No. 91 1913
Vrijdag 17 Januari
27e Jaargang.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Goes
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Bij dit nummer behoort een Bplad.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Veere's Tempel.
RECLAifflB.
Ernstige gevolgen,
Binnenland.
Uit de Provincie.
Middelburg. Gisteravond werd in de
openbare vergadering der Gezondheids
commissie h9t verslag over 1912 uitge
bracht. In dit verslag wordt herinnerd
aan het verschil van meening over de
rekening 1911 en de begrooting voor
1913 tu?schen de commissie en den ge
meenteraad.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1.25
Enkele nummers. 0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
I
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1 —10 regels 1.—, iedere regel
meer 10 cent.
17 Jan. 1913.
Stakingsrecht.
Wanneer men tegenwoordig oversta
king spreekt, dan denkt men aanstonds
asn plotseling collectief ophouden met
werken door een personeel, by wyze van
verzet. Zóó zjjn de stakingen aan de
orde van den dag. De typografenstaking
te Amsterdam wordt thans druk be
sproken en levert overvloedig stof voor
de dagbladpers. Te Rotterdam wordt nu
door de slepers en voerlieden een sta
king voorbereid, die de geheele Rotter-
damsche haven wil treffen. Te New-
York heeischt groote beroering in het
confectiebedrijf en het spreekt, dat men
ook daar zijn toevlucht neemt tot
staking. Men houde ons ten goede, dat
wjj ons tot deze drie voorbeelden be
perken. Het zij genoeg, om aan te toonen,
dat de werkman een „wapen* me9nt
gevonden te hebben, waarmede hij met
den werkgever steeds een „eerlijken
strijd" kan voeren.
We bespreken hier niet nader het recht
om te staken, doch willen slechts wijzen
op een theorie, waarmede tegenwoordig
aan de staking een heel ander karakter ge
geven wordt. StakiDg is geen dienstver
breking, beweert men. Wel neen, 't is
slechts onderbreking van het dienstver
band. Men heeft deze valsche theorie
echter niet te aanvaarden, en de wet
kent ze dan ook volstrekt niet. Wanneer
er een dienstverband bestaat, is de ar
beider ongetwijfeld verplicht den hem
opgedragen arbeid te verrichten. Wille
keurige onderbreking vindt men niet in
de wet gesanctioneerd. Om van het
dienstverband bevrijd te zyn, heeft men
behoorlijk den opzeggingstermijn in acht
te nemen. Staakt de arbeider dus plot
seling, dan doet hij dat ondanks het be
staande dienstverband. Niettegenstaande
dit aanwezig is, „weigert (hij) hardnekkig
te voldoen aan redelijke bevelen of op
drachten".
Het spreekt dus vanzelf, dat de werk
gever in een dergelijk geval gerechtigd
is zijnerzijds aan het verband onmiddel
lijk een einde te maken en den werkman
op staanden voet, zonder inachtneming
van eenigen termijn, te ontslaan.
Enkele zaken, die gister ter sprake
kwamen, noemden we reeds. Omtrent ver
schillende zaken kon minister Coljjn zich
niet [uitlaten, aangezien hij het spoedig
te verwachten rapport van de staatscom
missie inzake het militair ODderwijs moet
afwachten. Over het al of niet voortbe
staan der Cadettenschool valt dus nog
niets met zekerheid mede te deelen, en
de heer Ter Laan moest dan ook nog
wat geduld hebben.
Met grootagebeimzinnigheid is o.a. be
handeld art. 158, de post voor geheime uit
gaven ad f 2500..De heer Ter Laan wilde
er meer van weten en verzekerde, dat
de Kamer dien post niet zou aanvaarden.
Waar was de post onvoorziene uitgaven
dan voorP De minister evenaarde in
soberheid van mondelinge toelichting de
Memorie van Antwoord. De post kan niet
zoo geheim zijn, of de Kamer stelde volle
vertrouwen in de regeering. Met 75 tegen
6 stemmen werd het betreffende artikel
aangenomen. De sociaal democraten
stemden natuurlijk tegen. Ook de libe
rale afgevaardigde van Hoorn, de heer
de Jong.
Da officierspensioenen worden gewoon
lijk nog ai eens door hat volk genoemd om
de tegenkanting tegen de verplichte ver
zekering te verklaren. Men stelle zich
gerust, 'tls waar, de verhoudingscijfers
van de soldijen en tractementen en de
pensioenen zijn niet billijk. De heer Ter
Laan mocht daarop wijzen. Da Minister
deed daarom dadelijk de toezegging om
voor juiste verhoudingscijfers zorg te
aragen.
Eindelijk kwam de Oorlogsbegrooting
in stemming. Het resultaat was niet meer
twijfelachtigvan het vertrouwen in de
regeering was reeds blijk gegeven. Met 47
tegen 19 stemmen werd dan ook Minister
Colfln's Oorlogsbegrooting aangenomen.
Hier volgen de namen der tegenstem
mers: VliegeD, de Jong (Hoorn), Dolk,
Treub, Roodhuizen, Borgesius, de Mees
ter, Bos, Ter Laan, Teenstra, Eland, Ver
hei, Schaper, van Hamel, Helsdingen,
Jannink, Drucker, Marchant en Roes-
singh.
Voor stemden de geheels rechterzijde
en de heeren van Karnebeek, Tydeman
en de Jongh (Rotterdam).
Moet aan de regelende organen, in
casu de gemeentebesturen, eenige beper
king in hunne bevoegdheden worden af
gelegd P Dez9 vraag stelde onze anti
revolutionaire afgevaardigde, de heer Van
Lijnden van Sandenberg. Hij wasechter
wat huiverig, om daartoe over te gaan.
Wel was hi van oordeel, de heer Lim
burg heeft ook indertid dit standpunt
verdedigd, dat een scherp repressief toe
zicht noodig wordt op de zich steeds
meer uitbreidende handelingen van de
gemeentebesturen. Wat doen evenwel de
colleges van toezicht, meer en meer gaan
ze verordeningen samenstellen voor
zekere materies, geheel in strid met het
beginsel der autonomie van de gemeente
besturen.
De heer Van Linden van Sandenberg
wist in dit verband op verschillende
leemten in de Gemeentewet, welker voor
ziening gedeeltelik door Grondwetsher
ziening moet worden voorafgegaan. Gede-
puteerde Staten moeten een meer uit
gebreid toezicht uitoefenen.
De heer Fleskens (r.k.) bracht de reg6e-
riDg dank voor het wetsontwerp inzake
de pensionneering van de gemeente
ambtenaren en hun weduweD en weezen,
welk ontwerp met blidschap in de Kamer
en daarbuiten begroet zal worden. Verder
sprak hi de hoop uit, dat de minister zin
volle aandacht zal bli ven widen aan een
betere bezoldiging van de gemeente-poli-
tie. Tal van gemeentebesturen kennen ten
deze hun plicht niet, of willen dien niet
kennen, want zi geven geen salaris, maar
meer een gratificatie of een tegemoet
koming. Men eischt een goede politie,
mannen van kennis en ontwikkeling, van
een ongerept gedrag, en met iver voor
hun taak, goed Maar laat men dan begin
nen die menschen goed te betalen. Aldus
op forschen toon de heer Fleskens. Verder
wees deze afgevaardigde op de urgentie
van een herziening der drankwet, die
niemand zou bevredigen.
Da heer Vliegen (s. d. a p.) heeft de
vrijzinnigheid aan zich verplicht. Althans
de liberale N. R. C. noemt dezen spreker
het eerst om zijn „critiek op de wijze,
waarop in den iaatsten tijd eenige be
moeizieke burgervaders de tooneelcen-
srur hebben toegepast." Dat noemt men
nu een „degelijke" redevoering, dat over
dreven of valseh geschetter over gevaar
voor de vrijheid, gevaar voor onze
kunst. Die „bemoeizieke burgervaders"
outleenen deze bemoeizucht heusch niet
aan zichzelf. Wat zou er van de hand
having van 188 der Gemeentewet over
blijven, wanneer „kunstproducten als
Allerzielen en De Meid openlijken alom
hun intrede mochten doen?
Avondvergadering.
In de Avondvergadering kwam aan de
orde hoofdstuk XI (koloniën.) Hierover
werden geene algemeene beschouwingen
gehouden. De kolon.aie huishoudelijke
begrooting van Suriname werd niet erg
welwillend ingehaald. De heer van Veen,
om een rechts afgevaardigde te noemen,
wees er op hoe veel SuriDame ons reeds
gekost heeft en hoe weinig het geholpen
heeft. De heer de Waai Malefijt trachtte
de bestrijders wat milder te stemmen.
Men moet het niet voorstellen alsof de
toestand in Suriname en ook in
Curagao zoo hopeloos is, dat elk
voorstel vooraf al veroordeeld is.
Deze post is echter vooralsnog een
twijfelachtige.
Verlaten't Oud vermogen
Van d' ouden glans beroofd,
Weemoedig, schier bewogen,
Uw forsch-geltjnde 'bogen
Verheffen 't reuzenhoofd
Nog immer naar der zonne
Wijd-opgeploegde baan,
Naar 't veld der starrenbronne,
O, zilv'ren lichtenwonne
Naar 't bleeke pad der maan.
Nog immer. - Trotsehe Grijze!
Bij Al wat u ontviel,
Een vrome, macht'ge, wijze
Meer dan één zielsgepeize
Verblééf uw diepe ziel
Zoo menig stille bede
Op 't steentapyt geslaakt,
Gestameld op de trede
Van uw gewaden vrede,
Wordt door uw hart bewaakt.
Zijn niet een reeks van tranen,
Door heil of druk geweend,
Vertolkend rijzen, tanen
Van toen-gevierde vanen,
Als op uw hart versteend P
Uw zeilen zijn verdwenen
Der tijden stormrumoer
Joeg macht en welvaart henen,
Niets kunt gij meer vereenen
Slechts hier en daar een roer.
Uw grooten, zie! zij slapen
En marmer dekt hun asch,
Waarboven naam en wapen,
Door beitelstift geschapen,
Tuigt wiens het wapen wAs.
Hun schatten, schoonen, spelen
Vervaagden rond' uw kleed
O wil het niet verhelen
In uw verweerd' abeelen
Torst elke stam zijn leed.
Hoe zacht ook mij gefluisterd
Toen 'k m'm uw bogen boog,
Uw smart, ik heb beluisterd:
Ja 1 wat uw glans verduisterd'
Drong mij een traan naar 't oog.
U doet de heimwee klagen
Mijn erfmijn schoonmijn goed l"
U doet „het gister" vragen
„Waar zijn de weeldedagen
„Die juichten aaD mijn voet?
„Van klo8ke voorgeslachten,
- De makkers mijner jeugd
„De verre zonen smachten,
„Als somb're najaarsnachten,
„Naar dageraads geneugt.
„Mistroostig zijn mijn ouden,
„Gebroken is de kracht
„Van jeugd en breed gebouwden,
„Wier vaderen mij 'schouwden
„Als baken van hun macht.
„Verlaten! ganseh verlaten!
„Geen dundoek siert mijn pias,
„Geen lied mijn doodsche straten
„O! mij is niets gelaten
„Van Al wat eertijds was
„Mocht ik het hoofd maar nijgen
„En sterven't waar my wis
„Een weldaad bij het hygen
„Naar leven om te zwijgen
„Van heimwee droefenis."
Vergank'iyk! is de klange
Van Aller eeuwen uur
Als is 't u, grijsaard, bange,
Hef 't breede hoofd toch lange
Nog naar het lichtazuur,
Naar 't ongerept daarboven,
Dan zult g'in pijnend lot
Nóg kunnen danken, loven
Met stillen blik naar boveD,
Naar 't wakend oog van God!
Bedenk, gy hebt genoten
Van véél wat u geviel
En aaD uw voet gesproten
Zy nu dan onverdroten,
Zy stille, reuzenziel.
Bedenk, zoo menig keere
Verduisterde e8n pad
Van grootheid, roem en eere,
Wyi aller heeren Heere
Het düs gewezen had.
Wie weet wie zal het wagen
Gods paden te betreen
Zal wéér uw zonne dagen
En meerd'ren glans nog dragen
Dan in 't versteend verkêo.
Op Walcheren's getrouwen
Op l Sehelde's fiere Zeeuw
De handen uit de mouwen
En dan op God betrouwen
Als op zijn kracht de leeuw.
Vernieuw om d'oude reuze
Zyn lang verbleekt gezag;
De vendels zijner leuze,
De zangen zijner keuze:
De zonnen van zyn dag!
SWEERS.
Noordwyk a. Zee, Oct. '12.
HJdt gij aan rugpijD, hoofdpyn, duize
ligheid, prikkelbaarheid, slapeloosheid,
vermoeidheid reeds 's morgens by bet
opstaan Dit wijst er op, dat de nieren
niet meer geregeld de scha leiyke onzui
verheden uit het bloed afscheiden. Da
gevolgen hiervan zijn verschillend naar
gelang van het gestel van den ïyder,
want de onzuiverheden tasten eerst het
zwakste punt van het gestel aan. By
eenigen tasten zy de spieren en weefsels
aan en veroorzaken zy pyn in den rug,
de zydeD, de schouders, de armen of boe
nen, en zwellen de gewrichten op (rheu-
matiek, jicht, ischias, zenuwpijnen.; By
anderen kristalliseeren de onzuiverheden
zich in de nieren of blaas en vormen zij
graveel, aangeduid door troebele of be
slagen urine, bezinksel in het water, het
welk de urinewegen aantast en leidt tot
pyn in den onderbuik, voortdurende aan
drang tot loozing, branderige pijü, ver
stopping der urinewegen en later tot nier
steen. Ook kan het zich voordoen, dat
het water niet wordt afgevoerd, waardoor
blazen onder de oogen, opzwelling der
voeten, enkels, polseD, beenen enz. ge
vormd worden (waterzucht,) terwijl het
ook kan voorkomen, dat het levengevend
eiwit ongestoord het lichaam kan verlaten
(albuminerie.) Die eenvoudige, verwaar
loosde rugpyn kan dus ernstige gevolgen
met zich brengen en onmiddellijke ver
zorging is derhalve noodzakelijk by het
optreden der eerste verschijnselen.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen genezen
de nieren en stellenbaar in staat om voort
aan volkomen alle schade iy ke stoffen uit
het bloed te filtreeren, waardoor zij het
kwaad in zijn wortels aantasten en
uitroeien.
Te Goes verkrijgb. by de hh. de Paauw
Co.en te Middelburg by Joh. de Roos,
Vlasmarkt K 157. Toezending geschiedt
v. postwissel A f 1,75
voor één, of flQ.—
voor zes doozen.
Eischt de echte Fos
ter's Rugpijn Nieren
Pillen, weigert elke
doos, die niet voor
zien is van neven
staand handelsmerk.
franco
ontv.
H. M. de Koningin-Moeder is, na ge-
ruimen tyd Haar paleis niet verlaten te
hebben, eergisteren in een dicht rytuig
uitgereden. Gister bracht H. M, een be
zoek aan H. M. de Koningin.
Het aantal werkloozen in de dia
mantindustrie te Amsterdam bedroeg
van 5—11 dezer 3201, tegen 3260 in de
voorafgaande week. N. R. C.
lypografemtaking. In verband met
het bemiddelingsvoorstel van den Ned.
Boekdrukkersbond, zal van detusscheD-
komst van de Kamer van Arbeid voor-
lcopig nog geen gebruik gemaakt worden.
Op de eerste Schippersbeurs van
dan Volksbond tegen drankmisbiuik te
Gorinchem werden in het. jaar 1912 aan-
gsaomen 719 schepen met een gezamen-
lijken inhoud aan 65.339 toD, tegeneen
totaal vrachtcyfer van f 54.041.
Gedurende den verkiezingsstrijd, zoo
lezen we in de N. R. C., geven de vrij
zinnigen te Dordrecht een weekblad uit,
onder den naam Tborbecke.
Wegens de ineensmelting van de
departementen van oorlog en marine zyn
thans twee wetsontwerpen verschenen,
welke de gevolgen van die ineensmelting
tot het nieuwe departement van defensie
regelen. Met 1 Juni zal de nieuwe toe
stand intreden. De titel is gekozen in
overeenstemming m9t dien van het 8ste
hoofdstuk der Grondwet.
Bij de algemeene beschouwingen wordt
gewezen op de statistiek het vorig jaar
in het verslag opgenomen, biykt dat de
sterfte te Middelburg niet zeer groot is,
maar toch vraagt onder anderen het
aantal offers door den dood opgeëischt
aan tuberculose en enteritis (beneden 2
jareD) zeker de aandacht der commissie,
waar het niet onwaarschijnlijk is, dat de
volkshuisvesting daarby invloed uitoe
fent, heeft de commissie de woning
verbetering krachtig ter band genomen.
Id het afgeloopen jaar werden er 358
kinderen levend geboren en overleden
er 225 personen. In 't gasthuis werden
verpleegd 560 patiënten met 18769 ver-
pleegdagen van 't verpleeghuis waren
deze eyfers successieveiyk 203 en 1926.
Onder verschillende klachten wordt
als merkwaardig genoemd een van een
bewoonster van een bovenhuis over een
pakhuis benedeD, dat door een drogist
wordt gebruikt en dient tot bereiden
en bewaren van verfwaren en genees
middelen, enz. Het bleek dat het beneden-
buis aan een anderen eigenaar behoort
als het bovenhuis.
Aan de klaagster is medegedeeld, dat
deze zaak zoo lang niet overtuigend is
gebleken dat er nadeel ontstaat voorde
volksgezondheid, niet behoort tot de com
petentie van de gezondheidscommissie
dat ook het vak dat er beneden wordt
uitgeoefend niet door de commissie kan
worden verbodendat de eigenaar dei-
bovenwoning maar moet zorgen dat de
vloer van die woning tevens dus de
zolder van de benedenwoning behoor-
Hjk dicht is, zoodat de stank niet meer
door kan dringen.
Het bleek, dat de wenken om kleine
verbeteringen aan ts brengen door ver
schillende eigenaars van huizen op prijs
werden gesteld; in[24 perceelen werden op
die wijze veranderingen aangebracht.
Twintig woniDgen werdenop advies der
commissie onbewoonbaar verklaard.
In de vergadering van 17 October
werd behandeld een scbryven van den
heer Hoofd-inspecteur houdende mede-
deeling dat er door eene commissie in
deze provincie een onderzoek zal wor
den ingesteld naar de verpleging van
kraamvrouwen en zuigelingen eD zulks
met het oog op het groot aantal kinde
ren dat, nog geen jaar oud, in Zeeland
overlijdt. Z. H. E. G. gaf in overweging
daarvoor gedurende 4 jaar te begin
nen met 1914 jaarlijks een bedrag
van 200 gulden beschikbaar te stellen;
waar de voorzitter lid dier commissie
is, werd hem verzocht, in de in Decem
ber met den heer Hoofd inspecteur te
