No. 277 1912
Maandag 26 Augustus
26e Jaargang.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
CHRISTELIJK-
HISTORISGH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
--'•** - -
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel
meer 10 cent.
24 Aug. 1912.
Een kolonel van het Turksche leger
vroeg eens aan dr. Grus Hamlin te Kon-
stantinopel, hem een bewijs te leveren
dat de Bijbel Gods Woord is. Dr. Ham
lin antwoordde niet rechtstreeks,
maar wetend dat de kolonel een bereisd
man was, deed hij de wedervraag„zyt
gij wel e8ns in Babel geweest?" „Ja",
zoo luidde het antwoord, „en ik wil u
daaromtrent iets merkwaardigs mede-
deelen. De ruïnen van Babyion zijn een
schuilplaats voor een menigte wilde
dieren. Eens kwam ik met een Sheik en
zijne mannen, die ik een week lang ge
huurd had om met mij te jagen, bij de
bouwvallen van Babel. Toen de zon
onderging, braken de Arabieren tot mijne
verbazing hunne tenten op. Ik prote
steerde bij den Sheik zoo sterk mogelijk
daartegen. Ik betaalde hem al goed,
maar ik beloofde hem een dubbel loon,
doch kon hem niet bewegen om met
zijn mannen daar te blijven. „Het is
hier niet veilig", sprak de Sheik. „Geen
sterveling heeft den moed hier na zons
ondergang te vertoeven. Geesten en
schimmen komen als het duister is uit
de holen en spelonken, en al wie zjj in
hun handen krijgen wordt hun gelijk.
Geen Arabier heeft ooit de zon op Ba
byion zien ondergaan."
Dr. Qamlin baalde toen zijn Bijbel
voor den dag en las uit het I3de hoofd
stuk van Jesaia: „Alzoo zal Babel, het
sieraad der Koninkrijken, de heerlijkheid,
de hoovaardigheid der Chaldeën zijn, ge
lijk als God Sodom en Gomorra omge
keerd heeft; daar zal geen woonplaats
zijn in eeuwigheid en zij zal niet be
woond worden van geslacht tot geslacht
en de Arabier zal daar geen tent span
nen, en de herders daar niet legeren
maar daar zullen nederliggen de wilde
dieren der woestijnen en hunne huizen
zullen vervuld worden met schrikkelijke
gedierten".
„Dat is historie wat ge daar voorge
lezen hebt", zeide de Tuik. „Neen", sprak
dr. Hamlin, „het is prophetie. Deze
woorden werden geschreven toen Babel
nog in zijn vollen bloei was, en gij weet
wat het tegenwoordig is". De ko
lonel zweeg. De Edinburg Review (Oct.
1907) schreef„Wjj kunnen ons geen
voorbeeld voor den geest brengen
waarbij de verwoesting haar werk zoo
goed en zoo volkomen gedaan heeft als
hier, in het brandpunt van de vroegste
beschaving. De plaats schijnt geslagen
te zijn, alsof er een vloek of betoovering
op gelegd is."
Omdat echter de prophetie dat Babel
zou verwoest worden als Sodom en
Gomorra, niet vervuld werd, zoo oordee-
len sommigen dat Babel weder zal her
bouwd worden, om ten slotte dan voor
goed te gronde ta gaan. Heraut.
't Nieuwe „Koninklijk Besluitvoor
de lokalen der bijzondere scholen is voor
deze inrichtingen van groot belang.
't Volgende overzicht nemen we op:
Behalve de gunstige bepalingen over
woninggemeenschap, over leerlingental
voor één vertrek, over vertrekken voor
ten hoogste dertig leerlingen en over
min of meer uitgebreide vrijstelling van
de anders geldende eischen met betrek
king tot lokalen bestemd voor gymnas
tiek, voor laboratorium, voor teekenon-
derwijs en (iets nieuws) voor onderwijs
in de handwerken aan meisjes zijn er
ook eischen gesteld in het belang van
de gezondheid en veiligheid der leerlin
gen, van de degelijkheid van den bouw,
waarvan sommige een aanzienlijke ver
meerdering van uitgaven van de school
besturen zullen vorderen.
De voornaamste zijn de volgende:
1. De zolderingen moeten wit gestu-
cadoord of licht gekleurd zjjn en niet
gewelfd. (ArtikeW>).
2. Buitenmuren van verdiepingen moe
ten tenminste 0.33 M, dik zjjnbuiten
muren tusschen het Zuidenen het Wes
ten moeten als spouwmuren worden op
getrokken.
ei,Er is echter dispensatie te verkrijgen
wanneer ander materiaal dan baksteen
gebruikt wordt. (Artikel 7).
3. De lichtramen moeten een glasop
pervlakte hebben van een vijfde of een
zesde van de vloeroppervlakte en in elk
vertrek moeten de onderramen van ten
minste één lichtkozjjn geheel kunnen
worden opengeslagen. (Artikel 8).
4. De vloer van het schoolvertrek moet
vlak en dicht zijn. (Artikel 9).
5. De gangen in scholen met een of
meer verdiepingen of in zulke, waar
de lokalen zich niet alle aan denzelfden
kant bevinden, moeten 2.50 M. breed zijn.
De trappen moeten 1.25 M. breed zijn.
Open zijden moeten dichts hekken met
leuningen hebben. (Artikel 10).
6. Privaten en waterplaatsen moeten
aan veel zwaarder eischen voldoen. Deze
beoogerrvooral het reukeloos maken dier
gelegenheden. (Artikel 12).
7. Ventilatie-inrichting moet goed wer
ken (Artikel 13).
De oude bepalingen van 1 van'tK.
B. van 12 Sept. 1905 Staatsblad no. 267)
blijven van kracht voor de lokalen, welke
gesticht zijn tusschen 1 Januari 1906 en
het tijdstip, waarop dit besluit in werking
treedt, alsmede voor de lokalen tot stich
ting waarvan voor laatstgenoemd tijdstip
was besloten.
In verband met deze bepaling zullen
bijzondere schoolbesturen, die reeds tot
stichting van lokalen besloten zijn, goed
doen onverwijld van dat besluit kennis
te geven aan den Districts-schoolopziener,
ook al zouden zjj daarbij de plannen nog
niet Kunnen inzenden. Uitstel zou hier
zeer nadeelige gevolgen kunnen hebben.
Voor lokalen, waar reeds bijzonder lager
onderwijs gegeven werd vóór 1 Januari
1906, alsmede voor die welker bouw
reeds was aangevangen op 11 October
1905, is bq dit nieuwe besluit de datum
waarop zy in overeenstemming gebracht
moeten worden met de regelen, voor hen
vastgesteld in 2 van het K. B. van 12
September 1905 bepaald op 1 Januari
1914.
De aan'de Districts-schoolopzieners over
te leggen teekeningen en bestekken moe
ten voortaan in tweevoud worden opge
zonden.
Het nationaal comité voor den acht-
urigen arbeidsdag, dat tegen 15 Sept. te
'sftravenhage een groote nationale by-
eenkomst heeft belegd, heeft by B. en W.
van den Haag vergunning gevraagd tot
het houden van een optocht met muziek
en banieren.
Naar De Amsterdammer verneemt,
zal het volgens den dokter van mr. S. de
Vries Cz., den wethouder van onderwys
van Amsterdam, nog wel een paar weken
duren, eer de ontwrichte knie is hersteld.
Proef met trekhonden. By ministe-
riëele beschikking is bepaald, dat by het
regiment grenadiers en jagers een proef
zal worden genomen met trekhonden
voor het vervoer van mitrailleurs De kapi
tein jhr. C. A. J. Meyer, van genoemd
regiment, wordt b9last met het nemen
van de proef, terwyi hem, naar het Vad.
verneemt, is opgedragen 8 geschikte
honden met tuigen aan te schaffen,
waarvan 4 in België en 4 in Nederland.
BOT BB
Middelburg. Wyien de heef D. Jeras
heeft aan de Ver. tot werkverschaffing
aan Zeeuwsche blinden, alhier gevestigd,
f 500 nagelaten, vry van rechten en
kosten. N. R. C.
Borssele. In de gehouden raadsver-
5 gadering waren alle leden tegenwoordig,
behalve de heeren P. Dekker en C. van
Westeinde. De notulen worden door den
voorzitter voorgelezen en onveranderd
goedgekeurd. Daarna wordt in gesloten
vergadering overgegaan tot het behan
delen van reclames hoofdeiyken omsleg
en hondenbelasting. Na heropening wor
den benoemd tot zetters de aftredende
leden de heeren D. Wisse en J. Bruinooge
en tot plaatsvervangende leden de heeren
M. de Regt Jz. en J. Verburg. De gemeente
rekening bedroeg aan ontvangsten f 80856,
aan uitgaven f 30095,05, batig saldo van
f 766,95. De heeren M. de Regt Jz. en C.
v. d. Velde werden belast met het nazien
der rekening. Het Burgeriyk Armbestuur
krygt van de gemeente een subsidie van
f1200, zoodat de begrooting aan ont
vangst en uitgaven bedraagt f 1294,92s.
De gemeentebegrooting bedraagt aan
ontvangst en uitgaven f 16750,09. De
kas van den gemeente-ontvanger is nage
zien en in de beste orde bevonden. Aan
ontvangsten was in kas f88978,33, aan
uitgaven f 38283,05, zoodat een batig saldo
overbiyft van f695,28. Een verzoek, in
gekomen van den telefoonhouder, dhr.
J. van Duyne, om zyn vrouw te benoe
men tot hulptelefoniste zonder dat deze
daarvoor eenig salaris ontvangt, werd
door alle raadsleden goedgevonden. Een
verzoek, ingekomen van dr. Pheiffer dat
de gemeente wil zorgen, dat zyn woning
van beter drinkwater wordt voorzien,
werd door den raad, met aller stemmen,
goedgevonden. Niets meer ter behande
ling zynde sluit de voorzitter de vergade
ring.
Naar de N. R. C. verneemt zal de
stoomtram Oostburg-Zuidzande-Cadzand
op het einde van September geopend
wordeD, voorloopig alleen voor het goe
derenvervoer. De opening zal met feeste-
ïykheden gepaard gaan te Zuidzande en
Cadzand.
Op het vinden van het ïyk van den
te Oostende verdronken man, zou een
premie van 1000 francs uitgeloofd zyn.
Vlissingen. In de Vry dagmiddag ge
houden vergadering van den gemeente
raad waren afwezig de heeren v. Raalte,
Vermaas en Auer met en De Mey zonder
kennisgeving. By de behandeling van het
verzoek van de Wed. Mos om een by-
drage uit de gemeentekas, werd dit ver
zoek in handen van B. en W. gesteld
om advies.
Nog was ingekomen een verzoek van
da Bakkerspatroonsvereeniging om niet
over te gaan tot de vaststelling van een
verordening op het gewicht van het brood.
Overgelegd werd het ontwerp ge
meente-begrooting voor 1913, hetwelk
zal worden gedrukt.
By de benoemingen van leeraren aan
de Burgerschool, enz., betreurde de heer
Staverman het, dat deze benoemingen
zoo laat geschieden, en drukte zyn spyt
uit, dat de heer Bartstra ook niet aan de
Burgerschool benoemd zal worden.
De heer Tichelman maakte bezwaar,
den heer G. Mannoury definitief te be
noemen, omdat deze getoond heeft prin
cipieel sociaal-democraat te zyn en dus
van geheel andere overtuiging dan het
overgroote deel der ouders wenken om
minder propagandistisch op te treden
hadden geen resultaat en de heer Tichel
man meent,dat hy tydelijk benoemd moet
worden.
De heer Van Hal vraagt of het de
bedoeling is by definitieve benoeming
den heer Mannoury wenken te geven.
Hy acht dit verkeerd, vooral, omdat de
vorm ontbreekt van wat zedeiyk en wat
in het algemeen belang is. Hy protesteert
tegen het door den heer Tichelman ge
sprokene.
De heer Staverman, als secretaris der
commissie van toezicht op het middel
baar onderwys, zegt dat nooit klachten
ingekomen zyn over den heer Mannou
ry er is geen enkel bewys, dat zjjn
onderwys ïydt onder zyne ideën of zjjn
propaganda. Verder wees spr. er op, dat
de beer Mannoury buiten de voordracht
van de Commissie om, is benoemd door
den raadterwyi thans uit de Commis
sie niemand bepaald tegen een definitieve
benoeming is, en zeifs ook niet het
rechtsche lid.
De heer Tichelman erkent ieders vrij
heid, maar hier geldt het niet luisteren
naar de stem der macht. Ook is de heer
Tichelman bang voor erger optreden als
de vaste benoeming geschied is.
De heer Lindeyer protesteert tegen
wat hy noemt de kettersjagery van den
heer Tichelman, en wyst er op, dat
vroeger de kerkeiyke partyen zelf hier
over klaagden. Het onderwys van den.
heer Mannoury is goed en hier dient
alleen naar te worden gevraagd.
Ook de heer Van Niftrik verdedigde
definitieve benoeming, terwyi de heer
Merckens hetzelfde met tydeiyke deed.
Ten slotte verklaarden zich 8 leden voor
vaste en 7 voor tydeiyke benoeming.
De kwestie van al of niet benoemen
van den he8r Bartstra aan de Burger
school, werd aangehouden tot na de be
slissing over het voorstel tot splitsen
van de 3de klasse dier school.
By de behandeling van eene wyziging
in de gemeentebegrooting 1912, vroeg
de h6er De Mey, die juist ter vergade
ring was gekomen, stemming over een
post van f29, daar hem bleek, dat die
ten deele voor het opslaan van muziek-
estrades op Koninginnedag zal worden
gebruikt. Alleen de heeren Van Hall,
Lindeyer en De Mey stemden tegen deze
post.
By het voorstel tot splitsing der 3e
klasse van de H. B. 8., bestreed de heer
Tichelman dit voorstel, omdat volgens
hem .27 leerlingen best in één klasse
kunnen byeen zyn.
De heer Staverman zegt, dat er 29
leerlingen zullen zyn; het voorstel is
gebaseerd op de adviezen van de in
specteurs, en de heer Bruggencate dreig
de reeds met een klacht by den minister.
Met cyfers trachtte spreker aan te toonen,
dat groote klassen het onderwys
schaden.
De heer Van Hal verklaart zich tegen
de splitsing, omdat hy meent dat eerst
het lager onderwys verbeterd moet
worden en dan splitsing moet plaats
hebben.
De heer Niftrik toont met cyfers aan,
dat by lager onderwys de aantallen niet
zooveel hooger zyn dan hier het geval
is; vooral niet in de hoogere klassen.
Spr. zou het een verkeerd begrepen
zuinigheid achten het voorstel te ver
werpen.
De heer Tichelman repliceerde evenals
de andere heeren.
De heer de Mey mengde zich ook nog
in het debat, en meende dat vooral voor
de zoogenaamde volksscholen veel te
weinig wordt gedaan.
De heer van Niftrik tracht dit nog
maals te weerleggen, en wees er op,
dat veel der leerlingen behooren tot de
kleinere burgery. Het voorstel werd ver
worpen met 9 tegen 8 stemmen.
- Met de sociaaldemocraten, de antire
volutionairen stemden tegen de heeren
Huson, Kiyberg en Stuart; van rechts
stemde de heer Manse voor.
De voorstellen betreffende het merken
van boter en het gewicht van biood
werden aangehouden en zullen eerst ge
drukt aan de leden worden rondgezonden.
Tenslotte werd het ontwerp pensioen
verordening behandeld. Naar aanleiding
van een vraag van den heer Lindeyer
hoe B. en W. denken over de door hem
en den heer de Mey ingediende amende
menten, antwoordde de heer van Niftrik
aan de hand van een rapport van den
heer Mannoury, dat echter eerst Donder
dag in kwam.
Hierop stelde de heer Lindeyer aan
houden voor, opdat men dat rapport kan
bestudeeren.
De heer Staverman vroeg of er geen
aanleiding bestaat by v. een jaar te wach
ten, in verband met de mogeiykheid op
ryks regeling.
De heer Tichelman stelde voor uit
stellen tot Januari.
De heer De Mey noemde dit idee ab
surd de iyksregeling kan nog wel 10
jaar durendit weet iedereen die geen
vreemde is in de parlementaire zaken.
De heer Van Niftrik wil wachten tot
het bureau van speciale adviezen ge
hoord is.
Het voorstel Staverman werd aange
nomen met vier stemmen tegen die van
de heeren Lindeyer, De Mey, Van Hal
en Van Niftrik, vastgesteld werd een
tweede suppletoir kohier van den hoof-
deljjken omslag.
Naar aanleiding van een schrifteiyk
'door de heeren Lindeyer en de Mey ge
stelde vraag, welke de finantiëele gevol
gen zullen zyn van vrystelling van amb
tenaren van belasting betalen van hun
pensioenbydrage, las de burgemeester
een voorloopig rajfport van den contro
leur voor, waarin deze vergeiykingen
maakte met door particulieren betaalde
premies, en tot de conclusie komt, dat
eerst uitgemaakt dient te Worden of
alleen bedoeld is, de verplichte pensioen
bydrage.
De heer Lindejjer dankte B. en W.
voor hun toelichting.
Daar by den rondvraag niemand meer
het woord verlangde werd de vergadering
gesloten.
St-Maartensdijk. In de Vrydag ge
houden vergadering van den gemeente
raad kwam weder ter sprake de onder-
handsche verpachting der gemeente-
landeryen. Door het college van Gedep.
Staten was thans bericht, dat het ver
langde opgave van de namen der pachters
en van de taxatiepryzen. Omtrent de
goedkeuring dier verpachting zal door
het college later eene beslissing genomen
worden. De gemeenteraad benoemde he
den drie taxateurs, welke onder goed
keuring van den Raad de gronden zul
len moeten taxeeren. Verder kwam in
behandeling een adres van de heeren C
Groenewege en A. Geluk, welke den
gemeenteraad verzochten een perceel
land van adressanten in ruil te willen
nemen tegen een perceel van de ge
meente. De hear ïtynberg verklaarde zich
daartegen. Een onderzoek by verschil
lende bevoegde personen door hem in
gesteld, had hem de wetenschap ver
strekt, dat het land wat de gemeente in
ruil weid aangeboden van niet zoo goede
kwaliteit was, als wat de gemeente zou
moeten afstaan. De heer M. Groenewege
betwistte dit, doch de andere heeren
meenden ook, dat het beter was beide
landeryen te laten waardeeren en dan
daardoor den ruil geiyk te maken. Ook
hiertegen verzette de heer Rynberg zich,
omdat by meende, dat de gemeente zich
steeds zou benadeelen door land van
slechtere kwaliteit in ruil te nemen. De
heer Gaakeer was het met den heer
Rynberg eens. De overige drie leden
waren voor ruil volgens waardeering.
Met 3 tegen 2 stemmen werd alzoo be
sloten. (De heer M. Groenewege moest
buiten stemming biyven, wegens bloed
verwantschap met den aanvrager.) Voorts
werd besloten, naar aanleiding van het
Ingekomen rapport betreffende onderzoek
naar electrisch licht te Assendelft, om
aan den heer Ten Bosch te 's-Gravenhage
concessie te verleenen tot het aanbren
gen eener electrische verlichting in ce^e
gemeente, indien door den concessional is
de verlangde wyzigingen in de voorwaar
den worden aangebracht. De gemeente
veldwachter en zyn gezin zullen in het
vervolg vrye geneeskundige behandeling
genieten voor zoover de doktersrekening
de f 25 niet te boven gaat. Het meerdere
biyft voor des veldwachters rekening.
Waarde. Inde Vrydagmidaaggehou
den gemeenteraadsvergadering waren te
genwoordig vjjf ledenafwezig de heeren
C. Bal en J. Pieper. Overeenkomstig haar
