No. 17 1912 Zaterdag 19 .October 27e Jaargang. NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND CHRISTELIJK- HISTORISCH VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes Staten-Generaal. BINNENLAND. F. P. D'HUIJ, te Middelburg. VEREENIGIMSLEVEN. Middelburg. Vrjjdag vergaderde ds afd. MiadelDu/g van „Patrimonium". Als spreker trad op de heer J. Hage met het onderwerpNederland voor honderd jaren. Spreker begoD met te wijzen op het jaar 1813. Dit is een jaar dat door elk rechtgeaard Nederlander bekend is. Het jaar waarin ons volk, ons land van het Fransche juk bevrjjd werd en wed9r een onafhankelijk land werd. Spr. wilde ons echter in het bijzonder bepalen bij de jaren die aan 1813 vooraf gingen en vooral bU de jaren 1810—1813. Wat ons volk in die jaren geleden en doorgestaan heeft is ontzettend. Zwaar drukte de roede van Gods hand op ons. En toch was die toestand d^or^sne eigejj, volk begeerd, want toen de demoöratie en de autocratie enkele jaren daarvoor in voort- durenden strjjd wareD, bleek dat ons land door geen van bek'e kon geregeerd worden en dus een monarchie noodzake- ïyk was. Daarom moest een vreemde monarch ons komen regeeren. In het be gin ging alles goed, maar toen de Fran sche koning vervangen was door den Franschen keizer, werd de toestand nij pend. De staatsschuld, die elk jaar 40 millioen rente kostte en door den Fran schen keizer was overgenomen, doch slechts voor een derde werd uitgekeerd, bracht, aangezien de staatsleeningen ten behoeve van Nederlandsche burgers ge sloten waren, groote ellende. Bovendien werd alle handel met Engeland verbo den, en alle aanwezige Engelsche koop waren verbeurd verklaard; dit had ten gevolge dat vele handelshuizen ten gronde gingen, duizenden gezinnen met zich slepende Ja, onze koloniën konden voor ons geen levensbehoeften meer zenden, omdat zij in Engelsche handen waren, en de voorradige kolo niale waren belast waren met 50 pCc. Doch déze toestand was het niet alleen die ons volk benauwde. De Keizer die steeds met andere volken in oorlog waö, rukte onze zonen van de ouders weg om als soldaat te dienen en te sneuvelen in het Fransche leger. Maar eindelijk kwam er in 1813 uitkomst. De Fran schen waren door de Russen verslagen. Men hoopte op vrijheid, maar de ellende was nog niet ten einde. Napoleon, woe dend over z}jn geleden verliezen, moest een ander nog machtiger leger hebben, zoo dat alles wat maar kon en niet kon van de harten der. ouders gescheurd werd om in het Fransche leger te dienen. Maar de verlossing was nabij. Duitschland met nog enkele landen vei klaarden den oorlog aan den geweldenaar en de zon van den onoverwinnelijke, wiens vaandel door de Russen was in stukken ge scheurd, ging by Leipzig onder. De-Ne derlanders, wakker geschud, wachtten hunne bevrijders niet af, maar joegen PRIJS DER ADVERTENTIËN Uit de Provincie. IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p1.25 Enkele nummers0.05 UITGAVE DER FIRMA'S EN TWEEDE KAMER. De socialist Hugenholtz was nog niet klaar met zijn speech over de invalidi teitsverzekeringom 11 uur zou by dien voortzetten. Maar, o wee, de belangstelling voor z|jn welgemeende woorden was al laag gedaald. Mén kan immers van het goede te veel krjjgen. De aandacht was bjj de vorige redevoeringen toch al niet bui- tengemeeu groot, doch nu vielen er nog meer, aanvankelijk getrouwen uit, waar door de Kamer onvoltallig was. Toen er nog enkele heeren, misschien bjj vergissing, binnenliepen het was heusch nog geen bewijs van warme be langstelling voor des heeren Hugenholtz onmetelijke rede was het spreker ver gund verder te gaan, om in de eerste plaats het ontwerp-Talma voorbij te gaan en ten slotte stil te staan bij het En- gelsche stelsel vanstaatspensionee- ring. Natuurlijk Eindelijk was de tijd aangebroken, waarop de rechterzijde zich zou doen hooren. Ze had reeds zoo veel moeten slikken, zonder te mogen invallen, om tegen valsche voorstellingen, persoon lijkheden en foutieve conclusies op te komen, dat het nu wel hoog tijd werd, dat zjj eens ging bewijzen, dat het regee- ringsontwerp heusch zoo slecht niet is, als men het nu reeds drie dagen lang heeft willen doen voorkomen. Allereerst had de heer van Bast(r.k.) nog een woordje te zeggen. Het betrof de beschuldiging van den heer Treub, als zou hij zich in een vergadering te Maastricht van demagogische argumen ten ten gunste van de Tariefwet hebben bediend. En wat had de heer van Best nu ge daan? Wel, niets anders dan bestreden de uiting in een vlugschrift van het Vrije Ruilverkeer, volgens welke 12V8 pet. van de opbrengst van het Tarief zal komen uit weeldeartikelen. En op die uiting had spr. geantwoord, dat de arbeider geen 12'/2 pet. van z(jn inkomen voor weel deartikelen gebruikt. Natuurlijk volstrekt geen demagogisch argument, gegeven nog, dat het onjuist is, dat 12l/a pet. uit weeldeartikelen komt. Daarom kwam spr. met kracht tegen die beschuldiging op. Hierop verhief ons antirevolutionaire lid de heer van Vliet zjjn stem, om mi nister Talma warme hulde te brengen voor diens sociale wetteD, inzonderheid voor het thans aan de orde zijnde ont werp. Wat heeft men gevraagd Vr^ willige verzekering of een SiaatslijfreDtebank. Alles goed en wel, maar beseft men niet dat het daarvoor 25 jaar te laat is P Vroe ger wars een oplossing mogelijk geweest. Nu niet meer. Spreker betreurt het, dat aan de over zijde deze zaak tot een politieke gemaakt wordt. Op medewerking van die zjjde valt volstrekt niet te rekeneD. Waarom niet Wie verklaart de zwen king aan liberale zijde. Vroeger was toch de meening vóór verplicnte verzekering. En nu is meD bijna eensgezind voor staatspensionee- ring, het voorwerp van dweperij der socialisten. En zijn de arbeiders werkelijk tegen het ontwerp-Talma? De heer de Jong had het gezegd. De heer van Vliet noemt het een staaltje van ouderwetsche groot spraak. En terecht, want we weten hoe tienduizenden arbeiders van Patrimo nium, Christelljken Werkmansbond en R. K. Werkmansbond er voor zijn. Jaren lang is er om gevraagd. Er valt een achterstand in te halen. De heer van Vliet deed ook een goed werk door nog de beschuldiging onwaar tt maken als zou dr. Kuyper naar den Bondsdag van Patrimonium geweest zjjn om de arbeiders voor de verplichte ver zekering te belezen. Spreker heeft zelf de bewuste vergadering geleid en dr. Kuyper las het verkiezingsprogram eerst na de aanneming. Over Staatspensioen is toen geen woord gerept. Los van de politiek en het oog gericht op Duitscbland zijn de christelijke arbei ders toen gaan strijden voor de verplichte verzekering. Nu vragen zij deze wet. En zjj roepen ons toe: „praat er niet te lang over; maar doe wat." Na deze rede, die zich van de vorige betoogen door zakelijkheid, klaarheid, en kortheid onderscheidde, nam de heer Aalberse (r,k.) het woord, om in de eerste plaats op de onj uistheid van de profetie van Schaper te wijzen, als zouden de rechtsche heeren niet aan het debat deelnemen. Verder komt spr. nog op en dit kan niet te krachtig gedaan worden tegen de bewering, dat het ontwerp er //door gejakkerd* wordt. Het is immers 18 maan den geleden, sedert dit ontwerp is inge diend, nadat de materie 20 jaar in de politieke atmosfeer was geweest. Men spreekt maar steeds van „afjakkeren". Men vergelijke daarmede maar eens den spoed, waarmee het Engelsche ontwerp op het ouderdomspensioen is behandeld. Het ontwerp doorliep in het Lagerhuis in twee maanden tjjds drie instanties, ondanks de bezwaren van het Hooger- huis, de terugzending van het ontwerp naar het Lagerhuis, en nog veel meer hindernissen. Waar blijven wy nu b|j onzen slak kengang Spreker houdt vervolgens een verge- ljjking met staatspensioneering. Deze laatste mag alleen ingevoerd wor den als uiterste noodzakelijkheid, wan neer er de welvaart van het land mee gemoeid is, als alle andere middelen on mogelijk blijken. Want wat is staatspensioen anders dan een stuk staatsarmenzorg? Zedelijk en politiek bederf zijn er de gevolgen van. Dat invaliditeits- en ouderdomsverze- kering in een onverbrekelijk verband bij elkaar behooren wordt nog door den heer Aalbei se aangetoond. Tenslotte wordt nog de fiaancieële zijde van het vraagstuk onder de oogen gezien. Voor een blijvende bijdrage van den staat voelde spr. niet, doch overigens verklaarde hy zich natuurlijk geheel voor hst regeeringsontw8rp. De heer Rutgers (a. r.j critiseert de enquête in het district Zuidhorn gehou den naar het aantal 70-jarigen, dat ge holpen zal worden door art. 357a Da heer Teenstra had de vergadering met sterk overdreven cijfers willen fop pen, doch, had misschien niet op de critiek van meer waarheidslievenden ge rekend. Zelfs de liberale Nieuwe Bott. Crt. erkeDt de fout. Zoo moeten de linksche heeren op de vingers getikt worden. De Rotterdamsche loonmoties. Gisteren vergaderde de Raad van Rotterdam ter behandeling van de loonmoties, naar aanleidiDg van het voorstel tot een betere regel lDg van de loonen voor de werk lieden bij de gemeentebedrijven. Wethouder de Jong tooDde o. a. met cijfers aan, dat magazijnknechts van de gemeente in minder uren meer verdie nen dan particulieren, zoo ook stokers. De socialistische leden Heljkoop en Spiekman, die zich met hun confrères geregeld al onbetamelijk gedragen had den, vielen hem daar woedend in de rede. Wat de heer de Jong echter daarop me dedeelde werd met daverend applaus en groote vroolljkheid ontvangen. De cijfers van looneD bij particulieren betaald zijn nota bene ontleend aan 't voorstel van de commissie van 8 raadsleden inzake minimum-loon en maximum-arbeidsduur in gemeentebestekken een stuk dat medeonderteekend is door de sociaal democratische leden Spiekman, van Hin- te en Hejjkoop, die dus Jniet betrouw baar zjju. Na verwerping van de voorstellen vaü verschillende leden, o. a. dat van den heer Diemer, werd het voorstel van B en W. voor kennisgeving aangenomen. Vrijzinnige samenwerking. Op 16 Nov. vergaderen de Vrijzinnig Demo cratische bond, de liberale Unie en de bond vaD vrije liberalen ter bespreking van het ontwerp program van gemeen schappelijke actie der vrijzinnigen in 1913. Graaf van By landt. De Ned. herin nert aan een tweede parlementair jubilé op j.l. Donderdag: het was toen 30 jaar geleden, dat graaf van Bylandt tot lid van de Tweede Kamer werd gekozen. De heer Van Bylandt herdacht dezen dag helaas buiten de Kamer, wegens zjjn nog voortdurende ongesteldheid, die hem tot groote voorzichtigheid noopt. van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel meer 10 cent zelf de Franschen uit het land en toen onze Prins van Oranje, na eeD 18-jarige ballingschap, weer voet aan wal zette, juichte ons Nederlandsche volk. Dit was in hoofdtrekken de inhoud van de rede. Spr. meende evenwel, dat hoewel de schaduwzijde donker is, Na poleon ons toch nog enkele nuttige din gen nagelaten heeft. Door hem zjjn vele wegen aangelegd waar wjj heden nog van profiteeren. Doch God behoede ons voor een nieuwe overheersching. Het feit dat wy van Zjjne hand die heer lijke vrijheid weer ontvingen, moet ons allen recht dankbaar stemmen. Ia diepe stilte werd het gesprokene aangphoord Zij, die niet tegenwoordig waren, hebben veel schoons en leer zaams gemist. Schore. Gistermiddag vergaderde de raad der gemeente Schore. Aanwezig alle leden. De voorzitter opent de vergadering waarna de notulen worden gelezen en goedgekeurd. Ingekomen o. a. mededeeling, dat kas en boeken gemeente-ontvanger z|jn opge nomen en in orde bevonden in kas was en moest zjjn f 198,85. Aan de orde is tbans een verzoek tot het aanstellen van een schoolarts. B- en W. stellen voor dit schrijven voor kennis geving aan te nemenalzoo wordt be sloten. Daarna de rekening van het bur gerlijk armbestuur over 1911. De com missie benoemd tot het nazien der rekening adviseerde om een door haar opgemerkte fout te herstellen. Dit wordt gedaan, waarna het gebeele rapport wordt voorgelezen, waaruit bleek, dat de com missie belangrijke aanmerking had op de bedeeling in geld. Haar was geblekem dat de bedeelde M. Potter bedeeld^vjrerd met f 4 per <week en zijn dochter met ruim f 42 aan levensmid delen per jaar, terwijl M. Potter een eigen woning heeft en gedurende een geheel' jaar werkt en in den zomer eveneens zjjn dochter, terwijl de bedeelde C. Boudt, die geheel ongeschikt is om te werken, slechts bedeeld werd met 12,50 per week en deze geen eigen woning bezit, zoo ook L. Op en Neer te Vlake, die slechts gedurende de wintermaanden eenige bedeeling ont vangt en beide laatstgenoemde bedealdeD, evenals M. Potter, oude, in de 70-jarige, menschen zjjn. De bedeeling van N. Beenhakker met f3.335 per week voor vrouw met twee kinderen noemde de commissie eeriparig ongemotiveerd hoog in vergelijking met L. SaamaD, die slechts f4 per week in den winter en f2.50 in den zomer ont vangt voor man, vrouw en 4 kinderen. De opmerkiDgen zouden in overweging genomen worden, waarna de rekening werd goedgekeurd. Daarna begrooting van het Burgerlijk armbestuur. De com missie adviseeit deze toed te keuren. De voorzitter sprak als zjjn meeDing uit dat de wethouders als bestuurders van die instelling geen salaris mochten ontvangen en stelde daarom voor den post van f45 salaris te veranderen in presentiegeld. Dhr. Verhaagen had geen bezwaar tegen het salaris, doch hij meende, dat het college van B. en W. belast was met toezicht op de Godshuizen en dat het bezwaarlijk gaat dat de twee wet houders bestuurders zjjn en dan toe zicht moeten houden op hun eigen werk zoo iets gaat niet. De vooizitter is van dezelfde gedachte en stelt voor den post salaris te veran deren in presentiegeld. Dhr. Verhaagen wil voor dit jaar de zaak bestendigd zien en een onderzoek doen instelleD en zien of het in strjjd is met de wet dat een wethouder salaris ontvaDgt. Alzoo worde besloten en de begrootiDg goedgekeurd. Hierna komt een verzoek van C. de Jonge ter tafel om zjjn vangput temo gen aansluiten aan 't gemeente riool. B. en W. stellen voor dit te verleenen tegen eene vergoeding van f0.50 'sjaars. Dhr. Verhaagen is van meening dat op dit verzoek, gezien een schrjjven van den minister van financiën, geen besluit genomen mag worden aangezien hier een gunst gevraagd wordt en het ver zoek ongezegeld is. Spreker stelt voor aan C. de Jonge te berichten dat hjj dit verzoek op zegel nader kan indienen, en aan B. en W. machtiging te verleenen om thans reeds die maatregelen te doen nemen welke in 't belang der zaaknoo- dig zjjn. Alzoo wordt besloten. Daarna komt in behandeling de begroo- ting voor de gemeente voor't jaar 1913. Besloten wordt: lo. de jaarwedde van den veldwachter met f 50 te verhoogen voor 't behaalde politie-diploma2o. de woning hoofd der school te doen aan sluiten aan de waterleiding3o. bet sala ris van den wegwerker te verhoogen van f350 tot f375 wegens 20 jarigen trou wen dienst4o. het salaris van G. v. d. Repe, telefonist, te verhoogen met f 15 wegens uitbreiden werkkring. Dhr. Ver haagen bestrjjdt dat en toont dit aan uit de begrootingen, waaruit bljjkt dat d6 werkkring in de laatste jaren is vermin derd. 5o. Wordt besloten om in plaats van 3 schepen grint voortaan 1 schip macadam en 1 schip grint te koopen voor onderhoud wegen, waarna de be- grooting wordt vastgesteld op een bedrag van f 8813,235 met een post voor onvoor ziene uitgaven van f51,57. Een voorstel van B. en W. om een gemeente-opzichter te benoemen op f 60 per jaar werd met 4 tegen 8 stemmen verworpen. Een verzoek Comité plan 1913 om sub sidie werd met vier tegen 3 stemmen verworpen. B. en W. hadden f10 voor gesteld. De heer In 't Anker stemde tegen met het oog op den Sabbath dhr. Karelse omdat hjj er niets voor gevoelde; en dhr. Verhaagen omdat hjj geen vrjjheid kon nemen f10 te geven met het oog op den benarden financieelen' toestand der gemeente. Daarna wordt een 2e suppletoir kohier H.O. vastgesteld met 2 aanslagen en een bedrag van f51,55. Bjj de rondvraag vraagt dhr. Sterk naar de vorderingen in de voorziening van gas. De voorzitter deelt mede dat B. en W. van Schore en B. en W. van Kruiningen hebben geconfereerd en dat de raad van Kruiningen nog geen definitief besluit heeft genomen, zoodra dit is geschiedt zulien nadere mededeelingen worden g«- daac. uhr. Verhaage zegt, dat er voor de gemeeDte een schip grint is geleverd dat nog te slecht is om op den weg geworpen te worden, het laatste geleverde was uitstekend. Spr. gééft B. en W. in over weging meer te letten op de hoedanig heid van de grint. De voorzitter zegt dat de grint slecht was doch niet zoo erg als dhr. Verhaage het voorstelt. Dhr. Rtjn zegt: de grint is niet veel slechter aaD die van den polder. Verder vraagt dhr. Verhaage inlichtingen om trent de door hem toegezegde stuk ken betrekking hebbende op de woning van Louwerse; hij noemt de hem aange dane behandeling kwajongensachtig, om de stukken toe te zeggen en als spreker dan ter secretarie komt wordt hem door de gemeente-bode gezegd „de Burgemees ter heeft gezegd dat ik aan u moest zeggen je krijgt ze niet." De voorzitter zegt dat hjj dat niet zoo aan den bode gezegd heeft. Dhr. in 't Anker zegthier gaat het weer om ja en neen, ik zou daar nu maar over ophouden. Dhr. Verhagenneen ik houd er niet over op, hier is het grootste onrecht ge beurd wat gebeuren kan. Een boer met 43 gemeten eigen grond wordt vergun ning verleend om een huis te bouwen

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1912 | | pagina 1