Uit de Provincie.
Kerknieuws.
Landbouw.
Gemengde Berichten.
WETENSCHAPPEN.
paald bemoedigende berichten. Volgens
hier ontvangen berichten hebben de
Montenegrin nen weliswaar een gedeelte
van de versterking op den Tarabosj
stormenderhand genomen, maar daaren
tegen by Birdza een zoo zware nederlaag
geleden, dat zy in volkomen wanorde
onder verlies van meer dan 6000 dooden
en gewonden, naar Boesjaki terug moes
ten trekken.
De geruchten betreflende de overgave
van Skoetari worden van verschillende
zflden gedementeerd. Ook de Serviërs
moeten b|] Birdza een zware nederlaag
geleden hebben. De kolonne van overste
Popowit3 werd door 8000 Malissoren en
1500 man Turksche infanterie en artil
lerie aangevallen en verslagen. De Ser
viërs hadden vreeseiyk onder het vuur
van de vijandelijke machinegeweren te
lijden en moeeten tot op Boesjaki, het
punt, dat de Turken als volkomen waar
deloos opgegeven hadden, terugtrekken.
Verhalen van verschrikkelijke moord-
pai tijen doen weer de ronde.
Thans zijn het de Turken, die Z6lfs
vrouwen en grijsaards niet ontzien, doch
hen zoo wreed mogelijk om doen komen.
Uit Sofia wordt gemeld, dat Dinsdag een
jonge vrouw met haar kind uit Koem-
boergan, dicht by Boejoek Tsjekmedzje,
is ontvlucht. Zy vertelde, dat de Turk
sche soldaten de geheele manneiyke
christeiy«e bevolking ineen school had
den opgesloten en daarna vermoord, het
eerst de geestpiyken.
Vervolgens begonnen zy ook vrouwen
en kinderen te vermoorden. De jonge
vrouwen en jonge meisjes zyn aan boord
van een schip gebracht. Zy voegde erbfi,
dat dezelfde feiten in de dorpen Kestenik
en Oklali voorkwamen.
Vreeseiyke tooneelen moeten zich daar
hebben afgespeeld. Dit zyn wel de droe
vigste gevolgen van den oorlog. Moge
aan deze euveldaden in de eerste plaats
spoedig een eind gemaakt worden.
Middelburg. De kiezerslijsten. Alhier
doet zich by de aangifte van kiezers een
eigenaardig geval voor. Het betreft een
persoon, die steeds als belastingkiezer op
de lyst kwam, maar wien vóór het laatste
belastingjaar wegens achteruitgang van
zaken door den inspecteur vrystelling van
betaling der belasting was verleend.
Bpdoelde persoon trachtte nu als woning
kiezer op de lyst te worden geplaatst,
doch zoowel ten stadhuize als ten kantore
van den ontvanger meent men, dat deze
persoon moet beschouwd worden als
hebbende niet voldaan aan zyn belasting
plicht. Naar wy vernemen bestaat er
groote kans, dat ten deze een rechter-
ïyke uitspraak zal worden uitgelokt.
Middelburg. Gisteren werd alhier by
de Veilingsvereeniging Walcheren de
eerste jonge spinazie aangevoerd.
Goes. Vanwege de sociëteit .Landbouw
en Handel" zal op Dinsdag 18 Februari
a.s. in het café Boudeling alhier, een
tentoonstelling worden gehouden van
zaaigranen. Voor deze tentoonstelling
zullen door bovengenoemde sociëteit 14
pryzen worden beschikbaar gesteld voor
verschillende zaaigranen. K.Z C.
Vlissingen. Da vereeniging „Het Groene
Kruis" hield gistereD een algemeene
vergadering. Uit het jaarverslag biy kt dat
het ledental in 1912 is vermeerderd van
1578 op 1614. De rekening van den pen
ningmeester werd goedgekeurd en sluit
op een bedrag ad f 2524. i6 in ontvang en
uitgaaf met een batig saldo van f 809.73*.
Enkele reglements-wyzigingan wsrden
goedgekeurd en het aantal bestuursleden
van 5 op 7 gebracht. Tot bestuursleden
werd herkozen de heer B. C. A. van
Renterghem en gekozen de heeren'A.J.
de Koning, dr. A. Vrydag en M. J Hem-
mekam.
Vlissingen. Woensdagmiddag is alhier
by het leugenaarshocfd door den anker-
visscher Schroevers het anker opgevischt
dat Donderdag 1.1. (6 dezer) door de
Duitsche stoomboot „Persspolis" verloren
was, doordat de ketting gebroken was.
Aan het anker zat ongeveer 40 vadem
ketting. Heden (Donderdagmiddag) ver
trok Schroevers ermede naar Antwerpen,
teneinde het aan boord van de daar thans
ligseDde stoomboot te brengen.
Vlissingen. Een hier woonachtig heer
die DiüMragavond zyn vriend naar de ver
trekkende nachtboot bracht, kwam, toen
hy afscheid genomen had, tot de minder
aangename ontdekking, dat de mailboot
reeds aan het varen was, zoodat hy ge
dwongen was onvry willig een reisje naar
Folkestone mede te maken.
Vlissingen. De Commissaris der Ko
ningin ia Z-eland heeft het eere-voorzit
terschap dor onafhankelykheidsfeesten
(plan 1913) alhier aanvaard.
Vlissingen. Hedenmorgen kwam hier
ter reeae ae Duitsche stoomboot „Admi
ral* van de Duitsch—Oost-Afrika lyo,
komende van Durban. Het schip ont
scheepte ter reade op de sleepboot „Tho-
mes" zesiig zeelui en vertrok daarna
naar Hamburg. De sleepboot „Thornes"
vertrok daarna met de manschappen
naar Antwerpen. De manschappen zyn
beatemd voor het Portugeesche stoom
schip .Mozambique" dat te Antwerpen
ligt.
Kloetinge. Nu er van verlichting door
middel van electriciteit voor deze ge
meente niets zal komen, worden er pogin
gen in 't werk gesteld om de ingezetenen
van gas te voorzien. Binnenkort zal den
inwoners worden gevraagd, of ze in be
ginsel hiervoor te vinden zyn. Waar er
veel kans bestaat, dat er op voordeelige
wyze gas zal zyn te verkrygen, verwacht
men algemeene medewerking.
Oostburg. Ds. Aalders, de geesteiyke
verzorger van Vrederust, hield gister
avond in de Geref. Kerk eene ernstige
rede over Lukas IX vers 56 voor de
Vereeniging ten behoeve van hulpbehoe
vende Krankzinnigen afd. Oostburg—
Zuidzande. Met stille aandacht werd het
opwekkend woord aangehoord en droeg,
biykens de collecte van de niet overtal-
ryke schare, goede vruchten.
Souburg. Woensdagavond vergaderde
de .Vereeniging tot stichting en instand
houding van eene School met den Bybel"
tot het houden der jaarvergadering in
het lokaal der Chr. school. Na opening
door den voorzitter J. Dorleyn, die van
de oprichting af, als lid van het bestuur,
de school heeft gediend, verkreeg de
secretaris A. Melis het woord. Uit zyn
verslag bleek het volgendeHet ledental
nam in sterkte toe, de school bleaf voor
byzondere rampen bewaard, één leerling
werd door den dood weggenomen, het
bestuur vergaderde geregeld, het school
bezoek liet by enkele leerlingen te wen-
*chen over, de opbrengst der Unie collecte
was verrassend, het aantal leden der
vereeniging bedroeg 135. De penning
meester J.J. deKeyzer deelde mede, dat
de ontvangsten en uitgaven over het jaar
1 Febr. 1912 tot 1 Febr. 1913 bedroegen
f 5653,81 en f5394,865. Hierna werd de
begiooting over 1 Febr. 1918 tot 1 Fabr.
1914 voorgelezen en goedgekeurd. Be
noemd tot het nazien der boaken werden
de br. H. van Dyk en A. J. de Visser.
Hierna had de verkiezing van bestuurs
leden plaats. Herkozen werd D. Caljouw
met 43 van de 69 uitgebrachte stemmen.
Gekozen werden in plaats van de be
stuursleden M. v. d. Broeke en J. Suur-
mond Sz., die bedankten, P. Alswynse
met 88 en M. Dorleyn met 37 stemmen.
Aangezien de laatste bedankte werd K.
Wielemaker gekozen met 35 stemmen.
Tot het nazien der boeken van het sup
pletiefonds werden benoemd D. Caljouw
en P. C. de Keyzer. Hierna werd de ver
gadering gesloten met dankgebed door
het bestuurslid C. Cevaal Cz. De collecte
voor het suppletiefonds bedroeg fl,64.
Kamperland. Verleden week reeds
hadden eenigs ingezetenen dezer plaats
een bespreking gehouden over de moge-
ïykheid om alhier te komen tot de oprich
ting van een Jongelingsvereeniging. Nu
had gisteravond in de Chr. school eene
samenspreking plaats met de opgeroepen
jongelingen. Een twintigtal jongelingen
hadden gehoor gegeven aan den oproep.
Nadat de voorzitter, dhr. W. F. Coumou,
de vergadering met gebed had geopend,
gaf hy de jongelingen een klein inzicht
van wat het eigeniyk zeggen wil lid eener
Chr. Jongelingsvereeniging te zyn. Na
eenige bespreking traden 16 jongelingen
als lid toe. Besloten werd voorloopig de
vergaderingen te houden op Woensdag
avond. Als leden van het bestuur werden
gekozenM. Filius, A. Verburg en J.
Noordhoek. Nadat niemand meer iets te
zeggen bleek te hebben, sloot ds. P. J.
Baay, naliet zingen van Ps. 866, de ver
gadering met dankzegging.
Zoutelande. Maandagavond trad voor
de Gemeente te Zoutelande op dr. A.
Troelstra, Ned. Herv. Pred. te 's Gravpn-
hage, die eene rede hield vanwege de
Alg. Prop. Comm. der Confess. Vereeni
ging. Na eerst uiteen te hebben gezet,
wat wy hebben te verstaan onder het
woord „bsiydenis", behandelde de spre
ker deze twee vragen Waarom is eene
beiydenis noodzakeiyk voor de kerkP
enz. Wat hebben wy aan onze oude
beiydenis? Vervolgens wekte dr. Troel
stra zyno hoorders op om zich te scha
ren rondom de belydenis Een aaudach-
tig gehoor luisttrde naar zyne schoone
bezielende rede.
Na afloop der vergadering werd be
sloten te Zoutelande eene afdseling te
stichten, van de Confess. Vereen. Reeds
dadeiyk traden veertien leden toe. Wy
vertrouwen dat dit getal nog zal worden
uitgebreid.
Wilhelminadorp. De o. 1. school alhier
is, naar de M. C. meldt, voorloopig tot 3
Maart a.s. gesloten tengevolge van het
heerschen van mazelen onder de school
kinderen.
Hulst. Ds Stct. bevat de statuten der
Naaml. Venn. Rubbermaatscbappy Tji-
bantjet alhier. Voor de eerste maal zijn
benoemd tot directeur de heer J. F. A. M.
van Waesberghe, bankier alhier, en tot
lid van bet collage van commissarissen de
heer E. Beauthier, advocaat en notaris te
Grez-Doiceau.
Heinkenszand. Het was een goede ge-
dacnte van de Antirev. Kiesvereeniging
«Nederland en OraDje* alhier, toen zy
ds. H. C. Hogerzeil van Vlissingen uit- j
noódigde, om in een openbare vergade
ring een politieke rede te houden in ver
band met de a.s. verkiezingen. Deze
samenkomst, belegd in de openbare
school alhier werd by gewoond door plm.
80 personen en gehouden j.l. Woensdag
avond. De voorzitter der kiesvereeniging,
ds. F. W. H. Bram er, opende de vergade
ring met gebed en sprak daarna een kort
openingswoord. De stembusworsteling,
die aanstaande is aldus spr. is geen
spel, maar roeping. Om deze roeping te
verstaan, dienen we van te voren te
onderzoeken en te worden onderricht.
Daarvoor dient deze avond. Na de aan
wezigen te hebben verwelkomd, gaf hy
het woord aan ds. Hogerzeil, die ons be
paalde by het onderwerp„Wat is noo-
dig P" Spr. begon met te zeggen, dat wy
staan aan het begin van een gewichtig
jaar. Straks vieren we het feest ter ge
dachtenis aan het herstel van onze onaf-
hankeiykheid, waarin we ons zullen één
gevoelen als burgers van hetzelfde
vaderland
Eigenaardig valt hiermede saam de
stembus8tryd, waarby de partyen tegen
over elkander staan, om uit te maken,
welken koers met het schip van Staat
zal worden ingeslagen. Als burgers van
Nederland, hebben wy allen te gehoor
zamen aan dezelfde wetten. Maar nu
komt het daarom voor ons er op aan,
wie die wetten in elkaar zullen zetten.
Vooral voor hen, die 's lands wetten
willen doortrokken zien met de Chr. be
ginselen, dient da vraag ernstig te worden
overwogen: „Wat is noodig?"
Na het ontstaan der antirev. party te
hebben geschetst, toonde spr. in den
breede aan, hoe die antirev. party den
Bybel aanvaardt als de oorkonde der
Godsopenbaring en dat ook op het staat
kundig terrein niet de rede en het men-
scheiyk verstand, maar Gods Woord
geldend gezag heeft. De bron van alle
gezag ligt niet in den volkswil maar
alleen in God. De tegenstander wil daar
van niet weten. Zoo staan de moderne en
de anti-moderne levensbeschouwing
scherp tegenover elkander. Spr. toonde
dit met voorbeelden uit de geschriften
van tegenstanders, zooals prof. Treub,
mr. Van Houten ea, nader aan.
De antithese is dus niet een maaksel
van dr. Kuyper, maar hangt saam met
de tweeërlei levens- en wereldbeschou
wing der menschen Neutraal is niemand.
Doch nu ryst de vraag: „Is die tegen
stelling noodig in de verdeeling der poli
tieke partyen Dit is de schuld van de
overzyde. De geschiedenis leert, dat ons
volk sinds eeuwen Christeiyk is. Daar
door sprak het uit, dat er een Macht is
boven alles op deze wereld en die Macht
openbaart haar wil in Gods Woord.
Tegenover deze these van het positief
Chr. geloof, plaatste de moderne levens
beschouwing de antithese en trad daar-
by met verregaande brutaliteit op, wat
spr. weer met voorbeelden staafde.
Dan toonde spr. aan, dat de Antir.party
altyd heeft gestreden voor de vryheid van
den menscb. Hiermede in verband be
handelde hy de onderwyskwestie, hoe on
barmhartig en onrechtvaardig de linker-
zyde hierin optreedt. Vervolgens stond
spr. uitvoerig stil by Talma's Verzeke
ringswetten, die hy verdedigde tegenover
de Staatspensionneering, in 1909 door de
mannen van de linkerzyde „boerenbe
drog" genoemd, thans het stokpaardje
van de mannen der Concentratie.
Met een opwekking, om by de a.s.
verkiezingen mede te werken aan de
zege der rechtsche partyen eindigde Spr.
zyn gloedvolle on met den meesten aan
dacht gevolgde rede.
Van de gelegenheid om den geachten
spreker vragen te stellen of naar aan
leiding van zyn betoog opmerkingen te
maken werd door een drietal personen
gebruik gemaakt, die door Spr. werden
beantwoord. Nadat D^. Bramsr Spr. har-
teiyk dank gezegd had, eindigde Ds.
Hogerzeil deze welgeslaagde samenkomst
met dankgebed.
Het was een learzams avond, dien
„Nederland en Oranje" ons bereidde.
Colijnsplaat. Gistermorgen reed dhr.
v. d. B. alhier met een Utrechtsch
wagentje naar Kortgene, om vervolgens
per boot naar Middelburg te reizen, doch
nauweiyks 10 min. buiten het dorp
zynde, schrok het paard van een wagen,
geladen met vlas, waarop het eensklaps
in de sloot sprong.
De inzittenden (moeder en dochter
van den voerman) bezeerden zich aan
de handen, waarschyniyk door het bre
ken der ruiten, zoodat laatstgenoemde
geneeskundige hulp moest vragen. De
voerman en het paard bekwamen geen
letsel, doch de wagen was erg bescha
digd.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Oud-Beyerland, J. H. F.
Remme te Rysen; te Schildwolde, A.
Ofioringa, cand. te Wons- te Eikerzee,
A. K. Straatsma, cand. te Aarlanderveen.
Aangenomen naar Utrecht door J. C. j
Rullmann teBerkel.
Geref. Kerken.
Beroepen te Balkbrug, P. de Jonge te
Sleeuwyk.
Hersteld Evang. Luth. Kerk.
Beroepen te Hatlingen, A. E. Brtiheim
te Monnikendam.
Grondverwarming. In den proeftuin
Westland te Naaldwyk zal een belang- j
wekkende proef genomen worden met
grondverwarming in de broeibakken en
wel door middel van stoom, die geleid
wordt door losaansluitende aarden bui
zen, welke op ongeveer 25 cM. diepte in
den broeibak worden aangebracht. Het
doel van de proef is gericht op 't aanbren
gen van warmte in den grond en ook
van vocht, daar de stoom op de losse
verbindingsplaatsen kan ODtsnappen.
N. R. C.
Pokken. Te Losser zjjn thans zeven
personen door de zwarte pokken aange
tast. De eerste pckiyder aldaar, die biyk-
baar op anderen de besmetting heeft
oveigebracht, wordt sinds een veertien
dagen verpleegd in de barak by het zie
kenhuis te Oldenzaal. Zyn toestand geeft
thans alle hoop op herstel. Daar deze
peisoon groentehandelaar is, wordt ver
moed, dat hy de besmetting heeft opge
daan van ontvangen sinaasappelen.Eigen-
aardig mag het heeten, dat de aangetas
ten re Losser allen bloedverwanten zyn
van bovengenoemden. De overige huis-
genooten in de zes gezinnen, waar thans
de ziekte is geconstateerd, zyn tot nog
toe niet aangetast.
De meest uitgebreide maatregelen tot
beperking van de ziekte zyn nu geno
men. De ziekte schynt niet zeer kwaad
aardig. Slechts by één patiënte bestaat
levensgevaar.
Droevig. Men schryft uit Dordrecht
aan de N. C.Op „Eigen Haard" had
een droevig ongeluk plaats. Een moeder
liet even haar kleine van l»/a jaar alleen
om een boodschap te verrichten. Toen
zy terugkwam stond het kind in brand.
Ze snelde er mee de straat op, waar een
brievenbesteller het kleintje in zyn man
tel rolde. Het bleek echter dat het kleintje
al op verscheidene plaatsen ernstige
brandwonden had bekomen. Het is naar
het Kinderziekenhuis vervoerd. De toe
stand schynt ernstig te zyn.
Trein ongeval. Tydens het passeeren
van een goederentrein is by het station
Abcoude gistermorgen een openstaande
deur van een goederenwagen tegen een
seinpaal g-slagen, waardoor alle telefoon
en blokdiaden werden afgebroken, zoodat
de verschillende ochtendtreinen van en
naar Amsterdam aan de blokposten moes
ten stoppan en veel vertraagd werden.
Vervolgens ,is de deur geslagen tegen
kJLfagewagen van den passeereDden
trein 206, waardoor de ruiten werden
stuk geslagen en de hoofdcoDducteurdoor
glasscherven aan het hoofd verwond
werd.
Treffend ongeval. Te Oldemarkt had
een treffend ongeval plaats. De melkry-
der R. Lodewyk, in Paasloo, zoo naar
een boelgoed gaan en vroeg - aan den
arbeider P. Stoker, zjjn wagen met melk
naar huis te brengen. Even buiten het
dorp wilde deze uitwyken vooreen fiets
ryder; de wagen kwam tegsn een der
palen, die ter zyde van den nieuw ge-
plaveiden weg lagen en schokte zoo he
vig, dat de man er af viel en de wagen
over hem heen ging. Naar men zegt.
moet hem de rug zyn gebroken en zijn
toestand hopeloos zyn. (Zw. Ct.)
Ook al een ongezond beroep.
Niettegenstaande de draadlooze telegra
fie nog een uitvinding van jongen datum
is, komt daarby reeds een beroepsziekte
voor. De marconi-telegrafisten Iflden aan I
hevige anaemie, een soort bloedarmoede.
Het aantal roode bloedlichaampjes neemt
af, evenals de roode bloedkleurstof (hae-
moglobine. Deze anaemie wordt veroor
zaakt door verschillende factoren. Inde
eerste plaats draagt, daartoe by de wei-
nife* byg'ëaisehe omgeving, de kleine
hut, waar de telegrafist verbiyf houdt.
Ook de sterk geözoniseerde lucht, ver
oorzaakt door de wisselstroomen, die
voor de electrische golven gfbruikt wor
den, is een der oorzaken.
De reis van een ooievaar. Verleden
jaar zomer viel er te Wartenburg aan de
Elbe een jonge ooievaar uit 'tnest, dat
zich boven t hui» van een landbouwer
nevond. Het dier, dat nauweiyks vier
weken oud was, kwam gauw den schrik
van den val te boven, door de goede
verzorging van de familie, wier dak door
de oude ooievaars bewoond werd Ter
herinnering werd het dier een ring met
inscriptie om den poot gedaan waarna
hy weer in het nest werd teruggebracht.
Hy leerde op zyn tyd vliegeD, en in de
tweede helft van Augustus aanvaardde
hy mede de groote reis naar bet zuiden.
Den vyfeienden November w.rd hü het
eerst opgemerkt in het verre Zuid-Afrika
door de familie Daryle. Hy was toen
zoo tam, dat hy zich Jiet pakken, zoodat
de inscriptie van den riDg kon genoteerd
worden. De ooievaar maakte zich nuttig
door het verdelgen van sprinkhanen, men
wilde hem daarom behouden en maakte
aan de vogelwacht in Daitschland mel
ding van de aankomst van het dier, van
waar mm een onderzoek instelde
Uit dit ooievaars-verhpal biykt weer
hoever deze dieren wel wegvliegen.
Het sterftecijfer van caféhouders. In
de „Presse Médicale" geeft Lucien Jac
quet een studie over de sterfte in ver
schillende bedryven, en onder andere,
van de verkoopers van alcoholische dran
ken. Td Parys, waar het sterftecyfer voor
mannen tusschen de 30 en 50 jaar 86 1
per duizend bedraagt, is dat speciaal van
caféhouders 46.9 per duizend. In Zwit
serland is het algemeene cyfer 25.8 en
ran siyters 42,59 per duizend. In Enge
land kwam men tot dergeiyke resultaten
daar meldt de statistiek:
Van 1880—1882 waren er 1000 sterf
gevallen op de 64621 jongelui van 20—25
jaar en 1521 dooden op hetzelfde aantal
caféhouders; van 18901892 zynjdege-
tallen 61215 mannen met 1000 dooden
op de geheele bevolking; daarentegen
1642 sterfgevallen onder caféhouders-
van 1900-1902 stierven er duizend van
de 71,005 jonge mannen, terwyi by d9
biyters 1669 sterfgevallen voorkwamen.
Dezelfde statistiek heeft voor Engeland
nog sprekender getallenjaarlyks ster
ven 67 predikanten en van de duizend
aangetasten 105 artsen tengevolge van
tuberculose; deze ziekte sleept echter
607 caféhouders ten grave. Duidelyk ziet
men uit deze cyfers, hoe gevaariyk al
cohol is, niet alleen voor koopers, maar
ook voor verkoopers.
Rede van Von Bethmann Hollwg.
By hen feestmaal van den Duitschen
Landbouwraad hebft de rykskanselier
eeD rede gehouden, waarin hy o. a. zeide
„Het verlangen naar vrede, dat naar ik
geloof alle mogendheden bezielt en naar
ik hoop ons over de crisis op den Bal
kan zal heenhelpen, heeft zyn hechtsten
grondslag in het overal heerschende be-
wustzyn, dat de krachten der volkeren
zich in vrede tot steeds volmaakter ar
beid ontwikkelen. Wy zuIIüd dit jaar
onze krygstoerustingen te land moeten
versterken. Het volk wil, als ik het goed
begryp, dat ieder, die tot de landsver
dediging in staat is, ook soldaat wordt.
Ryk, staat, huis en hof zyn ons te
dierbaar, om niet de uiterste middelen
aan te wenden, ons tegen oorlogsgevaar
te vrywaren en ons te kunnen verde
digen tegen eiken aanval. In dat opzicht
is de natie eensgezind en zal dat biyven
als wy tegen Paschen in den Ryksdag
de wetsontwerpen behandelen. Het zal
oflers kosteD, maar God heeft het Duit
sche volk zyn plaats op aarde aangewe
zen en heeft de geschiedenis zoo geleid,
dat groote oflers ons erfdeel zyn."
N R C.
Nadere bijzonderheden over de
Zuidpool-tragedie.
De Nieuwe Courant weet nog het vol
gende te vehalen
Vóór de'Temi Nova in Maart 1912 naar
Nieuw-Zeeland vertiok, zond dr. Atkinson
die met de westeiyke groep der expedi
tie achtergebleven was om de terugreis
van Scott af te wachteD, mr. Cherry
Garrard met twee koppels honden en den
hondendry ver Demetrie om hulp te gaan
bieden aan de zuidelyke groep, wiens
terugkeer naar Hut Point ongeveer 10
Maart tegemoet werd gezien. Dr. Atkin
son zou wel meegegaan zyn, ware hij
niet teruggehouden door luit. Evans, den
tweeden officier die aan scheurbuik leed
en de eerst» was dis daaraan bezweek.
De uitgezonden hulp bereikts One Ton-
depót den 8en Maart, maar was den 10«n
gedwongen terug te keereD, wegens het
aanhoudend ongunstige weer en de slech
te conditie van de honden, die uitgeput
waren van het inspannend werk der
laatste maanden. Cherry Garrard kon
ook niet verder en zyn metgezel was al
vroeger ziek geworden.
Toen gingen dr. Atkinson en Keohane
op marsch en trachtteD in een slede
Cover Camp te bereik»D, maar ook zj]
moesten wegens het vreeseiyke weer
terugkeeren, lieten echter een week pro
viand achter in een depót, hetwelk men
hoopte dat aan kapitein Scott en de zij
nen tot uitkomst zou verstrekken.
In April werd nog eens een wanhopige
poging gedaan door dr. Atkinson, Wright,
Williamson en Kéohane. Men bereikte
Butter Point, maar kon toen niet verder
omdat men open water voor zich had.
Na den winter, den 30en October, ver
liet wederom een opsporingsexpeditie
Kaap Evans, georganiseerd door dr. At
kinson en bestaande uit twes afdeelingen.
One Ton-kamp werd onaangeroerd be
vonden en nog van alle provisies voor-
zieD. Vervolgens de marsch voortzettende
langs de oude zuidelijke route, kreeg de
groep van Wright, den 12en November
kapitein Scott's tent in 't gezicht. Daar
binnen werden de lyken gevonden van
kapitein R. F. Scott, Royal Navy, van
dr. E. A. Wilson, hoofd van den weten-
schappeiyken staf en luitenant H. R-
Bowers Royal Indian Marine.
Uit de in de tent gevonden aanteke
ningen kon het volgende wor-ien opge
maakt. De eerste doode was geweest de
onderofficier Evans. Hy stierf den 17en
Februari aan den voet van den B^ard-
more-gletscher.
Kapitein Oates was het volgende
slachtoffer. Zyn voeten en handen waren
bevroren, eii ofschoon hy den moed tot
het laatst er in hield en geen klacht over
zyn lippen kwam, wisten zyn kameraden
maar al te goed, dat zyn einde naby was.
Hy werd uit zyn ïydeD verlost den 18en
Maart. Kapitein Scott schreef in zyn dag
boek „Hy was een dappere kerel. By
sliep den avond te voren in, hopende niet
wakker te worden, maar hy ontwaakte in
den morgen. Er blies een sneeuwstorm.
Oates zeide„Ik ga eveD naar buiten
Hy liep den sneeuwstorm in sedert heb
ben wa hem niet teruggezien, wy wisten
dat 't Oates' dood zou ?y maar alhoewel
wy trachtten hem er van af te brengen,
wisten we toch, dat het de daad was van
een dapper man".
Na dezeD tragischen dood vervolgden
kapitein Scott,dr. Wilson en luitenant Bo
wers hun toch noordwaarts zoo lang het
afschuweiyk slechte weer het hun zou
vergunnen, maar reed
zagen zy zich genood:
te slaan.
Zy waren nog elf n
groote proviand depót v
maar zouden het niet
sneeuwstorm, die ne
duurde, hun alleuitko
hun die ramp overvi
goed als zonder voed
In kapitein Scott's d
Atkinson het volgent
De oorzaak van de rai
kige organisatie, maar t
gevaren die overwonnei
Het verlies van onze
1911 noopte my later
Ik van plan was en da,
ook niet zooveel bagaj
berekend was. Het wei
reis en vooral de lan]
83 graden Z. hield ons
sneeuw in de lagere g]
gletscher belemmerde o
Wy streden dapper tege.
bezwaren, maar het ges|
van onzen proviand. De
groep zou in goede co;
weg naar den gletscheJ
met nog een overschij
ware het niet dat juist]
uithoudingsvermogen vi
bouwd hadden, Edgar
was, en wanneer het
gunstiger ware gewees
more-gletscher is by
moeiiyk. Maar op onze
wy geen enkelen dag
gevoegd by don ziekei
meerderde in hooge m:
overmaat van ramp 1
een hersenschudding ei
ven was, zaten wy ii
het seizoen reeds veel
om nog te kunnen 1:
houden thuiskomst, h
gestane zou nog niets z
geleken by wat ons aa
wachtte. Niemand ter wi
verwachten dat wy daa
85 breedtegraden een i
20 tot 30 graden bened
zouden hebben.
Deze tegenspoed ove
ling en onze ondergang
die plotseling ingevallei]
wyten. Ik geloof niet, di
zulk een maand doorg,
wy deden en wy zoudi
weer getriomfeerd hebb
tweede makker, kapiteii
worden. Ook was er ge,
stof in onze depóts, ee|
niet kan verklaren, en
slotte nog overvallen
binnen elf myien van
wy hoopten onzen laats
vinden. Wy waren dan
myien van ons One T
brandstol aanwezig was|
maal en voedsel voor tv
dagen lang waren wy ii
tent te verlaten, wegenq
rondom ods woedde. Wi
schryven valt moeiiyk,
my betreur niet dezen tc
heeft dat Engelschen oq
verduren, elkander bysti
in de oogen zien met
moed als ooit in het v]
wy in leven gebleven,
verhaald hebben van de
volharding en moed ni
e«n verhaal dat het h
Engelschman zou hebbe;
Deze ruwe aanteekeninge
lichamen zullen het u
zeker, zeker zal een gro,
het onze zorgen dat vd
van ons afhankeiyk zy
zorgd zal worden.
(Get.) R. Scott, 25
f .Dr. Atkinson en zyn gei
den het dagboek en wat
doode tochtgenooten had
wezen hun de laatste ee
de begrafenis een steene:
een kruis ter hunner nage,
verlieten dit oord der vei
nog 20 myien zuideiyk te
l|jk van Oates. Htt werd
maar een nieuwe heuvel
en daar, evenals boven, he;
en de zy nen een kort relaas
achtergelaten. De ontzet-ei
toen op haar schreden teru
om nu alles in het werki
luit. Campbell en de noord^
tochtgenooten te redden,
bereikte men Hut Point en
welkome tyding, dat de f
fllke groep, luit. Cnmpbel
geoloog Priestly en de m<
BrowniDg en Dickinsop, d
oer behouden te Kaap 1
gUDgspunt der expeditie,
komen.
Ook zy hadden met!
«genspoed en allerlei ol
worstelen gehad. Gedur&J
halve maand hadden zjj
teesch en traan moeten i
oen kleine hoeveelheid b|
iit.SU,iker' ®ua zomerk
Jetteriyk doorweekt van
on j6n voortdurend sneeu
h de temperatuur niet
Oh, daar hun thermome
*aren. Darmontsteking 1
®rzwj*kt, dat zy eerst 1
t *r Kaap Evans hadden k|
to if Nukkig vonden zy
j Kaap Roberts een provia
