No. 299
Vrijdag 20 September.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
Staten-Generaal.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed.
S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
Zij die zich met 1 Oct a. s. op ons
blad abenneeren, ontvangen de nog
in September verschijnende nummers
gratis.
Met 1 October te beginnen zal ons
blad den datum dragen van den dag,
waarop de Courant wordt gedrukt,
zoodat de Courant die des Maandags
gedrukt wordt en bij een groot deel
der abonné's besteld wordt het Maan*
dagnummer wordt; enz.
Heeren adverteerders zij op deze
verandering gewezenwanneer zij
nu voortaan een Advertentie opgeven
bijvoorbeeld voor het no. van Zater
dag, dan komt die Advertentie in
het nummer dat Zaterdags gedrukt
wordt; en dus niet meer ge-
ljjk tot nu toe in het uo. dat
Vrijdags gedrukt wordt.
Leeuwarden's Oranjeverbod.
Buitenlandsch Overzicht.
Frankrijk.
Engeland.
Zwitserland.
Oostenrijk-Hongarije.
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Turkije.
EERSTE KAMER.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
ninkiyke Hoogheid den Prins der Neder
landen, de gewone zitting der Staten-
Generaal wederom in persoon heeft ge
opend.
TWEEDE KAMER
BJSNKHLAMD.
4.45a,
,9,30
12,10,
a, 2,30,
4,50,
0, 7,30,
10,15.
5,15a,
9,30d,
12,10,
2,80d,
4 50,
7,10a,
10,15-
igen.
937
io.26
i 10.35
10.38
10.43
(O.48
gedu-
met 15
-
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. pƒ1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
Astn de Lezers.
Dat is nu nog eens liberaal
Wel d'optocht van de Sociaal
Heel vriend'Hjk permitteeren
Maar 't Christ'iyk Militair tehuis
Beletten, om voor kiel of buis
Zjjn bloem te presenteeren.
Wèl voor de revolutie-vaan
Een onbelette ruime baan
Maar voor d'Oracje-kleuren,
Op gronden van .neutraliteit",
Eeu berg van nare zwarigheid,
Een afgezabbeld zeuren.
ffZiet^u, het doel is niet neutraal» --
Zoo teemt men deftig liberaal
Maar, kon men debatteereD,
Is dan de socialisten-vaan,
Die vrjj door uwe stad mocht gaan,
Dat somtijds wel, my n heeren?
Maar neen, geen woorden meer verpraat
Het is de vale godsdiensthaat;
Die luistert naar geen reden
Die weert Oranje zelfs van straat,
Als 't niet precies zjjn richting gaat.
Naar liberale zeden.
Lexmond, Aug. 1912. Frans de Jong.
Frankrijk veroorloofde zich een daad,
die heel wat pennen in beweging heeft
gebracht. Het voegde de schepen van
het Noordzee-eskader bij dat van de
Middellandsche Zee. Blijkbaar was de
bedoeling hiervan de heerschappij over
de oude wereldzee voor Frankrijk te ver
overen en te behouden, de zeemacht van
Oostenrijk en Italië gezamenlijk te over
vleugelen. Het heet een onvriendschap
pelijke daad tegenover Italië en ook niet
gerechtigd door de houding van Italië.
Het is dan ook te begrijpen, dat het zeer
ontstemd is over de handelwijze van
Frankrijk.
Aan den anderen kant laat Frankrijk
het voorkomen, alsof het volstrekt niet
bedoelt de beveiliging van Frankrjjk's
noord- en westkust aan Engeland over
te laten, hetgeen ook beweerd was, of
wel om aan Frankrijk de uitsluitende
rol van schildwacht in de Middellandsche
Zee toe te deelen. Reeds jaren geleden
zou besloten zijn de geheele vloot onder
een opperbevelhebber te vereenigen. Zoo
doende krijgt Frankrijk één hoog-zee-
vloot, evenals Engeland, Duitschland en
Italië. Ze behoeft niet per se in de Mid
dellandsche Zee Ie blijven en ze zal zich
dan ook te zijner tijd wel degelijk ter
oefening naar andere zeeën begeven.
Frankrijk dacht nog wel een goed
oogenblik voor deze concentratie uitge
zocht te hebben en nu wordt het toch
nog misverstaan.
De Middellandsche Zeekwestie vormt
een teeder onderwerp en een daad als
van Frankrijk kan daarom gauw dubbel
zinnig schijnen.
Onschuldig gedoe, oogenschjjnHjk.
Aan alle kanten zitten wy nu midden in
de manoeuvres. Hoe vredelievend vindt
overal dat geachermutsel plaats. Het
heeft werkelijk iets bekoorlijksen niet
het minst voor de vorsteD, die zich in
bet grootsche schouwspel van een schijn
gevecht tusschen hun eigen trawanten
verlustigen. Het is echter maar schijn,
doch niettemin het beeld van droeve en
angstaanjagende werkelijkheid.
Pe legermanoeuvres hebben in Duitsch
land plaats gemaakt voor de vlootde-
monstraties. De Fransche legermacht
oefent bij Loudun, en deze week is men
ook in Engeland begonnen met een
schijngevecht tusschen een Britsch leger
en een vreemd. Dit laatste is in Nëifolk
binnengevallen en poogt nu naar Lon
den op te rukken. Alles oefent zich
voor een modernen oorlog. Met modern
geschut wordt gespeeld. Het vliegtuig
is een onmisbare factor geworden. De
vliegers bewijzen zeer goede diensten.
Rljwieleh en automobielen niet minder.
Koning Eduard zal ook een bezoek
aan de manoeuvre» brengen.
Nog is het slechts een spel
Vrede. Ondanks de oorlogen en de ge
ruchten van oorlogen, gaat de vredes
beweging rustig haar gang. Te Genève
zal van 23 tot 28 dezer het negentiende
internationale vredescongres vergaderen,
waarop honderden deelnemers uit alle
deelon der wereld verwacht worden.
Tot uit Japan toe, waar de vredesbewe
ging in den laatsten tfjd veel veld moet
gewonnen hebb8n, zullen congressisten
komen. Het verhevene doel,' de vrede,
blijkt echter nog maar niet te kunnen
worden bereikt. We bereiken het trou
wens nooit. Het resultaat is dan ook
tot nu toe, dat de moderne oorlog aan
enkele hedendaagsche begrippen is onder
worpen.
Op den rooster van werkzaamheden
staan ditmaal actueele onderwerpen, o a.
de oorlog in Tripoli, de eerstvolgende
Haagsche conferentie, de militaire lucht
vaart, de toepassing van economische
dwangmiddelen (boycot; ingeval van
een schending vaa het volksrecht, de
ontwapening, enz. Het achtste punt van
den rooster is: De plicht van de paci
fisten van een land, dat zich in een
veroveringsoorlog begeeft. Daarom ver
wacht men, dat er vele Italiaansche
vredesvrienden te Genève zullen komen,
om te zien, wat er met de betrekking
tot Turkjje boven hun hoofd hangt.
Het Hongaarsche parlement is weder
geopend. De oppositie-partij heeft al
terstond van zich doen spreken.
Buiten het parlementsgebouw was het
volk rustig, geen militairen en geen
gendarmen. Politie by na onzichtbaar.
Binnen ging het echter nog wat rumoe
riger toe. De oppositieleden waren het
er al dadelijk over eens, dat dadelijk ob
structie zou worden toegepast. Wy her
inneren ons nog levendig de jongste
schandalen. Dat ergerlijk optreden. Het
was weer hetzelfde deuntje Fluiten,
joelen en lawaai maken. Vooral toen
president Tisza op de tribune verscheen
ging een helsch rumoer op. Scheldwoor
den waren niet schaarsch.
Wat was er nu met zoo'n Kamer te
b9ginnen.
Na een korte pauze wilde graaf Tisza
het weer eens probeeren, doch helaas,
de bewuste leden dachten er nog niet
anders over. Zy hadden zich verlaagd
door de meest schurkachtige kwajongens
streken tot de hunne te maken. Koe-
klokken, automobieltoeters en wekkers
moesten ieder beletten te Bpreken. Weer
werd de zitting even gesloten. Ook de
minister-president had geen succes.
Men heeft niet gauw de tusschenkomst
van de politie willen inroepen, aange
zien de Koning in' een audiëntie zyn
afkeuring had te kennen gegeven over
het te spoedig inroepen van politiehulp.
Tenslotte kon deze echter niet achter
wege bljjven. En daar werden de oproer
makers vierkant van den grond opgeno
men Jen naar buiten gedragen, waar de
frissche najaarslucht hun verhitte hoofden
tot bedaren kon brengen. Een afgevaardig
de kreeg een ontwrichten arm, een andere
d'e uit de handen der agenten ontsnapt
was, kwam in de banken der afgevaar
digden terug, waar hjj in zwjjm viel.
Eon derde viel bewusteloos in de wandel
gangen na een geweldigen tegenstand
geboden te hebben. Het waren formeele
vechtpirtjjen, die ieder weldenkend
mensch met afkeer moeten vervullen.
Tenslotte waren de ongeveer J GO man
sterk zjjnde belhamels door een veel
grootere politiemacht de zaal letterljjk
uitgesleept, waarna de zitting van de
regeeringspartfl wederom geopend werd.
Toen werd de begrooting ingediend en
de zitting verdaagd.
De oppositie had zich inlusschen aan
een gemeenschappelljken maaltijd ver-
eenigd. Natuurlijk zonder hun doel be
reikt te hebben. Wy zijn reeds heel wat
gewoon van het Hongaarsche parlement,
maar zooals bet er nu toegaat, is het toch
wel weerzinwekkend en moeten wy met
een schouderophalen dat bekrompen ge
doe gadeslaan.
Moge ons land voor dergelijke onorde
lijkheden in de raadzalen gespaard blijven.
Onder onze telegrammen van gisteren
vond men het belangrijke bericht van
den Konstantinopelschen correspondent
van de Kölnische Zeiting over een ver
bond van Bulgarije en Servië tegen Tur
kije weergegeven. Desnoods zal het er
niet tegen op zien in strijd met den wil
van Turkye en andere mogendheden te
handelen. Volgens dien berichtgever is
de overeenkomst tot stand gekomen
tengevolge van een accoord tusschen de
twee regeeringen over zekere sferen van
invloed in Turkjje. Dit accoord is natuur
lijk bereikt met krachtdadige medewer
king van de Russische diplomatie, die
reeds lang het oog op den Balkan ge
vestigd houdt.
Wat houdt de overeenkomst in Niets
meer of minder dan een afspraak tus
schen de kleine Balkanstaten, om de
provinciën van Turkije in drie gewesten,
een Servisch, een Bulgaarsch en een
Griekgch (want ook met Griekenland
zou onderhandeld zjjn) en nog een inter
nationaal district te verdoelen, uitge
nomen Albanië.
s De positie van Turkjje wordt hierdoor
'werkelijk hachelijk en het zal haar zeker
offers kosten, wanneer de Balkanstaten
tegen eiken prijs voldoening eischen,
zonder zich aan iemand, wie ook, te
storen.
Op 't oogenblik is deze zaak voor
Turkse de bedenkeiykste. Wat de stand
van den oorlog betreft, bereiken ons
niet ongunstige berichten. De onderhan
delingen, die eerst afgebroken zouden
zyn, schynen reeds op een gunstigen
afloop te wyzeo. De kans van slagen
moet byzonder groot zyn.
Men zy evenwel voorzichtig met der-
geiyke optimistisch getinte couranten
berichten. Hoe vaak heeft niet inzake
den oorlog de fantasie van een dagblad
correspondent een groote rol gespeeld
Het gewyzigd ontwerp-adres van ant
woord op de Troonrede luidt:
Mevrouw
1. De Eerste Kamer der Staten-Gene
raal acht het een groot voorrecht, dat
Uwe Majesteit, vergezeld van Zyne Ko-
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer lt cent.
Familieberichten van 1—li regels 1.—, Iedere regel
meer 10 cent.
2. De mededeelingen van Uwe Majes
teit aangaande de vriendschappeiyke
betrekkingen met de andere mogendhe
den en den algemeenen toestand van
het land en van de overzeesche gewesten,
vernamen wy met groote belangstelling.
Dat de West-Indische koloniën werden
geteisterd door eene langdurige droogte,
wordt door ons zeer betreurd.
3. Uwe Majesteit zal by denbelangry-
ken wetgevenden arbeid, die te wachten
staat, op onze toewyding en krachtsin
spanning kunnen rekenen.
4. Van harte beamen wy den wenscb
van Uwe Majesteit dat op onzen arbeid
Gods zegen moge rusten.
Na voorlezing door den griffier van
het K. B waarby, jhr. mr. O. F. A. M.
van Nispen tot Sevenaer voor den duur
van de tegenwoordige zitting is benoemd
tot voorzitter, ging de tydelyke voorzit
ter de heer Lieftinck over tot installatie'
van den nieuwen president. In een tot
den heer van Nitpen gerichte rede, wordt
de heer van Bylandt nog herdacht en
wordt hem een spoedig herstel toege-
wenscht. Met eerbied wordt gewaagd
van zyn hulpvaardigheid, strenge eer'yk-
heid en hoogheid van karakter, waar
mede hy de vergaderingen leidde. Daar
om wordt de taak voor den nieuwen
president geen gemakkeiyke, ook omdat
het contact tusschen den voorzitter en
de Kamer, dat spontane en vry willige
contact, het gemoedeiyk spreken met
den voorzitter, is vei broken, althans
verwyd. Het vertrouwen uitsprekend, dat
de heer van Nispen een goed voorzitter
zal zyn, eindigt de heer Lieftinck zyD
toespraak, die met instemming werd
aangehoord.
Daarop nam de voorzitter het woord.
Hy spreekt allereerst zyn daDk uit voor
het vereerend bewys van vertrouwen,
dat het de Koningin heeft behaagd hem
te benoemen tot voorzitter van de Kamer.
Hy kan niet zeggen, hoezeer erkenteiyk
hy is voor de welwillende woerden,
welke zooeven by de overdracht van
het presidium tot hem gesproken zyn.
Op medisch advies, aldus spr., heeft
onze hoogeachte voorzitter zich niet
meer beschikbaar kunnen stellen. Boven
dien is hy vergrysd in den dienst van
zyn land, daarom wordt zyn besluit
te meer geëerbiedigd. Wy wenschen hem
een spoedig herstel en hopen hem weer
gauw met opgewektheid in deze verga
dering te zien.
Spr. vindt het een wys besluit, dat
de heer van Bylandt gebroken heeft
met de gewoonte, om alle vergaderingen
van de Kamer te presideeren. Evenals
in andere parlementen zou hy ook wil
len, dat de onder-voorzitters hem be
hulpzaam waren.
Slechts met de ervaring van een on
dervoorzitterschap heb ik het gewaagd
my beschikbaar te ste'len, en het zal
myn streden zyn uwe vergaderingen te
leiden met algeheele onpartydigheid,
zonder aanzien des persoons en met
eerbiediging van het vrye woord. Met
vertrouwen doe ik ook een beroep op
griffier en op dé commiezen-griffier.
Tenslotte gewaagde spr. van de balans
van werkzaamheden, die in Juni, toen
de Kamer op recès ging, is opgemaakt.
Op de debetzyde daarvan stond menig
punt vermeld, o. a. vele rumoerige scènes,
oogenblikken waarin de bezadigdheid en
de kalmte ontbraken, noodig om met
vrucht te beraadslagen.
Er werd gezegd, aldus spr., dat er groot
gevaar was, dat het aanzien van het
Parlement zou verminderen en dat het
in de schatting van het Nederlandsche
volk zou dalen. Als dit zou gebeuren,
myne heeren, zou een groot goed voor
ons volk verleren gaan. Immers van het
Parlement moet een beschaven den, ver
edelenden, verbeffenden invloed uitgaan.
Het Nederlandsche Parlement heeft steeds
zyn naam hooggehouden en zich van
andere Parlementen met eere onderschei
den. Ik wil niet gelooven, dat het aanzien
van het Parlement zal dalen en ik ver
zoek u my by te staan om den naam
van de Nederlandsche Volksvertegen
woordiging bezig te houden. Bezield met
dit vertrouwen, zullen, onder Gods zegen,
ons beraadslagingen en besluiten strek
ken tot heil van het Nederlandsche volk 1
Ik aanvaard het voorzitterschap dezer
Kamer.
Op deze rede volgden langdurige toe
juichingen.
Regeling van werkzaamheden.
De voorzitter wijst, oveieenkomstig het
Reglement van Orde, de leden en hun
plaatsverlange» van de begrootingscom-
missies aan. Hy stelt voorts voor om
Donderdag te 11 uur een openbare ver
gadering te houden voor het trekken van
de afdeelingen, de benoeming van de
leden der huishoudelyke commissie en
van de gemengde commissie voor de
stenografie en voor de bepaling van dag
en uur waarop, volgens het Reglement
van Orde, gelegenheid zal worden gege
ven tot het stellen van vragen. Dienover
eenkomstig besloten.
De voorzitter deelt mede, dat het zyn
voornemen is aan de Centrale Sectie voor
te stellen a.s. Dinsdag 11 uur en vol
gende dagen in de afdeelingen te doen
onderzoeken de Indische Begrooting voor
1913 en het ontwerp voor den aanleg
van den spoorweg Cheribon - Kroja en
een reeks andere wetsontwerpen en
daarna, doch niet vóér 1 October, de
Staatsbegrooting voor 1913.
De vergadering werd verdaagd tot
hedenmorgen 11 uur.
In 1913 naar den Haag. Op voorstel
van den heer Tydeman heeft de Alge-
meene Raad van de Interparlementaire
Unie, welke thans te Genè/e vergadert,
besloten, dat de volgende algemeene ver
gadering in 1913 te 's-Gravenhage zal ge
houden worden.
Slechte geett onder het Marineper-
toneel. De correspondent van de N. G.
te Batavia seint aan zyn blad:
De Soerabaja Courant meldtDe geest
onder het marinepersoneel wordt voort
durend slechter; de vlootcommandant
Goedhart is zeer onbemind. Op Konin
ginnedag weigerde de heele bemanning
van het eskader een bon voor een extra
versnapering. Een twintigtal, dat de bon
aannam, werd als lid van den Marinebond
geschrapt. De bemanning van de De
Ruyter pleegde verzet, naar aanleiding
van de ongegrondverklaring van een
klacht over de voeding. Er werden 66
man gestraft, waaroDder met degradatie
en ontslag. Zaterdag werden de ligstoel
van kolonel Goedhart en een sluitstuk
van een kanon overboord geworpen, en
werd de vlag omgekeerd geheschen.
Het is wel te betreuren, dat onze kra
nige matrozen tot zulke wanordeiyk-
heden zyn overgegaan. De geest van
verzet moet reeds lang aanwezig geweest
zyn. Wanneer zy hun positie wenschen
te verbeteren, is een dergelyke handel-
wyze allerminst geoorloofd en bovendien
ongeschikt om tot het doel te leiden.
Het bestuur van de afdeeling Den
Haag van de Vereeniging voor Vrouwen
kiesrecht heeft een nieuwtje bedacht. Er
zal een club gevormd worden, waarvan
elk der leden op zich neemt éénmaal per
maand een vergadering van de Tweede
Kamer by te wonen. Verscheidene dames
zyn daartoe ui tgenoodigd. Voorplaatsen
op de gereserveerde tribune zal worden
gezord. De dames gaan dus alvast in de
leer. Nu, de leertyd kan nog lang genoeg
zyn.
Naar De Standaard verneemt, i» het
