No. 267 1912
Woens<1 m 14 Augustus
christelijk-
NIEUWSBLAD
historisch
VOOR ZEELAND
26e Jaargang.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWESTj te Goes
F. P. D'HUÏJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Rumor in c&sa.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1.25
Enkele nummers„0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels ƒ1.—, iedere regel
meer 10 cent.
De opgaaf van den spoordienst
komt in dit nommer voor op de gebrui
kelijke plaats.
Ruzie in de hut.
De Nederlandscha Vereeniging van
Spoor- en Tramwegpersoneel heeft het
te kwaad gekregen met de S. D. A. P.,
Het Volk, Troelstra, het Ned. "Vakverbond
enz. ten gevolge van den overgang van
haar bezoldigd ambtenaar Sneevliet van
de S. D. A. P. naar d8 S. D. P.
Tegen Sneevliet die ook voorzitter en
redacteur van dez8 spoorwegvereeniging
is, trokken de leiders der S. D. A. P.
terstond met groote felheid te velde. Zij
meenden dat een man van de S. D. P.
niet de leiding mocht hebben van de
vereeniging die zoo nauw verknocht is
aan de S. D. A. P. en ook velve staat
op den bodem van den klassenstrijd. En
zoo raakte Sneevliet voorzitter uit. Maar,
dat vinden zyn tegenstanders niet ge
noeg, nu willen zij hem ook als bezoldigd
ambtenaar der Spoor- en Tramwegver-
eeniging afzetten, hem derhalve in zijn
brooa treffen. En hiertegen nu komen hjj
zelf en departygenooten Wibautenv. d.
Goes op.
Bjj zelf, dat laat zich begrijpen. De
man komt voor zijn boterham op. Maar
nu stelt Het Volk hem daarvoor aan de
kaak als aspirant naar het vrijwillig
martelaarschap.
Andere partij gen ooten stelden den af
vallige voor als een echtbreker. Hi) had
namelijk lijdens de ziekte zijner vrouw
in den kost gelegen by een vriend
wien hjj tot belooning diens vrouw ont
futselde, zoodat hij nu, met verwaarloo-
zing zijner eigen vrouw, met de vrouw
van zijn vriend als waren zij nu man
en vrouw leeft.
Over de publiceericg van dezen gruwel
is „pgn," Wibaut nu weer niet te spre
ken, A-en moet, zoo zegt. hij, een ieder
vrij laten in zjjn privaat leven. "Wie voor
de vrije liefde is, moet even vry zjjn als hjj
die nog aan den stadhuisband hecht, wjjl
beiden even braaf zijn,
In meeting en geschrift is voorts de
renegaat geteekend, en zoo is een drijf
jacht tegen hem op 't touw gezet, waar
aan nu de heer v. d. Goes een scherp
protest wijdt, in het Weekblad dat als
by blad van Het Volk wordt uitgegeven.
Vooral Het Volk zelf moet het bij dezen
„Marxist" ontgelden.
By herinnert aan den regel dat beide
organisaties onaf hankeiyk voor elkander
over hare inwendige aangelegenheden
beslissen, een regel waarvan, blykens
den feilen strijd tegen den nu afgezetten
voorzitter-redacteur der Ned. Ver. van
Nea. Spoor- en Tramwegpersoneel, wordt
afgeweken. Met name ook door Troel-
»tra en Vliegen.
De voorzitter van onz8 Kamerfractie
en de redactie van ons hoofdorgaan,
om den staatkundigen tegenstander
te raken waar zy hem konden treflen,
hebben den gehaten S. D. P.-man den
verfoeiden „Tribunist", vervolgd tot
op het neutrale terrein der vakorga
nisatie en geen middelen ontzien om
kern te stooten uit de plaats welke
hjj daar bjj de leiding innam. Deze
daad van partygenooten in hun functie,
die een aanslag is op de zelfstandig
heid van de vakvereeniging, kunnen
wy niet zonder protest laten voorbij
gaan.
En wjj vinden een reden te meer
om zonder omwegen daarover oüze
meenmg te zeggen, als wy bedenken
door welke motieven onze partyge
nooten zich biykbaar lieten beheer-
schen. Hier heeft het droevige gevolg
van de tweedracht onder de Neier-
landscbe sociaal democraten zich op
de pyniyksta manier doen gevoelen.
In Sneevliet is de afgescheidene de
tegenstander aangevallen. Of het ge
beurde in de vergadering te Amster
dam een overwinning van de andere
party beteekent, moet nog blijken.
Doch zooveel is zeker, dat de hem
toegebrachte slag van zjjn politieke
vjjandsn afkomstig was.
Gedreven door een sektarische -tucht
van onverdraagzaamheid, die nu een
maal uit alle oneenigheid onder geest
verwanten en vroegere medestanders
opvlamt, hebben zy den tot dusver
gevolgden regel in onze verhouding
tot de vakvereeniging geschonden.
M.en ziet het voor de zooveelste keer
met de uitwerping van de „Trifcune"-
menschen, zelfs met het mislukken
van hun poging om een eigeD party
te vormen, was net laatste woord in
de geschiedenis van onze inwendige
verdeeldheden geonszins gesproken.
Mogen voorloopig Wynkoop c.s. weinig
te vreezen zyn, er is een kwaad in
onzen eigen boezem geboren, dat voort
gaat met ons te deren, wy moeten
by de dageiyksche triomfen over onze
vroegeie vrienden, nog de overwinning
voegen behaald op ons zelven. De ze
gepraal op dien Sneevliet bevochten,
iy kt al te zeer op een zedeiyke neder
laag. Een clubje scheurmakers en
tweedrachtzoekers noemde Troelstra in
„Het Volk" nog onlangs de groep,
waarbij Sneevliet zich heeft gevoegd.
Het zal wel zoo zyn, nu. Maar heb
ben wy, vertegenwoordigers van de
S. D. A. P., het recht anderen aldus
te biarneeren, zoolang wy, da zooveel
grootere en sterkere, de door de bour
geoisie gevreesde en door de arbeiders
klasse als de hare erkende party, ons
nog schuldig maken aan het onedele
en onverstandige dryveD, dat niet op
houdt haar slachtoffers te zoeken?
Na een kort overzicht van de oorzaak
van het geschil te hebben gegeven en
ook zyn oordeel daarover te hebben ge
zegd, vervolgt de heer Van der Goes:
Tot welk uiterste de broedertwist
kan doen vervallen, leert ons de po
lemiek in de vergadering te Amster
dam door ons dagblad voortgezet.
Niet tevreden met bet resultaat dier
vergadering, die wel is waar Sneevliet
als voorzitter-redacteur maar niet als
ambtenaar zag verdwyn en, zoodat nu,
o gruweltwee leden van de S. D. P.
op het bureau van de Spoorwegveree
niging gezeten zyn, heeft de redactie
onmiödeliyk te kennen gegeven, dat,
volgens haar, ook hierin verandering
zou moeten komen. Zij veroorloofde
zich deze verdere inmenging onder op
merking, dat deze „paar personen in
felle oppositie staan tegenover de
meerderheid der organisatie".
Met deze „twee" worden bedoeld Snee
vliet en Nathans, want deze laatste is
ook van de S. D. P. en dat is den leiders
van de S. D. A. P. nu een dubbele doorn
in 't oog. Deze twee hebben dan ook tot
de partygenooten een circulaire gericht,
waarin zy tegen den aanslag van Het
Volk op hun broodwinning protesteeren.
Een protest dat, naar v. d. Goes aantoont
en wraakt, door Het Volk met scheld
woorden en kleineeringen is beantwoord.
De repliek van de redactie in het
nummer van Dinsdag (30 Juli) laat
alles achter zich, wat in dez8 zaak is
voorgevallen. Terwyi zoo goed als geen
melding wordt gemaakt van de wer
kelijke strekking van het vlugschrift,
zien de lezers een verbysterende" stort
vloed van booze woorden over de beide
onderteekepaars uitgestort, die het „op-
zetteiyk op hun ontslag toeleggen en
tegeiyk de martelaarskroon gereed
maken" niets minder dan het om
gekeerde van de bedoelingeen protest
tegen de voortgezette poging om hen
in hun vereeniging geheel on mogeiyk
te maken. De eigenlyke, zakeiyke in
houd van het stuk wordt als „piet
luttige onzin" en „hysterisch gekrjjsch"
op zy geschoven.
De schrijver acht hier het welzjjn der
spoorwegvereeniging door „onverant
woordelijke drijvers bedreigd".
Zyn gezaghebbend woord scbynt inge
slagen want al dadeljjk grepen bekwame
handlangers van Het Volk naar de pen
om Het Volk te hulp te komen.
Maar zy maakten er de zaak niet
beier om.
De heele correspondentie overnemen
gaat niet, daarvoor is de zaak der socia
listische ruzie ons niet belangrijk genoeg.
Maar het schryven van den secretaris
van het Ned. Vakverbond, het Amster-
damsche gemeenteraadslid Jan v. d.
Tempel verdient onze aandacht wel.
Deze sehryft onder meer:
De moderne vakbeweging staat vier
kant op den grondslag van den klassen
strijd zy is uitgesproken anti-kapita
listisch. Voor haar is er verband, eer
bied in den siryd, welke door het
proletariaat op verschillend terrein
politiek-, vak-, coöperatief terrein
wordt gevoerd. Er zyn tal van redenen,
afdoende redenen, ontleend aan het
klassebelang zelve, dia er toe nopen
den strjjd op deze onderscheidene ter
reinen te doeB voeren door afzonder
lijke, elk voor zich zelfstandige orga
nisatie. Maar, wel verre dat deze onder
scheidene organisaties vreemd of zelfs
maar onverschillig tegenover elkander
zouden staan, gevoelen zy zien, krach
tens oorsprong en roeping, onderling
ten nauwste verwant. Elke organisatie
moge eigen taak vervuilen, eigen doel
najagen, diep in haar leeft toch de
wetenschap, dat ten slott» aller streven
gaat naar hetzelfde doel machtsvorming
en alzijdige verheffing van het proleta
riaat, en dat men ter bereiking van
dat doel op wederzydschen s eun is
aangewezen. Politieke- en vakorganisa
tie van het proletariaat vullen elkander
aan, Zonder krachtige vakbeweging
op modernen grondslag heeft de poli
tieke organisatie spoedig de grens van
baar kunnen en daarmede van haar
invloed bereikt; eene beginselvaste,
levenskrachtige politieke organisatie
van het proletariaat is voorwaarde voor
de duurzame, gezonde ontwikkeling
der moderne vakbeweging. Zy hebben
elkander noodig. eer of minde opzet-
teiyk bevorderen zij elkanders ont
wikkeling. Slechts by eenhe'd van op
treden der beide legers kan op elk
gewichtig moment het proletariaat zyn
volle kracht ontplooien tegenover den
gemeenschappelyken vyand. Beider
levensbelang gebiedt hun schouder aan
schouder te staan. Zoo is de verhouding
van solid aiiteit tusschen de politieke
organisatie van het proletariaat en de
moderne vakbeweging eene van nat uur
lijken aarden hst niet-formeele
verbond, tusschen beiden aangegaan,
is gericht tegen de gansche burgeriyke
were ld.
Dat het N. V. V. niet politiek-neu-
traal is, dat het staat in eene verhou
ding van solidariteit tot de S. D. A.
P., is steeds roDöweg uitgesproken en
er is steeds openiyk naar gehandeld.
De redaktaur van de Vakbeweging heeft
het by herhaling op zeer krasse wyze
betoogd in het officieele orgaan van
het N. V. V. en steeds de algemeene
vergaderingen bewezen het met
volledige instemming van het Verbond.
De schry^er van deze artikelen heeft
de opvatting, hier voorgedragen, in-
dertyd breedvoerig ontwikkeld in zyn
werk over „Oe Nederlandsche Vakbe
weging en haar toekomst" het vond
in de kringen der moderne vakbewe
ging slechts instemming geen woord
van kritiek. En elke dag by kans van
het bestaan van het N. V. V. heeft
opnieuw het bewys geleverd, dat het
Verbond tegenover de S. D. A. P. als
de erkende politieke organisatie van
het proletariaat, ganseb an dei s staat
dan tegenover elke andere politieke
party.
Lees nu deze uitlatingen eens aan
dachtig De moderne vakbeweging op
den grondslag van den klassenstrydis
anti-kapitalismeDit geldt op politiek-,
vak en coöperatief terrein. En de ver
schillende organisaties voelen zich als
zoodanig eenEén in 't doelmachts
vorming en alzydige verheffing van het
proletariaat. De politiek moet steun
hebben van de vakorganisatie, anders
kan zij niets doenEn die verhouding
is er eene van natuurlijken aard! En
het N. V. V. is sociaal democraat!
Dit heeft men dan toch als vrucht
van de ruzie onder de sociaal democra
tische broederen te boeken, dat men nu
precies weet wat de neutrale vakorga
nisatie is en beoogt.
Zoodat dan nu gelogenstraft is de on
ware bewering dat er voor alle werk
lieden, ook voor d8n Christenwerkman
plaats is in deze „moderne vakbeweging".
Trouwens de heer Sneevliet, de uit
zyn betrekking gestemde voorzitter van
de N. V. So. en Tr. Personeel, erkent
't zeif dat „het nu inderdaad eenleugen
is, dat ieder spoor- en tramman lid van
het Vakverbond kan zijn". Zoo heeft ny
den leugenaars den mond gestopt en
den oanoozelen de oogen geopend. Doch
ook zonder zyn zeggen weet men het
het nu.
De heer v. Tempel heeft misschien
zyn neus voor by gepraatmaar het feit
blijft dan toch geconstateerd dat wie
niet is sociaal democr. at, in die bewe
ging, a's minderwaardig of onbetrouw
baar, wordt terzyde gehouden hy vormt
er kern niet van I
Het Volk zelf heeft zich in een zacht
moedig stuk, dat wil zeggen een stuit
zonder sch idwoorden, en daarom ook
niet pakkend, tegeD v. d. Goes erweerd,
zonder echter zyn naam te noemen.
Het blad houdt vol dat de quaestie door
Sneevliet zelf is opgeblazen, dat hy dingt
naar het „vrjjwillig martelaarschap",
en dat zpn verwydering als ambtenaar
noodzakeiy< is, omdat hy is „een S. D.
P.-sche seheui maker."
Voor wie buiten deze quaestie staan,
kan niet alles duideiyk zyn; maar dit
eene zullen zy wei zien dat er in cieS.
D. A. P. ook wel hard over vrijheid,
geiykheid en broederschap geschetterd
wordt, maar de slaverny, ongelijkheid
en broederbaat er nog welig tieren
dat de doodstraf, „de beul", de ge
loofsvervolging er met een doodeiyken
haat gehaat worden, doch als 't noodig
geacht wordt de doodstraf er nog wel
degeiyk in eere is, en het beulswerk
gaarne door de leiders wordt verricht;
en eindeiyk dat er van de bewering
wy z^n -de arbeidersparty, by ons is't
het leventje, heelwat af kan. Waarheid
schynt er ons tenminste al hebl weinigin.
13 Aug. 1912.
In 't geheel niet.
Het wordt door organen van de over-
zyde voorgesteld, alsof de anti revolutio
naire party het volgend jaar tort et
a travers da overwinning wil behalen.
Zy zou zich di8p ongelukkig voelen, als
de coalitie het moest afleggen tegen de
linksche concentratie.
Van deze voorsteling nu is niets waar.
We erkennen hetwe zullen stryden
met alle macht. Maar indien bet God
belieft ons een nederlaag te bereiden,
dan zal geen oogenblik ook maar ont
moediging over onze gelederen komen.
Wy zullen dat beschouwen als een tee-
ken, dat het goed voor ons is, weer eens
minderheid te zyn en ons in onze be
ginselen te sterken.
Men vergeet al te zeer, dat wy niet
een stryd voeren om ons zelven. Het
doel van onzen stryd gaat hooger uit.
En de zaak, die wy voorstaan is er niet
een van een paar jaar, of zelfs van een
eeuw.
En daarom, wat God ons toeschikt,
wy zullen het dankbaar uit Zyn hand
aanvaarden, en inmiddels ons van top
tot teen wapenen om den vyand met
kracht te weerstaan. Zeeuwche Grt.
r
Het ontwerp Bakkerswet van mr. Aal-
bers8 wordt Rechts vry gunstig ont
vangen.
Het patroonsverbod wordt vervangen
door het verkoopverbod.
Indien 't kon zagen wy gaarne 't ont
werp met deze wyziging aangenomen.
Alle argumenten, reeds vroeger in
't belang van een goede ontvangst van
Talma's ontwerp aangevoerd, hier nog
eens te herhalen, is gansch overbodig.
Volgens de enquête, jaren geleden in
gesteld van Regeeringswege naar de ar-
beids- en rusttyden in onderscheidene
badry ven zyn er nog ruim twaalfhonderd
bedryven waar dertien uur of langer
daags wordt gewerkt door dezelfde werk
lieden; terwyi de nachtarbeid in het bak -
kersbedryf regel is in nagenoeg alle ste
den van eenige bateekenis, hetgeen toe
gelicht werd door velerlei getuigschrif
ten- Wy halen in de eerste plaats aan
dut van den gryzen Jurgers, een parti
culieren bakkersknech tvan c'rca 80 jaar
te Leiden, die in 1890 voor de Com
missie van Enquête verklaarde:
„Neen, het bakkersbedryf is een aller-
„treurigst en ellendig werk. Huiselijk
„verkeer is daarby uitgesloten. Men is
„vader en man, zonder het eigeniyk te
„ztjn
Ten tweede dat van Sluijter, oud 31
j ar, bakkersgezel aan de broodfabriek
„Cares" te Amsterdam.
Aan hem werd de vraag gedaan„Geeft
de aard van den arbeid u aanleiding tot
byzondere opmerkingen
Waarop zyn antwoord luidde:
„Zeer zeker, en wel in de eerste plaats
de geheel onnoodige nachtarbeid. Daar
door heeft een particuliere bakker nooit
iets aan het familieleven op de fabrie
ken, niet op alle, heeft men de eene
week overdag, ae andere des nachts vry.
Een particulier bakker komt enkel thuis
om te slapen, voor de rest geen nieuws.
Zijn kinderen ziet by alleen des Zondags,
als hy voor een uur of wat thuis is.
„Wanneer hy 's morgens in de week
thuis komt, gaat hy dadeiyk naar bed, en
als hy 's avonds weer naar zyn werk
moet, liggen zijne kinderen gewooniyk
reeds te slapen. Gaat hy om vyf uur reeds
naar de fabriek, dan kan hij zyn kinderen
ter sluiks nog even zienvan omgang
met hen is echter geen sprake."
Getuigenissen die met vele konden ver
meerderd worden.
Daarom biyft de bakkersknecht hopen
dat, na de teleurstelling met't ontwerp-
Talma opgedaan, nu de meerderheid zal
gewonnen worden voor dat der zes Ka
merleden. En wy steunen dat verlangen
te meer, dewyi nu 't principieele bezwaar
tegen het patroonsverbod is teniet
gedaan.
Wel worden nu veel minder belang
hebbenden gebaat, doch geiyk alle grooce
wetsontwerpen die ook niet in eenen
konden wet worden, ga ook dit dan maar
in tweeën naar het Staatsblad.
Het is de tjjd der vacanties.
Patroons die 't ïyen kunnen trekken
er eens uitklerken, bedienden en mees
terknechts krygen eenige dagen om
beurten vry predikanten nemen eenige
Zondagen rustonderwyzers sluiten drie
weken of langer hun schoolop menige
werkplaats wordt ook aan de knechts
verlof gegund, met behoud van loon.
Heerlyke vacantietyd.
Maar vele van de hier straks genoem
den hebben behalve hun jaariyks terug-
keerende vacanties ook nog de Zater
dagen geheel of gedeelteiyk vry. Dit
