No. 1
1912
Dinsdag 1 October
27e Jaargang.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Te uilleton.
EEN DOODE STAD.
De Tariefwet.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
De opgaaf van den spoordienst
komt in dit nommer voor op de gebrui-
kelijke plaats.
Wt.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. pƒ1.25
Enkele nummers„0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer li cent.
Familieberichten van 1—1# regels 1.—, iedere regel
meer 10 cent.
IV.
Dat het ontwerp-Kolkman tot verhoo
ging van het tarief van invoerrechten,
wordt het wet, drukken zal op minge-
goeden, wordt door vele vrijzinnigen wel
beweerd, doch door de feiten weersproken.
Tegen de onjuiste bewering stellen
wy de onze dat voor het grootste ge
deelte de meergegoeden er door zullen
worden aangesproken.
Wild, schildpadden, kreeften, oesters,
geconserveerd vleesch, toiletartikelen,
luxe zeep, fijne lederwaren, muziek- en
andere instrumenten, genotmiddelen als
biscuits, truffels, champignons, kaviaar,
nootmuskaat, foelie, kaneel, specerijen,
soja, gember, de duurdere geïmporteerde
sigaren en sigaretten, de fijne likeuren,
het buitenlandsch bier, de fijne wüDen,
al deze artikelen worden hooger belast,
een verhooging die zeker wel ten laste
zal komen van de meergegoeden.
Toch blijft men aan die zijde volhou
den dat de mingegoeden het meest ge
troffen zullen worden. En dat, terwijl
de minister meel en bloem onbelast
maakt, zelfs de tegenwoordige belasting
van sinaasappelen wegnam, zoodat deze
voortaan vrij kunnen worden ingevoerd,
en van tal van verbruiksartikelen de
goedkoopere soorten onbelast laat, of 't
al sinds 1875 bestaand invoerrecht on-
verhoogd bestendigt.
Hoe komt men dan aan de hardnek
kig volgehouden beschuldiging!
Het Volk beroept zich met name op
de belasting van fruit.
Alsof het niet juist met het oog op
den bloei van onze fruitteelt noodig
was de fijne fruiten eeDigszins te weren.
Edoch, ook deze beschuldiging is on
juist. Wij wezen er reeds op dat de
druiven, welke voor een deel ook door
de mingegoeden worden gegeten, dat zjjn
de Fransche en Italiaansche druiven,
tusschen half Augustus en half October
vry worden ingevoerd.
Én wat de andere fruiten aangaat, in
1909 zjjn uit het vrjje verkeer uit ons
land uitgevoerd alleen aan versch fruit
in Nederland geteeld te zamen ruim
31 en een half miljoen kilogram. En
nu kwam het den minister voor dat
zoolang in Nederland nog zoo overmatig
gezond en heeriy k fruit wordt geteeld, dat
in zoo groote mate kan worden uitge
voerd, er geen enkele aanleiding bestaat
Ds. v. d. H. schrijft uit Napels aan
De Nederlander:
Wie Napels bezoekt, zal Pompeji niet
licht vergeten.
Wat tegenstelling!
Napels, waar het altyd zomert en het
altijd groen is, waar alles tintelt van
vrooljjkheid en levenslust, waar zorg en
smart onbekende zaken schjjnen, waar
elke gedachte aan den dood schijnt weg-
gebannen en Pompeji, dedoodestad,
die eeuwen sluimerde onder het stof en
nu weer langzamerhand is verrezen,
maar toch ondanks alles is dood gebleven.
Een doode stad, ja, dat voelt ieder, die
wandelt door hare straten. Soms over
valt u opeens een huivering bij de ge
dachte, dat het daar eens vroolljk en
.lichtzinnig toeging als nu in Napels, doch
Mie luchthartige menigte ging heen naar
«t oord, waarvan nooit iemand terag-
Vooral als g(j het geluk hebt rustig,
2® der veel menschen, bovenal zonder
eet laatigen, altijd pratenden gids door
die Mile straten te dwalen. Gij betreedt
den invoer van buitenlandsch fruit ten
koste van de ïnlandsche vruchtenteelt te
bevoordeelen.
En zoo blijven dus belast: ananassen,
vijgen, dadels, bananen, enz.
Versche vijgen 100 KG. f 25vijgen in
matjes, enz. van 10 KG. en meer 100 KG.
fl. Zoo ook dadels. Gepelde hazelnoten
en okkernoten resp. f 6 en f 4 per 100 KG.
ongepelde resp. f 3 en f 2.
Doch nu redeneert met name Het Volk
zooRozijnen moeten opbrengen f 62,500,
krenten f 150,000, amandelen f50,000.
Voor de proletariërs-vijgen,de proletariërs
dadels moet f 1 per 100 KG. worden opge
bracht,voor kastanjes vijfmaal zooveel als
thans, f 2 per 100 KG.
Bij zulk een voorlichting is het geen
wonder, dat onjuiste voorstellingen ge
wekt worden. Immers een oppervlakkig
lezer leest in deze opmerking, dat de ro
zijnen f62,500 meer moeten opbrengen
krenten 150 duizend gulden, enz. En wat
is hier de waarheid
Dat van rozijnen thans gevraagd wordt
f 1 per 100 KG., de regeering stelt een ver
hooging van f 1,50, zoodat hier meer ge
vraagd wordt veertigduizend gullen. De
krenten brengen nu ook reeds f150,000
op, dat is van den beginne al zoo geweest
er komt derhalve niets by. Amandelen
werden tot nog toe met f 4 belast, de mi
nister stelt voor ze met f 5 te belasten.
En wat Het Volk zegt van de „proleta
riërs-vijgen", dat is juist een pluimpje
voor den minister.Want wat is het geval
Dat recht op vijgen was al f 1, het is altyd
zoo geweest. Doch, gelijk wij hierboven
reeds aanstipten, nu wil de minister de
„bourgeois-vygen" of .rjjkelui's-vygen"
hoe noemt Het Volk ze het liefst?
hooger belasten, namelijk f 25 per 100 KG.
voor de versche vijgen f20 per 100 KG.
voor de vijgen in kleine mandjes verpakt.
Voor de vijgen verpakt in manden van 10
KG. en meer de gewone vijgen
wordt geen cent meer gevraagd. En dat
zelfde geldt ook voor de dadels.
Daarom waarschuwen wy onze lezers
om niet al te licht geloof te hachten aan
de voorstellingen van de politieke tegen
standers van het ontwerp. Zy willen maar
al te vaak indruk maken met groote ge
tallen, en dikke woorden, als roofpolitiek
en dergeiyke.
Zoo vertelt Het Volk met grooten op
hef dat koek- en banketbakkerswerk
f 400.000 moeten opbrengen. Maar dat
brengt deze post nu ook al op, want hy
komt reeds in het bestaande tarief zoo
voor. Er komt niets by.
Thee zegt Het Volk moet f 875.000
opbrengen. Dat is ook zoo. Maar dat is
al zoo bij het bestaande tarief. Thee
het oude plaveisel, juist hetzelfde, waarop
zy voor eeuwen wandelden, drinkt uit
de bron, waaruit zy eenmaal dronken.
Ietwat beschroomd gaat gy de huizen
binnen, gy verwacht straks 6en slaaf te
zien toetreden met de vraag, wat gy hier
doet doch neen, alles blyft stil, 't is
de stilte des doods.
Hier en daar herstelde men de huizen
en bracht in de tuinen nieuwe planten,
waardoor de begoocheling nog sterker
wordt. Want waar de daken grootendeels
zyn ingestort bleven de muren gespaard,
zoodat men zich een denkbeeld kan vor
men van den bouwtrant der oude huizen.
Aan de straat blinde muren, tenmin
ste geen ramen, die aan het huis zelf
licht moesten geven. Wel vindt men hier
en daar aan beide zyden van de poort
kleine winkeltjes, door den eigenaar van
't huis aan anderen verhuurd.
Door de poort gaande komt ge in een
gang, die naar den voorhof het atrium
leidt. Bewonder eens even dat mooie
mozaiek. Hoe goed zyn nog de kleuren
bewaard, wat fyn de voorstelling. In een
der huizen vindt men het beeld van een
wachthond met de waarschuwingCave
Canem (pas op den uond) en elders het
vriendelijke Salve (welkom). Het treft ons
wordt dan ook niet verhoogd.
Koffie, thee, suiker en tabak worden
niet hooger belast dan thans.
Van de voediDgs- en genotmiddelen
staat genoteerd dat deze aan de schatkist
zullen opbrengen f3.024 800.
Ook dit is een getal dat den opper-
vlakkigen lezer zou kunnen verschalken.
Terecht vraagt de heer Zuur in zyn
brochure „Het ontwerp Tariefwet"Zou
het wyzer van de Regeering geweest
zyn aeze groep te splitsen als vclgt:
genotmiddelen f2.942.300 en voedings
middelen? By ernstige overweging neen.
Immers voor den ernstlgen waarnemer
is het zoo beter: le omdat de meenin
gen kunnen verschillen wat onder voe-
dings- en wat onder genotmiddelen be
hoort; 2e omdat helaas onder de tegen
standers is gebleken een geest om zelfs
de beste bedoelingen kwaad uit te legg6n,
laat staan dan een vraag, welke zelfs
by goedgezinde, trouwhartige menschen
aan verscheiden oordeel is onderworpen.
Koffie, thee, suiker en tabak worden
niet hooger belast. Geïmporteerde dnre
sigaren en sigaretten, buitenlandsche
bieren, fijne wijnen, c al dia artikelen,
hiervoren opgesomd, kunnen door het
volk nief worden gebruikt, en drukken
op de meergegoeden.
Het ontwerp is bovendien getrouw
gebleven aan de reeds in 1910 bjj de
begrootingsdebatten (Handel, blz. 655)
afgelegde verklaring dat men dezerzyds
geen eerste levensbehoeften wenschte te
belasten en dat daaronder te verstaan
zynrund-, schapen-, varkensvleesch,
spek, brood, meel, boter, eieren, aard
appelen, havermeel, thee, cacao en sui
ker; een verklaring wslke door minister
Kolkman werd bevestigd en welke hy
nu zelfs ook heeft toegepast op eerste
levensbehoeften welke niet by genoemde
begrootingsdebatten genoemd zjjn.
Daardoor blyven ook nog vrygesteld
Reuzel omdat het een volksvoedsel is;
eieren, niettegenstaande by de groote
productfe hier te lande een vermeerderde
uitvoer plaats heeft, omdat de industrie
goedkoope eieren behoeft, terwyi zelfs
versmolten vet, dat in overeenstemming
met den accyns op het geslacht invoer
recht behoort te betalen, vrygesteld wordt
met het oog op industrieels doeleinden.
En lest niet minst ook meel of
bloem blijft onbelastzoodat ook zelfs
de 0,4 cent per Kilo-brood, waarmee ge
dreigd werd, is vervallen, en de arbeider
met genoegen zyn goedkoopen boterham
mag blyven eten.
Resumeerende derhalve de opbrengst
der nieuwe tarieven komen wjj tot de
slotsom dat, al zouden zy onveianderd
dat byna iedere ambachtsman een kunste
naar moet zyn geweest. Overal beeld
houwwerk en schilderstukjes. Niet alleen
op de muren, doch ook op de voorwerpen
van dagefijksch gebruik.
Midden in het atrium een open ruimte
in het dak en daaronder een bassin, waar
in het regenwater valt (impluvium) met
planten en beelden eens versierd. Dat
kinderbeeldje met dien viach, die eens
water spoog, geeft u er een denkbeeld
vaD, hoe mooi het er in een aanzieniyk
huis moet hebben uitgezien. Rondom
den hof eenige kamers, terwyi men ach
ter de allergrootste huizen nog een gang
vindt, die weer op een hof uitkomt.
Doch wandelen wy voort.
Daar het publieke bad. Neen, wel niet
zoo fraai als de Hermae (baden) van
Rome, maar toch: wy kunnen uit alles
zien, dat het sieriyk en weelderig moet
zyn geweest. Men kan nog onderschei
den de afdeelingen voor mannen en
vrouwen. Men ziet nog de looden bui
zen, waardoor het water werd aange
voerd. Daar de wacht- en kleed-kamers,
daat de bassins voor warme en.
dampbaden. Daar de .waarin
men na het bad te un, om
zich door z'n slaven te->ren
worden aangenomen, toch verreweg de
meeste lasten komen ten koste der meer
gegoeden, ja meer, dat de arbeiders op
voortreffeiyke wyze zyn gespaard.
Tenslotte behoort te worden vastge
houden dat de tariefsherziening in de
schatkist de miljoenen zal moeten stor
ten die de regeering voor de sociale ver
zekering zal moeten uitgeven; terwjjl,
afgedacht ook hiervan, een verstandige
tariefsherziening onze nyverheid ten
goede komen en den algemeenen toe
stand van het bedryf verbeteren zal.
1 Oct. 1912.
Een „verbetering" is noodzakeiyk.
Wy verzuimden gisteren te melden in
onze driestar n.a. v. de benoeming van
professor de Savornin Lohman, dat ook
prof. Rengers Hora Siccama, van de
hoogeschool te Utrecht, de antirevolutio
naire beginselen is toegedaan.
Met leedwezen varnemen wy het plot
seling overiyden van den heer A. v.
Naman Hz., wethouder van Zwyndrecht
en lid der Staten van Zuid-Holland, in
den ouderdom van 61 jaren. De heer v.
Namen, de ook in Zeeland alom bekende
zaad handelaar, heeft zich op velerlei ge
bied, kerkeiyk, sociaal en staatkundig,
hoogst verdiensteiyk gemaakt, en laat
in vele kringen, o.a. Boaz, Jachin, en
den bond van Anti-Rev. gemeenteraads
leden een moeilyk te vervullen ledigte
achter.
Met Huvers, De Jonge, De Rycke en
andere aan den lande naar menscheiyke
schatting al te vroeg ontvallen mannen,
deed hy zyn eerste opleiding tot en
liefde voor de goede zaak op in deChr.
Jongelingsvereeniging.
De liberale Bondsdag.
Wy komen naar aanleiding van de
verslagen op 't daar gesprokene nog wel
terug; dcch eerst geven wy *t woord
aan een paar coalitiebladen voor 't maken
van een enkele opmerking.
Het (chr.-hiat.) dagblad Di Nederlander
schryft
De vryzinnigen in het kiesdistrict
Goes hebben, geiyk al meer en meer
gebruikeiyk is t« doen, nadat men de
kunst van de rechtsche partyen zoo'n
beetje heeft afgekeken, een Partydag
gehouden, neen geen Partij dag, want
op zulk een byeenkomst houdt men de
partij-geschillen liefst achterbaks, maar
een Bondsdag, zynde de profetie van de
gewenschte, maar nog altyd toevende
beslissing op de voorstellen tot vryzin-
en zalven, terwyi men de nieuwtjes van
den dag besprak of naar een dichter
luisterde, die z'n nieuwste kunstproduct
voor kwam lezen.
Ga dat huis daarginds maar voorby
't is een plaats der zonde en zie liever
de bouwvallen van Izis' tempel. Een
Egyptische eeredienst in het begin on
zer jaartelling in Italië zeer in trek.
Men wyst u nog de geheime gang,
waardoor de priesters achter het beeld
van Izis kwamen en by het volk alzoo
de gedazhte opwekten, dat het de godin
zelf was, die op de gestelde vragen ant
woord gaf.
Daar het theater, daar het forum door
mooie tempels omgeven, met heeriyke
beelden eens versierd.
Maar neen, gy kunt niet meer, 't was
reeds al te veel om in zich op te nemen.
Zoo was Pompeji voor 18 eeuwen.
Als in de dagen van Niaeh.
Blijde en zorgeloos leefde men voort
aan den voet van een vulkaan doch
was deze niet lang uitgedoofd Zoolang
de heugenis reikte, had de Tesuvius
nooit gewerkt.
63 na Christus was er een aardbeving
geweest, die heel wat verwoestingen
aanrichtte, doch al was de scha, niet zoo
nige concentratie in 1918. Mag men den
voorzitter, den heer Siemelink geloovem,
dan waren de vryzinnigen te Goes opge
roepen „om te getuigen van hun liefde
voor de waarheid". Dat zeide hy in zyD
openingswoord. Maar de heer Siemelink
zeide tog meer, en dat lag eenigszins
op zyn lyn als predikant van de moderne
richting; hy zeide, dat de vryzinnigen
niet moeten denken dat ze geen gods
dienst noodig hebben. Alleen maar, het
moet vryzinnige godsdienst zyn. En hy
eindigde met den merkwaardigen wensch
„dat het Koninkryk Gods onder de men
schen moge komen", met kwaardig, om
dat dit een toon is, die van de politieke
vryzinnigen maar zelden gehoord wordt.
Laat ons hopen dat dit nu werkeiyk een
uiting van „liefde voor de waarheid"
moge zyn, en geen voorspel op 1913, als
wanneer het wel eens weer zou kunnen
gebeuren dat de vryzinnigheid de witte
das omdeed, hetgeen altyd een heel on-
verkwikkeiyk schouwspel is.
Het merkwaardigste echter van heel
den Goesschen Bondsdag, en van al wat
daar gesproken is, is wel een woord van
den heer Treub, den leider der vryzinnig-
demokraten. Na muziek en zang geen
psalmen natuuriykschetste de heer
Treub het karakter van den komenden
stembus-stryd. En toen zeide de heer
Treub o.a.: „dat het niet ging om den
godsdienst, maar om de macht der pries
ters en der orthodoxe dominees".
Tegen de priesters en de dominees!
was voor een jaar of wat nog de leuze
van Jan Rap. De heer Treub amendeert
haar naar den elsch des tyds. Hy voegt
er het woord orthodoxe in. Ziet ge, de
dominees-macht is zoo erg niet, als het
maar geen orthodoxe domineer zyn. Dié
zyn erg. Moderne dominees helpen de
vryzinnigheid. Zy zyn zelfs goed genoeg
om door een godsdienstig toespraakje
een vryzinnigen Bondsdag te tinten. Dat
is perfect. Daar vangt men de menschen
mee. Misschien zelfs nog wel enkele
orthodox-geloovigen, die niet fijn van
onderscheiden zjjn. Zulke moderne domi
nees zyn ten slotte voor de vryzinnig
heid heel wat waard. Zelfs laat men hen
ongehinderd over da komst van Gods
Koninkryk spreken, al gelooft men daar
aan niet.
Maar de orthodoxe dominees werpen
roet in het vryzinnige eten. En daarom
weg met hen, en weg met depriesters.
Het was een fijne onderscheiding van
den heer Treub.
Wel noedig in een vergadering, door
een dominee gepresideerd
De Nieuwe Zeeuwsche Crt. heeft min
der het gesproken dan wel hei gezongen
spoedig hersteld, de indruk was weldra
uitgewischt.
Tot in 79 het oordeel kwam.
Eerst in Juli een aardbeving kort
doch hevig en 29 Augustus de uit
barsting.
Hst begon met een steenen- en asch-
regen, die wel 36 uur duurde en ten
slotte een stroom van heet water, met
asch en lava gemengd, die alles overdekte.
De meesten konden ontvluchten, doch
ongeveer 2000 vonden den dood.
VergeteD werd die stad wel 17 eeuwen.
Wyngaarden bedekten den grond, tot
men in 1750 als by toeval eenige beeld
jes vond.
Toen herinnerde men zich Pompeji en
sedert is men yverig gaan graven. Nog
steeds zyn geregeld 80 100 man aan
het werk.
In de verschillende musea, zoowel te
Napels als te Pompeji zelf, wordt allerlei
merkwaardigs, dat is opgegraven be
waard. Zoo zagen wy gipsafdrukken van
lyken van slachtoffers, op hun vlucht
achterhaald. De doodsangst spreekt nog
uit hun gestalte en gelaatstrekken.
Een haastig verderf i» hun overkc^'i"
Een beeld van den dag des
komend als een dief in de"
