No. 61 1912
Dinsdag 10 Deeember
27e Jaargf&r
NIEDWSBLAD
VOOR ZEELAND.
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
Uit de Pers.
Staten-Generaal.
De Balkan-Oorlog.
Binnenland.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIiSN
Zij, die zich met 1 Januari a. s. op
•ns blad abonneeren, ontvangen het
tot dien datum gratis.
Nog eens Ommen.
TWEEDE KAMER.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1.25
Enkele nummers. 0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel
meer 10 cent.
PP** De opgaaf van den spoordienst
komt in dit nommer voor op de gebrui
kelijke plaats.
Onder dit opschrift lezen wij (zegt De
Rotterdammer5 in de [Overijsselaar het
volg inde:
Er zjjD van Christeiyk-flistoriscbe z(Jde
b(J de plaatsgehad hebbende verkiezing
verschillende fouten begaan. In één
organisatie vereenigd, deed deze en gene
alsof by geheel vrJJ en alleen stond.
VrlJbuiteratactiek won het nu en dan van
den strjjd in onderling verband. Men
giDg op zjjn eigen houtje te werk, zon
der er zelfs om te denken dat men
daardoor eigen vrienden ontstemde. In
één woord, sommigen verooloofden zich
vrijheden, die men zich in een organi
satie nu eenmaal niet veroorloven mag.
En dit geldt niet slechts een politieke
organisatie, maar elke andere. Een pre
dikant mag geen beroep bekonkelen
buiten zQn kerkeraad om; evenmin een
president of secretaris van een kiesver-
eeniglng een candidatuur buiten z|Jn
organisatie.
In dit opzicht nu heeft men gefaald.
De (jver van den heer Van Dorland
is bekend. Vurige mannen, als hij is,
heeft iedere partij noodig. Ieder weet
ook dat juist zulke temperamenten in
eiken strijd wel eens over de strerp gaan
en elk is dan ook geneigd veel door de
vingers te zien wat in overmatigen
IJver door de zoodanigen wordt gedaan.
Maar toch kan niet alles door den beugel.
En zoo ook niet alles wat thans de
ijverige secretaris van het districtscomité
deed.
Zoo keur ik beslist af, dat de heer Van
Dorland op eigen gelegenheid, zonder dat
in het district nog eenig officieel overleg
had plaats gehad, aan een paar personen
in onze Unie heeft geschreven hem can-
didaten te willen opgeven voor de Kamer
vacature. Die daad was in elk opzicht
buiten de orde. Eerst toch had de districts
organisatie, in overleg met het provin
ciaal bestuur, over de alles beheerschende
vraag moeten zjjn geraadpleegd of men
een eigen candidaat zou stellen ja dan
neen, en indien men aarzelde, had het
advies van bet hoofdbestuur kunnen ge
vraagd zijn.
Maar zonder meer te doen alsof dit
alles een uitgemaakte zaak was en aan
individueele personen nameD van can-
didaten te vragen, is eene onvergefelijke
miskenning van het verband, dat op wet
en reglement steunt. Als zoo iets regel
werd, zou men het best doen de Unie
maar te ontbinden.
Daarbij komt nog iets. Het Bestuur
der Chr.-Hist. Kiesvereeniging heeft eene
motie opgesteld en gepubliceerd, waarbij
het verklaarde zich los te gevoelen van
het Provinciaal Bestuur.
Ieder gevoelt dat dit een zuiver revo-
tlonaire daad is. Een van beide óf men
treedt uit de bestaande organisatie uit
öf men onderwerpt zich aanhaar. Geen
van twee deed echter de kiesvereeniging
te NQverdal. Ze bleef in de Unie, maar
tevens verklaarde zjj zich los te gevoelen
van het wettelijk verband, waarin de
Unie haar tot het Provinciaal Bestuur
heeft geplaatst.
Verbeeld u dat een kerkeraad een
motie aannam, waarbij b|j verklaarde
zich los te gevoelen van het Classicaal
bestuurDit raakt immers kant noch wal.
En eindelijk vraag ik ieder in onze
Unie of de wijze waarop onze organisatie
in Ommen propaganda voor haren can
didaat maakte, kan worden goedgekeurd
De heer Van Dorland beval in zijne
kwaliteit van secretaris van h8t Districts
comité den candidaat aan als „anti-
coalitieman" en de candidaat verklaarde
zelf in het openbaar, dat h|j vóór de
coalitie maar tegen Dr. Kuyperis. Ziet,
het is er niet alleen om te doen dat
onze mannen er komen, bovenal gaat
het er om hoe z|j er komen. En dan
kan onze conclusie niet anders zijn, dan
dat het wapen, waarmede men streed,
niet rein was. Onder Christenen mag er
deswege reeds gene blijdschap over eene
overwinning zijn.
Hiermede beb ik rondweg de bezwaren
medegedeeld die ik tegen onze districts
organisatie in het algemeen en tegen den
heer Van Dortand in 't bijzonder naar
aanleiding van deze verkiezing had en heb.
Na een tweetal bezwaren aan het pro
vinciaal bestuur te hebben gericht, gaat
het aitikel aldus voort:
Maar afgescheiden van dit tweevoudig
verzuim, heeft het provinciaal bestuur
overigens correct gehandeld. Ja, het is
waardig opgetreden tegenover de niette
rechtvaardigen houding vaa het bestuur
dezer NiJverdalsche kiesvereeniging, die
zich daarvan verklaarde los tegevoeleD
hoewel zij er mede in ééne organisatie
zit. Het provinciaal bestuur heeft over
't algemeen in den geest van het hoofd
bestuur, gedurende deze verkiezing
geageerd.
Uit een en ander valt echter voor onze
geheele partij iets te leeren. Zoo ergens
dan is in Ommen bewezen, hoeveel ge
vaar er in eene gebrekkige organisatie
schuilt. Een huis, dat in zichzelf ver
deeld is, kan niet bestaan. Hadden onze
mannen te NQverdal van meet af, zoo
als onze statuten dit aangeven, de anderen
gezocht en met hen gesproken, veel
kwaads ware voorkomen. Maar ten slotte
ging ieder z|jn eigen weg, en aan het ver
band, waarin men zat, stoorde men zich
weinig of niet. De één wilde getrouw blij
ven aan de coalitie, de ander ging tegen
de coalitie in. Wat deze laatste betreft,
streed de één onder de leuze: «tegen
Kuyper". De ander zong met de liberalen
„tegen het tarief". De één kwam op voor
'de hervormde kerk. De ander wilde de
„anti-revolutionaire heersch-zucht" een
hak zetten.Van dsze verdeeldheid in eigen
kring heeft de" tegenpartij geprofiteerd.
Met een glimlach ziet z|J uw onderling
gekibbel aan. En wie mocht meeDeD, dat
een nederlaag der coalitie, onder zulke
omstandigheden, eenige zedelijke betee-
kenis heeft, vergist zich. Dit zou alleen
het geval geweest zijD, wanneer men
daartegen voor één gemeenschappelijk
ideaal, op waardige wijze, gestreden had.
Doch dit was hier het geval niet.
Gewoonlijk put men de beste lessen
uit de nederlaag. Mogen z|j ze thans
leeren uit hunne overwinning!
Dit is dringend noodig. Want, hoewel
te zamen leden onzer Unie, was alles wat
aan Unie herinnert, onder de onzen bjj
de laatste verkiezing zoek. Steekt daarin
niet iets onwaarachtigs? Kan daarop
Hooger Zegen worden verwacht Ik ant
woord neen.
Dr. J. Th. DE VISSER.
Wy cursiveerden in dr. De Vissers
stuk de woorden „provinciaal bestuur".
Dit z|jn de heeren v. Pallandt en Bulten
(en Kd oppers Deze heeren hebben aan
critiek blootgestaan in De Nederlander.
En nu schrijft in datzelfde no. van De
Overjjselaar" de redactie:
Ieder onbevooroordeelde heeft zich toch
uit De Nederlander geen malsch oordeel
gevormd over de leden van het provin
ciaal bestuur der Unie in Overijssel, die
zelfs met naam en toenaam werden ge
signaleerd.
Bewuste oneerlijkheid by het vellen
van een oordeel door de Redactie vaD
De Nederlander staat bjj ons boven ver
denking, maar zelfs moet de sch|jn daar
van worden vermeden.
Daarom hadden wy een revisie van
het vonnis verwacht
Niet minder toch dan een viertal ern
stige grieven moesten op de conferentie
van 23 November tegen het districtsbe-
stuur, inzonderheid tegen z(jn secretaris,
worden vastgesteld, waardoor er van
diens rapport weinig zakelijks overbleef.
Breed uitgemeten, kon men hoogstens
twee verzuimen op ondergeschikt punt,
een der leden van het provinciaal bestuur
aanwrijven.
Zeer tot onzen spyH en onze teleur
stelling hebben w|] dat in bovenstaand
stukje gemist
Of meeDt de Redactie dat ze door haar
eenzijdig optreden niemand hpeft gewond
en niemand heeft geschaad?
Dan vergist zich de redactie.
Dan had ze iets goed te maken gehad
De Nederl. antwoordt:
Er bestaat b|j ons hoegenaamd geen
reden, openlijk uit te spreken, dat w|j
ons oordeel over een paar leden van het
provinciaal bestuur van OmmeD (1 Nov
niet handhaven. Hetgeen De Overijsselaar
in h9t bovenstaande schifift is juist, en
met het oordeel, in hetzelfde nummer,
van dr. J. Th. de Visser, gaan wij ge
heel actoord.
Dat wjj dit niet reeds vroeger uitdruk
kelijk uitspraken, komt hiervan, dat wij
steeds hebben doen uitkomen, ons oordeel
slechts te gronden op datgene wat op
dat oogenblik bekend was. (Zie Ned. 1
Nov.). W|j konden niet zelf op kond
schap uitgaan en z|j die ons hadden
kunnen inlichten zwegen. Alleen wisten
w|j wat de pers meedeelde. Voorts deel
den wij onpartijdig alles mee wat „in
zenders* ter plaatsing aanboden. Wjj
wraken daarom de beschuldiging dat wfl
„eenzftdig" z|ja opgetreien. Wfl hebben
eerlfik onze opinie gezegd, en ook die
gewijzigd, naar gelang de feiten bekend
werden. Na de bekende conferentie der
partijen met het Hoofdbestuur werden
wp volledig ingelicht, doch wjj meerden
dat op dit oogenblik verdere bespreking
achterwege moest blijven. Het sprak van
zelf dat aan ods vroeger uitgesproken
oordeel ter richtige beoordeeling der feiten
nu geen waarde meer kon worden toe
gekend.
De socialisten hebben gisteren, reke-
Ding en verantwoording gevraagd over
de geldmiddelen. Eerst Helsdingen
(s d.a.p.), die constateerde, dat de arbei
ders slechts weinig proflteeren van den
gunstigen toestand der bedrijven. En,
vroeg spreker, als het handel, scheep
vaart, Dijverheid en landbouw dan wer
kelijk in het algemeen zoo goed gaat,
waarom dan een Tariefwet ter beschei-
ming van die Dijverheid.
Vliegen (s.d.a.p.) drukte zich nog wat
krasser uit en sprak var: opgemaakt.
Deze regeering zou het groote accres der
middelen hebben opgemaakt zonder
wezenlijke hervormingen tot stand te
hebben gebracht.
Socialisten zjjn altijd nog maar slechte
rekenmeesters. Ze praten met een opper
vlakkigheid, die aan het ongehoorde
grenst, en met groote nonchalantheid.
Ze doen, alsof hun redevoering op prac-
tische ervaring berust en ze weten wel,
dat ze een weinig kunnen doorslaaD,
omdat de ministrieele portefeuilles voor
alsnog niet voor de roode broeders klaar
liggen.
De flnanciëele adviezen van dien kant
hebbeD dus uit den aard der zaak niet
veel waarde voor de maDnen, die voor
de practjjk staan.
Na een onbenullig geschil tusschen de
heeren van Karnebeek en Ter Laan werd
de vergadering verdaagd tot gisteravond
8 uur en bepaald, dat de algemeen e be
schouwingen hedenmorgen om half elf
zoude voortgezet worden.
Avondvergadering.
Gisteravond was Landbouw aan de orde.
Dat de regeering na 1913 geen subsidie
meer zal verleenen voor de oprichting
van locale leenbanken, vindt nog al
tegenkanting, ook onder de rechtsche
leden.
De heer Van Wichen (r.k.) protesteerde
krachtig en sloot zich daD ook aan bij de
rede door den beer De Wjjckerslooth de
Weerdesteijn Vrijdagavond hierover ge
houden. De linksche heeren De Jong en
Bos verhieven hun stem er eveneens
tegen.
Het mtwoord van den minister moge
hier in zjjn geheel volgen. De Kamer
heeft my steeds vermaaDd, aldus de heer
Talma, over de toeneming van de subsi
dies, met de opmerking, dat hy na te
gaan had, of het aantal subsidies kon
worden verminderd. Thans acht ik sub
sidies gegeven ter zake van propaganda
niet meer noodig, en nu komt er protest.
De Kamer schynt de regeering in haar
streven tot zuinigheid niet by te houden.
Spr. ging vei volgens van deze subsidie-
verleeniDg na, welke ten doel had propa
ganda te maken voor het instituut der
boerenleenbank. Niet dat men vermoedde,
dat er voldoende boerenleenbanken zyn,
de minister is overtuigd, dat er nog een
aantal kan worden gesticht, maar men
meent, dat door het ophouden van de
subsidies geen enkele baDk onopgericht
zal biy ven. Den landbouw helpt men niet
met handhaving van subsidies, die niet
meer noodig z(jn.
De sprekers nog nader beantwoordend,
zeld9 de minister geen antwoord te kun
nen geven op de vraag, of er wel eens
twee banken in één plaats opgericht wer
den. De centrale organisaties werden niet
gehoord, omdat de regeering zich vol
doende ingelicht achtte
Biyken de gemaakte bezwaren steek
houdend, dan zal men de staking van
de subsidieering nog wel een paar jaar
uitstellen.
Het betreffende artikel werd vervolgens
z. h. s. aanger-omen.
De heer Talma had moeten beloven,
dat by advies zou inwinnen by de drie
groote centrales. Van dit advies zal
waarschyniyk de beslissing afhangen.
B'j het artikel over de paardenfokkery
trad de heer Vorsterman van Oyen (v d
op den voorgrond. Dit is de man voorde
paardenfokkery by uitnemendheid. Het
spoedige afmaken van aan mond- en
klauwzeer ïydende dieren gaf ook nog
aanleiding tot een vraag. Overigens was
er gisteravond niet veel van belang.
De entel des vredes heeft den voor-
loopigen arbeid verricht. Over driekwart
van het oorlogsterrein ligt de rust. Intus-
schen gaat de engel des verderfs voort
rond te waren en slachtoffers te maken.
De cholera begint zich opnieuw uit te
breiden in Konstantinopel. De ambtelyke
opgaaf van Zaterdag vermeldde weer 50
gevallen onder de stedeiyke bevolking.
Acht en veertig van hen vonden den dood.
In het sreheel kwamen er in een maand
tyds 1143 gevallen en 678 sterfgevallen
voor.
Gelukkig is men nu in staat de maat
regelen aanmerkeiyk uit te breiden en
volledig toe te passen. De Turken zyn
echter te lui en te weim'g zindeiyk, dan
dat deze maatregelen immer doel zouden
treffen.
M>
De vredesonderhandelingen worden
voortgezet. Van eenig resultaat verneemt
men nog niets.
Van het oorlogsterrein zyn de berich
ten eveneens niet talryk. Een belangrijke
overwinning van de Grieken op de Tur
ken wordt gemeld.
Volgens een ambtelyke mededeeling
heeft het Grieksche leger te Saloniki 1200
paarden, 800 lastdieren, 70 kanonnen,
30 machinegeweren en 150,000 patronen
buitgemaakt en 26,000 gevangenen ge
maakt, waaronder 1000 officieren.
Het kliDkt by na al te mooi om waar
te zyn. Het bericht staat er al te eenvou
dig. Bovendien is het een vertraagd tele
gram, zonder dat er thans bevestiging
komt. Niet anders dan onder de grootste
reserve moet het dus medegedeeld
worden.
Het Roode Kruis. Aan de N. R. Cfc.
wordt uit Konstantinopel over den staat
en de omstandigheden, waarin onze
Roode Kruis-ambulance voor Turkije
verkeert, het volgeDde geschreven
Onze Roode Kruis-ambulance is nog
altyd op de Gelderland by den comman
dant te gast. Daar geen enkele der ruim
twintig vreemde ambulances ook maar
een uur op de oorlogsschepen hunner
natie vertoefd hebben, maar dadeiyk te
Pera in een hotel zjjn gegaan en hun
medegebrachte zaken op de kade hebben
gelost, hetgeen in aile opzichten veel
practischer was en bevorderiyk voor
hare installatie, daar de oorlogschepen
op het herbergen van burgers en
vooral van vrouwen hselemaal niet
ingericht zyn en de schepen hier boven
dien vry ver uit den wal geankerd lig
gen, zoo trekt dit biyven ou de Gelder
land nog al de aandacht. Er wordt nu
in de twee zalen, die de ambulance in
de Militaire School toegewezen zyD, ge
timmerd en gesjouwd, om al die 600
medegebrachte kisten ten deele uit te
pakken eD verder onder te biengen, en
het lazaret in te richten. Daar er toch
geen gewonden en zieken te verwachten
zyn schaadt de langzame spoed, waar
mede dit naar's lanas gebruik geschiedt
weinig of niets.
Intusschen beeft de Roode Halve Maan
door tusschenkomst van de Ottomansche
gezantschappen in de velschillende lan
den ook by ons in Nederland de
volgende mededeeling aan belanghebben
den doen toekomen «De Vereeniging
van de Roode Halve Maan dankt de
naties welke haar hare sympathieke
solidariteit bewezen hebben door het
zenden van ambulances, en acht zich
gelukkig te kunnen verklaren dat deze
ambulances voor de tegenwoordige be
hoefte voldoende zyn. Daar net onmoge-
lyk zou wezen nog meer ambulances
onder te brengen en van haar hulp ge
bruik te maleD, zoo verzoekt de Ver
eeniging van de Roode Halve Maan de
pbilantropische vereenigiDgen hare hulp
verleening uitsluitend door het zenden
van barakken en zaken welke tot de
verpleging van gewonden dienen, te
willen voortzetten".
Tegeiykertyd heeft het hoofdbestuur
van de douane aangekondigd dat voor
taan nog maar uitsluitend zulke voor
werpen d. w. z. barakken en zaken,
dienende tot de verpleging van gewon
den vry van invoerrechten voor de
ambulances zullen worden toegelaten.
Alle overige voorwerpen of zendingen
zuilen als koopwaar worden beschouwd
en van die zai het voorgeschreven in
voerrecht van 11 pet. ad valorem met
alle bykomende kosten en rechten moe
ten worden voldaan.
Het hoofdcomité van ods Roode Kruis
kan ook weer hieruit een nieuw bewys
putten voor zyn opdrachtgevers, aldus
de Konstantinopolitaansche briefscbry-
ver, dat het zenden van een ambulance
naar hier niet meer gewenscht en nuttig
was, en de geschonken gelden op andere
wyze veel doelmatiger en doeltreffender
besteed konden worden.
De reis van onze ambulance voor
Bulgarye was zeer voorspoedig, ondanks
de hiDdernisseD, moeilyk vervoer, koude,
enz. Er heerscht een opgewekte geest.
De ontvangst by de Koningin was uiterst
harteiyk. H. M. was verrukt, toen z|
