Maandag 23 December
27e Jaargang.
M- ti
1LIERS,
QVapD,
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND,
No. 72 1912
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
5 voor
necht
MEID
«Kleiburg.
te huur of
op
n,
9 6Q
en, Cognac,
sn jongens,
elsjes,
Advocaat,
b„ is
X)t
elk per dag,
:oop
3de, eee 4de Ml.
Knecht
nsftood.©»
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. j. DE JONGE-VER WEST, te Goes
Zij, die zich met 1 Januari a. s. op
•as blad abonneeren, ontvangen het
tot dien datum gratis.
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
ïyk streven plaatsen?
Uit de Pers.
De brulklkvorsch.
PRIJS DER ADVERTENTIE
„Tegenover het beleid dezer regee
ring zie ik niets anders geplaatst dan
een roode vaan in den mist."
Staten-Generaal.
De Balkan-Oorlog.
eklante
te Kampei
kan de helft als
't pand geveg.
>n zoewel voor
ingewacht vóór
1918 bij J. M.
oerland.
maarden 1 Maart
T.
Wz., Kouiekerke,
agd:
oen, Seissingsl.
y
k bij kleine hoo-
Wed. J. MESÜ,
nd.
UUR
en een Huis
koop.
Brigdamme.
Maart a. s voor
B. NIEUWEN-
rabbendijke.
en metselen ver
bij A. FLIPSE,
eliskerke.
Haart
leer J. BRAAMSE,
e n s z a n d.
ei of vroeger
lid, Wissenkerke.
et Mei
JOBSE, Zanddijk
OT van SEN HE®-
ïuwelijk dertege®'
Mei
e.
r b o o t
ZIERIRZEB.
er 1912.
g op werkdagen h°
lagen alleen 7,30.
i dagelflks, uitgeZ0D'
5,15; op Donderdagen
werkdagen en 's
otdiesit
IBLB-ROTTEROA"'
ier 1912.
dags) van Ylissing0®
rg en van Rotterda
's Maandags dan
ags (wel 27 Dec.)
een dieD9t.
'onge-Verwest, 0°**"
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
23 Dec. 1912.
S.v.p. geen scheve voorstellingen.
Het praatje dat de antirevolutionairen
in Zaandam den he9r Duys in 1909 aan
zfjn Kamerzetel hebben geholpen wordt
door de Liberale pers, op het voetspoor
van de Christelf) k-Historischen volge
houden.
De Gostchs Courant zelfs noemt dit so
cialistisch Kamerlid den .favoriet* van de
antirevolutionairenen verwast naar een
uitspraak van den heer G. K. v. Koetsveld
die den antirevolutionairen verwflt dat
«f Duys „in de Kamer brachten."
Tegen deze onjuiste voorstelling ko
men wy op.
Het is evenmin waar dat de antirevo
lutionairen Duys in de Kamer brachten
alsdat de Christelijk Historischen in Goes
den heer De Paauw een zetel in den Raad
bezorgden.
Natuurlijk zullen wel enkele antirevo
lutionairen in Zaandam op Duys, en
esDige Christelijk Historischen in Goes op
De Paauw gestemd hebben maar dat bet
gros der a. r. kiezers in Zaandam en der
C. h. kiezers in Qoes zich aan bet advies
gehouden hebben om thuis te blijven,
achflut niet voor tegenspraak vatbaarei
mag derhalve niet gezegd worden dat
daarom Duys de favoriet der antirevolu
tionairen of De Paauw do lieveling der
cbristeljjk historischen is gebleken.
Zelfs al hadden dea neen de
antirev. in Zaandam op Duys gestemd,
dan nog is dat .favoriet" in den mond
van de vrijzinnigen al heel misplaatst.
Immers de e(jfers kunnen het uitwijzen,
dat in 1909 by de herstemmingen met
name in Pranekerbyoa alle liberalen ge
stemd hebben op den socialist Relsdingen
om den Chr. historische v. Koetsveld te
weren; dat in Den Haag alle libeiale
stemmen op den socialist Ter Laan ge
gaan z(jo om den antirevol. Krap er uit te
houdendat zoo alle liberalen in West-
Btelllngwerf Hugenholtz boven den anti
revol. Hogerzeil verkozenterwyi in
Appingedam een overgroot deel der libe
ralen op Schaper ging om den antirevol.
Zyistra te treffen.
Maar mag men nu hieruit de gevolg
trekking maken, dat deze vier socialisten
de favorieten, de lievelingen der liberalen
zjjn f
Wie de stemmencjjters by de herstem
mingen in ZuUen, Zuidhom, Winschoten,
Veendam, Rotterdam I, Rotterdam II en
Gouda nagaat, komt tot de slotsom, dat
ongeveer al de socialisten van de eerste
stemming in genoemde districten ge
stemd moeten hebben op de liberaleD
Lleftinck, Teenstra, Bos, Smidt, Goeman
Borgesius, De Klerk en v. Doorn. Zyn dit
daarom altegaar beschermelingen van de
sociaal democraten geworden
Hoe komt men er toch toe om dergeiyke
malle conclusies in de courant te zctteD
Wö voor ons biy ven er by een kiezer
die by een herstemming thuis biyft, om
dat by geen van de beide candidaten be
geert, kan niet geacht worden een dier
beide gekozen candidaten in de Kamer
gebracht hebben. Dit geldt wel wanneer
b(j op dien gekozene zou hebben gestemd.
En dit is in Zaandam door de antirevolu-
tioraiie kiezers, catuuriyk behoudens
enkele mogeiyke uitzonderingen, niet
geschied.
O
Wat is het ook weer?
WatP
Het socialistische program waarop de
vtö Liberalen het met unionisten en
democraten tegen 1913 eens geworden
(Dn.
Een concentratie-program.
Omdat het de krachten van die allen
concentreert, op één punt vereenigt.
Maar nu hebben de verdedigers van
eat program in da Kamer gezegd, als op
dat program de vryzinnigen niet aan
minstens 51 stemmen komen, dat zy dan
de regeeringszetels niet zullen bezetten
en het program niet zullen uitvoeren.
Maar zegt Schaper spottend dan
is het ook maar een conversatie-program.
Dat wil zeggen een praatprogram, een
program waarby men heel gezellig con
verseert, praatjes verkoopt, doch waarby
men niet komt tot zaken doen.
Weer anderen noemen het een con
spiratie-program. Ben program waarmee
men conspireert, dat wil zeggen sluip-
aanvallen beraamt op het Rechtsche
kabinet.
Of een consternatie-program, dat wil
zeggen een program waarmee men schrik
brengt in de Rechtsche gelederen.
Laat ons afwachten wat de kiezers er
van maken zullen.
In geen geval is 't een program waar
mee de Rechtsche partyen zullen gesla
gen worden.
Wil men dat, dan zal er nog wel een
programmetje by moeten. Minder rood,
meer groen, en zoo iets van zwart, met
een wit dasje.
Wy zullen «r alvast maar op rekenen.
Goede woerden.
Do heer B urner schreef dezer dagen
in De Nederlander een en ander aan het
adres van zyn party te weten de
Cbr. Historische Unie hetwelk, indien
het wordt opgevolgd, deze Unie en de
coalitie ten goede zal komen. Wy ont-
leenen er het volgende aan:
Het gebeurde in Ommen bevac lessen,
die slechts tot schade onzer Unie veron
achtzaamd kunnen worden.
Feit is, dunkt my, dat èn voor ons
zelf dn voor andere partyen duidelykis
geworden, dat het met onze organisatie
wat de dicipline aangaat, niet bepaald
couleur de rose is. Dat het advies van
het Hoofdbestuur zoo weinig is gevolgd
ais in Ommen geschiedde, strekt onze
Unie niet tot eer.
Geene vereeniging, van welken aard
zy ook zyn moge, kan het ten slotte
buiten discipline stellen, te minder naar
mate zy zich weer bindt, door een accoord
met andere vereenigingen aan te gaan.
Kan dan niet vertrouwd op de stiptste eer
biediging van het aangegane aGcoord,
dan wordt zulk vereenigingsleven ten
slotte een sinecure. Niet anders nu staat
het m.i. op politiek gebied. De wrange
vruchten van het schier volslagen gemis
aan discipline, worden thans gepinkt en
zullen slechte gevolgen hebbeD, indien
z|j niet leiden tot zelfcorrectie.
Ontkend kan nier, dat onze organisatie
losjes in elkaar zit. De keten bestaat uit
schakels, die onderling of niet of zeer
slecht aan elkander verbonden zyn. Het
Hoofdbestuur zoowel als de afdeelings-
besturen staan te los tegenover de leden.
Vergaderingen, waarin de leden gelegen
heid hebben met elkander kennis te ma
ken, waar men met elkander van ge
dachten wisselt, worden slechts spora
disch gehouden. Laat my b. v. wyzen
op het feit, dat de Chr. Hist. Kiesver-
eeniging in het district waartoe ik behoor
Amsterdam IX in jaren reeds geene
vergadering gehouden heeft, ja zelfs in
jaren reeds geen contributie hy deleden
int. Gevoegeiyk verfhuwt de belangsstel-
ling, ook uit het volkomen genois aan
gelegenheid om naar krachten en gaven
voor ODze beginselen te y varen en leggen
honderden, straks wellicht duizenden het
oor te luisteren naar de vleiende roep
stemmen van mannon der overzyde, die
maar al te goed onze zwakke plekken
kennen.
Er bestaat inderdaad een oorzaak voor
de lauwheid in onze kringen en de ge-
geringe ambitie tot volgzaamheid. Wat
zou ons toch anders onderscheiden van
de Roomsch Katholieke en Anti-Revolu
tionaire partyen, om nu maar by de
groepen onzer coalitie te biy ven, dan dat
zy een progam hebben,dat hen begeestert?
Onze Unie kent geen program, zooals
andere partyen dit hebben. Toch is dunkt
my het oogeblik gekomen ons zeer ern
stig de vraag voor te leggen of we thans
niet een anderen koers mosten inslaan.
Is de tyd thans niet aangebroken, in
positieven zId, onze wenschen in een
program neer te leggen Ben program,
waarvoor we in geestdrift kunnen gera
ken en dat blyken zal het cement te
zyn, waarop een hecht gebouw kan
worden opgetrokken.
We leven toch In een tyd, waarin het
stieven naar z.g. sociale wetgeving steeds
grooter en buitensporiger afmetingen
aanneemt en waarin het voor velen steeds
moeieiyker wordt, althans sctaynt te
worden, zich bulten dezen maalstroom
te houden.
Het geroep om maatregelen, ter wille
van dusgenaamde sociale rechtvaardig
heid waarby breede groepen der be
volking onsociaal worden genegeerd en
benadeeld ls zoo luid aangeheven,
dat er moed toe behoort de massa tot
bezonnenheid aan te manen. Ja zelfs is
het zoover gekomen, dat voor reactio
nair wordt uitgekreten, wie voor het.
belang der patroons tegenover de werk
lieden durft opkomen. Het gevaar, dat
ons mede bedreigt, door een zich steeds
uitbreidend ambtenarendom, moge er
eveneens tos medewerken ods kloek
tegenover het dry ven naar staatspensio-
neerin g, staatskraam vrou wenuitkeerin g
en straks staatsbegrafenisverzekering
stelling te doen nemen. Temeer, waar
da ruggegraat, zelfs van Vry-Libeialen,
steeds minder vast wordt en mettertyd
aan die zyde lelden zal tot toegeven aan
da meeste eiscben der S. D A. P. en
andere zoogenaamde arbeiders. Wat is
er tegeD, dat wy ons met een scherp
omiynd program, tegenover dit gevaar-
Do Ned. schryft ter verklaring van
mr. Lohmen's beeldspraak het volgende
Da heer Goeman Borgesius, die het niet
aangenaam scbynt te vinden als hoofd
van de brulkikvorschen op te treden, doet
zooals de liberalen vaak doen als ze met
iets niet uit den weg kunnen hy negeert
h8thy doet, alsof het, evenals de grie
ven der Christenen tegen de openbare
school, enkel in de verbeelding bestaat.
Honderden, begaven zich naar Artis, zo©
verhaalt hy, om de interessante dieren te
zien, maar.men vindt niets dan heel
gewone kikvorschen, die, (evenals vroeger
de liberale partyen, Red.) steeds met
elkaar spelen zonder elkaar te verslinden.
IndieD de geachte afgevaardigde studie
wil maken van die dieren, dan verwyzen
wy hem naar Brockhaus' Conversations-
Lexikon, waar men onder het woord
Ochsenfrosch leest: Rana mugiens, eng
bull frog, een in Amerika levende, 17 A
21 cM. lange oiyfid-urige kikmtscb,
met sterk, verklinkend stemgeluid, wes
halve hy ook brulkikvorsch genoemd
wordt. Hy verslindt insecten, kleine vis-
schen, kikvorschen en jonge zwemvogels.
De heer Lohman zal waarschyniyk aan
den hier te lande gebruikeiyken naam
de voorkeur hebben gegeten boven dien
van Ochs«nfrosche, nu hy het be°lö noo
dig had, ter kenschetsing van een toe
stand, ontstaan door de samenwerking
van het intellect der natie.
Het bedoelde dier was, jaren geleden,
in het aquarium van Artis te zien daar
werd soms aan de bezoekers de merk
waardige wyze waarop de kleinere ktk-
vorsch in den grooten verdween, zonder
vooraf te worden afgemaakt, vertoond.
Of het groote beest soms zich niet wel
eens aan zyn kleinere bloedverwanten
eene indigestie gegeten heeft, is ons niet
bekend. Het is te hopen, dat de ont
werpers van de concentratie dit punt
nauwkeurig zullen hebben onderzocht!
van 1—5 regels 50 cent, ieder» regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 1.—, Iedere egel
meer 10 cent.
IFj
wy lezen iD de „N. Z. Ct."
De roode vaan In den mist.
Na in eene uitvoerige en uitmuntende
rede, waaraan ook de tegenparty den
cyns harer bewondering niet onthoudt,
h«t beleid der regeering te hebben verde
digd en bet vryzinnige concentratiepro
gram aan een vernietigende kritiek te
hebben onderworpen, vatte de minister
van BinneDlandsch9 Zaken Vrydag j.l.
geheel zyn betoog samen in een van die
klare, kernachtige, teekenende uitdruk
kingen, waarvan hy het geheim bezit:
't Is wel oe moeite waard deze woor
den dubbel te onderstreepen en ze ver
dienen ten volle de aandacht van lederen
Nederlandschen staatsburger, die in het
waarachtig heil zyns lands belangstelt.
Duideiyk geven die woorden de politieke
toekomst aan, welke het Nederlandsche
volk tegemoet snelt, wanneer het, in
zyne meerderheid het gezond verstand
pryBgevend, in Juni 1913 de onbestemde
eD vage beloften helpt verwezeniyken
van het vryzinnig concentratieprogram,
door den heer RoodhuyzeD met den
wydschon naam van „staatsstuk* bestem
peld Algemeen Kiesrecht „pur et simple"
mee eene. Hll»raan«regeerii;g in het ver
schiet.Staatapensionneering al» eerste
stap naa- het Staatssocialisme, dat elk
particulier initiatief doodt, de peimon-
iyke vrybeid kortwiekt en eig«d ener
gie vermoordt; grondwetsherziening in
vryzinnigen geest en onder socialisti-
schen druk, waardoor de grondslagen
van den Staatgodsdienst, huisgezin en
eigendom worden ondergraven, wel, wat
zyn die concentratiebeloften der machts-
begeerecde vryzinnigheid anders dan
89D brok socialisme, ontwikkeld met
het vaal blauwe doekje van verwaterde
Thoibeckiaansche idetën, waarvoor
„«hreritfeste" aanhangers der ouae libe
rale school, een v. d. Vlugt, een Van
Karnebeek den neus ophalen
Had dit alles pakkeDder en juister
kunnen worden gezegd door onze regee-
ring dan de minister president het deed
met de woorden: Tegenover het beleid
dezer regeering zie ik niets anders ge
plaatst dan een roode vaan in den mist'
Ligt voor allen, die de regeering willen
steunen, niet uit machtssympathieën
maar uit het oogpunt van 's lands be
lang, in deze woorden niet een vinger-
wyzing voor hun gedragsiyn by den
aanstaanden stembusstryd, n.l. een aan
eengesloten opmarcheeren der coalitie
troepen tegen de armen, die de roods
vaan omhoog houdt en wier zegepraal
ons zou terugbrengen onder het oude
juk der verdrukking, waaraan het Chris-
telljk Nederland nog zoo pas is ontkomen P
ZExc Minister Heemskerk heeft het
reeds gezpgd ,na de woorden der leaders
van de coalitie, na de uitingen in de pers
heeft de regeering goede hoop, dat de coa
litie het gezonde van haar eigen leven
erkennende zal blijven bestaan
Aan de coalitie de taak het vertrouwen
der regeerirg in de Juni-maand des vol
genden jaars niet te beschamen. En het
is geen ydele „bravade" wanneet wy
hier verklaren, dat het Katholieke deel
der natie gaarne en geestdriftig die taak
aanvaard'.
Onze leiders en leidende organen, de
kl88vereen)giDgen, zullen met vreugde al
les in het werk stellen, om de kernge
zonde, goed geschoolde en strydlustige
troepen der Roomsche coalitiedivisie in
het vuur te breDgen en tegenover de
roode vaan in den mist fier te laten wap
peren de kruisbanier in den stralenden
zonneschijn.
TWEEDE KAMER.
Onze landbouwers en wie al niet
meer zullen den roomsch katholieken
afgevaardigde,den heer Fruy tier dankbaar
zyn, wanneer op de lyn Kruioingen en
Krabbendyke by wachtpost 28 een los- en
laadgelegenheid komt. Hy was het, die
zich er Zaterdag in de Kamer voor bleek
te interesseeren. Moge zyn pogingen met
succes bekroond worden.
De loslippige Duys roerde zich weer
hevig. De beschuldigingen aan het adres
van den minister lieten aan krasheid
niets te wenschen over. Het ging over
de spoorwegarbeiders, over het lezen
van de krant der Ned. Vereeniging, over
het lidmaatschap en over allerlei andere
zaken.
Minister Regout nu moest zelfs de
beschuldiging uit den mond van dezen
onpsrleraentairen afgavaardigde hooren,
als zou door zyn (des ministers) begin
selen tot gewelddaden en sabotage aan
gezet worden. En nog heel veel meer,
niet minder harteiyk en niet minder
spottend.
Van het persooniyke tot hetzakeiyke
overgaande stelde Duys een motie voor,
waarby de Kamer in aansluiting met
het rapport der Staatscommissie uit
spreekt, dat een wetteiyke regeling van
de arbeidsvoorwaarden van het tram
wegpersoneel dringend noodzakeiyk is.
De minister zal hierop niet terstond in
gaan, zoodat de behai deling dezer motie
op een nader te bepalen tydstip zal plaats
vinden.
Alvorens de minister op alle op- en
aanmerkingen ging antwoorden, deed hy
een beroep op de Kamer, aangezien hy
na al die vermoeiende en afmattende
vergaderingen niet frisch meer was. In
bat vuur van de rede, die toen volgde,
was het hem echter niet aan te zien.
Zelfs beantwoordde spreker met groots
handigheid de interrupties van onge
manierde afgevaardigden. De zaak Snee
vliet bezorgde de Kamer nog een vrooiyk
oogenblik. De minister besprak zyn op
treden als voorzitter van de Ned. Ver
eeniging.
Is dat nog een lid van de Ned. Ver.
vroeg Duys.
HU was toen voorzitter, aldus zondor
aarzelen de minister, en het beeft er niets
mee te maken, dat hy sedert zonder
scheidsgerecht door de Nederlandsche
Vereeniging aan den dyk is gezet.
Goed zooDe praktyken der roode
heeren nneten maar eens openlyk aan
de kaak gesteld worden.
De heeren Bicbon en Blum sloten de
Zaterdagmiddagvergadering De eerste
drong aan op vervroegde sluiting van de
postkantoren, op meer Zondagsrust en
in verband hiermede op instelling van
een afzonderiyk Zondagszes-el van 5 cent.
Onze anti-rev. afgevaardigde juichte het
toe, dat de minister partieels loonsverbete
ringen aanbrengt.
I Over de rosteryen zal vandaag nog
wel een hartig woordje gesproken worden.
Het is nu reeds uitgemaakt, dat op 8
JaDuari 1913 de begrooting van oorlog
zal worden iD bebandeliDg genomen. Het
was te voorzien, dat er na Kerstmis nog
veel begrootte gs werk zou zyn af te doeD.
„Maar waarom heeft men zich ook zoo
lang met de behandeling vaD de Inva
liditeitswet onledig geboudeü vraagt
de liberale Nieuwe Rotte) damsche Ort.
Ei, boe naïef! Hoe onschuldig laat ze
het voorkomen, maar intuschen '-erheugt
zy zich er riatuuriyk over, dat men
rechts by dit ontwerp zoo'n poets heeft
gebakken met de nieuwe uitvinding, de
rekmethude.
De heer Middelberg wil eind Januati
de behandeling van de Invaliditeitswet
voortzetten. Natuuriyk, wy laten ons niet
hnelemaal knechten. Tenslotte zal rechts
tocb den toon hebben aan te geven.
De vredesconferentie heeft toch voort
gang. Hoewel men over het lange talmen
en de langzame beraadslagingen niet erg
gesticht ls, vordert men toch. Hedes