K,
No. 37 1912
Dinsdag 12 November
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK.
HISTORISCH
REAU,
De Balkan-Oorlog.
MMdeHwi*.
ember eene
gebied dep
aten, enz.
ers, enz.
uitgenoodigd.
nklijke
de Vrouw.
Meliskerke.
e koop en twee
maanden.
amilie te Ostende,
November, wegens
stbode, tegen hoog
FBODE
de koken en van
irzien. Brieven on-
Bureau van de
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Goes
PRIJS DER ADVERTENTIE,N
Kamer van Koophandel en Fabrieken
te Middelburg.
bericht zyu Chën-
is van Lar.geviele
42. Zich by voort
ij AARTSEN Jz.,
en Laarzenmaker.
RELL
5 ing.f 1,15 geb.
l8Ölad;...Allöramu-
Nieuwe Crt
ééi vermakeiyfe.
Iel.een scbitte-
aitig boek. Bir-
im PostEen ver-
Western Mercury
linkljjke Hoogheid
wacht u nog eec
of na ontv. van
|>LLANDIA-DRUK-
Mei
SVFSE- Sz
iandKnecht be-
COPPOOLSE Pz-i
1. Rhïjnsbnrg Aan
zoo goed als nieuwe
achine met of
neid-alleen, e®
otdieiset
)ELB-ROTTEROAf».
>er 1912.
mdags) van Vlissin*
ilburg 8.30van Rot-
rboot
-ZIERJJiZEE.
ber 1912,
urg op werkdagen
indagen alleen 7,30.
e dagelyks, uitgas®'
2,15; op Donderdagen
r. om 6,30 en andere
idags 7,30.
Jonge-Verwest, Goes-
1EBEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. pƒ1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iede-, regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1# regels 1.—, iedere i egel
meer 10 cent.
De opgaaf van den spoordienst
komt in dit nommer voor op de gebrui- j
kelijke plaats. j
Het is de Tsjataldzja-linie, waarby zich
de Tarksche strydmacht concentreert.
Deze linie wordt sterk bevestigddaar
achter wordt tevens een tweede iyn ge
trokken, om de positie aanmerkeiyk gun
stiger te maken. Doch deze dient niet
alleen voor den vyand, ook om de eigen
soldaten neer te schieten, wanneer zy
willen vluchten. In den laatsten tyd ko
men er niet weinig gevallen voor van
algeheels verslagenheid. Velen zouden
niets liever wenschen, dan zich van het
oorlogstooneel terugtrekken en naar
ttlein-Azië oversteken.
In de N. R. G. lezen we een aandoen
lijke beschry ving van een groepje vluch
telingen, in den grootsten nood verkee-
rende:
Tusschen Tsjataldzja en Konstantino-
pol gaat een lange rjj kleine karren met
ossen of ezels bespannen en daarop ligt
armoedig huisraad, grootvader en groot
moeder loopen te voet en daarnaast de
heele familie. Het is een vreeseiyka ellen
de om aan te zien. Het zyn vluchtelingen
uit Kirk Kilisse en Loele Boergas. Het
doet aan als een volksverhuizing, waarby
Turkije zich weer uit Europa naar Azië
terugtrekt. Daartusschen loopen soldaten,
waarvoor, zooals de pers to melden weet,
Konstantinopel vrees heeft. Vervallen en
uitgehongerde gestalten met onderwor
pen blik, die bedelend de hand uitstrek
ken en om genade smeken en dankbaar
z|jn als men hun een brood of een ciga
rette geeft.
Een nieuw gevaar ziet men in deze
ellende. Het Berliner Tageblait schetst
dezen jammeriyken toestand aldus.
Met eenigen afschuw hebben wy allen
gelezen, hoe de hoDgerige, halfbevroren
en gehavende schaar Turksche vluchte
lingen hun ellende door de woesteny
sleepen, en in de meest verstokte ge
moederen is by deze schilderingen eenig
medelyden gewekt. Wy hebben gezien,
hoe deze opgejaagde massa van uitge
teerde gestalten zich voorwaarts be-
F E UTL LET 0~N7
TORPEDO TEGEN PANTSERSCHIP.
Naar het Fransch, van
CLAUDE FARÈRE.
o
Rechts en links zyn de andere torpedo
booten verdwenen, verzonken in een
zwarte duisternis. Stoutmoedig snelt de
412 naar het vfjandeiyk eskader, geheel
alleen.
Hoeveel mjjl nog Twee, een vyf
minuten zal het misschien duren vóór
het eerste kanonschot valt. Het voorste
pantserschip. is de King Edward, het
is op z|jn post van admiraalschip.
Zacht, zonder zyn oogen van het wild
af te weDden, mompelt Fierce:
>Ik zal schieten zoodra ik haar aanraak.»
De maan beschijnt het slagveld. Men
ziet alles zeer helder te helder. De
torpedoboot moet zich ook wel zwart
afteekenen op die melkzee.
Een schaduwbeeld van het pantser-
schip wordt grooter steeds grooter.
Er is geen enkel licht, geen, eDkel
Bchynsel op die sombere massa; geen
enkel geluid: Hoeveel meter nu nog?
Vijftienhonderd? Duizend? Ze hebben
toch oogen die Engelschenl Het is of
Het onderstaande Is het slotfragment van
ien roman Les C i v i 1 i a 6 s, dte ditmaal den
JMrlijkschen prijs van de Académie-Goncourt
verwierl.
De in dit fragment optredende Fierce is een
"ansch zee-officier, die in een denkbeeldigen
Mrlog met Engeland een torpedoboot kom.
«tadaert.
weegt, neervalt, weer opstaat en weer
jedding zoekt, en wy hebben gehoord,
hoe overal waar zy de woningen van de
bezittenden nadert, de vreedzame eige
naar vraagt om bescherming voor deze
wanhopigen. Er wordt thans, na de in
eenstorting van Turkye, in de Euro-
peesche pers met onedelen wedyver al
het mogelijke slechte over het overwon
nen volk gezegd, en het doet aangenaam
aan als men zyn stem hiertegen verheft.
De ontzettendo nood die tusschen Salo-
niki en Konstantinopel heerscht onder
de menigte wankelende menschen, heeft
aanspraak op de aandacht van ons ver
stand en van ons medelijden. Mod heeft
den Klein-aziatischen boer van vrouw
en kind afgescheurd, heeft in een uur
een soldaat van hem gemaakt en heeft
hem opgejaagd tegen een onbekenden
vyand, en thans geiyken de hongerende
overblijfselen van deze kudde zonder
herder, op de overlevenden op een wrak.
Zy moeten plunderen en rooven, om
hun arm bestaan te verlengen, zy z|Jn
een bedreiging voor stad en land.
Geweldige belangen staan op het spel,
het Europeesch bezit in Turkye verkeert
in gevaar, geen oorlogsschip zal deEu-
ropaesche ingenieurs en arbeiders kun
nen beschermen, die in het binnenland
bezig zyn. Maar er geschiedt niets we
zenlijks om een gevaar te verminderen,
dat in den grond niemand miskent.
Het Duitsche blad waarschuwt ernstig
voor de nootlottige gevolgen, vraagt
of er geen oplossing voor het vraagstuk
is, doch twyfelt ten slotte.
«Europa leest griezelend de berichten
en legt zich met een medelij denden
zucht ter ruste."
Mag dat gezegd worden?
Een officiéél belicht bevestigd de her
neming van Rodosto. De commandant
van de Turksche vloot meldde althans,
dat h|j op de kust by Rodosto een Bul-
gaarsche battery vernietigde, welke de
Bulgaren bezetten. Nader heet het, dat
3000 mannen by Rodosto z|jn ontscheept,
en de Bulgaren daarop terugtrokken.
Uit Saloniki is hoegenaamd geen be
richt ontvangen. Vermoedeiyk heeft de
Kroonprins gisteren zyn intocht in Salo-
het klaarlichte dag is. Oh! die gespan
nen afwachting, dat ontzenuwende wach
ten op het eerste schot dat zal vallen,
den zwaren donder van den stryd ont
ketenend.
In die verschrikkelijke stilte hoort
Fierce z|jn polsen kloppen hard, zoo
hard dat de vijand daar ginds het ook
moet hooren. En h|j houdt z|jn adem
in, tot stikkens toe.
Maar die beklemming verdwynt in een
bliksemende ontwaking: bundels elec-
trisch licht ontspringen op de King
Edward, vliegen over het water, treffen
de torpedoboot, omhullen, overstroomen
haar met verblindende stralen, geven
haar een aureool van een noodlottige
glorie, terwijl de kanonnen alle te ge-
ïykertyd bliksems schieten en brullen
als een troep honden.
Fierce ziet niets meer, volslagen ver
blind door de eleetrische lichtbundels
die in zijn oogen dringen. Zooveel te
erger. Tóch vooruitEn met volle stem,
om beter zyn zenuwen te bedwingen,
roept hy
«Machine, vierhonderd slagen
En nu, terwyi al z|jn zenuwen ge
spangen zyn op dat eene doel, herhaalt
hij, herhaalt hy al maar door als een
geleerd lesje:
«Ik zal schieten als ik haar aanraak
Ik zal schieten als Ik haar aanraak Ik zal
schieten als ik haar aanraak I"
De granaten zwepen fluitend het water.
Ze springen b|jDa allen als ze tusschen
de golven in het water treffen, waardoor
hooge waterzuilen opspringen, om als
regen neer te vallen, waterige spoken,
geheel wit in het maanlicht, verschy-
niki gedaan.
De bladen zeggeD, dat 15,000 Grieken
in den nacht Saloniki binnentrokken.
Het overige leger bleef buiten de stad
voor de uitlevering van de wapenen door
de Turksche gevangenen. Vele Turksche
gezinnen verlaten Saloniki ondanks de
verzekeringen van den Metropoliet (aarts
bisschop) dat hun geen kwaad zal wor
den gedaan.
PXH M BLNL. AH d
Het Roode Kruis in Ned. Indië heeft
flOOOO beschikbaar gesteld voor de am
bulance naar Turkye.
Men seint uit Batavia aan de N.R.C.
omtrent de onrust onder de Chineezen
van de Westkust van Borneo: De civiele
gezaghebber van Benghajang uitgerukt
om de hoofdaanieggers van het verzet
onder de Chineezen op te vatten, wordt
volgens lööpende geruchten vermist. De
controleur van Ngabang is ingesloten. He
den (Dinsdag) gaan troepen naar Landak.
Naar Het Volk meldt, zal de"S. D. A.
P. by de nieuwe verkiezing in het district
Ommen geen candidaat stellen.
Freule Elout van Soeterwoude f. Te
Den Haag is plotseling overleden freule
A. Elout van Soeterwoude, zuster van
w|jlen freule Elout van Soeterwoude, de
vroegere directrice van het Diaconessen-
huis Bronovo en die, evenals laatstge
noemde, zich veel heeft gegeven aan wer
ken van liefde en barmhartigheid. Z|j was
presidente van het Clubhuis voor jonge
meisjes aan de Mauritskade 's Hage, en
zou als zoodanig Zondag die inrichting
hebben geopend, welke opening nu door
het sterfgeval nog niet heeft plaats gehad.
Voorts was z|j medeoprichtster van de
vereeniging PDiël.
Freule Elout was een dochter van jhr.
mr. P. J. Elout van Soeterwoude, den be
kenden vriend van Groen van Prinsterer.
HedeD, Dinsdagmiddag, te 3 uur werd
te Middelburg eene vergadering gehouden
der Kamer van Koophandel en Fabrieken.
Id deze vergadering waren ingekomen
de volgende stukken: Een schryven van
nend en verdwynend in danzelfden oog
opslag.
Ja, het is als èen rondedans van rappe
spoken die elkaar hun ïykkleed toewer
pen mooie ïykkleeden met sneeuw
achtig schuim, waarvan, iedere plooi den
dood verbergt. De kring draait rond en
vernauwt zich. Maar de 412 loopt nu
dertig knoopen. Door de golven en de
granaten heet werpt zy zich vooruit,
onweerstaanbaar, onverbiddeiyk als de
wil die haar voorwaarts stuwt. De door
ploegde zee springt op en spat terzyde,
en het door het water overstroomde dek
bruischt als een bergstroom. Descboor-
steenen braken grooie vlammen uit, die
de wind door de snelle vaart ombuigt en
verscheurt tot rood-lichtende pluimen.
Een granaat de eerste. Het plaat-
Ijzer wordt in repen gescheurd. Fierce
wendt één sekonde het hoofd om en ziet
een man met opengescheurd onderiyf
zoodat de ingewanden naar buiten ko
men. Een tweede schot komt snel daar
op, en beter: de achter-lanceerbuis en
haar torpedo worden vernield, waardoor
de helft van de kans op een overwin
ning weggenomen. Drie in stukken ge
slagen matrozen zinken, weg in het rood
gekleurde woelende water. En het is
nog ver af, Dog te ver
«Ik zal schieten als ik haar aanraak
De woede van den strijd maakt zmh van
Fierce's hart meester, en bliksemflitsen
van een helderzienden haat vliegen door
zyn gedachtenDaar, vóór hem, vóór zyn
torpedo, zyn laatste torpedo, daar is zy
de BeschavingZe heeft hem gemarteld
en gekweld, ze zal hem dooden. Ze be-
leedigt hem en jouwt hem uit, ze spuwt
den beer C. Boudewyns?, lid <iei Kamer,
dat hy wegens ongesteldheid eenige
maanden in het buitenrand moet verbiy-
ven en dus tot zyn spyt, vooreerst geen
vergaderingen der Kamer zal kucnen
bywonen. Een exemplaar vandewyziging
der Schepenwet. Een atdruk van een
adres door de Kamer te Utrecht aan
de Tweede Kamer gezonden waarin tegen
het gewyzigd ontwerp tariefwet wordt
opgekomen met, verzoek hieraan adhaesie
te betuigen. Een verzoek van de Kamer
te Haarlem om adhaesie te betuigen aan
een door die Kamer met algemeene
stemmen aangenomen motie van den
volgenden inhoud:
De Kamer van Koophandel en Fabi ieken
te Haarlem;
kennis genomen hebbende van het
ontwerp-wet ter verzekering van werk
lieden tegen geldeiyke gevolgen van
invaliditeit en ouderdom
betreurt dat de.Regeering zich, althans
voor zooverre het betreft de ondernemin
gen van handel en ny verheid, bazeertop
een onderzoek ingesteld in 1895, terwyi
toch als bekend mag worden ondersteld,
dat juist na dien tyd 'door vele onderne
mers maatregelen zyn getroffen ter
voorziening in de geldeiyke nadeelen
voortvloeiende uit invaliditeit en ouder
dom van het personeel;
geeft in overweging alsnog zoodanige
wijzigingen in het ontwerp aan te brengen
dat de invaliditeits- en ouderdomsverze-
kering gescheiden worden en wel in
dier voege dat althans van de eerste, ook
als draagster van het risico worden
toegelaten ondermingsfondsen, mits vol
doende aan by de wet te stellen eischen.
Ter motiveering van dezen wensch
wyst zy op de ervaringen opgedaan b|j
de Ongevallenwet 1901, waarby de risico
overdracht heeft geleid tot groote be
sparingen en tot een groote samenwer
king van belanghebbenden ter voorko
ming van ongevallen en tot beperking
van misbruiken. Ook by de invoering
van de invaliditeitswet zullen zich over-
eer komstige factoren doen gelden en zal
toelating van risico overdracht een gun
stiger invloed uitoefenen. Onze Kamer
wyst hierby op het eigenaardige feit
dat de wet ook 33—34 wel erkent de
hem in het gezicht met de slagen van
opgezweept water die zyn wangea strie
men en zyn oogen doen branden.
Oh! Fierce voelt zich de zwakste.En
toch, laat hy niet los, en in zyn woede
ontwringt aan zyn mond de kreet:
wik zal je toch hebben, beest!"
Verstyfd, met overgroot geopende
oogen, houdt hy wanhopig het roer recht,
steeds recht.
Het gewicht van zyn lichaam rust op
zyn handen. Plotseling verliest hy dien
steun, en valt voorover, een schot heeft
het staal van den voorplecht stuk ge
slagen en met het staal ook wat vleesch.
Aan het eind van zyn arm ziet Fierce
wat roods afhangen, een half afgeschoten
hand. Dat doet geen pjjn, nog niet. Maar
het bloed gutst er uit en Fierce begrijpt
dat hy zal sterven. En nu heft hy zich met
een schok op, en roept uit alle macht
«Vuur
En de torpedo, uit haar lanceerbuis
gedreven, schiet vooruit. Het volgende
oogenblik slaat een granaat recht in de
buis, vernielt haar, doorploegt de torpedo-
boot, in de lengte en springt in de machi
nekamer uiteen. In brokstukken gesla
gen ligeen daar de staDgen, menschen
en cylinders door elkaarkreten, ont
ploffingen en gefluit klinken tegeiyker-
tyd, en uit de als neergebliksemde 412
ontsnappen groote wolken stoom die
door de eleetrische lichtbundels hel ver
licht worden als wolken van een apo
theose.
Van de heup tot den schouder open
gereten, neergesmakt als een os door
een hamerslag, in een plas bloed liggend,
z|jn bloed, dat vloeit als water uit oen
risico-overdracht van bet pabliek-rech-
teriyke lichamen en zulke waarby de
pensioens voor waard en publiek rechteriyk
zyn geregeld, waaruit is af te leiden dat
ook de regeeiing de voordeelen dezer
overdracht voor haar eigen bedryven
inziet
besluit
deze motie ter kennis te brengen van
den minister van Landbouw, Ny verheid
en Handel, de leden der le en 2e Kamer
van de Staten-Generaal en van de K imers
van Koophandel en Fabrieken hier te
lande, aan deze laatste tevens verzoe
kende adhaesie te betuigen.
Een verzoek van den heer Taco H.
de Bear fe Amsterdam, die een aires
aan den minister van Handel enz. heeft
gezonden, waarin hy verzoekt het daar
heen te leiden, dat le niet meer door
postbeambten mag worden gevraagd
naar den naam des afzenders van eenig
aangeteekend stuk2e dat geen aange-
teekende stukken worden teruggezon
den, omdat het hoofdbestuur der Poste
ryen die in een ander soort enveloppe
gesloten wenscht te zienom stappen
in geiyke richting te doen.
Een afdruk van de door den Bond van
Steenhouwers-patroonsvereenigingen in
Nederland by de regeering ingebrachte
bezwaren tegen het ontwerp algemeens
maatregel van bestuur in verband met
de bepalingen der Steenhouwerswet (wet
van 7 October 1911).
Een drietal rapporten werd uitgebracht
ten eerste over den
Treinenloop.
Door de commissie van de maand
October is rapport uitgebracht naar aan
leiding van het verzoek van de veree-
nigiDg «Handelsbelangen" te Goes om
adhaesie te betuigen aan de door die
vereeniging aan te wenden pogingen om
verandering in de dienstregeling der
Staatsspoorwegen op den lyn Vlisringen-
Roozendaal te verkrygen.
Betreffende het eerste deel van het
verzoek (Vlissingen-Roffisendaal) merkt
de commissie het volgende opHet ver-
sojk betreffende het vervroegen van
trein 838 op pl.m. 5 uur v.m. uit Vlis-
singen teneinde in Roozendaal betere
correspondentie te krygen, is ongeveer
spons, hoort Fierce toch ;nog het hoera
van de triomfeerende Engelsche kanon
niers; en de zekerheid van zyn onder
gang zonder wraak nypt zyn hart met
een laatste wanhoop samen, hoewel hy
langzamerhand sterft.
Maar vóór hem op den overwinnenden
vyand duurt het doodsgebrul der kanon
nen voort. Nu men er dicht by is, klinkt
het als een reusachtige symphonie,
waarin ieder stuk al maar door zyn
zelfden toon herhaalt. Op het voortdurend
tromgeroffel van de mitrailleuses, teekent
het droge geluid van drie-duims kanon
nen dolle arabesken, en het ernstige
geloei van de zwaardere stukken slaat
zonder ophouden wilde akkoorden aan,
die lang boven het rumoer der geluiden
voorttrillen.
Overal springen de granaten. Het is
het woeste feest van vuur en staal. Het
dek van de zinkende 412 is slechts een
rood wrak, waar lappen vleesch, door
trokken vaD bloed, in de vlammen
aanbrafcden.
Maar, in die brutale overwinnings
fanfaren der kanonnen mengt zich plot
seling een doffe slag, somber als de
eerste schop aarde die op een doodkist
neervalt. Een zuil water springt aan de
zijde van het pantserschip omhoog
daarna niets meer. Maar alsof een onver
wachte bliksemstraal de kanonniers by
hun stukken heeft vernietigd, zwygen
eensklaps allen, als verstomd.
En fn de plotselinge stilte, stygt daarna
van het op zyn beurt getroffen pantser
schip een ontzagiyk angstgeschreeuw
op schrikwekkend.
Slot volgt.
