Zaterdag 14 December
sliouders!
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 65 1912
eHRISTELIJK-
HISTORISCH
]dol
intiën.
pmeerde Kerk te Goes.
[erstfeest 'n armen
zijn gezin met
srtjes wèl doen en
iren van onze Zon
en, zendt dan Uwe
ondergeteekenden
op de strook van
Ldv. „De Zeeuw",
gaven in dit blad
alchersche
ibakkerij,
SLUMS' Vee
per kist tl 50 K.G.
rersch door mij ge-
met een bestuurs-
bouwtentoonstelling
/AN SLUIJS.
GEVRAAGD
>dbakkerij,
velke plaats. Adres
SMITS, Middelburg.
paard te koopi
n Hand knecht
erke Trekhond
koop
nenmeisje
ijk IEMAND voor
;ons.
Antiseptische
nawerking-.
6 a 7 uur
Zeeraanqename
smaak!
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTI&N
10 en Fijne
ïkaartjes
Staten-Generaal.
Vóór-Tarief wet-Comité.
Binnenland.
s en erf aan da
houden.
de landbouwver-
12 December
van 277600 Kilo'
ileverd 21 biljet,
er Zeeuwsche Voe-
ïdel te Middelbur»
kilo gegund.
scember 1912.
Ds. R J. v. d. Veen
Leeskerk.
Ds. R. J. v. d.Veen.
A. E. MARTINI,
Hengelo (Geld.)
JEN Stbano
te Gorinchem, y|
3TRA, Penn. te
urhuisterveen (Fr,)
angelist-Godsd. On-
veensterheide (Fr.).
ibevelend,
j, Middelburg.
nog openstaan van
>dagen wordt op de
m de Heeren POLAK
crediet verleend.
Notaris HIOOLEN.
CORNELISSE,
Serooskerke.
5, Noord weg S 213,
IEBEE5E ochtmak
>ruari of Mei
ks m
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, leder; regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 1.iedere tegel
meer 10 cent.
ïSEi
Jcnge-Varwest
Gofit
Zij, die zich met 1 Januari a. s. op
•ns blad abonneeren, ontvangen het
tot dien datum gratis.
14 Dec. 1912.
Boven alles neutraal.
Een teekenend staaltje is weder aan
het licht gekomen van een consequent
doorgevoerde neutraliteit. Voor de zoo-
veelste maal wordt hiermede het bew(Js
geleverd, hoe Christenen in een //neu
trale" Vereeniging onwillekeurig in de
engte gedreven worden, en hoe zjj zich
in zoo'n oogenschflnlflk op ruime begin
selen gegronde organisatie, doch inder
daad een beperkte overtuiging toelatende,
nimmer thuis kunnen gevoelen.
Wat toch is het geval i
Op de algemeene vergadering van de
Ned. Onderwijzers Propaganda-Club (voor
drankbestrijding nota bene) maakte de
voorzitter melding van den bloei der
club en bezigde daarbij de uitdrukking:
God zij dank
Dat was velen te erg. Dat kwam niet
te pas in een Vereeniging, die hare deuren
voor iedereen openstelt. Een van de aan
wezigen, die meent zetr veel leden achter
zich te hebben, heeft er aanstoot aan
genomen en in het cluborgaan sommeert
hij nu den voorzitter mede te deelen,
welke waarde hij aan die woordeD hecht.
De voorzitter wordt dus ter verantwoor
ding geroepen, omdat b(j den moed had
in een „neutrale" vereeniging Gods naam
aan te roepen. Moge zijn hart met dank
vervuld z(]nf ja, moge het overvloeiende
z(jn van dank, hij moet dien inhouden
of.... den menschen soms brengen?
Wanneer h(j er werkelijk eenige waar
de aan hecht en dat zal hij natuurlek
standvastig erkennen dan zal de man
van de vrfle gedachte „zich genoodzaakt
zien uit de club te treden.*
De „neutraliteit" eischt het.'
flooren w(j wel aan dat soort „neu
trale® zijde?
TWEEDE KAMER.
Het was gisteren bijna één ministrieele
rede, waarop de Kamer vergast werd.
Thans was het minister Heemskerk, die
de leden langen t|jd boeide met zijn
goed gestyleerd antwoord. Hjj had heel
wat te verwerken gehad, dat laat zich
denken. Da voornaamste zaken zullen
w(j releveeren, opdat men over een en
ander kunne oordeelen.
Allereerst wees de minister er op, dat
de critiek op het ontwerp tot verstrek
king vaD grond aan landarbeiders on
billijk is. De arbeiders mogen natuurlijk
den grond Diet hebben en de uitwonen
de eigenaars niet. AlthaDs volgens den
heer Helsdingen. Welnu, dat is de zuiver
sociaal-democratische leer, dat de grond
aan de gemeenschap, aan de overheid
moet komen.
Hoe zullen wij ooit den socialist kun
nen bevredigen
De Zondagskwestie is gister reeds ge
noemd. Geduld slechts, en de regeering
zal meteen voorstel tot wijziging komen,
't Is waar, we zien deze Christelijke wet
bij uitnemendheid reeds lang tegemoet,
doch kan men van de tegeeiiDgf nog
meer eiscben.
Ook omtrent de kustdefensie de
regeering verdiende het verwijt niet, dat
ZU de doode weermiddelen liet voorgaan
wordt op zachtere beoordeeling aan
gedrongen.
Spreker kwam na de militaire bonden
tot de gemeentefiaanciön, waarop hjj
scherpe verwijten had moeten hooren,
zbó Bcherp, dat hjj zich in levendigen
stijl een interruptie liet ontvaüeD, waar
oor hij den voorzitter, hoog waardee-
tende diens streven tot handhaving van
den goeden toon, zün verontschuldigin-
8en aanbood.
9e heer Heemskerk werd weer heftig.
Met klem betoogt h(j, dat het niet waar
is, dat hij in z(jn nota het stelsel der
Staatscommissie heeft bestredeD. De
Staatscommissie biacht immers een
blanco advies met betrekking totdeuit-
keering aan de gemeenteD. Ja, men
klaagt maar, men blijft maar klagen,
dat er geen voorstellen van de regeering
komen. De heer Patijn wilde zelfs een
handje helpen met zijn wintertoeslag.
Doch beseft men wel, dat de toestand
van 'srijks financiën zorg eischt? Het
ligt heusch niet aan den minister van
fiaanciön; die komt volstrekt niet in
kracht te kort.
De minister kwam ten slotte tot het
algemeene regeerlngsbeleid. We hebben
het reeds gezien, hoe de oppositie het
oogenblik gekomen achtte om de balans
op te maken.
Maar, vroeg minister Heemskerk zich
af, zijn de leden der oppositie wel aange
wezen om een balans op te maken, waar
op men kan afgaan Welk koopman laat
zjjn balans opmaken door iemand,die zijn
buis ten val wil brengen? Zeer terecht
gevraagd, de vrijzinnige heeren zjjn inder
daad onbevoegd. De heeren Middelberg,
Lohman en Nolens en ook de heeren Van
Twist, Van Veen en Brummelkamp, dezen
hebben als bevoegden de balans der Ka
mer opgemaakt. B(( allen van rechts be
stond de blijkbare wensch om de coalitie
te behouden en wonden zoodieerz(jn
te heelen.
De moeilijkheden, waarmede het kabi
net te doen had, we hebben ze te vaak
vermeld, dan dat wij ze hier alle zouden
herhalen. De vertraging is voornamelijk
te wjjten aan links. De linkerzijde draagt
die schuld nogvoor de enkele chronolo
gische fouten - ter goeder trouw gemaakt
is reeds lang excuus gevraagd. Weg
met het absenteïsme De rechterzijde zal
er als oppositie nimmer geen gebruik van
maken, want het is nu eenmaal geen hou
ding voor „the most loyal opposition".
De minister werd geestig en het werkte
niet weinig aanstekelijk. De dikwijls zoo
echt naïeve, doch immer ernstig gemeen
de uitspraken brachten zoo nu en dan de
lachspieren eens in beweging. Het was
een genot den fleren spreker te hooren.
Helaas, hij vergat zfin auditorium, zoo
dat hij enkele burgermenschjes te hoog
ging. In het vuur zijner rede waren
uitdrukkingen als suaviter in modo, for-
titer in re en Iliacos intra muros pecca-
tur et extra schering en inslag.
Daar viel de heer Schaper plotseling
in: Wat spreekt u veel Latijn in dit
Nederlandsche parlement.
De Latijnen en Grieken konden het
zoo schilderachtig uitdrukken. (Gelach.)
Toch heb ik altijd het gevoel, dat ik
er tusscnen genomen word. (Gelach.)
Arme Schaper, h(j is bang, dat de
Min. hem verkoopen zal, terwijl hij er
bjj is. Doch de heer Heemskerk wil zich
dan nog wel tot de Hollandsche taal
beperken.
Vele bezwaren tegen het kabinet wer
den door den ministei weerlegd. Ook de
verwijten inzake de professorsbenoemin
gen. H(j aanvaardt volstrekt niet het
stelsel, dat de geheele theologische facul
teit te Utrecht gereformeerd wil maken.
De onpartijdigheid dezer regeering bjj
benoemingen zij boven allen twijfel ver
heven.
Wat de dwangverzekering aangaat,
aldus de heer Heemskerk, als men vol
komen individceele vrijheid wil van con-
tracteereD, dan moet men er inderdaad
tegen zijn. Maar vraag en aanbod zijn
egoïstischde maatschappij is te inge
wikkeld. En nu moet wel de christelijke
overheid de grondslagen der maatschai-
p(j beschermen, maar zij kan dit niet
anders doen dan door algemeene voor
schriften voor verschillende bevolkings
groepen; algemeene voorschriften, die
beoogen het familieleven in stand te
houden. Door die algemeene voorschrif
ten wordt do maatschappij versterkt en
de vrijheid van persoon en gezin ge
waarborgd.
Dit is in overeenstemming met de
christelijke beginselen en was nooit in
strijd met de vrijzinnige beginselen. De
regeering, die het geluk had, een be
kwaam, ijverig en energiek man als
Talma ln zfjo midden te hebben, kan
Diet in de neutrale zöne bljjven, omdat
hij de man is, die door elk volk erkend
zou worden als een kracht ter bevorde
ring van den socialen vrede 1 Maar rond
en tegen hem is de concentratie.'
De behandeling van een amendement
van den heer De Beaufort, strekkende
om de vacatiegelden voor de leden van
den mjjnraad niet te verhoogen, kwam
deze rede onderbreken. Na aanneming
echter zette de heer Talma z(Jn beschou
wingen weer voort, om de aantijgingen
in het concentratie-program te bestrij
den. Die bestrijding was niet zoo moei
lijk. Immers, dat de regeering zich „al
scherper tegen de vrijzinnige beginselen"
had gekeerd „welke sedert 1848 ons
staatsleven beheerschen," het moet ont
kend worden. Dat er „een reactie* zou zijn
ingeleid „tegen de beginselen van vrijheid
en rechteü, die aan onze staatsinstellingen
ten grondslag liggen," het moet betwist
wordeD, want integendeel, het waren
juist de rechtscho partijsD, die voor vrij
heid en recht waren opgekomeD, voor
namelijk gebleken uit den schoolstrijd.
Begunstiging van bepaalde kerkelijke
richtingen had niet plaats. Eu zoo kan
men doorgaan.
Belangrijk waren eindelijk 's ministers
mededeelingen over de Grondswetsher-
zieoing.
De regeering meent voor het kiesrecht
een oplossing gevonden te hebben, waar
bij, in overeenstemming met de begin
selen der rechterzijde, geleidelijk alle ge
ledingen van het volk tot de stembus
worden toegelaten. Z|j wenscht evenre
dige vertegenwoordiging in te voeren.
In de machtsverhouding van de Kroon
wil de regeering geen w(jzigiDg brengeD,
doch alleen duidelijker in de Grondwet
de bestaande verhoudingen uitdrukken.
De ongelijkheid op onderwijsgebied zal
worden weggenomen. Reeds binnen eeni
ge weken zal waarschijnlijk de Grond-
wets-herziening ingediend kunnen wor
den.
Minister Kolkman, de man van de
geldmiddelen, beantwoordde hierop ver
schillende sprekers Grieven tegen het
Recht8cbe ministerie worden ook door
hem weerLgd.
In de avondvergadering was de af-
deeling Visscherjj aan de orde. De heeren
Duymaer van Twist, Hugenholtz, 8eheu-
ler, de Jong (Hoora), Ankerman, de
Meester, Rutgere, van Belandt, Ooster-
baan en Van Asch van Wjjck van
allerlei kleur en richting dus - hadden
hierbij een motie voorgesteld, om den
aanvoer van nest, anders dan voor aas,
te verbieden. Da heer Hugenholtz (s. d.
a. p.) besprak de handhaving van de
Vissch8rijwet, de heer Ankerman (c. h.)
wees er op, dat de haringvisscherij op
de Noordzee door de trawier-visscherjj
achteruitgaat. Verder maakte de motie
het onderwerp van vele betoogen uit.
Maandagavond zal er over gestemd wor
den. Dutls wilde er eerst niet aan, doch
i zakte spoedig b(j. Onze voorzitter blijft
nog steeds den toon aangeven.
Na eenige minder belangrijke aange
legenheden werd de vergadering ver-
daagd tot Maandagavond.
(Ingezonden).
L. S.
De tegenstanders van eene herziening
van ons Tarief in meer beschermenden
zin hebben gedurende de laatste maan
den een levendige propaganda gevoerd.
Voor den vrijhandelis de leuze.
Van de talrijke voorstanders van een
Taripf, dat aan onze eigen nijverheid
eenigen steun verleent, hoorde het
groote publiek minder. Een deel der pers
nam zelfs van huane geschriften geen
notitie. Zwak staat hun zaak echter
allerminstIntegendeelZQ gevoelen
zich sterk in de overtuiging, dat eene
wijziging van onze handelspolitiek, als
door hen aanbevolen, de welvaart van
heel het volk zal verhoogen. En z(j ge-
looveo, dat alle agitatie voor den
„vrijhandel* ten sp(jt in breeden kring
toch de meening veld wint, dat meerdere
bescherming van onze nationale nijver
heid ten zeerste gawenscht is. Maar toch
behoort er naar gestreefd te wordeD, die
overtuiging al meer te makeD tot het
gemeengoed van alle kringen des volks.
De vraag, of ons vaderland in de
huidige omstandigheden zijn industrie
mede door een matig beschermend recht
tot breeders ontplooiing moet trachten
te brengen, is niet een vraag van partij
politiek in den engen zin. Z(j raakt een
economische quaestie, die men zonder
partijdige vooringenomenheid onder de
oogen behoort te zien.
In alle Staten van Europa Engeland
en Nederland uitgezonderd werd reeds
lang door de regeeringen erkend, dat
beschermende rechten de voortbren
gingskracht der eigen nijverheid ver
hoogen. Ook in andere werelcideelen
houat men waarlijk niet aan de vijj-
handelsleuze vastEn men moet wel
ziende blind z|jn om Diet te ontdekken,
dat de n(jverheidsbescherming in de
landen om ons heen het zeer gelukkige
gevolg heeft gehad dat de voortbrenging
en da daarmede gepaard gaande welvaart,
belangrijk zijn toegenomen.
Ons Nedenanasche Volk mag zich ver
heugen in een gelukkigen groeiNieuwe
bestaansmogelijkheden moeten daarom
gezocht. In den handel is voor allen zeker
gepn plaats. Het abnormaal groot aantal
kleine winkeliers wflst nu rpeds op over
lading. Ia de locale ambachtsbedrijven
moet eveneens een te vee) worden gec.on
stateerd. Ook in het landbouwbedrijf
kan de bevolkingsaanwas geen behoorlijk
emplooi vinden. Wel doet de intensieve
cultuur de behoefte aan werkkrachten
toeDemeD, maar de machines en allerlei
krachtwerktuigen zullen aan den anderen
kant weer tot relatieve vermiDderiDg van
het aantal arbeider in het landbouwbedrijf
leiden. Velen moeten daarom al meer in
de industrie esn middel van bestaan zoe
ken. Daarin ligt de toekomst voor een
belangrijk deel des volks.
Maar onze nijverheid van zoo groot
belaDg voor de natioDale welvaart
wordt in hare ontwikkeling belemmerd.
W(j, zoo allergunstigst gelegen opeen der
uitgezochte plekjes in het Noord-Westen
van Europa, z|jn op industrieel gebied bjj
lange na niet zoo sterk vooruitgegaan als
aDdere landen. Zonder twijfel valt er ten
onzent in de laatste jaren op eenige ver-
hooging van industrieele kracht te w(jzen.
Diep ellendig zou zeker ODze economische
toestand zjjD, indien dit niet het geval
ware. De hoog-coDjunctuur, waarover
m8n zich thans nog in de moderne in
dustrielanden mag verheugen, heeft ook
voor onze nijverheid goede gevolgen.
Maar hoelang zal deze toestand nog voort
duren? Daarbjj kan de gunstige werkiDg
reeds van de wflziging van ons Tarief in
1895, die feitelijk neerkwam op hec ver-
leenen van eenige meerdere bescherming
aan verschillende industrieën, niet geloo
chend worden. Maar de vergelding met
den industrieelen vooruitgang in andere
landen valt stellig in ons nadeel uit
Vele industrnë't inden zeer onner den
druk der buitenlandsche concurrentie.
Z|j vinneD in nee binnenland geen vol
doenden afzet voor hun producten en
missen zoo den noodigen ruggesteun,
om zich tot export-nijverheid te kunnen
ontwikkelen. Nieuwe industrieën kun
nen niet tot de breede ontplooiing
komen. Er is hier eene arbeidersbevol
king, voor n(j verhei dsarbeid zeer ge
schikt, maar het productievermogen van
ons volk werdfc stellig niet ten volle be
nut. Dit bl|jkt trouwens reeds uit het
enkele feit, dat jaarlijks vele tiendui
zenden Nederlandsche arbeiders in den
vreemde werk en brood gaan zoeken.
Welk een kapitaal aan werkkracht gaat
zoo voor onze natie verloren 1
Eene doelmatige bescherming zal, blij
kens de ervariDg in Duitschland en elders,
voor de nijverheidsontwikkeling gunstige
gevolgen hebben.Méér industrie beteekent
verruiming van arbeidsgelegenheid, min
der werkloosheid, geregelder en ruimer
inkomsten van den arbeider, in één woord
dus: vermeederlng van volkswelvaart.
De middenstand, de winkeliers met name
heupen het allergrootste belang bij een
koopkrachtige massa Handel en ver
keer zullen van den industrieelen bloei
de gunstige gevolgen ondervinden. Pro
ductieve arbeid Is de hoofdbron Im
mers van aller bestaan.
Veel Nederiandsch kapitaal wordt thans
in den vreemde belegd, niet zelden in
zeer gewaagde speculaties. Maar ver
hoogt men de kans op welslagen voor
de Nederlandsche industrie en dat
doet men ongetwijfeld door een ratio-
neele bescherming dan zal het kapi
taal hier belegging zoekeD.
Ook de boerenstand heeft b|j een
koopkrachtige industrieels bevolking, b|J
een goede binnenlandsche markt, b|j
ruime gelegenheid in de omgeving voor
den verkoop van nevenproducten een
Diet te onderschatten belang.
Vóór meerdere bescherming van
onze nijverheid worde daarom met
alle kracht het pleit gevoerd!
Er is thans een Comité gevormd, dat
met alle geoorloolde middelen voor de
totstandkoming van eene herziening van
het Tarief in meer beschermenden geest,
ijveren wil.
Wie met dit streven instemt, sluite
zich bij het Comité aan.jMar. nen vaD ver
schillende staatkundige beginselen kun
nen h er samenwerken tot bereiking van
dit e<-ne groote doel: de verhooging van
onze volkswelvaart door meerdere nij
verheidsontwikkeling, waartoe bescher
ming leiden zal.
Personen, Firma's, Naamlooze Ven
nootschappen, Middenstands en Arbei
dersorganisaties, die het Comité op de een
of andere w|jze steunen willen, kunnen
zich wenden tot een der leden van onder
staand bestuui of tot her Secretariaat:
Schoolstraat 22, 's-Gravenhage.
Het Bestuur van het Vóór-Tariefwet-
Comité: H. W. E. Struve, Laan v. Meer-
dervoort 296, 's Gravenhagn, Voorzitter,
J. B v. Bork, Gilze Rijen, 2e Voorzitter,
H. M. J. Blomjous, Tilburg, Secretaris,
P. Leeuwenberg, Overtoom 271, Amster
dam, Penningmeester, L. Baron v. Voorat
tot Voorst, Twello, R Meima, Sneek, bei
den Bestuursleden.
's-Gravenhage, December 1912.
Er is een nieuw weekblad opgericht
„Land en Volk" h8t noemt zich natio-
naal-democratisch. Het is tegen de vrij
zinnige concentratie, waarbij de vr|j-
I z'nnig-democraten en de vr|j-Liberalen
door de Liberale Unie-groep z|jn opge
slokt. Een roeeuing waarvoor bet blad
instemming vraagt door het zenden van
kaartjes. De redactie ontving er al 223,
onder welke 40 A 60 van Vrijzinnig-
democraten voorts van een bekend ex-
Christel(jk Historicus, een antirevolu
tionair Statenblad,een unie-Liberaal, een
lid der S. D. A. P., en eenige Katholieke
vrjjhandelaars
Raadsverkiezing Rotterdam IV. Ge
kozen is gisteren de liberale candidaat,
de heer J. Verheul Dzn., met 4103 stem-
tegen 3050 stemmeD, uitgebracht op den
aDti-revolutionairen candidaat, dsn heer
G. H. Kieviet.
