No. 70 1912
Vrijdag 20 December
jaargang.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTI&N
Bij dit nummer behoort een Bplad.
UIT HET BEGROOTINGSDEBAT.
Staten-Generaal.
Gemeenteraad van Vlissingen.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. pƒ1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels ƒ1.—, iedere regel
meer 10 cent.
Zij, die zich met 1 Januari a. s. op
•ns blad abonneeren, ontvangen het
tot dien datum gratis.
In het algemeen debat by de Scaacs-
begrooting is door meer dan een spreker
van Rechts de aandacht gevestigd op
velerlei dat waardig is in broeden kring
bekend te worden.
WC hebben voornameICk het oog op
de redevoeringen van de heeren Van
Veen, Duymaer van Twist, DeSavornin
Lohman en minister Heemskerk, uit
wier ïedevoeiingen wy het een en ander
ontleenen.
Allereerst dan uit de rede van den
heer Van Veen.
I. De obstructie van Vrijzinni
gen en Socialisten.
Tegenover de beschuldiging door
de vrCzinnige pers en vrijzinnige par
tijen in de Kamer als zouden dit Kabinet
en de Recbtsche meerderheid onbekwaam
z|jn gebleken om de natie en den arbei
der de sociale wetgeving te bezorgen,
stelde de afgevaardigde van Dokkum
deze feiten
De heer Van Veen
Dit alles gaf mij aanleiding om de
Handelingen der Kamer nog eens na te
slaan en ik heb er my dan ook toe gezet
om twee t|jdvakken aan nadere beschou
wing te onderwerpen en wel de periode
van 17 September tot 29 Novembei en de
week van 12 tot 15 November jl.
De heer RoodhuizenDat is veel te
kort; u moet een geheel jaar noemen.
De heer Van Veen Ook dat zou u niet
meevallen, maar het scherpe oordeel dat
door de liberale pers is uitgesproken, is
gebaseerd op hetgeen „in laatsten tijd"
is gepasseerd en hoofdzakelijk in de week
van 12 tot 15 November en nu wensch
ik niet alleen bC deze ééne week stil te
staan, maar zelfs verder te gaan, en be
gin daarom b|j den aanvang van dit zit
tingsjaar, d m 17den September. Ik heb
b|j mCn berekening de sterkte der rech
terzyde gesteld op 58 leden. De vacature
van Ommen, bestond reeds op 17 Sep
tember en deze Is eerst 29 November door
de komst van den heer B chon geëindigd.
Ik heb ook den hesr Thomson, die in
dan Balkan is, uit de sterkte der linker
zijde gevoerd. De linkerzijde telt dus 40
leden terwijl ik by de stemmingen den
heer van Bylandt niet heb medegeteld.
Wat blijkt nu P Dat gedurende de perio
de vaD 17 September—29 November ge
middeld 4.8,8 leden der rechterzijde en 31
leden der linkerzijde de presentielijst heb
ben geteekend. Wat betreft het quorum
het leveren van de eerste 51 leden om
een aanvang mat de vergadering te kun
nen maken, is m|j gebleken dat tot de be-
noodigde 51 slechts 14.7 leden der linker
zijde behoorden, terwijl de rechterzijde
steeds de rest der leden, noodig om te be
ginnen, z|jnde 36 3, heeft moeten leveren.
Het is dus duidelijk dat de rechter
zijde het grootste deel van het quorum
heeft moeten verschaffen. Indien echter
de linkerzijde naar verhouding harer
sterkte voor het daarstellen van het
quorum de presentielCst had geteekend,
dan zouden er 21 leden der linkerzijde
op hebben moeten staan en 30 van de
rechterzijde.
De heer Hugenhoitz ergert zich over
hetgeen ik hier zeg en daarom wil ik
eens openljjk uitspreken hoe en door
wien b|jv. gewerkt is om te zorgen dat
het quorum niet bereikt is. De heer
Hugenhoitz is een dergenen, die weigerde
om de piesentielCst te teekenen, terwyi
h|j hier in de zaal was en de lyst reeds
door 50 leden geteekend was, ten einde
den Voorzitter te noodzaken de zwarte
lijst voor te lezen.
Wat nu aangaat het tjjdvak van 12 -15
November, de beruchte week, gemiddeld
waren in die wepk 52 leden der rechter
zijde en slechts 33 der linkerzijde aan
wezig.
Wat het quorum betreft, tefkenden
slecht 11 liberaten de lyst en moesten
40 leden van de rechterzijde aanwezig
zijn om de p-esentieiyst re teekenen
voor de vergadering kon aanvangen. NeeD,
Mijnheer LieftinckVeel medewerking
hebben w|j ook van u niet ontvangen.
Nu de stemmingen. In het tyd vak van
17 September—29 December waren er
35 stemmipgen, waaraan gemiddeld 42,9
leden der rechterzijde en 20.8 leden der
linkerzijde deelnamen. In die weken
namen dus gemiddeld b|j iedere stem
ming 75 pet. der leden van de rechter
zijde daaraan deel, terwijl dat slechts b|j
52 pet. van de leden der linkerzijde het
geval was, zoodat dus 48 pet. van de
leden der linkerzijde hun plicht, by
iedere stemming in dat tijdvak, ver
zuimden.
Wat het teekenen der presentielCst be
treft in de week van 12 November—15
November bleek mü dat gemiddeld per
zitting, de presentiïfryst geteekend werd
door 52 leden van rechts en door S3 leden
van links en voor het quorum leverde
de rechterzijde in die week 40 en de lin-
kerzCde slechts 11 leden; delinkerzyde
liet het dus hier ook zoo goed als geheel
op de rechterzyde aankomen.
Gemiddeld namen in die week van de
rechterzyde aan iedere stemming deel
468/* der leden en van de linkerzyde
slechts 201/2, zoodat de heer Roodhuyzen
straks niet juist heeft geciteerd, waar-
schyniyk deed hy het uit het hoofd,
zoodat wat iD de Ooeterwgker stond nog
wel eens kan biyken juist tezyn,ends
heer Hugenhoitz zyn qualiflcatie „wat
een leugenaars" zal hebben te herzien.
In die ééns week namen dus 82 pet.
van de rechterzyde aan de stemmingen
deel en slechts 51 pet. van de leden der
linkerzyde.
Hoe staat het nu met de straflyst
Deze is driemaal gelezen. Het gemid
deld getal ledan der linkerzyde, dat toen
de precentielyst geteekend had, was 14,
dat der rechterzyde 38'/a, zoodat ook
hier de linkerzyde in gebreke was, wat
zy, hoe men ook berekent, steeds ge
weest is.
Nu moet ik eeriykheidshalve een uit
zondering maken voor de sociaal-demo
craten, maar wanneer ook die cyfers nog
van de lyst der linker Kamerleden wer
den afgetrokken, geiyk ook de stemmin
gen by regeliDg van werkzaamheden,
wanneer de linkerzyde hier zeer goed op
appèl was, dan zou het den heer Rood
huyzen nog duideiyker worden, dai hy
zyn eigen vrienden in plaats van de
rechterzyde tot plichtsbetrachting had
op te wekken.
Uit al deze cyfers biykt, dat de rech
terzyde, in veigelyking van de linker,
haar taak om vergaderingen by te wo
nen en aan stemmingen deel te netnen
beter nakomt. Dat de rechterzyde niet
altyd nog talryker vertegenwoordigd was
wat natuuriyk in zekere mate voor
de linkerzyde evengoed geldt komt
doordat een gedeelte der leden hun tyd
ziet ingenomen door werkzaamheden
verbonden aan ambt, beroep en bedryf,
want onder de leden der rechterzyde
zyn vele leden die de hieraan verbonden
werkzaamheden ook gedurende de zit
tingsperiode hebben te vervulleD, zoodat
de eisch dat alien aanwpzig zyn, op zich
zelf steeds hoogst onbiliyk is.
20 Dec 1912.
Vrijzinnige actie in de Oost
Het is al sinds maande van over-
groote bekendheid dat de vryzinnigen
in onze Oost, stellig hiertoe aangezocht
door hunne geestverwanten in het moe
derland, druk bezig zyn veel geld te
verzamelen voor de vryzinnige verkie-
zingsactie ten onzent in 1913.
Zelfs van Chineezen is reeds geld in
gekomen, naar men zegt tot een groot
bedrag
Het (liberale) Soerabajasch Handelsblad
van 22 Nov. bevatte een warm geschre
ven artikel om tot nog meerdere bij
dragen aan te sporen.
De schryvers van dit manifest ver
klaren te spreken namens vele naden
kende menschen in Indië, die overtuigd
zyn dat het monsterverbond men
merkt wel, zelfs in hun woordenkeus
komen deze nadenkenden (maar het zyn
dan ook «a-denkenden een kwarteeuw
achteraan den politieken stiyd naar
Indië overbrengt en dit op den duur
voor Indië noodlottig zal worden.
Voort9 vertellen zy dat toepassing van
de leus «vrye school regel, openbare
school aanvulling" een groot gevaar voor
de vrye ontwikkeling dezer landen zou
opleveren, en dit „met alle kracht dient
te worden tegengegaan".
Vervolgens houden zy hun geestver
wanten voor dat „op het gebied van de
zending en van deD godsdienst al wat
vryzinnig is en nog menig ander na
denkende geen andere beginselen wen-
schen te zien toegepast dan die eener
liberale regeering."
Het stuk eindigt met de verzuchting
dat „als de tegenwoordige regeering aan
het bewind bl|jft, (wy) op den duur over
Indië dezelfde doDkpre wolken van gods
diensthaat en verdeeldheid zien komen
welke nu al zoolang in het moederland
onheil stichten».
Het Indisch geld, althans van deze
nadenkenden, zal na dezen oproep wel
mildeiyk vloeien. Wel zyn deze vryzin
nige gasten het meest voelende; voor
eigen financieel profyt, mannen van veel
geld verdienen als zy zyn, doch er zal
nog wel wat overschieten om daarvan
hun gouverneur-generaal en de minis
ters die de zending en den godsdienst
niet liberaal maar christeiyk wenschen
toe te passen, uit het zadel te lichten.
Laten de vrienden van „Zending en
godsdienst" het zich voor gezegd houden.
Van waar de over het geheel welwlllen- l
de ontvangst in het socialistische kamp j
van het vryzinnige concentratie-program?
Mr. G. W. 8. in Het Weekblad van Het I
Volk legt het u uit
„De concentratie is gericht tegen de
rechterzyde om de regeermacht. Kondigt
zy zichzelve ook al aan als anti-sociaal
democratisch, zy heeft geen „scbarfma-
cher"-program aangenomen, integendeel,
zy neemt in woorden de eischen der
arbeiders over".
Dit laatste is het. De heeren zeggen wel
dat het gaat tegen de sociaal democraten,
maar zy zyn in het schuitje dierzelfde
sociaal democraten door mr. Sannes
abusieveiyk «arbeiders» genoemd over
gestapt.
Oprecht is dit niet.
Wat 'n gepraat
De Staatsbegrooting komt deze week
en misschien zelfs in de eerste maand van
het volgend jaar nog niet aan een eind.
HetgeeD nog Dooit gebeurd Is.
Zoo bar wordt er gepraat.
Zelfs de replieken, die na die van den
minister van binnenlandsche zaken, kwa
men, en welke in den regel, kieschheids-
halve, zeer kort zyn, werden zeer lang
gerekt; leiders zelfs als Tydeman en
Goeman Borgesius staken lange redevoe
ringen af, als gold het een politiek debat
In perste a termyn.
Wy hebben terstond by de verwerping
van het voorstel-Middelberg, dat voort
zetting der behandeling van het Invalidi-
teitsontwerp in avondzittingen bedoelde,
geprofeteerd, dat hot zoo gaan zou.
De Staatsbegrooting zoo meenden
wy zou er toch niet voor het Kerst
reces dooi komen.
En zoo loopt men nu zoowel deze als
het Invaliditeitsontwerp mis.
De «arbeiders", met wier belangen de
vryzinnigheid zoo schermt, dienen dit
wèl te onthouden.
TWEEDE KAMER.
Een klein voorproefje van de Hande
lingen van gistermorgen heeft men reeds
onder Telegrammen gehad. Veel zullen
wy er niet aaD toevoegen. De twee voor
naamste dingen uit het debat over de
tractementen der belastingcommiezen
waren wel de afschaffing van de emo
lumenten en instelling va" den raDg
\an assistent by de directe belastingen,
invoerrechten enaccyozen. De heer Pas
stoors (r. k) had de salarisverhoogingen
toegejuicht, benevens de afschaffing van
de emolumenten. Over deze hoofdzaken
bleek aanstonds eenstemmigheid onder
leden van verschillende kleur te heer-
schen. De heer Ter Laan (s.d.a-p.) sloot
zich in menig opzicht by de rede van
den heer Passtoors aan en ook de heer
Heemskerk betuigde zyn instemming.
Hoewel hy niet bepaald tegen emolu
menten is, meent by toch, dat de mi
nister een goede oplossiDg aan de hand
gedaan heeft.
Da Meester en Smeenge gaan even
eens met den minister meeHelsdingen
en Ketelaar echter zyn in de costramine.
Ter Laan cum suis wilden den Dieuwen
rang niet aanvaarden. Vandaar de motie,
die echter met groote meerderheid de laan
uit ging. Zonder hoofdeiyke stemming
werd het wetsontwerp daarop aange
nomen. Den minister van financiën werd
de kroon op zyn arbeid gezet. Een woord
van lof aan den heer^Kolkman voorz|jn
goede oplossing in deze is hier niet
misplaatst.
Op het stuk van Financiën was de
Kamer nog lang Diet uitgepraat. De mi
nister had heel wat wenschen aan te
hooren. O. a. werd door meer dan een
opheffing voor de ryksveergelden bepleit.
Eerst door den heer Duynstee (r. k
dan door den heer Van der Molen (a r
die in elk geval herziening eischt.
De meest verschillende plaatseiyke
belangen weiden bepleit. Vermelden we
nog een motie van den Unie-liberalen
afgevaardigde Dolk en 5 andere heeren
De Kamer, overwegende, dat het be
houd der duinen aan de zeekust moet
geacht worden een zaak van ryksbelang
te zyn, Doodigt de regeering uit, een
onderzoek in te stellen omtrent de vraag
of het wen8Cheiyk is door algemeene
wettelyke bepalingen het behoud der
duinen te verzekeren.
Dit naar aanleiding van de gedurige
afgraving van de duinen tusschen Kat-
wyk en No"rdwyk.
De heer Fruytier (r. k.) achtte een ver
bod van vreemde munt in de grensge
meenten wenscheiyk, doch alleen uit
voerbaar wanneer daar voldoende Ne-
derlandsche munt in omloop is gebracht.
Hy verzoekt dus den minister daarvoor
allereerst te zorgen, alvorens een abso
luut verbod wordt uitgevaardigd. Spr.
hield voorts tegenover de regeering vol,
dat de visschers op de Schelde en
Zeeuwsche stroomen door den Septem-
berstoim van 1911 groote schade hebben
geleden, die hun aanspraak geeft op
vry8telling van pacht. Niet slechts be
langhebbenden hebben die schade ge
constateerd, maar ook de opzieners op
de Schelde en Zeeuwsche stroomeD, dus
de eigen ambtenaren van den minister.
De heer Vorsterman van Oyen (v. d.)
sloot zich by dit betoog aan.
Overigens ni6t veel van belang.
In de huïenmiddag gehouden verga
dering van den gemeenteraad van VF's-
singen, werd mededeeling gedaan van
een dankbetuiging van het bestuur der
openbare leeszaal en bibliotheek voor
het opslaan van het gebouw der voor
malige nutsbewaarschool en het toekeD-
nen van een subsidie van f 150.
Overgelegd werden de verschillende
adressen pro en contra wetteiyk gere
gelde winkelsluiting,
Een verzoek van de Woningbouwver-
eenieing „Qemeenschappeiyk Belang om
41772 M8. gemeentegrond tegen f3 per
M8. te mogen koopen, teneinde daarop
50 arbeiders woniDgen te bouweü.
Een voorstel van B. en W. om naar
aanleidiDg van een desbetreffend verzoek
van den VlissiDgschen Bestuurdersbond,
het minimumloon voor door de gemeente
aanbestede werken met 3 cents per uur
te verhoogen en dit te bepalen als volgt
voor metselaars, timmerlieden, stuca-
doors, loodgieters, smeden of straatma
kers op 23 cents, witters op 20, grond
werkers op 18, opperlieden op 18, sjou
wers op 17 cents. Voorts het loon van
steenhouwers cp 25 cent en van fitters
op 23 cents te bepalen.
Wat den arbeidsduur betreft komt het
B. en W. wenscheiyk voor om een werk
dag van 10 uur in de bestekken op te
nemen, deze geldt ook voor de werken,
die de gemeente in eigen beheer uitvoert.
Voorts stellen B. en W. voor de bepa
ling, dat werklieden beneden 14 jaar,
tiet op het werk worden toegelaten, in
dier voege te wyzigen, dat in plaats van
14 jaar worde gelezen 10 jaar.
Een tweede verzoek vod den Bestuur
dersbond gold om in de bestekken op te
nemen eeu verbod tot uitsluiting van
de artikelen 1638c en d van bet Burger-
ïyk Wetboek door den aannemer van de
by hem in dienst zynde werklieden.
B en W. stellen voor een besluit in
dien geest te nemen, en daarin te ora-
schiyven wat de werkgever tegenover
zyn werklieden verplicht is; en in de
bestekken een verrekensom op te nemen,
waardoor het risico der eventueel te
ïyden schade op de gemeente overgaat.
Aan den heer A. C. Abrahamse werd
eervol ontslag verleend als ondeiwyzer
aan school D, zulks wegens zyoe benoe
ming tot onderwyzer met verplichte akte
Eogelsch aan school C.
Overgegaan werd vervolgens tot het
doen van verschillende benoemingen.
Ten eerste van 7 leden eenei commis
sie van onderzoek naar de administratie
van het grondbedryf. De namen der ge
kozenen melden wy in ons volgend num
mer.
Tot leden van de commissie van toe
zicht op het lager onderwys werden her
benoemd de heeren P. G W. van der Aa,
A. van de 8ande en A. Kloekemet wie
respecti=>oeiyk waren aanbevolen de hee
ren W. P EielmaD, K. Jasperse en M.
F. Gold en berg.
Tot lid van het algemeen Armbestuur
werd herbenoemd de heer J. Loois Az.,
met wien was aanbevolen de heer J. O.
Auer.
Tot regenten over het gasthuis werden
herbenoemd de heer M. J. Verhorst en
mevrouw C. P. LiDdsmatvan Halm;
mede aanbevolen de heer R. G. van
Nieuwkuyk en mejuffrouw J. Peters.
Tot iegentes van het Burger Weeshuis
werd herbenoemd roevrouw De Ruyter
De Vpy Mestdagh en tot regent den heer
P. I. Morher, mede aanbevolen mevrouw
A Buy ver—Bom en de heer J. C. Paap.
Tenslotte herbenoemd tot lid der com
missie voor de Zeemans- en Visschere-
beurs de heer W. N. Rottier.
Behandeld werden eeD groot aantal
voorstellen en wel ten eerste dat tot
wederopbouw van de spits van den St.
Jacobstoren. Dit voorstel is reeds gepu
bliceerd, rest ons alleen mede te deelen,
dat twee leden der commissie van fabri
cage 7,yn tegen het gebnrk van beton,
één lid behoudt zich zyn stem voor.
De commissie van de finac tién is ver
deeld in haar adviesde meerderheid is
tegen het voorstel van B. en W., dt
minderheid is er voor.
