27e Jaargang
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 88 1913 Dinsdag' 14 Januari
CHRISTELIJK-
HISTORISeH
Uit de Pers.
De Balkan-Oorlog.
Binnenland.
Uit de Provincie.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Politieke Dood.
Nierlijders.
INGEZONDEN STUKKEN.
Goes. De beer A. Snoep Cz., eervol
ontslagen assistent by de posteryen al
hier, is uit ruim een veertigtal sollici
tanten benoemd tot conCierge aan de
openbare leeszaal en boekery te Alkmaar.
Vlissingen. Op de werf der Kon.
Maatsch. „de Schelde" had gistermiddag
de jongeling B. het ongeluk op een dei-
hellingen zoodanig te vallen, dat hy den
rechterarm brak. In de verbandkamer
werd hem de eerste hulp verleend.
Vlissingen De metselaar V., die 4
weken geleden by het verrichten van
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere tegel
meer 10 cent.
14 Jan. 1913.
De heer Ter Laan, volbloed socialist,
heeft zich verleden week bij deoorlogs-
begrooting aardig geroerd. DamilloeneD,
die aan de verdediging van ons vaderland
worden besteed, ziet hij met leedwezen
gaan. Het militarisme heeft in de laatste
jaren schrikbarend veel geëischt van de
natie, persoonlijk en geldelijk, heet het
gedurig. En z'n confraters plegen ook op
ons te schelden, en sparen ons geenszins
hun lang niet malsche kritiek, wanneer
wt) ons land in een behoorlijken staat
van verdediging willen brengen.
Maar weet men wel, dat er ook vol
bloed socialisten zijn, die van het tegen
overgestelde gevoelen zijn en die integen
deel een open oog hebben voor de defen-
siebelangen van hun land Daar heeft
men b.v. in Engeland Blatcford, die het j
in zijn artikelen in de Daily Mail onom
wonden heeft uitgesproken, en verder
Hycdman, de leider van de niet-parle-
mentaire sociaal-democraten, die zelfs
onlangs aan de Morning Post schreef,
dat de Engelsche vloot tegenover het
Duitsche gevaar verdubbeld moest wor
den.
Hyndman houdt voet bij stuk, en
dreigt nu zelfs zijn partij d6 Britsche
Soc. Partij te verlaten, daar het uit
voerend bestuur een besluit genomen
heeft, waarbij 't zich aan alle propaganda
voor uitbreiding der vloot onttrekt.
Er zijn dus verscheidene volbloed soci
alisten, die krachtige voorbereiding van
's lands verdediging voorstaan. Bjj ons
is het zoover nog niet. Wanneer zullen
de rooüe heeren de noodzakelijkheid ook
daarvan gaan inzien?
H et Gentrum schrijft onder dit opschrift:
Mr. Troelstra heeft Vrijdagavond te
Haarlem een rede gehouden, die hij, vol
gens het verslag der Oprechte Haarlem-
echt Courant als volgt besloot:
Tegenover al diegenen, die met het
schrikbeeld aankomen, dat als het den
vrijzinnigen gelukt, de coalitie er onder
te kriJgeü, Troelstra minister zal wor
den, verklaar ik, zegt spreker, voor de
zooveelste maal, dat ik nog niet myn
politieken dood wil daverend lang aan
gehouden applaus).
De heer Troelstra heeft wèl gelijk.
Wanneer hij zijn woorden in daden
moest omzetten, zijn beloften inlossen,
zijn politiek en sociaal systeem tot wer
kelijkheid maken, zou spoedig de alge-
heele onmacht, onbruikbaarheid en on
deugdelijkheid van het socialisme big ken.
Afbreken en heftige redevoeringen
houden is niet zoo moeilijk, maar op
bouwen en goede wetten maken stelt
zwaardere eischen.
De heeren Millerarid en Briand in
Frankrijk hebben het ondervonden.
Zoodra zjj minister werden, kwamen
z(j in 't gedrang met hunne beginsalen
en iD botsing met hun partjjgenooten.
Afvalligen werden zij gescholden, ver
raders van het socialisme.
Geen wonder, dat de heer Troelstra
huiverig is voor den ministerieelen rok.
Ook hangt die rok nog wel wat erg
hoog misschien.
Maar merkwaardig is in elk geval T's
verklaring dat een socialistisch leider
politiek dood gaat, zoodra h(j aan de
groene tafel plaats neemt en practyk
moet geven in plaats van theorie met
dikke woorden.
Harder vonnis kan moeilijk over de
sociaal-democratische hersenschimmen
worden uitgesproken.
En dat nog wel door een man als mr.
Troelstra, onder daverend lang aange
houden applaus!
Wanneer wij Reuter mogen gelooven,
dan munt de actie der mogendheden
inzake de Balkankwestie door kortheid
en zakelijkheid en door vlugge af hande
ling uit. Reuter verneemt uit diploma
tieke kringen te Londen dat de tekst
van de nota der mogendheden is over
geseind naar Konstantinopel en zoo spoe
dig mogelijk zal worden aangeboden,
vermoedelijk heden of Woensdag. De nota
is kort maar krachtig en gaat recht
streeks op het doel af zonder omschrij
vende frases. Aan de Porte wordt duide
lijk maar ernstig raad gegeven met be
trekking tot de noodzakelijkheid Adria-
nopel over te geven en de kwestie van
de Aegeïsche eilanden over te laten aan
de mogendheden. Geen andere kwesties
worden genoemd.
Met Rumenië is het nog Diet pluis.
In dit opzicht wordt de Balkan-crisis
steeds ingewikkelder.
Nu neemt Rumenië een zóó dreigende
houding aan tegen Bulgarije, dat een
nieuw conflict onvermijdelijk schijnt.
Rumenië heeft geen deel genomen aan
den oorlog, maai het wil toch ook wel
iets van de vruchten genieten. Ea vooral,
het wil voorkomen, dat hst door Bul
garije wordt overvleugeld. Bulgarije en
Rumenië zijn de twee sterkste Balkan-
staten. En de regeering van laatstge
noemd land vreest thans blijkbaar, dat
het evenwicht te zijnen koste zal worden
verbroken. Krijgt Bulgarije opnieuw
uitbreiding van grondgebied en, vooral,
ziet het zich Adrianopel toebedeeld, dan
verwerft het een overheerschende positie
en komt Rumenië, tot dusverre de aan
zienlijkste Balkan-staat, wellicht in 't
gedrang. De aggressieve houding van
Rumenië is uit dat oogpunt te verklaren.
Of zy ook te rechtvaardigen valt, is
een andere vraag.
RB C L A M B 8.
Het komt voor, dat lijders aan een
nieraandoening een betrekkelijk uitsts-
kende gezondheid schijnen te genieten.
Niettemin wordt hun bloed armer, hun
krachten nemen af, doordat het eiwit
ongestoord het lichaam kan verlaten,
en de gevaarlijke vergiften, dis door de
nieren niet verwijderd worden, onder
mijnen onverdacht het organisme.
Rugpijn, hoofdpijn, een onverklaarbare
vermoeidheid, jeuking der huid zonder
sporen, een gevoel van koude in de le
dematen, krampen in debeenen (vooral
's nachts), plotseling wakker schrikken,
suizingen in de ooren, duizeligheid, ab
normaal gekleurde urine, schuimend,
voortdurende aandrang, zwellingen rond
de oogen en in enkels, kunnen de voort
woekerende kwaal aanduiden.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen geno
men vanaf het optreden der eerste ver
schijnselen, tasten de kwaal in haar
oorsprong aan en voorkomen noodlottige
gevolgen als waterzucht, niersteeD, nier
ontsteking, uremie (urinezuurvergifti-
ging). enz.
Te Goes verkrygb. bij de hh. de Paauw
Co.en te Middelburg by Joh. de Roos,
Vlasmarkt K 157. Toezending geschiedt
v. postwissel A fl,75
voor één, of flO.—
voor zes doozen.
Eischtde echte Fos
ter's Rugpyn Nieren
Pillen, weigert elke
doos, die niet voor
zien is van neven
staand handelsmerk.
Naar aanleiding van het droeve lot
van onzen geachten Minister van Justi
tie, mr. E. R. H. Regout, schryft Poli
ticus, de Kameroverzichtschrijver van
franco
ontv.
de Opr. Haarl. Cit., dat de zenuwover
spanning van den minister reeds by de
behandeling van deze begrooting merk-
baar was.
„De minister verscheen in de verga
derzaal der Tweede Kamer. En wie ge
woon zyn, met geoefend oog het Parle
ment te bekyken, bespeurden alras iets
ongewoons. De onrustigheid van den
heer Regout had iets, dat den toeschou
wer moest beklemmen. Het bleeke ge
laat was strakker dan ooit en de don
kere oogen waren somber. En in scherp
contrast daarmee was dat rustelooze van
den bewindsman. Telkens begon hy met
een der leden 'n gesprekje, dat in 'n
ommezien werd afgebroken. Dan stond
Z.Ex. weer voor het presidiaal bureau
pratend met praeses, griffier of een
der commiezen-griffier. Met dat nerveus-
gejaagde, hetwelk den zenuwzieken
mensch zoo vaak kenmerkt.Rad, gauw
pratend als iemand, die onder den druk
verkeert van een beklemmende, hinder-
ïyke gedachte, eene obsessieEr
waren nog krasser symptomen van over
spannen zyn. 't Gebeurde, dat mr. Regout
het woord voerde. De logica van zijn
betoog het normale van z'n gedach-
tengang boden absoluut niets ongewoons.
Wèl viel 't op, dat zyn eigen woorden
hem schenen, te agiteereD, op te winden.
Zoodat hy, zonder dat daar byzondere
aanleiding toe bestond, op een toon van
verontwaardiging, in elk geval van ge
moedsbeweging ging spreken, soms
den rechterarm hoog-opheffend en de
rechtervuist met een harden driftigen
tik latend neerploffen op de groene tafel,
Maar eens, midden in zyn rede
wendt de minister zich om, legt de han
den joviaal-harteiyk op de schouders
van den zooeven binnengetreden premier
en knoopt een discours aan met col
lega mr. Heemskerk plotseling erg
vrooiyk en als biy-verrast, alsof er geen
naar hem luisterende, op hem wachtende
Tweede Kamer bsstond Dat was zeker
héél vreemd. En de heer Th. Heemskerk
had moeite genoeg om zich en den over
prikkelden collega uit dit half-pyniyk,
half-grappig avontuurtje te redden. Da-
deiyk er op zette mr. Regout zyn afge
broken rede voort. En nogmaals ge
zegd op de scherpzinnige wyze, met
de fraai-gesty leerde zinnen en den hel
deren gedachten gang, dien m9n van hem
gewend is. Maar alleD, die het gebeurde
hadden opgemerkt en niet 't minst
de premier konden niet vari zich af
schudden den weemosdigen indruk, ge
maakt door het schouwspel van iemand,
die biykbaar kalmte, rust, herademing
van den zwaren arbeid, „Erholung" noo-
dig heeft om het verstoorde evenwicht
in zyn zenuwleven te herstellen.8
Jhr. J. H, R. de Muralt te Zierikzee
is door de liberale kiesvereeniging te
Terneuzen candidaat gesteld voor de
Twe8de Kamer in het district Oostburg.
Aan de kiesvereeniging te Bever-
wyk heeft, naar de N. R. C. meldt, jhr.
J. H. R de Muralt te Zierikzee te kennen
gegeven, dat hy niet voor een Candida-
tuur voor de Tweede Kamer in aanmer
king wenscht te komen.
De toestand van minister Regout
was tot gisteravond onveranderd.
Op 19 dezer wordt, naar de N. R. C.
weet te melden, een algemeene vergade
ring gehouden voor het noemen van
candidaten voor de Tweede Kamer.
Yan 6—12 Jan. zyn er te Amsterdam
64 gevallen van roodvonk aangegeven.
Tegenspraak.
Het door de liberale pers overgenomen
bericht van De Fakkel, als zou een rechtsch
Kamerlid namens de regeering een pre
dikant „gewogen en te licht" bevonden
hebben, doet De Ned. gelooven, dat het
blad de klok heeft hooren luiden, maar
niet weet waar de klepel hangt. Vermoe-
deiyk heeft, volgens het chr.-hist. blad
De ïakkel op het volgende geval het oog.
In een gemeente in het Oosten onzes
l'.nds had een Ned. Herv. predikant ge
solliciteerd voor eene benoeming by de
Protestantsche kerk in Indië Nu bestaat
er eene „commis3i8 voor de zaken der
Protest, kerken in Ned. Oost- en West-
Indië". Van deze commissie is secretaris
de heer dr. H. Schokking, predikant te
's Gravenhage, broeder van het ex-Kamer
lid door De takkel bedoeld. Ia die qualiteit
heeft dr. Schokking, gelijk gewoonte
schyot te zyn, omtrent den sollicitant ge
rapporteerd, en hem daartoe vooraf „ge
hoord". Hat is aan De Ned. niet bekend,
of dit „hooren" heeft geleid tot de niet-
benoeming, doch wel dat er te dien
dage andere omstandigheden waren, die
hebben medegewerkt om genoemden
sollicitant vooralsnog niet tot benoeming
vooi te dragen. Overigens heeft De Ned.
gegronde redenen om aan te nemen,
dat de byvoegiDg, als zou dr. Schokking
den sollicitant gezegd hebben, dat hy te
„modern" was om benoemd te worden,
een verzinsel is. Hand.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Geachte Redactie 1
Wil my s. v. p. eenige plaatsruimte
verleenen in uw veel gelezen blad, ten
einde myn verwondering uit te spreken
over het Rapport omtrent de onderzoe
kingen naar den loonstandaard der land
arbeiders in Zeeland, gedaan door den
ring Walcheren van Patrimonium. Daar
ik beslist van meening ben, dat in enkele
jaren de toestand der arbeiders in 't al
gemeen zooveel verbeterd is, trof het
my ond9r het lezen van bovengenoemd
rapport, dat de toestand der arbeiders in
't algemeen zoo treurig is, te beginnen
met het eiland Walcheren. Maar daar
over wil ik' my liefst niet uitiateD, omdat
ik daar minder bekend ben. Alleen wil
ik er van zeggen, dat ik als arbeider
dan maar het liefst wou wonen op Kou-
dekerke, omdat het ,schyDt, dat daar
nog barmhartige Samaritanen zyn die
den landbouw dry ven. Maar beter ben
ik bekend in 't algemeen in Zuid-Beve
land. En dan biyf ik nog van meening,
dat de arbeiders in 't algemeen g9en
reden tot klagen hebben over hun loon.
Maar ik sta op dat gebied misschien op
een ander standpunt dan de rapporteurs
van Patrimonium. Myn idee is altyd om
zulke zaken van twee zyden te bezien.
En dan wil ik het esrst eens opnemen
voor de arbeiders, omdat ik van 't zelfde
handwerk ben. Een jaar of tien geleden
moest men werken voor 80 csnt of
minder per dag, by na een geheel jaar;
alleen in den oogsttyd, wanneer het
geen aangenomen werk was, een gulden.
Wat ik daar zeg, o, die toestand was
treurig te noemen. Niet allsen toch dat
men daar niet van bestaan kan, maar
men kan er niet voor werken. Maar te
genwoordig varieeren de loonen van f l
tot f 1,50, en sommige ty den van't jaar
van f2 tot f 2,50 en meer. De vrouw,
die vroeger 50 cent verdiende, heeft nu
70 cent en meer, en wat de schoolkinde
ren betreft, hun behoeft ge niet minder
dan 50 of 60 cent per dag te b9talen,
anders toch krygt men ze voor den
tweeden keer niet. Zoo is de toestand
in 'c algemeen, uitzonderingen, die er
natuuriyk altyd zyn, daar gelaten. En
of men daarvan als arbeider nu behooriyk
bestaan kan Ik meen van wel. Had
vroeger een arbeider geen ander voertuig
om mee te ryden dan een kruiwagen, nu
ryden ze by na allen per fiets, en deze
betrekkelijke weelde neemt men ook waar
op 't gebied van huisraad, kleediEg enz.
Dat dit nu niet by allen zoo is, o, ja,
daar bestaan verschillende reden voor.
Het eene gezin heeft veel meer tegen
spoeden in den tyd dan het andere.
Ook weet het eene gezin beter en voor
zichtiger zyn geld te besteden dan het
andere. En dat diegene het allerminst
heeft, die alleen voor een groot gezin
moet werken, dat zal zoo biyven. De
heeren van Patrimonium willen wel dat
telkens, wanneer des" arbeiders gezin
verrykt wordt met kinderen, de boer
opslag geeft, doch ook tegen dezen eisch
protesteer ik. De bo3r behoort zyn ar
beiders te betalen naar gelang dat zy
werk verrichten. Biykt het niet dik-
wyis, dat de een beter fl,50 verdient
dan de ander f 1 Maar geüoeg hier
over. Ik ben biy dat de toestand zoo
veel vorbeterd is,want de arbeiders wonen
tegenwoordig Diet meer in krotten van
huisjes, in 't algemeen tenminste, want
dit laat de gezondheidscommissie niet toe.
En de arbeider komt ook niet om van ge
brek, zooals uit bovengenoemd Rapport
biykt. En dat is ook gelukkig. Maar de
toestand is zoo, M. de R. Het loon is niet
meer hoog genoeg naar den zin van vele
arbeiders. Onderworpenheid kent men
niet meer. Vrede en eensgezindheid van
den arbeidor tegenover zyn patroon is
zoek geraakt (natuuriyk de goede en brave
menschen uitgezonderd).
Nu de landbouwers. Afgedacht dat er
altyd zyn die slecht bstalen, staat ook
hier weer tegenover, dat er weer landbou
wers zyn, die wel degeiyk meeleven met
hunne werklieden. Zoo heb ik pas uit
goede bron vernomen,dat een landbouwer
uit Wolfaartadyk een geheel jaar zyn
zieken paardenknecht zyn volle loon heeft
uitbetaald, en toen ten laatste de man ge
storven is, zyn door genoemden landbou
wer zelf de begrafeniskosten betaald. Ik
zeg bravo voor zoo een landbouwer.
Maar hoe kan er nu te vredenh8id onder
de arbeiders zyn, nu genoemde leden van
Patrimonium zyn van wal gestoken om
de arbeiders tot boeren te maken. Alzoo
doende kunnen de boereD, die de schuld
van heel de geschiedenis zyn, niet meer
wel doen. Want als ik het zoo indenk dan
ryden genoemde heeren van Patrimo
nium geheel Zeeland door met den wagen
van Jehu, met het opschrift„Zie onzen
y ver aan voor de arbeiders". En nu geloot
ik, dat deze heeren er zeiven van over
tuigd zyn, dat ze te ver gegaan zyn, want
ze zyn berekend op critiek. Maar om
schrik aan te jagen, zeggen zy, dat zy
sterk staan en in goed gezelschap zyn, op
den wachttoren staan, en wat niet al I
Door dit alles ben ik wel een beetje afge
schrokken, te meer, omdat ik een onge
letterd persoon ben, die nooit de lagere
school heb gepasseerd. Maar ik wenschte
toch ten slotte myn hart te mogen lucht
geven.
Ik zou te veel plaatsruimte van u, M. de
R., gaan vergen. Alleen dit wil ik nog
zeggen, dat naar myn inzien de manier
waarop door de heereen van Middelburgs
Patrimonium de toon is aangegeven,
meer leiden zal tot verwarring en opstand
dan tot een goed einde. En socialisten
kweeken laten wy dat, als mannen van
Rechts, maar over aan Troelstra en
anderen. Myn vriendelyken dank, ge
achte Redactie, voor de opname dezer
regelen. Achtend,
G. J.
Met 't heengaan van den heer Snoep
verliest het postkantoor een yverig be
ambte, die wegens acht jaren lang be
toonde hulpvaardigheid jegens 't publiek
de sympathie der Goesehe burgery mee
neemt.