Mo. 75 1912
Zaterdag 28 December
27e Jaargang.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIE
Buitenlandsch Overzicht.
DE BALKAN-OORLOO.
China.
Binnenland.
INGEZONDEN STUKKEN.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franca p. p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere- regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere t egel
meer 10 cent
BBS
Wegens Nieuwjaarsdag verschijnt
31 Dec. geen no. van ons blad.
28 Dec. 1912.
De Oeetche Courant noemt ons verhaal
omtrent de profaneerende aanhaling van
een tweetal Bijbelteksten door den hear
Roodhugzen door ons ten onrechte,
volgens het blad, een predikantszoon ge
noemd, „uit den duim gezogen*.
hebben de door ons gewraakte en
door zijn gehoor toegejuichte uitdrukking
aan 't adres van dr. Scheurer wel degelijk
in alle door ons gelezen dagbladverslagen
zoo gevonden, en niet in den vorm dien
de Goesche thans aangeeft. Wat de uit
drukking aan Job ontleend, aangaat, w(j
willen gaarne een nader onderzoek in
stellen, of wjj ons ook vergisten in den
persoon van den spreker. Niet gaarne
zouden wij den heer Roodhuizen twee
misdrijven aanwrijven, waDneer hg er
slechts aan een schuldig staat.
Het vrijzinnige concentratie-program
heeft wantrouwen gewekt bg de uiter
ste linksche en tegenzin bg de uiterste
rechtsche partgen. De sociaal democra
ten o. a. Het folk en het Marxistisch
Weekblad (mr. Hannes) en (in de Kamer)
de heer Schaper hebben dit wantrouwen
vertolkt. Het heeft echter de vrgzinni-
gen niets, niemendal ongerust gemaakt.
Lees maar even hoe vriendelgk een
unie-liberaal orgaan Het Vaderland,
hoofdred. het Kamerlid, tevens oud
minister, De Meester zich uitlaat
Intusschen ten slotte verklaarde de
heer Schaper, dat „alles beter was
dan het Kabinet-Heemskerk". Daar
mee is de stemming onder de socia-
Fsten uitnemend weergegeven, het is
EOg altgd gebleken bg de herstem
mingen, dat er een neiging bestaat 'jij
de socialisten am linksche candidaten
te steunen. De uitsonderingen bevestigen
in deze den regel. En moge het bg het
concentratieprogram aankomen op de
«interpretatie" van de candidaten, het
komt ons voor, dat de eischenalge
meen kiesrecht voor mannen, kies
recht voor vrouwen onafhankelijk van
eischen ontleend aan den welstand,
staatspensionneering en vighandel, in
zoover zg toelichting behoeven, wel
zoo zorgvuldig door de partgleiders
gewikt en gewogen zullen zgn, dat
de nieuwsgierigheid der uiterste linker-
zijde gemakkelijk bevredigd zal kunnen
warden.
De door ons gecursiveerde woorden
getuigen van goeden moed op de toetre
ding van de sociaal demoeraten na-
tuurlgk pas bg de herstemmingen
tot den „anticlericalen" driebond.
Nu zitten N Rott. Crt. en Volk, Patgn
en Schaper, Duys en Ketelaar malkaar
nog wel eens dwars, maar dat zal wel
beteren. Straks vinden ze malkaar weer
wel.
Doch ook in de uiterste rechtsche
groep der liberalen vindt het vrgzinnig
coocentratie-program geen algemeene
instemming.
Reeds op de vergadering der Vrg Li
beralen, waar' het program werd be
sproken, was het de heer v. Karneheek
die tegen deze zeltwegwerping en prgs-
geving der oud-liberale gedachte opkwam.
Algemeen stemrecht, Vrouwenkiesrecht,
Staatspensioneering, hoe kon zoo
vroeg bg een partg er aan denken
deze socialistische eischen te stellen.
Ja zelfs het requisitoir tegen de regeering
achtte hg „niet vrg te pleiten van over-
drgving".
Gevolg van deze principieele houding
tan mr. v. Karnebeek was dat hg „met
eerbied*, „met weemoed", ja wat al niet
meer, uit de partg gedrongen werd. De
partg wilde „vooruit"hg wou niet
»mee", welnu, dan mocht hg big ven
zitten, of liever verdwgnen, want zoo
kan hg de candidaat der concentratie
niet meer zgn.
Verder trad uit de partg prof. mr.
v. d. Vlugt, de man die gehoopt had de
vrg liberalen tot de Christelgk Histo-
rischen te doen naderen, en nu bg ver-
gdeling van zgn pogen, zgn medewerking
aan „Onze Eeuw* heeft opgezegd.
En eindelgk zag men ook den oud
minister v. Houten tegen de concentratie
protesteeren, terwgl ook dr. Bronsveld
verklaard heeft, haar zgn steun niet te
kunnen schenken.
't Is waar, het zgn er maar weinigen.
Doch achter die weinigan staan meer
deren. Een program laat zich gemakke-
lgk door afgevaardigden vaststellen, door
kiesvereenigingen desnoods bezegelen,
doch daarmee heeft men de kiezers er
nog niet altegaar voor gewonnen.
Men kan bgnageen liberaal blad in han
den nemen of men vindt er een donkere
voorspelling in over het lot dat de Rech-
terzgde in 1918 wacht, of over den
desolaten toestand, waarin dez9 zich
thans reeds bevindt.
Zoo is o.a. „Torenwachter* in zga
jongsten Haagschen Brief in de Midd.
Crt. zoo naief van te vertellen dat de
Rechtsche Kamerleden het zoo moe wor
den, en verlangend uitzien naar 1913,
om dan te kunnen worden afgelost door
de reddende engelen van Links.
Wg deL ken niet dat velen dit vertelsel
tje voor goede munt zullen aannemen.
Tenminste, laten wg, zoo ze er zgn, de
vrgzinnige Torenwachterianen mogen
waarschuwen, dat de Rechtsche Kamer
leden in 1913 hun leven zoo duur mo
gelijk zullen verkoopen en dat de Recht
sche kiezers zich zullen inspannen, bg
eerste stemming reeds, om de Rechtsche
Kamermeerderheid te behouden, en zoo
't immer kan, te versterken.
Moedeloosheid of schaapachtige lgde-
lgkheid kent men in onze kringen althans
niet.
Wg hebben wel niet zooveel geld,
verstand en invloed als de msnschen
van liDks, maar wg vermogen met iets
minder van deze drie factoren meer dan
zg. En dat voornamelgk omdat onze
leiders, onze sprekers, onze Kamerleden
niet werken voor het aardsche slgk, en
bet hun ook niet te doen is om de macht,
maar in de eerste plaats om het getui
genis voor het beginsel.
t 9
m
De politieke Kerstrede van mr. Troel
stra is tegenover de «burgerpartijen
klara wgn geweest.
Natuurlgk niet wat de blootlegging
van eigen beginsel aangaat.
Wie de consekwentie van het beginsel
der Volkssou verslnlteit, van ongeloof en
revolutie in haar diepste diepte doorziet,
gruwt van het socialisme; en zoo leep
is ook deze staatsman wel dat hg deze
consekwenties niet zien laat, vooral niet
aan de Christen-arbeiders, op wie hg en
zgn helpers nog steeds als op toekomstige
bondgenooten hopen. Ja, deden zg naar
zgn wenscb, zg keerden aan wat voor
hem smalend de reactie heet den rug
toe en lieten zieh inlgven, voorgoed,in
de sociaal-democratische gelederen.
Waarin dan de klare wgn bestaat, door
mr. Troelstra zoowel naar rechts als
naar links uitgedeeld
Hierin, dat hg de partgen van rechts
van zich gestooten heeft met al de ver
achting, waarover hg beschikt, niet om
dat zg voortbouwen op de Christelgke
grondslagen van ons volksleven, of met
God rekening wenschen te houden in
ons staatsrecht en onze staatsinrichting,
o neen dat laat deze hoogst bekwame
sociaal-democraat ter zgde. Maar omdat
zg zgn partgen van de reactie!
Daartoe moest een aanval gericht op
't kabinet en op Heemskerk, en moet dr.
Kuypar mat aan breed handgebaar van
het staatstooneel geschoven worden als
een man die geen voeling meer houdt
met hst practischa staatsleven, ja waar-
lgk het staat er 1 en daarom moet ook
de beteekenis van 1813 en van 1913 en
van de nationale feestviering en van de
grondwetsherziening, die te wachten
staan, met eeD zwarte kool worden ge-
teekend.
Maar ook de vrgzinnige concentratie
heeft heel wat op haar brood gekregen.
In een paar penseeltrekken teekeDde de
redenaar het liberalisme van 1848 tot
heden is zgn historische beteekenis.
Bg ons, zoo herinnerde hg, hebben de
liberalen in 1848 het koningschap gewild
als eeD decoratieve instellingmaar zg
hebben er een overigens ongevaarlijke in
stelling van gemaakt. En nu, zoo laat hg
er op volgen, moest de vrgzlnnlgheid
zich wel concentreeren, want dat „moois"
zal, zoo Rechts wint, uit de Grondwet
verdwgnen. En dat wil Troelatra zalf
ook niet, want, zoo voegt hg er bg,dat
is het beste wat het liberalisme gebracht
heeft. En daarom volgen de sociaal demo
craten dezen strijd met belangstelling
en zullen zg gaarne, waar 't moet, ingrij
pen, want „een aanval op het parlement
is een aa~al op onze" (let welder soci
aaldemocraten 0 machtspositie.
Dit wil nu niet zeggen dat de S. D. A. P.
hand- en spandiensten wil doen voor
het liberalisme; maar zg moeten „bg
ons te biecht komen* en zgn zg aan
de regeering gekomen dan zullen zg
„met ons rekening moeten houden".
Overigens zoo luidde het voorts
voorzichtiglgk zou het niet verstan
dig zgn bg de herstemmingen de con
centratie steeds te steunen. En dan
geen steun zonder ruil. Stemmen moet
de concentratie op ODze candidaten, zul
len wg het op de hare doenwant
verschil van meeniEg zal er onder ons
wel niet zgD, wie wg bg de herstem
mingen zullen te stemmen hebben.
Ja, ja, mr. Troelstra, dat gelooven wg
ook wel. Wg begrgpen heel goed waar
't op zal uitdraaien. En dat is maar
goed ookgg en zg hooren bg elkander.
Het is dan ook niet de strgd tusscben
reactie en behoud, zooals gg zegt, die
in 1918 zal gezien worden. De antithese
is een andere, de oude, die ook in 1905
naar voren kwam en feitelgk altgd ge-
heerscht en verdeeld heeft, de tegen
stelling die Simeon reeds in het Kerst-
kindeke zag, dat kindeke voor Hetwelk
in uw Kerstrede natuurlgk geen plaats
was: Deze wordt gezet tot een val en
opstanding veler in Israël en een teeken
dat weiersproken zal worden.
Resjid pasja zal vandaag de Turksche
tegenvoorstellen op de vredesvoorwaar
den den gedelegeerden der Balkanstaten
overhandigen. Men heeft nog niet veel
goeden moed, dat zg gunstig ontvangen
worden. Althans, de berichten uit Kon-
stantinopel, die reeds een en ander om
trent de strekking van de tegenvoor
stellen wisten mede te deelen, hebben
bg de Balkanafgevaardigden een gevoel
van verbaziDg gewekt.
Turkge schgnt in elk geval Adriano-
pel te willen behouden. De Balkanstaten
zeggen daarentegen, dat de stad reeds
zoo goed als in handen van Bulgarge
is. Da Bulgaren, ten volle bereid om
met de inneming der stad te wachten,
zullen evenwel nimmer toelaten, dat
het Turksch big ft.
Elk ernstig voorstel van dien aard zou
de vredesconferentie doen mislukken.
Het is daarom, dat met spanning het
resultaat van de verdere besprekingen
wordt afgewacht.
Fraakrijk.
De vraag, welke zaak op het oogenblik
in Frankrgk den boventoon voert, behoeft
nauwelgks antwoord, 't Is immers de pre-
sidents verkieziDg. Wie zal de grootmach
tige president worden van hetFransche
rgk?
Z|n wg juist ingelicht, dan zgn er reeds
vier officieele candidaten voor het presi
dentschap, n.l. Poinca'é, Ribot, Deschanel
en Dubost.
Ook Ribot, de oud-voorzitter van den
ministerraad, is dus van de partg. Zgn
naam werd reeds door een vriend van hem
genoemd tengevolge van besprekingen,
die hg (Ribot) enkele weken geleden met
Poincaró gebad heeft. Ribot had aan Poin-
caré gezegd, dat bg zou doen wat zgn
plicht was, zoo zgn candidatuur er een
was van vaderlandslievende en republi-
keinsche eenheid. Sedert heeft men bg
Robert sterk aangediongen, dat bg een
candidatuur aaanvaarden zou, doch Ribot
heeft zich nog niet definitief uitgelaten.
Voorloopig wil hg zich de beslissing nog
voorbehouden.
Men ziet heelemaal geen tegenstrgdig-
heid in de beide candidaturen. De Echo de
Paris althans heeft vernomen, dat de can
didatuur van Poincané die van Ribot niet
zal beletteD. Poincaré heeft telegrafisch
aan Ribot gemeld, volgens de Echo de
Paris natuurlgk, dat er geen tgd meer was
geweest overleg te plegen, maar dat zgn
candidatuur niets vgandigs tegen die van
Ribot beteekende. Volgens dit blad zou
ook Deschanel zgn candidatuur op het
congres van Versailles handhaven.
Ten slotte zal ook Dubost zgn candida
tuur stellen. Ziedaar het viertal sollici
tanten naar 't gewichtige presidentschap.
De Chinees gaat het inzien.
Dat hg een grooteD vgand heeft in
de opium. En hg is te verstandig, dan
dat hg dien vgand niet den oorlog zou
verklaren.
De Chineesche regeerirg heeft een
manifest uitgevaardigd over den stand
der opium-kwestie, waarin zg verklaart,
dat >de opium een groot kwaad is ge
weest voor ons land." In dit manifest
wordt de nadruk erop gelegd, dat het
de wenscb is van de regeering, het volk
te redden van een leven van verlagiDg.
Het staat te vreezen aldus luidt het
verder in dat manifest dat, ofschoon
het der Chineesche regeering ernst is
met haar streven tot beperking van het
opium-verbruik, het Chineesche volk de
daartoe strekkende voorschriften tracht
te ontduiken. Dientengevolge is hetnoo-
dig geworden, opnieuw een strikte na
leving van die voorschriften te bevelen.
De regeeringsbeambten hebben last ge
kregen, de reeds bestaande voorschriften
beter te doen in acht nemen en die op
krachtiger wgze ten uitvoer te doen
leggen.
In den loop der tg den is dus aan de
handhaving van de desbetreffende be
palingen veel te kort geschoten, doch
de verbruikers en de zwakken zullen er
weer aan herinnerd worden, welken
vgaDd zg in huis haalden.
De miliciens van de eerste ploeg
big vend gedeelte der lichting 1912 van
het regiment grenadiers en jagers en de
overige regimenten infanterie, worden
31 Januari in het genot van groot verlof
gesteld. Avp.
Blgkens een mededeeling in Het
Volk trekt de heer H. Sneevliet, de ge
royeerde oud-voorz. van de Ned. Ver.
van Spoor- en Tramwegpersoneel, zich
definitief uit de arbeidersbeweging terug
althans voor geruimen tgd - en gaat
hg binnenkort naar Indiö.
Mr. H. L. Brucker zal een candida
tuur voor de Tweede Kamer niet weder
aanvaarden.
Het aantal werkloozen in de dia
mantindustrie te Amsterdam is gestegen
van 3383 tot 3418.
De Eerste Kamer ving heden de be
raadslaging over de Indische Begrooting
voor 1913 aan en zal die Maandag, zoo
noodig ook Dinsdagmorgen, voortzetten.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
In den dienst.
Aan
de lotelingen van de lichting van
1913, die in de maand Januari
onder de wapenen moeten komen.
De tgd nadert, dat ge geroepeD wordt
u te oefenen in den krggsdienst.
Veel zult ge dan zieD, hooren en doen
wat u tot nu toe geheel vreemd was.
Velen zien met angst en vreeze dien
tgd naderen.
Wat tot nu toe vaD het militaire leven
gehoord werd, was niet aanmoedigend
te noemen.
Mogen wg u een goeden raad geven
Laat u dan niet afschrikken door de
geruchten, die onder ons volk de ronde
doen over allerlei verschrikkelijks en
ruwheid, waaraan ge zoudt moeten mee
doen, of... u den spot en verachting
van kameraden op den hals halen.
Die voorstelling is oDjuist.
De tgd van Üetgojieu naar een bidder
met zwoertjes spek, menageketels, model
schoenen en andere projectielen, is ge
lukkig reeds lang voorbij.
Het kazerneleven is zooals de mili
ciens dat zelf maken. De enkele vrg-
williger die er is, in vergelgkiog van
het groot aantal milltieplichtigeD, (zoo
goed als zonder uitzondering jonger in
jareD dan de miliciens) kunnen zeer
weinig invloed op den toon van het
onderlinge verkeer uitoefenen.
Laat niemand uwer zich zgn opvoeding
schamen, noch schande aandoen.
Leeft in de kazerne zooals ge dat tbui3
gewoon waart.
Wg geven u de verzekering, dat het
door alle superieuren op prgs gesteld
wordt.
Begint, vanaf het eerste oogenblik,
dat ge in de kazerne komt, uit uw wan
del te laten zien, wie ge zgt en welk
beginsel ge zgt toegedaan. Met beschei
denheid, maar toch ook zonder bleuheid.
Laat nooit het gebed na. Ge zult onder
vinden, dat dit uw krachtigste wapen is.
Leest regelmatig, op geschikte tgd-
stippen in uw Bgbel; vader of moeder
zullen 'zeker niet vergeten, dit boek u
mede te geven.
Het is wel mogelgk, dat ge eens een
schimpwoord of een minachtend lachje
van een uwer kameraden zult hooren
of zien, maar wat deert u dat? Zullen
wg, die deeere vaD Christus dragen, ons
onttrekken aan Zgne smaadheden?
Behandelt zulke personen steeds met
voorkomendheid, maar ook, bidt voor
dezulken. Zg missen nog zooveel.
Gaat ter kerke uwer geziüdtp, ver
zuimt het catechetisch onderricht niet
en bezoekt trouw het Tehuis voor Mili
tairen. Dit zg d met het gebed en het
onderzoek van Gods Woord, de middelen,
door God zelf gegeven u tot steun en
sterkte in de omgeving waar ge u in
geplaatst ziet.
In ieder garnizoen vindt ge enkele
onderofficieren, die gaarne bereid zgn u
van dienst te zgn, wanneer ge vreemd
zgt, hulp of inlichtingen noodig h6bt.
Klopt gerust bg deze onderofficieren
aan, ze zullen u niet wegzenden, maar
helpen.
In ieder garnizoen is een afdeelingof
correspondent onzer vereeniging, die
door verspreiding van Onze Gids u
tegemoet treedt.
In Onze Gids vindt ge alles wat ge
Doodig kunt hebben voor uw garnizoens
plaats.
Een volledige adreslgst van onze Ver
eeniging zou te veel plaatsruimte vra
gen. Die kunt ge vinden in de organen
van de Jongelingsbonden.
