Denemarken, het land van de staatspensioneering, f7.50 (dus byna twee keer zooveel, als wy zullen krygen). In Zweden, waar men onlangs het Ko ningschap wilde opheffen, vraagt men f7.50 per hoofd, Amerika dito. Hoe de mocratischer hoe hooger het Tarief. Noor wegen viaagt gemiddeld zelfs f 13 per hoofd en wy krygen f4. Die vry- heid is een slimheid van den Engelschen handel geweest. In 1840stond-Engeland op het toppunt van zijn industriësle kracht. Alles was in Engeland gecon centreerd. Dit kwam omdat Engeland groot is geworden onder het beschermende stelsel en in de tweede plaats, omdat het 't eerst de kracht van de stoom heeft toe gepast. Later heeft men eerst den vry- handel ingevoerd en toen heeft Engeland getracht alle andere landen te belezen, om ook den vry handel in te voereD. Deze liberale gedachte is doorgedrongen en vele landen hebben toen hun bescher mend tarief laten vallen en het gevolg is geweest, dat niemand meer met En geland kon concurreeren. Id 1879 is Bis marck gekomen en heeft 't beschermend tarief weer ingevoerd en by ons zyn toen profetjD gekomen, dis de toekomst don ker inzagen. De heer S. van Houten zeide b.v.Duitschland gaat ten onder 1 Doch hy heeft het beleefd en hy mag het nog ba leven, dat juist op dit oogenblik Duitsch land hoe langer hoe meer Engeland naar de kroon steekt. Wy profiteeren nu van DuitschlandWestland en Rotterdam hebben hun bloei te danken aan de maatregelen van Bismarck. Wy staan sterk, want wy zyn het eenige volk, dat achteraan komt op dit gebied. Men zegt, dat de landbouw er onder zal lyden. Spr. toont echter met sprekende voorbeelden, ontleend aan De nemarken, aan dat die stelliDg volstrekt niet opgaat. De Tariefwet van Kolkman zal ten bate komen aan het heele Neder- landsche volk. Het is gezien in het bui tenland en wy zullen het ook zien in ons vaderland. Wy zullen evengoed nog hard moeten werkener zal evengoed armoede zyn, doch wanneer de industrie sterker wordt, zal er in ons volk meer koopkracht komen. Maar, zegt men dan, de pryzen worden zooveel duurderEn wanneer iemand dat hoort, dan denkt hy, dat de toestand dan wel slechter zal worden. Doch als dat waar was, dan zouden wjj niet naar Amerika moeten gaan of niet van Goes naar den Haag, want daar is alles veel duurder. Het is daarom onjuist, dat het 't beste is waar het 't goedkoopst is. Maar bovsadien, de pryzen zullen niet stygen. Niemand kan aantoonen, dat dit wal bet geval zal zyn. Men moetonder- I scheid maken tusschen fiscale en pro- tectionistische rechteD. Met voorbeelden uit de practyk tooDt spreker aan, dat de Nederlandsche in- dustrie door de Tariefwet bevorderd zal s worden. Het geldt een belasting, die voor het grootste- gedeelte door het buiten- land betaald wordt. S Er ls een industriespeech en een land- bouwspeech. In Almelo beweert men, dat de fabrieksstand er niet op vooruit f gaat en komt men in Krabbendyke, dan zegt menBoeren, woest voorzichtig; de loonen zullen in de fabriekstreek zoo :i gaan stygen, dat wy aanstonds geen enkelen knecht meer kunnen krygen, om onze koeien te melken. In Twente heeft men spinneryen en weveiyen naast elkander; de weveryen worden beschermd met 5 pCt. de spinneryen worden niet beschermd. De garens komen vry bin nen. Eu wat ziet men nu? Dat in de laatste 15 jaar de spinneryen m6t 20 pCt. vooruit zyn gegaan, terwyi daar entegen de weefgetouwen met 14b pCt. zyn toegenomen. En dat in dezelfde Btreek, onder dezelfde omstandigheden. Patrimonium voelt voor heel de natie en als het volk er onder lyden moest, zouden wy er niets van moeten hebben. Het is myn overtuiging, dat ook op het gebied van de sociale kwesties veel van het Christeiyk Ministerie verwacht mag worden. Tenslotte nog één punt. Ons ministe rie is een nationaal Ministerie. Het on derdrukt niemand. In de schoolkwestie wordt niemand onderdrukt. Op zedeiyk gebied worden allen beschermd. Ook de landsverdediging bedoelt allen te bescher men. Ook het kiesrecht zet niemand achteruit. Ook wat de noeden van den arbeider betreft, voor alle arbeiders wordt opgekomen. Grootindustrieelen behoeven niet be schermd te wordaD. Een groot margarine fabrikant heeft my eens gez gd, dathy volstrekt geen bescherming behoefde. Ik wil het graag gelooven. Het zyn juist de belanghebbenden, die er tegen opko- men. En toch gaan we uit van het vaste beginselniemand ten nadeele, maar de gansche natie ten voordeel». Ons ministerie is op alle punten een nationaal ministerie. Er kleven ook fou ten aanik ben de laatste, die dat ont kennen zal, doch dit neemt niet weg, dat het poogt te zyn een nationaal mini sterie, ook voor de mannen van P., voor het gansche volk. Daarom, mannen vaD P waar opge komen wordt voor de vry heden en rech ten ook ten aanzien van uw gezin en uw kinderen, vertrouwt u aan de leiding van dit ministerie toe. Wanneer inder daad op deze wyze wordt gehandeld, dan wordt voor het heil van de natie ge waakt en wordt het grootste dat wy hebben, onze persooniyke en burgeriyke vry heden, het vaderiyk erfdeel, dat ieder Nederlander dierbaar is, beschermd. Daverend applaus. (Wordt vervolgd.) Zaterdag zyn in de Eerste Kamer zaken gedaan.* Zoowei de begrooting van Landbouw, Ny verheid en Handel, als die van Buitenlandsche Zaken zyn aange nomen. By de eerste maakte de heer van Pal- landt (a.r.) eenige opmerkingen over de oprichtiDg van een ornithologisch station. Evenzoo over de landbouwtentoonstelling in Den Haag. De heer 7an Pallandt ver klaarde zich tenslotte tegenstander van de nestvisschery. De heer Michiels van Kessenich (r.k.) vroeg enkele inlichtingen, o.a. over steankoolontginning in de Peel de heer Dojes (1.) wees op enkele leemten in het landbeuwonderwijsde heer De Boer (L) behandelde de vraag, hoe op sociaal terrein voor den landarbeider wet- teiyke regelingen konden worden ge troffen en de heer Zyima (u.l.) besprak verschillende byzondere aangelegenhe den, o.a. de pachtvoorwaarden van de domeingronden. Minister Talma zal de kwestie van het ornithologische station opnieuw over wegen. Wat de Peelvelden aangaat, zal worden zorg gedragen, dat een eventu eels exploitatie zal zyn een nationale exploitatie; Iedere ernstige combinatie kan mededingen naar een concessie. De zaak van de nestvisschery, een buitengewoon moeiiyke kwestie, is een voorwerp van 's ministers aanhoudende zorgen. Er zal verder een onderzoek wor den ingesteld naar de pachtvoorwaarden der Domeingronden. De minister verde digde tenslotte zyn beleid inzake de land- arbeiderswet en de landbouw-ongevallen- verzekering, en pleitte voor uitbreiding van de onderwysinrichtingen. Na de replieken werd de begrooting goedgekeurd. Buitenlandsche Zaken" kwam er ook zonder slag of stoot door. Heden kwam de Kamer weer byeen. Invaliditeitswet. De heer Treub heeft eenige amendementen iDgediend op de artikelen 62a, 68, 139 en 207, bedoelende alleen de regeling te vereenvoudigen door buiten twyfel te stellen, dat de ouder domsrente ingaat by het bereiken van den 70-jarlgen leefiyd en door niet de mogeïykheid open te laten, dat de ver zekerde, die een ouderdomsrente heeft, biyfü doorgaan met de betaling van pre mie, om zich zoodoende een hoogere invaliditeitsrente te verschaffen. Als candidaat voor den Kamerzetel in het district Roermond in Juni a.s. inplaats van mr. Bolsius, die zich niet herkiesbaar stelt, wordt o.a. genoemd de heer Bongaerts, te Goes, ingenieur van den ryks waterstaat in Zeeland, die onlangs voor de Maasvereeniging te Roer mond een later in brochurevorm ver-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1913 | | pagina 1