No. 97 1913
Vrijdag 24 Januari
27e Jaargang
ISÜSt
N1EUWSBLAD
¥003 ZEELAND.
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
taker.
lecht
idelburg
YEILANDT
svraagd
apjespeeën.
DOP
Hengst,
:h Orgel.
ens ziekte
o! Un,
aagd o! Irbeider,
>»r
ienstmeid,
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIÖN
Bjj dit nummer behoort sen Eplad.
Gemeenteraad van Goes.
Hectaren Wei.
ier gunstig geie.
Tweg in polder
aart 1915.
50 pCt. van de
apotheek op de
lijven,
den Heer H.
Texel.
rek. 1 Febr.,
ik. 1 Maart, bij
i Koudekerke.
s 6 voer Mest
A. THEUNE,
7lissingen\
L. DE WITTE,
ïvraagd
zijnd gebruikt
•rooskerke (W.)
en prijs
e k 1 a n t e
lit- "en
tedbakkerjj
Brieven onder
5. DEN BOER,
k gevraagd
kdres Erven P.
k, Vlaardingen.
ei
JIJFHOUT, Oost
in metselen ver-
3MAN, Mr. Tim-
art
m te rijden,
rar, bij N. J.
St. Joosland.
klei
PERT Pz.,
Biggekerke.
hoog loon,
[JSE, Hansioeert
te Kamperland
O O t
ZIERIKZEB.
ruari 1913.
op werkdagen 7,30
Wags 2 uur; en op
gens 7,30.
ageiyks, uitgezon-
iddags om 2,15op
3n op andere work-
in 7,30 's morgens.
t d i e 11
ÜB-ROïTERDAW-
1913.
ringen 6.20vaIt
Qinir.
Q
Rotterdam 8 uur,
27 Jan. dan om
en Vrijdags geen
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, ieder; regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel
meer 10 cent.
24, Jan. 1913.
In sommige steden in onze provincie
bestaat nog niet de gedwongen winkel
sluiting.
Gaarne verklaren wy, voor ons van
meaning te zjjn dat het particulier initia
tief voorop behoort te gaan.
Doch ter anderer zijde zijn zij eveueens
voorstanders van verplichting wanneer
de vrijwilligheid zwijgt en het particulier
initiatief slaapt of weigert of tekortschiet.
Dan is overheidshulp, overheidssteun,
overheids tijdelijke ingrijping noodzake
lijk, en verdient de overheid toejuiching
bij baar optreden.
Natuurlijk wanneer dit optreden be
doelt het particulier initiatief op gang
te brengen.
Daarom zijn w(j ook voor verplichte
winkelsluiting, b.v. om 9 uur 's avonds.
Deze maatregel behoort uit de kringen
van den handel en den winkelstand
zeiven op te komen. Maar dan moeten
die kringen daartoe gebracht worden door
een duideiyken wenk van het winkelend
publiek.
Blijft het winkelend publiek bjj voor
keur 's avonds na 9 uur zijn inkoopen
doen, dan kunnen de winkeliers moeilijk
sluiten; dan alleen voor 't geval deze
laatsten allen één lijn trekken.
Het is daarom noodzakelijk dat wij
allen huismoeders toêroepen: doet toch
uw inkoopen wat vroeger.
Ziet in den vooravond uw kast even
na, of er nog wat gekocht moet worden,
en zendt er dan zöoveel mogelijk voor
acht uren 's avonds om en hebt gij nog
een en ander in het confectie-magazjjn
of in den manufacturenwinkel of bij de
modiste te bestellen, doet ook die bood
schappen vóór dien tijd af, opdat de
winkelier 's avonds 9 uur zijn winkel
kunne sluiten.
Bjj saam werking van alle huismoeders
en vaders kan dit best zoo geschieden,
Eu kan onze winkelier 's avonds nog een
rustig uurtje voor het naar bed gaan in
de huiskamer doorbiengen of zijne boe
ken in orde brengen, wat hij anders om en
bjj den middernacht moet doen. En onze
winkeljuffrouwen hebben dan een uur
vroeger in den avond vrijaf, voor een
wandeling, of eene visite, of een gezellig
uurtje laDger bij moeder aan tafel.
Hoevelen zou ons winkelend publiek
met dit te bevorderen aan zich verplichten.
Laat ons eens trachten af te spreken
in alle Zeeuwsche steden, als het kaD,
dit jaar vervroegde winkelsluiting.
ge-Verwest, Goes-
Zitting van Donderdag.
Voorzitter de heer De Beaufort, Bur
gemeester.
Afwezig da heer Van der Leeuw, we
gens ongesteldheid.
De voorziter heet de leden voor het
eerst van dit jaar welkom in de raad
zaal [en voegt er den wensch aan toe,,
dat het hun wel moge gaan, zoowel in
den huiseljjken kring als in hun zaken of
hun ambtelijk levsn, en dat de te nemen
besluiten mogen strekken tot heil der
stad.
De vergadering applaudiseert bij wijze
van dankbetuiging.
De notulen der vorige vergadering
worden alsnu goedgekeurd, waarna voor
lezing wordt gedaan van de ingekomen
stukken, als daar zijn dankbetuiging
van betMiddelburgsche Tentoonstellings
comité (Plan 1913) voor de verstrekte
bijdrage; proces-verbaal opneming van
boeken en kas van den Gemeente-Ont
vanger; goedkeuring af- en overschrij
ving op de Gemeentebegrooting van 1912
goedkeuring van de wijziging in deze
begroeting, goedkeuring van het raads
besluit, waarbij aan den heer Westdorp
3 cA. gemeentegrond in gebruik wordt
afgestaanbesluit van Ged. Staten in
zake 69D reclame wegens den Hoofde-
Hjken Omslagtalrijke missives, waar
bij de leden der verschillende commis-
siën, in de vorige vergadering herbe
noemd, verklaren deze herbenoeming te
aanvaarden en ten slotte een verzoek
van het Volkshuis tot het in gebruik
nemen van een lokaal der meisjesschool,
over welk verzoek nader advies zal wor
den ingewonnen.
Verder is iD gekomen een aanvrage
om afschrijving van belasting (Hoofde
lijke Omslag), en een dito van school
geld. Overeenkomstig het advies van de
flnancieële commissie wordt op deze
beide aanvragen gunstig beschikt.
Aan de orde is daarop de wijziging
der verordening betrekkelijk de straten,
enz. in verband met een daartoe.inge
komen verzoek van het Waterschaps
bestuur „de Breede WateriDg bewesten
Ierseke", opdat bepaald worde, dat de
wielen der wagens, die van het land
op den weg komen vooraf van de klei
ontdaan worden.
De heer Pilaar gaat met het advies
van de Commissie voor de strafverorde
ningen mee, doch heeft redactioneele
bezwaren. Het woord „slijk" in het ont
werp voorgesteld, is n.l. te beperkt. Spr.
stelt daarom voor van „klei" te spreken,
zooals de Rillandsche verordening ook
doet. Nog is er een moeilijkheid, aldus
dhr. Pilaar, B. en W. hebben bedoeld de
klei die meegebracht wordt van het land,
doch dit blijkt niet uit de bepaling.
Hieromtrent zou de redactie dan ook
moeten worden gewijzigd.
De heer Risch heeft hiertegen geen
bezwaar, doch de heer lemperman blijkt
een heel aüdere meeDing te hebben om
trent dit voorstel. Spr. vraagt of het niet
beter is, dat B. en W. aan „de Breede
Watering" in overweging geven zich tot
Prov. of Gedep. Staten te wenden, opdat
een uniforme regeling voor heel Zeeland
worde verkregen.
De heer de Witt Hamer meent, dat de
Prov. Staten indertijd een dergelijk ver
zoek geweigerd hebben. Wellicht hebben
zij het toen niet aangedurfd. In principe
gaat spr. mee met 's heeren Temperman's
voorstel. „Wat het gezegde van den heer
Piiaar betreft, voert hij aaD, dat klei ook
te beperkt is. Nat zand is b.v. geen klei.
De heer Pramen v. d. Putte zou het
denkbeeld van den heer Temperman toe
juichen, wanneer men het gedaan kan
ktijgen. Docb, zegt spr., wij behoeven niet
op die algemeane regeling te wachten de
gemeente kan reeds by voorbaat in de
leemte voorzien. Ik stel daarom voor,
noch slijk, noch klei in de verordening te
noemen, dus in het midden te laten waar
in de afval van de wielen bestaat.
De heer Pilaar stelt dan voor het woord
„aarde" te gebruiken.
De heer Dekker sluit zich bij den heer
Fransen v. d. Putte aan. De gedachten
van den heer Temperman, aldus de heer
Dekker, vind ik zeer goed, maar dat neemt
toch niet weg, dat wij alvast onze maat
regelen kunnen nemen. Komt later een
bepaling voor de heele Provincie, welnu,
dan hebben wij ons werk gedaan. Verder
laten de woorden slijk, klei of aarde my
volkomen koud. Het laatste ware mis
schien wel het beste.
De heer Pilaar stelt nu voor om geen
der woorden te bezigen 8n slechts te spre
ken van het reinigen der wielen, waarop
de wyziging in dien geest wordt aange
nomen.
Alsnu wordt de carillon-kwestie in
geluid. B. en W. komen met een uit
voerig omschreven voorstel tot restauratie
van ons carillon. Niet minder dan f 3100
heeft men er voor over. De firma B.
Eijsbouts te Asten rieemt de reparatie op
zich.
Over dit onderwerp spreekt dhr. Dekker
allereerst een woord. Spr. vraagt in de
eerste plaats, of de vorige „hersteller"
van het carillon nog recht op schade
vergoeding kan doen gelden. De hser
De Witt Hamer wil niet beweren, dat de
man nooit om schadevergoeding zal aan
kloppen, doch gelooft, dat hy geen succes
zal hebben.
De heer Dekker juicht het voorstel van
B. en W. toe, doch wil enkele zaken
onder hun aandacht brengen. Het schynt,
zegt spreker, dat er een of mepr los
hangende klokken zyn, die een ijzeren-
pot-geluid geven. Het staat niet in de
voorwaarden, dat ze bevestigd worden.
Zou er kans bestaan, dat dit tegeiyker-
tyd in orde gemaakt wordt? Dan is -er
een dradengtelsal, dat den speelaard
zwaar maakt, en daarom beter vervangen
zou kunnen worden door een walsbord,
hetgeen niet duurder zal zyn. Wat het
pedaal betreft, dat zou het best geholpen
zyn met een normale verdeeling. Verder
zou ik, om van goed werkzeker tezyD,
willen aandringen op dagelykseh onder
zoek, b.v. door de Goesche horlogemakers,
opdat niet alleen de klokken gekeurd
worden, maar ook alle onderdooien.
De voorzitter zal met deze technische
wenken rekening houden. Wat het dage
lykseh toezicht betieft, dit wordt niet
noodig geacht. Is het werk niet goed,
welnu, dan wordt het afgekeurd.
De heer Dekker biyft op dagelykseh
toezicht aandriDgen. Op de vraag van
dhr. Hollmann, of onze horlogemakers
de noodige capaciteiten bezitten, zegt
spr., dat hem is verzekerd, dat zy in staat
zyn het werk behooriyk te controleeren.
De heer de Witt Hamer veronderstelt
de mogeiykheid, dat de leverancier be
zwaar maakt om op andere wyze te werk
te gaan, doch de heer Dekker wil gaarne
de regeling met dien aannemer aan B. en
W. overlaten. Da heer Donner sluit zich
by 's heeren Dekker's voorstel aan en
spreekt de wenscheiykheid uit, dat wy
nu een carrillon krygen, dat aan alle
redeiyke eischen voldoet. Spr. zou echter
een maximum willen stellen voor het
geval men met te hooge eischen kwam.
De vorige aannemer heeft ons al heel
wat gekost, zoo niet geld, dan toch veel
ellende.
De raad laat het onderhandelen met den
man aan B. en W. over en neemt alsnu
het voorstel z, h. s. aan.
Aan de orde is nu het voorstel be
treflende het bouwen van een nieuw
ketelhuis voor de gemeentegasfabriek,
De flnanciëele commissie adviseerde
gunstig en ook B. en W. hebben geeD
bezwaar daartegen. Zy stellen nu voor
de daarvoor benoodigde gelden eerst op
te nemen tegeiyk met het bedrag voor
een nieuwe stokerij benoodigd.
De heer Donner vraagt om te beginnen
het omvangryke advies omtrent deze
zaak aan huis ter inzage, opdat de raads
leden er op hun gemak kenDis van kun
nen nemen, hetgeen de voorzitter belooft.
Nadat de heer Hollmann op zyn vraag,
of er in de toekomst nog plaats zal zyn
voor een tweede ketel, een toestem
mend antwoord heeft bekomen, wordt
het betreflende voorstel wordt z. h. s. aan
genomen.
Wat het voorstel tot uitbreiding en
verbetering van de gasstraatverlichting
betreft, meenden B. en W. dat kan wor
den volstaan met de verbetering van de
verlichting aan de Muziektent met de
600-kaarsen Tampen, benevens het aan
brengen van 8 lantaarns in de Lange
Kerkstraat en in de Boudewyn de Witte
st; aat. Een van de leden der financieele
commissie, de heer Fransen van de
Putte, wilde 1000-kaarsen lampen aan
brengen. Deze licht zijn voorstel nader
toe en wjjst er op, dat de kosten van
aanleg dezelfde zyn en dat men voor
weinige guldens (f84) veel meer licht
krygt met 1000 kaarsen lampen. De
markt behoort glansryk verlicht te wor
den.
De voorzitter en dhr. Hollmann sluiten
zich aanstonds hierby aan. Alleen de
heer Temperman vindt, dat 600-kaarsen
lampen voldoende zfin, en wyst ar op
hoe de lampen den heelen nacht door
branden voor niets. De heer de Paauw
informeert nog naar de plaatsing der
lantaarns in de L. Kerkstraat, waarna
het door 8. en W. overgenomen voorstel
aangenomen wordt. Overwogen zal dan
worden, om enkele uren van den nacht
de lampen niet te laten branden, hetgeen
echter nimmer veel kan bezuinigen.
Verder doen B. en W. een voorstel tot
aanschaffing van brandbluschmiddelen
in verband met de waterleiding, en wel
enkele slangenwagentjes elk voorzien
van 200 M. prima hennepslang, een
standpyp, twee straalpijpen, een sleutel,
mondstukken, enz. Ook de motorspuit
zal nog gebruikt kunnen worden. Een
der bestaande spuiten kan b. v. als wa
terreservoir ingericht worden, waaruit
de motorspuit dan het water kan be
trekken.
B. en W. willen een crediet vragen
van f1000, daaronder begrepen plm.
f150 voor verbetering van de brand
bluschmiddelen in het Raadhuis.
De heer Hollmann vraagt publieke
aanbesteding van het werk, met ver
plichting alle artikelen te betrekken van
de fa. Otterbein Co. te Amsterdam,
zoodat de Goesenaren niet uitgesloten
worden, om wat te leveren. De voorzit
ter verzekert echter, dat vroeger uit of
fertes is gebleken, dat genoemde firma
de billijkste en beste was, hetgeen de
heer de Witt Hamer bevestigt.
De heer de Paauw vraagt eenige in
lichtingen over het gebruik van de mo
torspuit. De voorzitter en de heer v. d.
Bout bepleiten het nut van de motor
spuit en de tot waterreservoirs ingerichte
brandspuiten. De motorspuit geeft meer
water, dan een straal van de waterlei
ding, err wordt zoo mooi productief
gemaakt. Het voorstel van B. en W.
wordt nu z. h. s. goedgekeurd.
Het le suppletoir kohier van school-
geld voor school A, cursus 1912—1913,
met een postje vau f 4 wordt vastgesteld.
De rekening over 1912 van de fondsen
der voormalige gildeD, sluitende in ont
vangst en uitgaaf met een bedrag van
f676 wordt eveneens goedgekeurd.
Hierop is aan de orde het verzoek van
het R. K Kerkbestuur alhier om voor
de nieuw te bouwen R. K. school beer
putten te mogen doen bouwen met over-
loopputten in aansluiting op het ge
meenteriool.
B. en W. adviseeren op dit verzoek
afwyzend te beschikkeD, aangezien de
thans vigeerende verordening het maken
van nieuwe beerputten niet toelaat.
De heer De Paauw: Er doet zich hier
een vreemd geval voor. Eenerzyds een
gebod van het Ryk, anderzijds een verbod
van de Gemeente. Zoodoende is het
bouwen onmogeiyk geworden. Is het niet
mogeiyk, om een wyziging in de veror-
dering te brengen, zoodat met de school
een uitzondering wordt gemaakt?
De voorzitter: Waar wy bezig zyn het
rioleringsstelsel voor te bereiden, moe
ten wy met bet wyzigen van de veror
dening wachten tot nader order. Nu kan
dat nog niet.
De heer Dekker wyst ook op de moei
ïykheden waarin de school zich bevindt.
De schoolopziener biyft bezwaar maken
j tegen het tonnenstelsel op grond van
het Koninkl. Besluit en de gemeente kan
geen beerputten toestaan.
Da heer De Witt Hamer wyst er echter
op, dat het K. B. niet boven de gemeente
verordening staat. De school moet het
tonnenstelsel nu maar nemen.
Dhr. Dekker houdt vol, op grond van
het K B., hetwelk by waterleiding W.C.'s
voorschiyft, dat de school onmogeiyk
verder kan bouwen. Spr. wil daarom de
verordering wyzigen, desnoods terstond,
en stelt voor aan het Schoolbestuur te
schry vod, dat het verzoek op grond van
de gemeenteverordening niet voor inwilli
ging vatbaar is, doch dat deze zoodanig ge-
wyzigd zal worden, dat aan den wensch
voldaan kan worden.
Dhr. v. d. Bout bestrijdt dbr. Dekker,
die nogmaals het stelsel van de beer
putten verdedigt. Op verschillende plaat
sen trefc men ze reeds aan. Ze behoeven
in 't geheel geen reuk te verspreiden,
en een paar putten kunnen trouwens
onmogeiyk van veel invloed zgn op den
bestaanden toestand.
De beer Kakebeeke gaat met het denk
beeld van den heer Dekker mede. Abso
luut reukloos is het stelsel wel niet,
maar het scheelt niet veel. En waarom
zouden ook particulieren dat stelsel niet
mogen toepassen
De heer Pilaar zegt, dat het niet vol
doende is om in die richting te werken,
zoolaDg wy geen waterspoeling hebben.
De kwestie behoort echter diligent te
biyven.
Nogmaals trachten de heeren dePaauw,
Dekker en Kakebeeke en ook de heer
Donner sluit zich by deze sprekers aan
de vergadering te overtuigen van da
moeiiykheid, waarin de school verkeert.
Het tonnenstelsel is veel te lastig en zal
zeker afgekeurd worden.
Het voorstel van dhr. Dekker in stem
ming gebracht wordt verworpen, Toór de
heeren De Paauw, Donner, Dekker en
Kakebeeke. Het voorstel B. en W. wordt
aangenomentegen dezelfden.
De heer C. Duvekot Lzn. verzocht een
stukje grond aan de Opril van d8n West-
wal Sectie D no. 2820 ter grootte van
150 cA. in erfpacht te mogen ontvangen,
ten einde hierop een woonhuis te bou
wen. B. en W. adviseeren op dit verzoek
gunstig te willen beschikken, met dien
verstande, dat da kosten op de uitgifte
in erfpacht vallende door den heer Duve
kot worden gedragen.
De heer lemperman vraagt zich af of
het wenscheiyk is, dat dat de gemeente
er zoo mee omspringt, met het uitgeven
van grond in erfpacht. Is het hier wel
noodig? Spr. gelooft van niet.
De heer Hollmann zou het wel goed
vinden, wanneer het industriëele belan
gen gold, nu het een woonhuis betreft
is hy tegen het voorstel.
Ook de heer Kakebeeke bestrydt het. Het
wykt af van den vroegeren gedachten-
gang.
De heer Dekker heeft geen bezwaren,
wyst er integendeel op, dat het zal bydra-
gen tot verfraaiing van onze stad, waar
iedereen voor moest zyn.
De heer Donner deelt het gevoelen van
den heer Dekker. Wy mogen biy zyn,
wanneer wy den grond kwyt zyn Zoo gun
stig ligt dit stuk niet. De meesten zullen
het niet begeeren.
De h8er Pramen van de Putte voelt ook
niets voor de bezwaren tegen het voorstel.
De heerea Temper man en Hollmann
biyven het inconsequent vinden.
Ten slotte wordt gestemd over het voor
stel, om den grond voor 50 jaar af te staan
a 25 cent per c.A. Met 3 stemmen tegeD,
die van de heeren Temperman, Kakebeeke
en HollmanD, wordt het aangenomen.
Tegen het verzoek van den heer O. van
Strien om aanwyzing van rooilyn in ver
band met de verbouwing van perceel wyk
H no. 23 in de Voorstad, hebben B. en W.
geen bezwaar, waar het zoo'n uiterst ge
ringe wyziging betreft. (Jonform besloten.
Hierop zyn aan de orde het voorstel
inzake verkoop van het gebouw, thans
gebruikt wordende als Rykslandbouw-
winterschoolen de vaststelling van het
2e suppletoir-kohier van den hoofdelyken
omslag dienstjaar 1912 tot een bedrag
van f168,006, welke beide zaken in ge
heime zitting zullen word n behandeld.
De heer Dekker vraagt t f ar aanleiding
van eerstgenoemd voorstel, of het de
bedoeling is, dat deze zaak geheim blyft.
Op het bevestigend antwoord, zegt dhr.
Dekkerdat hjj dan tegen het vooistel
moet stemmen. Spr. acht het wensche-
ïyk, dat alle gemeentenaren van deze
plannen kennis nemen. Mogeiyk is het
