No. 16
1912
Vrijdag 18 (October
27e jaargang.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HtSTORISGH
Gemeenteraad van Goes.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
Wed.
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTÏËN
Bfl dit nummer behoort een Bplad.
VEfiEEH Iölüf GSLE VEN.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels ƒ1.—, iedere regel
meer 10 cent.
Zitting van Donderdag 17 October 1912.
Voorzitter de heer J. B. de Beaufort.
Afwezig mee kennisgeving de heeren
De Witt Hamer en Donner. De notulen
worden onveranderd goedgekeurd.
Hierna wordt mededeeling gedaan van
de ingekomen stukken.
In de eerste plaats is ingekomen me
dedeeling van den heer F. G. C. Rot
huizen, dat hy zjjn benoeming tot assi
stent leeraar in het handteekenen aan
de avondschool voor ambachtslieden
aanneemt, eveneens gelijkluidend bericht
van den heer P. Kakebeeke als assistent
leeraar Hjnteekenen aan dezelfde school.
Verder zijn ingekomenProcesverbaal
van kasopneming by den Gemeente
ontvanger. Goedkeuring van de Gedepu
teerde van het le ^suppletoir kohier
H. O. 1912. Goedkeuring van het besluit
tot benoeming van leden van het col
lege van zetters. Goedkeuring van het
besluit tot het afstaan van een strook
gemeentegrond in erfpacht aan den heer
G. Reverse. Mededeeling van den heer
G. C. Dun, dat hij de benoeming tot lid
van de commissie tot wering van school
verzuim aanvaardt. Verslag omtrent den
toestand van het Waterschap de Breede
Watering bewesten lerseke (1911-1912).
Dankbetuiging van de afdeeling Goes
van den Bondvan Nederlandsche onder
wijzers, voor de gunstige beschikking op
haar adres van 21 Maart jl. betreffende
salarisregeling van het personeel. Adres
van het R.-K. kerkbestuur te Goes, om
een andere rooilijn te bepalen voor de
nieuw op te richten school aan de Vlas-
markt, welk adr9s in handen van B. en
W.gesteld wordt ten fine van nader advies.
Op de aanvragen om afschrijving of
teruggaaf van belasting en schoolgeld
wordt gunstig beschikt.
Verder worden goedgekeurdhet le
suppletoir kohier van schoolgeld voor de
meisjesschool, cursus 1911 1912 tot een
bedrag van f 5.— het 3e suppletoir ko
hier van schoolgeld voor school A, cur
sus 1911-1912, ten bedrage van f 25.60
het primitief kohier van schoolgeld voor
school A, cursus 1912-1918 ad f 1265.20
en het primitief kohier vaD schoolgeld
voor de meisjesschool, cursus 1912-1913
tot een bedrag van f1005.
De begrooticg voor 1913 van het bur
gerlijk armbestuur wordt vastgesteld in
ontvangst en uitgaaf op f97226.50, die
voor 1913 van het gasthuisbestuur in
ontvangst en uitgaaf op f 15533.35.
Ben wijziging in de gemeentebegroo-
ting voor 1912 wordt goedgekeurd.
Aan de orde is het verzoek van de
Nederlandsche vereeniging van school
artsen, om eene verordening in het leven
te roepen met betrekking tot het van de
school verwijderd houden van kinderen,
die lijdende zijn aan de ziekten in de
verordening genoemd, of die tehuis in
aanraking kunnen komen met lijders aan
die ziekten
De voorzitter zegt, dat in dezen geest
alleen doeltreffend zou kunnen worden
gehandeld, indien een schoolarts werd
aangesteld. Met het oog op den ^flnan-
cieelen toestand der gemeente vindt hy
echter geeD vrijmoedigheid om aan het
verzoek gevolg te geven.
De heer Pilaar zegt, dat het hem spijt
dat geen ander advies uitgebracht kon
worden. Immers, wij zijn al eenigszïns
in de lijn met da bestaande regeling. Art.
8 van de wet op het L. O., aldus spreker,
geeft aan bet hoofd der school de be
voegdheid, om, wanneer kinderen aan
een zekere ziekte lijden aan hen den
toegang tot de school te weigeren. Wan
neer de ziekte langer dan 3 dagen duurt
moet er kennis van worden gegeven aan
B. en W. Ik zie niet in, dat de zaak uit
voerbaar ia zonder een schoolarts aan te
stellen. De gemeentegeneesheer was van
hetzelfde gevoelen. B. er. W. hebben dat
advies volstrekt niet te ontzenuwen,
maar hebben zelf gezegd, dat het hun
onmogelijk voorkomt zonder schoolarts
aan de uitvoering te beginnen, en dat
het voor de onderwijzers moeilijk is om
alle ziektegevallen te constateeran. Maar
in art. 8 zijn toch ook gevallen genoemd
en de onderwijzer kan daaraan toch veel
doeD. Zou dus toch niet in den geest
van het verzoek gewerkt kunnen worden,
zonder aanstelling van een schoolarts?
De voorzitter-. Wanneer wij de veror
dening wijzigen, dan zou dit toch alleen
maar van invloed zijn op de leerlingen
van de openbare scholen. De bijzondere
scholen zouden er niet onder vallen.
Waarom dus half werk verricht!
De heer PilaarLaten we toch in deze
zoo veel mogelijk doen, ook al is het
dan een halve maatregel.
De heer v. d. BoutDe wet noemt
eenige besmettelijke ziekten, die verwij
dering van de school tengevolge kunnen
hebben. Zooveel kwalen tevens, die de
onderwijzers onmogelijk alle kenneD. Wjj
zouden onder een nieuwe verordening
zeker de scholen ontvolken.
Ook de heer Risch vindt het ontzet
tend moeilijk, om zonder schoolarts te
werk te gaan, vooral met het oog op het
bezoeken en controleeren der scholeD,
wat wel degelijk noodig zou zijn.
De heer Pilaar wijst er nog op, dat de
vele Latijn scha benamingen soms gege
ven zijn aan heel gewone ziekteverschijn
selen, die de onderw^zers wel kennen.
Overeenkomstig het advies van B. en
W. wordt gehandeld met het verzoek.
Aan de orde is het verzoek van het
g8meen1 ebestuur van Hoedekenskerke
om adhaesiebetuiging ten aanzien van
een adres, door genoemd bestuur gezon
den aan de Staten van Zeeland, inzake
uitbreiding van de Provinciale Stoom-
bootdiecstregeling op de Westerschelde.
Aldus wordt besloten.
Het verzoek van de onderwijzers C. 8.
Kriense Lokker, J. de Kramer en J.
Ruisaard, om gebruik te mogen maken
van een lokaal van school C, voor het
houden van een teekencursus, wordt
ingewilligd.
Het voorstel tot het aangaan eeoer
geldleening voor de gemeentegasfabriek,
dienst 1912, en wijziging der begrooting
voor 1912 van de gemeente-gasfabriek,
geven aanleiding tot eenige discussie
De voorzitter geeft eerst nog een kleine
toelichting. Het besluit is indertijd niet
goedgekeurd, omdat de aflossing zoo
laat begon en omdat de gasfabriek voor
eenige noodzakelijke uitgaven een bedrag
van f6590 noodig had. Eoh oven moest
aangeschaft worden, benevens halfgene-
rator en omloopregulateur. Daarom stel
len B. en W. voor goedkeuring te ver
leen en tot het aangaan van een geld-
leening van f21700 en de begrooting
daarmede te verboogen.
De heer DekkerIk kan my niet goed
vereenigen met het inbrengan van pos
ten, als die van f6500, in den loop van
een jaar, en ik kan my niet verklaren,
dat men niet vooruit kan zien, of erin
den loop van het jaar ook dergelijke
groote werken noodig zullen zijn. De
gascommissie weet toch hoeveel gas er
geleverd moet worden. Het komt mij
voor, dat deze post reeds vroeger bekend
had moeten zyn, en niet zoo maar
klakkeloos in de vergadering ter sprake
mocht worden gebracht. Een begrootiüg
heeft in zoo'n geval aeen waarde voor
mjj. Ik zal niet tegenstemmen, want het
geld zal nu wel noodig zjjnde fabriek
moet natuurlijk werken.
In verband met punt 13 wilde ik
gaarne van d9 gascommissie vernemen
of de gasprijs al of niet verhoogd wordt.
De heer Temperman, lid van de gas
commissie, beantwoordt den heer Dèkker
ongeveer als volgt1: Het bedrijf is in de
laatste maanden buitengewoon toege
nomen. Vroeger bedroeg de toename
van het gasverbruik 5 pCt., de' laatste
maanden echter 10 pCt. Daarop viel niet
te rekenen. Wat den gasprijs betreft,
die is voorloopig vastgesteld op G'/a cent.
Ea het is het ernstig streven van de
gascommissie om dien prijs steeds zoo
laag mogelijk te houden.
De heer Dekker dankt den heer Tem-
pc-rman voor zyn toelichtingen, doch is
nog niet geheel overtuigd.
Het voorstel wordt daarop goedgekeurd.
De voorzitter deelt nog mede, dat de
gelden tegen 4 pCt. rente verkregen
kuanen worden uit de gemeentefondsen
en wel f5000 uit het fonds van kazer
neering, f2500 uit het weduwenfonds
en f8500 uit het pensioenfonds.
Op het verzoek om subsidie van de
commissie voor de tentoonstelling te
Middelburg (Plan 1913) kan met het oog
op den minder gunstigen financieelen
toestand der gemeente niet worden in
gegaan. Er bestaat echter geen bezwaar
om enkele voorwerpen voor die tentoon
stelling tijdelijk in bruikleen af te staan.
Aan de orde is de benoeming van een
onderwijzeres aan school B vacature
mej. Goedbloed.
Voorgedragen zijn1. mej. P. J. Ga-
briëlse, tijdelijk onderwijzeres te Middel
burg, 2. mej. A. M. van de Linde, tijde
lijk onderwijzeres te Goes, 3. mej. J. W.
Framjoijs tijdelijk oederwyzeres te Goes.
Benoemd werd mej. P. J. Gabrielse met
7 stemmen. Mej. van de Linde verkreeg
4 stemmen, mej. Framjoijs geen enkele.
Het 2e suppletoir kohier van honden
belasting (dienstjaar 1912) wordt vast
gesteld tot een bedrag van f86.
Alvorens in geheime zitting wordt
overgegaan tot de behandeling van de
reclames tegen den aanslag in den hoof
delijk omslag over het dienstjaar 1912
worden nog enkele vragen gesteld en
mededeelingen gedaan.
De heer Temperman vraagt hoe het
staat met de plannen tot oprichting van
de stfikerfabriek. Men verkeert zoo in het
onzekere daaromtrent. Komt er nu een
suikerfabriek of komt er geen.
De voorzitter geeft verslag van den
stand van zaken. Hy vertelt hoe B. en
W. de zaak hebben besproken, boe by den
heer Ruys, den hoofdinspecteur van de
volksgezondheid om advies is aangeklopt,
hoe bezwaren keDbaar gemaakt werdeD,
boe met requestrauten gecorrespondeerd
is, enz. Ook van den minister van Fi
nancien was bericht ingekomen, waarin
gewezen werd op de bepalingen der
Hinderwet. De waterloozing zou o.a. naar
de Wester-Scbelde moeten geschieden.
De heer Temperman vraagt of het niet
praetischer is, mondelinge besprekingen
te voeren daaromtrent. Hy ziet in de
oprichting van de fabriek groot voordeel
voor de gemeente.
De voorzitter: Het is een zaak van
byzonder ingrypenden aard. B. en W.
willen niet over één nacht ys gaan.
Wanneer de fabriek eenmaal staat en er
komen onaangenaamheden aan het Jicht,
dan zitten wij er mee.
De heer Temperman vreest geen nadee-
ligen invloed op de gezondheid.
De heer De PaauwIk ben er ook een
groot voorstander van, om de fabriek hier
te stichten. Doch vorderen wy wel? Er
gaan geruchten, alsof B. en W. niet
medewerkten. Er zyn natuuriyk groote
bezwaren, maar die kunnen toch ook
wel ondervangen worden. Zoo heeft de
heer Kakebeeke wel medegedeeld, dat ook
de kwestie van het vuile water opgelost
zon kunnen worden en wel door een
bewerking, die het vuile water schoon
maakt. Misschien wil de h9er Kakebeeke
ons omtrent een en ander nader inlichten.
De voorzitterB. en W. hebben geen
standpunt ingenomen, zy hebben in deze
geheel objectief gehandeld.
De heer Kakebeeke: Nu ik tot spreken
gedwongen word ik voel er weinig
lust toe moet ik mededeelen, dat wö
inderdaad uit de handelingen van B. en
W. een geest meenden op te merken,
zooals de heer de Paauw dien schetste.
Ik geloof, dat de houding van B. en W.
meer moest zyn eene krachtige mede
werking. De bepalingen zijn zeer be
zwarend, maar waarom zyn wy niet
door B. en W. met de autoriteiten in
verbinding gebracht? Het comité is dan
ook bang geworden, om tot oprichting
van de fabriek te Goes te geraken. Kun
nen B. en W. nu niet met ons mee-
stryden om die bezwaren opgeheven te
krygen. Daar hebben we de leiding naar
de Westerschelde, dat is natuuriyk on
begonnen werkDie zou haast meer
kosten, dan de heele fabriek zeif.
De heer Dekker: Ik verbiyd my er
over, dat de heer de Paauw den heer
Kakebeeke aan het spreken heeft ge
bracht. Het komt my voor, dat B. en
W. te koud voor deze zaak zyn. Ook
al zie ik groote bezwaren, ik ben er voor
dat we hier de fabriek krygen en ik ge
loof toch, dat het comité op harteiyke
medewerking moest kunnen rekenen.
De voorzitter: Welke andere houding
hadden B. en W. dan toch wel moeten
aannemen Ze hebben den grootst mo-
geiyken spoed betracht, steeds zoo actief
mogeiyk gehandeld. Tot confereeren zyn
we ten allen tyde bereid. Wy moeten
toch grondig nagaan of het in het belaDg
van de stad is? Wanneer de bezwaren
opgeheven kunnen worden zuilen we
gaarne de fabriek vooruit helpen.
tie heer de Paauw: Dus willen B. en
W. meewerken?
De voorzitter: Zeker, gaarne.
De heer v. d. BoutB. en W. moeten
verder kyken. Heeren raadsleden zouden
ons nog leelyker aanzien wanneer wy
te overhaast gehandeld hadden, aange
zien wy ter zake onkundig zyn. Het lag
toch op onzen weg om degel yke infor
mation in te winnen by deskundigen.
De heer Kakebeeke: Ik heb alleen ge
sproken over het feit, dat B. en W. ons
niet in relatie met de autoriteiten ga-
bracht hebben. Op deze manier zie ik
geen kans, om d9 bezwaren uit den weg
te ruimen. Ik geloof daarom, dat het
comité werkelijk geen verdere stappen
m8er zal kunnen doen.
De heer v. d. BoutWanneer de heer
Kakebeeke de bezwaren niet kan weer
leggen, waarom zou hy dan willen, dat
B. en W. het doen?
De heer Dekker: Ik heb niet gespro
ken van tegenwerking. Alleen heb ik ge
zegd, dat B. en W. te koud tegenover
de zaak stonden. Wanneer wij eens met
het comité geconfereerd hadden en het
met autoriteiten in verbinding gebracht
hadden, dan zou dat in het belang van
de fabriek geweest zyn.
De heer Pilaar kan begrypen, dat B.
en W. deze gewichtige zaak objectief
behandeld hebben. Doch he9ft mm zich
ook afgevraagd, aldus spr., of het Sas
eventueel zou voldoen Zou dat niet uit
gebreid" en verbreed moeten worden in
verband met da meerdere scheepvaart,
die de fabriek medebrengt?
De voorzitter zegt, dat volstaan zou
kunnen worden met het uitdiepen van
de vaargeul, terwyi de heer Temperman
er op wijst, dat de grootte van de schepen
geiyken tred zou moeten houden met
de zwaaibreedte van de haveD.
Hiermede is deze discussie geëindigd.
De voorzitter deelt nu mede, dat naar
aanleiding van de vraag van den heer
Temperman betreffende het aanschaffen
van «en dry venden bok en een extra
stel van acht sluisdeuren, inlichtingen j
zyn ingewonnen by den heer Rothuizen.
Een drijvende bok zou ons op f 10000 I
komen te staan, en de sluisdeuren even
eens op f 10C00. Wy vondeD, aldus spr.,
die bedragen te groot, om een voorstel
tot aanschaffing te mogen doen. j
De heer Temperman zegt dank voor de
vlugge behandeling in deze. Spr. dacht j
wel, dat de kosten hoog zouden zyn,
doch adviseert toch om, wanneer het
ee ligszins mogeiyk is, tot aanschaffing
van een en ander over te gaan. Want er
zyn toch groote voordeelen aan verbonden.
De heer Dekker stelt thans voor om
de gunstige salarisregeliDg voor .het
oaderwyzend personeel, zooals die by
ziekte en overiyden van toepassing is,
ook in te voeren voor alle gemeents-
ambtenaren. Met een aparte verordening
zou dit in orde gemaakt kunnen worden.
De voorzitter vindt het voorstel sym
pathiek en zegt dat B. en W. dienaan
gaande met een voorstel zullen komen.
In de tweede plaats heeft de he8i Dek
ker een aanmerking op een bepaling in
het huishoudeiyk reglement van het
Weeshuis, welk reglement door het bur -
geriyk armbestuur is vastgesteld. Het
weeshuis streeft er naar, aldus gaat spr.
verder, om aan alle godsdienstige ge
zindten tegemoet te koman. Art. 18 is
dan echter onbiliyk. Daar staat, dat de
kinderen, welke lager onderwijs genieten,
de voor hen bestemde openbare school
zullen bezoeken. De kinderen moeten
toch ook naar de byzondero school ge
zonden kunnen worden. Ik wys b.v. op
het werk der Vereeniging voor Weezen-
verpleging. Dat is een heeriyke arb8id.
Wanneor de ouders byzonder onderwys
voor hun kinderen bestem t hebben, zou
die Ver. ze zeker naar öe bijzondere school
sturen.
De heer v. d Boutlodertyd is die
bepaling er nog wel ingekomen door eön
antirevolutionair raadslid, om alle kin
deren naar één school te zenden.
De heer DekkerMisschien met de be
doeling, om ze allen naar de byzondere
scholen te sturen!
Da heer v. d. Bout: Neen, want dan
zou dat ook gebeurd zyn. Waaneer de
verordening ter hand genomen wordt,
zullen wy met het bewuste artikel ech
ter rekening houden.
In de derde plaats komt de heer Dekker
met een voorstel tot wyziging van de ver
ordening tot regeling van het politieper
soneel en de bezoldiging. Het voorstel
gaat mede uit van de heeren Donner en
De Paauw.
De voornaamste wyzigingen zyn als
volgtDe agenten derde klasse vervallen.
Zoodat er alleen agenten eerste en tweede
klasse zulleD zyn. De aanvangsjaarwedde
van een hoofdagent wordt f725, die van
een agent le kl. f 625, agent 2e kl. f525.
Verder krygen ze dria tweejaarlyksche
verhoogingen van f25 na 2, 4 en 6 jaar
gemeentedienst. Agenten tweede klasse
worden bevorderd tot agenten le kl.,
tenzy ongeschiktheid gebleken Ts. Met
1 Januari 1913 zou de nieuwe regeling in
werking kunnen treden.
Het voorstel beoogt dus in de eerste
plaats, aldus de heer Dekker, een kleine
salarisver hooging. Met het oog op de ge
meente financiën durfden wy niet verder
gaan. Verder worden ze niet meer bevor
derd ,/by gebleken geschiktheid", doch
«tenzy gebleken ongeschiktheid". Slechts
is niet de bedoeling, dat één salaris er op
achteruit zal gaan.
Niemand meer het woord verlangende
gaat de vergadering over in geheime zit
ting ter behandeling van de reclames
tegen den aanslag in den H. O., die alle
overeenkomstig het advies vandefinan-
ciëale commissie ingewilligd worden.
Slechts één wordt vrygesteld.
Hierop wordt de vergadering gesloten.
Middelburg. In de buitengewone vei-
gadeiiDg van het Prov. Comité van Anti-
Rev. Kiesvereenigingen in Zeeland te
Middelburg te houden op Vrydag 1
November 1912. wordt de best reking van
het vraagstuk der evenredige vertegen
woordiging voortgezet Verder wordt be
handeld b9t voorstel der Kiesvereeniging
Goes, luidende: a. Het vraagstuk om
trent de volkomen geiykstelling tusschen
