No. 14
1912
Woensdag 16 Oetober
27e Jaargj
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISGH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
Buitenlandsch Overzicht.
Turkije.
F. P. D'HUIJj te Middelburg.
Vereenigde Staten.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Spanje.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
i «IN H BLN L AS D
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p.1.25
Enkele nummers„0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
16 Oct. 1912.
De relletjes te Groningen houden aan,
en beginnen derhalve ook bQ ons de
aandacht te trekken.
Het is in den grond ook daar weer
een gezagsquaestie. Er is verzet tegen de
politie, een uitjouwen en tarten van de
over ons gestalde machtenen onder
de volksmisleiders is natuurlijk ook de
sociaal democraat Kugge, lid -van den
gemeenteraad, die op sommatie van de
politie natuurlQk heel dapper weigert
door te loopen, en zich laat verbaliseeren,
en voorts zjjn bet jongelui van minst
allooi die het vuurtje des oproers aan
den wapper houden.
Volgens de sociaal democratische voor
lichters la Volk hebben de marechaus
see en de politie het gedaan, en is de
commissaris van politie de zondaar, die
de straatkei, welke men hem Vrijdag
avond naar het hootd slingerde, dubbel
en dwars verdiend heeft.
Doch waarheid is dat Jan Rap, de man
van de straat, baas had willen zQnen
de demagoog die het vuurtje aanblaast
zal, zoo 't erger wordt, wel zorgen dat
hQ van achteren staat.
Denk maar aan 1908.
Zoo gaat het bQ zoodanige relletjes.
De middernachtzendeling Vroegop te
Groningen heeft het standje eiken avond
van dichtbQ gezien, en hQ verhaalt dat
onder de aanstokers van het kwaad die
met hun hè hè de politie uitjouwden,
verscheidene heertjes waren, uit sQn
nachtelijke tochten bekend, jongelui dus
van 't vuilste soort, ook al wandelen zQ
naar hun kantoren in een gekleed jasje.
Haar de arbeider, dien zQ in het oo tje
nemen, is straks van de misleiding dezer
beertjes de dupe.
Spelen met vuur.
De leiders, of beter gezegd de mislei
ders die de opstootjes te Groningen, ont
staan door een staking van bedienden
bQ den PraDschen bazar, aan den gang
houden en de politie lasteren, spelen met
vuur, en zQ zQn daarbij ook noggroote
lafaards. Want wanneer tengevolge van
hun valscbe voorlichting de menschen
zich tegen 't gezag keeren, en dienten
gevolge in da gevangenis terecht komen,
wasschen deze heeren aanstokers de han
den in onschuld.
Hetzelfde ziet men ook op onze vloot.
De mannen van Hel Anker, een socia
listisch schimpblad, heoben nu al eenige
jareD den geest van haat en verzet onder
oize Jantjes aangekweekt. En met welk
gevolg
Het Volk resumeert zelf wat er alzoo,
■volgens enkele artikelen van den heer
Thomson in de Tel., is gebeurd.
In Indiëdesertie van twintig tege
lijk. Zes en-zestig man tegelijk gestraft.
Deelen van een kanon over boord
gegooid. De luie stoel van den vloot-
kommandant dito. De vlag omgekeerd
geheschen. De extra-versnapering op
koDiDgin's verjaardag geweigerd door
een heele bemanning. 92 pCt. van de
matrozen lid van den Bond. f1000
uitgekeerd aan de stakende zeelieden.
f341 gestort voor het kiesrechtpetiti-
onnement en 2800 handteekeningPD
op de lijsten. Weigering om aan offi-
cieele wedstrijden en feesten mee te
doen. Vergaderingen van 500 man, die
moties aannemen, protesteeren, be
sluiten om te ageeren. In Holland:
Van der Goes, in een kursusvergade-
ïing gan marinematrozen voor een
volle zaal! sprekend over den Toe
komststaat. Marinematrozen die poli
tieke macht willen verovereD. BQ het
vlootvertoon te Spithead vier sloep
takels gedeeltelijk doorgesneden, zoo-
dat het vertrek een uur werd vertraagd.
De schuldigen onvindbaar. BQ een in
ternationalen roeiwedstrijd te Shanghai
de Hollanders achteraanen da man
schappen die nog roeiden, gescholden
voor onderkruipers. In Australië hon
derd matrozen tegelQk gedeserteerd.
Welk een toestand.
En let nu eens goed op. Wanneer
straks een enkele vaD deze boosdoeners
in de prutsen komt, dan houden de sociaal
democratische volks(mis)leiders zich van
den domme, en zeggen op zQn hoogst
dat men dat niet had moeten doen.
Maar wie zijn eigenlijk de schul
digen
Waren alle maanden van dit jaar
gunstig voor de RQksschatkist, Septem
ber komt die harmonie verstoren want
bQ een inkomst van nagenoeg zestien
miljoen in September vorig jaar, valt
in deze maand slechts een inkomst van
even 14 en een half miljoen te boeken.
Nu valt deze tegenvaller niet al te
zeer tegen, wanneer men nagaat dat de
Septembermaanden gedurig een groot
accres vertoonden.
Ook was het vorig jaar de successie
belasting zeven ton hooger, en de suiker
accijns was aanmerkelijk hooger wegens
de vQf Zaterdagen; zoodat de achter
uitgang van deze maand vrQ voldoende
verklaard wordt.
Meer werd opgebracht door: invoer
rechten een tongrondbelasting, zegel
rechten en posterijen ongeveer een halve
ton enkele andere middelen gingen tot
een nog lager b8drag naar beneden.
Minder leverden onder anderen op de
successierechten zeven tonsuikerac
cijns vier ton bedrijfsbelasting twee ton
personeel f 50.000domeinen, vermogens
belasting, wijnaccQns, gedistilleerd, elk
dertig h veertigduizend gulden minder.
De gebeele opbrengst in de afgeloopen
negen maanden is f 184,423,665en
bedroeg in 't vorige jaar de eerste drie
kwartalen saam f 130,627,810 zoodat wQ
nog altQd ruim drie en een half miljoen
gulden vooruit zjjn.
Alle landen der wereld, in het bijzon
der Europa, houden het oog gevestigd
op den Balkan, om met spanniDg het
verloop der verwikkelingen gade te slaan.
Turbjje is steeds daarbij de hoofdpersoon
Nauwelijks ia de oorlog tegen Italië ge
ëindigd, of Montenegro verklaart het den
oorlog, terwjjl elk oogenblik het bericht
tot ons kan komen, dat alle kleine Bal-
kanstaten zich solidair verklaren en een
algemeene Balkanoorlog uitbreekt, waar
van de gevolgen niet te voorspellen zijn.
Reeds zQn hier en daar de schermutse
lingen begonnen. Officiëele oorlogsver
klaring, 't is immers slechts voor den
vormWaarom daarop gewachtEn
reeds werden de Turksche grenzen over
schreden en deden de Turken invallen
in Servië en andere naburige staten.
De tijding van het uitbreken van den
Balkanoorlog zal ons daarom geenszins
meer verrassen. WQ kennen de huidige
stilte, het is de stilte, die den storm
voorafgaat. Turkije beloofde veel, het
heeft altQd veel beloofd, dochweinig
gegeven. En nu is de maat vol. Het
oogenblik is aangebroken, waarop alle
verdrukte staten het luide doen hooren,
dat zQ eindelQk willen hebben een men-
schelQk bestuur, dragelQke belasting en
gelQke rechten voor alle belQdenissen en
nationaliteiten.
Zelfs de tusschenkomst der mogend
heden kan hen hieraan niet helpen. Ze
zQ n op zich zelf aangewezen. Indien het
met anders kan, dan maar den strQd
aangebonden, om zich saam verbonden
met geweld te verschaffen, wat TurkQe
niet geneigd is onvoorwaardelQk te
waarborgen. Zoo ontstaat een fanatieke
strQd van de verbonden Christelijke
sfaten tegen de Turksche Mohammeda
nen, die ongetwQfeld de Oosterkwestie
zoo tiet op den weg der oplossing, dan
toch in een ander stadium zal brengen, f
Volgens de jongste berichten heeft het
slagveld al heel wat bloed geeischt. Vooral
aan de zQde van de MontenegiQnen zQn
velen gevallen. Men spreekt zelfs van
256 dooden en 800 gewonden in een
tQdsverloop van vQf dagen. Aan de juist
heid van dit bericht valt niet te twijfelen,
want het komt uit Mon tenegrQ n sebe bron
Grensincidenten vinden nog voortdu
rend plaats. FeitelQk is hier en daar de
oorlog reeds in vollen gang, al wacht
men nog op de offlcieele oorlogsverkla
ring.
TurkQe verbaast ons weer door zQn
elgenwQs optreden. Nu heeft het besloten
om geen antwoord te geven op de nota
van de vereenigdeBalkanststen en even
min op het ultimatum van Griekenland.
De Porte is beleedigd. Ze heeft hare ge
zanten te Belgrado en Sofia gelast, om
hun posten dadelQk te verlaten wegens
het verregaande gebrek aan eerbied jegens
haar in de laatste nota aan den dag
gelegd. Ook Is de gezant te Athene terug
geroepen. Deze, omdat de Kretenzische
afgevaardigden in de Kamer zQn toege
laten. Zonderlinge handelwijze.
Tegenover Griekenland is TurkQe toch
wat voorzichtiger geworden. AUeGriek-
sche schepen,die een voor't buitenland be
stemde lading voeren, zullen worden vrQ
gelaten.
Omtrent de houding der mogendheden
valt niets positiefs te meldeD. 't Is alsof
ze nu maar den loop van da zaken ge
dwee afwachten.
De vrede tusschen Italië en TurkQe
is geteekend. Althans het voorloopige
vredesverdrag. TurkQe heeft dus tenslotte
eieren voor z'n geld gekozen. We konden
het niet geloovenhet moest wel een
truc zQn, om te trachten er nog wat uit
te slaan op het uiterste oogenblik.
Het definitieve vredesverdrag zal nog
deze week geteekend worden. E«=m histo
rische dag dus, de 15e October 1912.
De verkiezingscampagne voor het pre
sidentschap der Ver. Staten van Ame
rika heeft iets van een wedloop. Dr.
Wood ow Wilson heeft vooralsnog de
leiding Dicht ?chter hem komt Roose
velt aanzetten, terwQl president Tafr,
dia de derde plaats inneemt, laDgzaam
maar z^ker op de anderen inloopt. Van
den uitslag valt evenwel nog niets te
zeggen, er zQn geen zekere voorteekens.
Het avontuur, dat Roosevelt du is
overkomen zal niet onbelangrijk tot zQn
populariteit bQdragen. Men weet, dat
John Schrank, blQkcaar een krank
zinnige hem in de borst geschoten heeft.
Groote koelbloedigheid heeft de ex-pre
sident daarbQ aan den dag gelegd. Na
den aanslag hield hQ zonder nauwkeu
rig onderzocht te zQn, nog een rede van
engeveer een uur. Eerst daarna werd hQ
voorloopig onderzocht. De wonde bleek
niet zeer ernstig te zQn.
Men kan zich voorstellen hoe de hou
ding van het auditorium geweest is.
Geestdriftige toejuichingen vielen hem
ten deel. OngetwQfeld is het leger van
aanhangers door den misdaad, doch bo
venal door de pikante houding niet on-
belangrQk vergroot.
Hier volgen nog eenige bQzonderheden
Het manuscript van de redevoering, dat
Roosevelt in zQn binnenzak droeg, ver
zwakte de kracht van den kogel. De wond
in de borst is slechts een vleeschwond.
Roosevelt's secretaris verhinderde een
tweede schot. De dader werd door de
begeleiders van Roosevelt tegen den
grond geslagen, ontwapend en aan de
politie overgeleverd. De menigte riep
„lyncht hem." Roosevelt verzocht echter
de menigte, den dader te sparen en deze
werd toen naar een politiebureau ge
bracht. Hij ging na den aanslag ODmid-
minli iiiiiiWMaiMlc 'i 'in*
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels ƒ1.—, iedere regel
meer 10 cent.
dellQk de zaal binnen, waar hQ zQn rede
hield. HQ moest die, wegens bloedver
lies, afbreken en voor onderzoek, naar
het hospitaal gebracht worden. Gedu
rende de rede verklaarde hQ meermalen
„Ik wil deze rede houden of sterven."
In de vergadering maakte zich een paniek
bQna van de toehoorders meester. Het
gelukte Rëosevelt de menigte tot rust te
brengen.
Heden nacht keerde hQ, na in het
hospitaal onderzocht te zQn, naar Chicago
terug. En het klinkt ons als ironie in
de ooren, wanneer hQ op de vraag, hoe
hQ het maakt, doodleuk antwoordt: „Ik
voel mQ zeer wel." OngetwQfeld heeft
de slimme Teddy zQn succespolitiek bQ
dit incident niet vergeten en heeft hQ
ook zQn slag willen slaan. Of het hem
gelukt is
Volgens een telegram uit Cerbè e, we
melden het reeds, heeft ook het spoor
wegpersoneel der Zuider-MaatschappQ,
met uitzondering van de machinisten en
stokers, den arbeid hervat. Mag men
intusschen een ander telegram uit Cer-
bère, dat eergisteren aan de Petit Pari
sian gezonden is, gelooven, dan is de
spoorwegstaking nog niet voor goed be
zworen. Volgens dat telegram zou er
onder het spoorwegpersoneel groote op
winding heersehen, omdat het zich door
valsche belofteD by de jongste staking
bedrogen acht. De spoorwegmannen in
CataloDië zouden een nieuwe staking
voorbereiden zoo ze thans niet binnen
twee of drie dagen hun eischen inge
willigd krijgen. Ribalta, de voorzitter van
hun vakvereeniging, heeft te Port Bou
het woord gevoerd en zal ook te Barce
lona spreken. De spoorwegbeambten heb
ben hem toegejuicht, roepende, leve de
staking
Er spreekt wel een solidaire geest uit.
Men laat zich geenszins afschepen.
Gisteren is da vergadering dan weer
geopend, om te beginnen met een zeer
onverkwikkelQke zaak. Het gold een
persoonlQk feit tusschen de leden Duy-
maer van Twist (a.-r.) en Duys (s. d.).
PersoonlQke feiten komen maar al te
dikwQls voor in onze Kamervergade
ringen, en men pieegt elkander daavbQ
allerminst te ontzien. Zoo gaf de beer
Duys gisteren niet weinig aanleiding tot
ergernis. HQ was als gewoonlQk zeer
min in zQn uitdrukkingen. Alles her
innerde aan de rumoerige zitting van
d^n 20 September 1911, waarin hQ die
ergerlQke uitdrukkingen gebruikte, die
wQ hier niet zouden durven neerschrQven.
Toen de heer yan Twist metzQnbe-
strQding kwam 'inzake de stenogram-
vervalsching en bot gevloek, werd de
beer Duys nog meer onwaardig en zag
de voorzitter zien genoodza -.kt een eind
te maken aan zQn onbetamelijke be-
leedigingen. Het liep voorwaar de spui
gaten uit. Intusschen was een kostbaar
gedeelte van den „nationalan tQd" met dit
onwaardig geklets van de zQde des heeren
Duys verstreken
Het volgende oogenblik vond een ge
beurtenis plaats, die een belangt Qke
plaats in onz9 parlementaire geschiedenis
inneemt. Het wetsontwerp tot verzeke
ring van arbeiders tegen geldelQke ge
volgen van Invaliditeit en ouderdom,
m. a. w. de invaliditeits- en ouderdoms-
verzekering, kwam in behandeling. Hoe-
vele jaren waren niet verloopen, sinds
het eerste woord over de pensioneering
van invalieden en ouden in de Kamer
gesproken was.
Wel hebben wQ wetsontwerpen gehad,
doch verder is het nooit gekomen. Het
eerste, dat iets beteekende, was van dr.
Kuyper. Dank zQ de lastercampagne van
1905, mochten de invalieden en ouden van
dagen nog maar wat blQven wachten en
vasteD. Daarna kwam miD. Veegen s met
een ontwerp. Hetzelfde lot was het be
schoren. Min. Talma is thans aan den
arbeid geweest. Het zal nu een geweldigen
strQd geven, nog veel heftiger dan in 1905.
De heer de JoDg (u. 1.) opende de alge
meene beschouwingen. Allereerst met
een verdachtmaking. Alsof het ontwerp
geen andeien rechtsgrond bevatte, dan
dien ten behoeve van de coalitie, m. a. w.,
dat dit nummer van het program slechts
de coalitie zou moeten dienen.
Verder werden natuuriQk allerlei be
denkingen geopperd, die alle daarop aan-
gelegd zQn, dat de invalieden en ouden
nog maar meer geduld moeten oefenen.
Spreker is bang, dat velen niet in staat
zullen zQn de premie steeds naar behoo-
ren te voldoen, en verlangt daarom vrQ-
stelling van premiebetaling voor de eco
nomisch zwakke werkgevers. Dit is echter
een maatregel van betrekkelQk onderge
schikt belaDg. Ook is van de rechterzijde
wel op dat punt gewezen.
Trouwens zijn verzet tegen de dwang
verzekering droeg nu niet een bQ uitstek
principieel karakter. HQ kwam wel met
vele citaten, doch niet alle kwamen ze in
z'n kraam te pas. ZQn betoog verloor
daardoor niet weinig aan kracht.
De heer Schaper (s. d. a. p begint daar
op het ontwerp af te kammen. De sociaal
democraten zullen natuuriQk tegen stem
men en ze hopen van harte, dat het
ontwerp verworpen wordt. Allerlei be
zwaren werden opgerakeld om bet werk
van minister Talma maar in miscrediet
te brengen. Wat komt er ook goeds van
de rechterzQde Vandaag zal hQ zQn plei
dooi voortzetten, Wacht maar, aanstonds
zullen de mannen van rechts opstaan,
De bezwaren verflauwen, verdwQnenen
de invaliditeits- en ouderdomsverzekering
is er. Nog een klein oogenblik geduld,
ouden van dagen en invalieden Alvorens
tot hulpverleening kan worden overge-
I gaan, zal nog veel strQd gestreden moe-
ten worden, doch vrQ mogen vertrouwen,
f dat de wet toch nog ten name van het
huidige ministerie geboekt kan worden.
Op linbsohe hulp valt echter niet te
1 rekenen.
Accijnsheffing gedistilleerd in de ge
meente Vlib&ingen. BQ de Tweede Kamer
is ingediend een wetsontwerp tot afwQ-
king van den regel, gesteld bQ art. 241
Gemeentewet, omtrent plaatselijke belas
ting o.a ten behoeve van de gemeente
Vlissingen. DaarbQ wordt voorgesteld
dat mede voor een tQdvak van 3 jaren
(van 1 Januari 1913 zoo noodig tot 1
Januari 1916) kan worden geheven be
lasting op b.et gedistilleerd tot een be
drag van ten hoogste f 17.50 per H.L.
ad 50 pCt. sterkte.
Belletjes aan boord van de De Buijter.
Men herinnert zich het bericht uit Bata
via over de ongeregeldheden aan boord
van oorlogsschepen in Indië gepleegd.
De Dali Ct, tievat daarover het olgende
De voorstelling, als zouden de dienst
weigeraars aan boord van de „De Ruyter"
zoo verongelQkt zQn en kolonel Goed
hart als beul zou zQn opgetreden, bleek
sterk overdreven. De houdiDg der man
schappen aan boord was inderdaad erger-
IQk en niet overeen te brengen met het
goed begrip en de handhaving der tucht.
Het geweeklaag over opgelegde straffen
is absoluut misplaatst.
De commandant kolonel Smit, aldus
het Soer. Hbt., ontkent, dat het sluitstuk
van een kanon zou zijn weggeworpen.
Ook is onwaar het in zee werpen van
een stoel vao den commandant. Wel
zQn enkele kleinere deelen van kanonnen
vermist.; zeven matrozen zQn ontslagen.
De commandant zoekt den geest van
verzet in het weigeren van verlof tot
passagieren.
Invaliditeitswet, Naar de N. Ct.
meldt heeft de heer Treub op het ont
werp een aantal amendementen inga-
