No. 252 1912
Zaterdag 27 Juli,
26e Jaargang
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
HISTORISGH
CHRISTELIJK-
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
BIKH&HLAMÜ.
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Gemeenteraad van Goes.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
VEREENIfflNffSLEVEN.
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1.25
Enkele nummers0.05
26 Juli 1912.
De nieuwe Kamerpresident is door een
deel der liberale pers al te licht bevon
den voor hij gewogen is.
De Zutfen&che Crt. heeft 't verklapt
hy is een goeie, maarhy is Roomscb.
Net als het ons antirevolutionairen ge
durende een menschenleeftyd gegaan is.
B8 sollicitatie was het stereotiep:
een beste vent maar hy is fynhö
heeft het petitionnement geteekend hy
kerkt by de knikkers; hy is voor de
„secteschool" hy is een dry ver, een
anti, een „dol'leerende, een Kuyperiaan
of heel professoraal uitgedrukt hy
behoort tot het niet-denkend deel der
natie.
Hieraan is door het optreden van de
Rechtsche kabinetten in de laatste jaren
aanvankeiyk een eind gekomen.
Maar wy zyn er nog lang niet.
Alle lystjes van staats-professoren, bur
gemeesters, schoolopzieners, notarissen,
hooge rechteriyke ambtenaren ryksver-
zekeringbank, en andere betrekkingen
in den liberalen bloeityd heetten zjj
betrekkingen, nu scheldt men ze aan
die zyde baantjeszyn nog overwe
gend vryzinnig; de antirevolutionairen
komen er nog zeer schaars op voor, en
Roomschen zyn witte raven.
Het kabinet ga derhalve zoo maar
stilletjes door, met te trachten ook deze
zaak in het geiyk te breien.
Sommige vryzinnige bladen en blaad
jes worden daar wel een weinig onpas-
seiyk van. Maar het recht moet zyn
loop hebben.
De Rotterdammer wydt een mooi klas
siek woord aan de mogeiyke benoeming
van een Roomsche tot voorzitter der
Tweede Kamer. Zy bespreekt daarby ook
het bezwaar der afwyking van de ge
woonte.
Ook wy koesteren grooten eerbied
voor velerlei ongeschreven regel, die
mede ons Staatsrecht beheerscht. Naast
de geschreven wet geldt ook velerlei
ongeschreven recht, met name in ons
Staatsbestel.
Toch verdient zulk een traditioneele
regel dan alleen handhaving, indien
daarin metterdaad een rechtsbeginsel
schuilt.
Dit nu is hier niet het geval.
Vooreerst heeft tot nu toe, voor zoo
ver wy ons herinneren, de r. katholieke
party nog nooit verkeerd in een positie
als thans, dat één harer leden de door
den gang van zaken aangewezen man
was om voorzitter te worden. Van een
traditie in den eigeniyken zin is hier
alzoo geen sprake. Eer van een gewoon
verloop van zaken zonder rechtelyke
beteekenis.
Maar voortB berust ons staatsrecht
op het beginsel, dat godsdienstige be-
lydenis, als alle andere dingen geiyk
staan, geen invloed mag uitoefenen
by het bekleeden van ambten. Wy
zouden alzoo een schrede terug doen,
indien alleen om zyn belydenis een
uitnemend candidaat van het presidium
bleef geweerd.
Niet minder juist is de opmerkiDg door
een r.-k. Kamerlid in Het Centrum ge
maakt
Dat by het doen van benoemingen
herhaaldeiyk Katholieken werden ge
passeerd, alleen omdat zy Katholiek
waren en Anti-Revolutionairen trof
gewooniyk een zelfde lot was be
kend. Voor zoover noodig hebben het
de „Graag-op-Baantjes"-tabellen nog
eens afdoende bewezen.
Wat men echter tot heden nog niet
had verkregen, was: der liberalen
bekentenis, dat het zóó is. Steeds ver
school men zich achter de „bekwaam
heid en geschiktheid".
Thans is de bekentenis erhet Cen
trum heeft er dezer dagen reeds aan
herinnerd.
Van harte verheugen we ons daar
over.
Dat jbr. v. Nispen tot Sevenaer alle
bekwaamheid en geschiktheid bezit om
Voorzitter der Tweede Kamer te wor
den, wordt ook van vryzinnige zyde
ronduit erkend. Maar niettemin
zal hem één ding in den weg staan
hy is Roomsch. Dat verklappen ons
de vryzinnigen zelf, o.a. de Zuiphimche
Courant.
Zelf hebben ze dus eindeiyk hun
schynheilig, leugenachtig masker, weg
geworpen, en vertoonen ze zich, geiyk
ze zyn volgens eigen bekentenis staat
het thans vast, dat niet alleen op be
kwaamheid en geschiktheid wordt ge
letwaariyk een feit van biteekenis.
Later, zal nog wel gelegenheid zyn
eens hierop nader terug te komen;
voor heden slechts dit: meer nog dan
vroeger is het thans plicht geworden
voor een ieder, die voordrachten of
aanbevelingen ontvangt, door vryzinni
gen opgemaakt, ernstig na te gaan, of
soms ook personen, die rechts zyn,
alleen omdat ze rechtsch zyn, worden
geweerd.
De schryver heeft geiyk. Tot in de
kleinste plaatsjes kan men somwyien
dat kleinzielig gedoe nog waarnemen,
dat weren van een man van Rechts voor
de lyst niet omdat hy niet bekwaam is,
maar omdat hy man van Rechts is.
Een kwaad dat nu eindeiyk de wereld
eens uit moet.
Invaliditeitsverzekering.
Het Volk deelt mede, dat tot nog toe
het overleg tusschen de commissie van
voorbereiding en de regeering bitter wei
nig resultaat oplevert. Ter motiveering
van die uitspraak meldt h6t blad:
Tal van verdedigde wenschen vry-
stelling van de laagste loonen, verla
ging van de leeftydsgrens tot 65 jaar,
vol loon als pensioen, weduwenrente
naast weezenrente en verleening van
invaliditeitsrente by verlies van de
helft inplaats van 2/b van het loon,
stuiten af op den onwil van den mi
nister om den Staat eenige biyvende
bijdrage te doen verleenen anders dan
de f 7,300,000 vaD den overgangsiyd,
zoodat verbeteringen slechts te ver
krijgen zouden zyn, door of verhoc-
ging der premies of verlaging der
uitkeering.
Ingrypende wyzigingen in den tech-
nischen opzet der wet zyn bovendien
reeds daarom onmogeiyk, omdat de
afjakker-methode, die tot de commis
sie-vergaderingen in het midden der
vacantie hebben genoopt, ook totom-
vangryke berekening geen tyd laat
Slecht of goed voorbereid, moet de
wet in October in openbare behande
ling komen.
Alleen op ondergeschikte punten
zal nog overleg gepleegd worden met
den wiskundigen adviseur, die tjjdens
dit overleg met vacantie afwezig is.
Deze punten betreffen de mogeiykheid,
om de gestorte premies ten goede te
doen komen ook aan hen, die opge
houden hebben loonarbeider te zyn,
de uitkeering van weezenrente ook
aan kinderen van vaders die reeds
invaliditeitsrente genoten hebben en
verhooging van de leeftydsgrens van
weezen van 13 tot 16 jaar.
De toon van het blad is, zooals men
zie}.'Nurksch. Alleen het woord
„afjakker-methode" duidt reeds voldoen-
de aan, hoe boos men ook in socialisti
sche kringen is, dat met de Invaliditeits
wet spoed wordt gemaakt. Het geheele
bericht is dan ook met de noodige reserve
op te vatten. Centrum.
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
Zitting van Donderdag.
Voorzitterde heer burgemeester. Af
wezig de heeren Dekker, Pilaar en Von
Schmidt.
Ingekomen: goedkeuring der verorde
ning tot heffing van leges ter secretarie
en rechten voor huweiyksvoltrekking
proces verbaal van kasopneming by den
gemeente-ontvangergoedkeuring af- en
overschry ving op de gemeentebegrooting
voor 1911rekening over 1911 van de
vereen'ging van werklieden beschikking
op de aanvrage van toepassing van art.
9bis der wet van 24 Mei 1897, Stbl, 166
circulaire van de ver. tot bevord. van
onderwys in handenarbeid in de prov.
Groningen, Friesland, Drente en Overijsel.
Tenslotte is nog ingekomen een ver
zoek van eenige heerenom aan hen
grond af te staan tot oprichting van
een coöperatieve beetwortelsuikeifabriek
by Goes ten Westen van de haven. Daar
by wordt gewezen op de groote voor-
deelen, die deze fabriek voor de gemeente
zal meebrengen. Ten Oosten van de haven
vraagt men een strook, om de haven
aldaar te verbroeden. Aangeboden wordt
f3500 per H.A. By hetzelfde verzoek
wordt vergunning gevraagd om een tram
aan te leggen over den 's Heer Hendriks-
kinderendyk te midden tusschen het
bebouwde deel door en vervolgens achter
de Westerstraat door de weide en langs
den grond by de begraafplaats met bocht
langs de gasfabriek en verder langs den
dykweg tot de geprojecteerde fabrieks
terreinen de vaargeul naar Sas van Goes
te verbroeden, het spoelwater, enz. in
de haven te loozen, voor lading en lossen
do haven, de terreinen te gebruiken,
elevators, beschermd door viaducten, op
te richten.
Dit verzoek, onderteekend door de
hh. J. A. van Heel, W. Kakebeeke en
H. A. Hanken, wordt voor kennisgeving
aangenomen, en voor wat het laatste
betreft, in handen van B. en W. gesteld
ten fine van nader advies.
Op de aanvragen tos afschryving van
schooleeld wordt met algemeens stem
men gunstig beschikt overeenkomstig
het advies van de financiëele commissie.
Het verzoek der afd. Goes van den Ned.
bond van onderwyzers, om wyziging der
bestaande salarisregeling van het perso
neel aan de O, L. scholen wordt ingewil
ligd, ingaande 1 Jan. 1913.
Het le suppletoir kohier hondenbelas
ting dienstjaar 1912 wordt vastgesteld
tot een bedrag van f34.
Op voorstel van den heer Temperman
wordt de bespreking over de benoeming
van een hoofd voor het herhalingsonder-
wys, waarvoor de heer C. Kloosterman is
voorgedragen, uitgesteld, om na afloop
der vergadering in geheime zitting te
doen plaats vinden.
Aan de orde is de benoeming van een
lid in de commissie van toezicht op het
lager onderwys ter voorziening in de
vacature, ontstaan door het vertrek van
dhr. Boomsma. Door de commissie wor
den aanbevolen de heeren E. C. van Dis
sel en J. von Boven.
De heer Donner spreekt zyp verwon
dering uit over die aanbeveling. Ik had
gehoopt, aldus spr., dat de heeren van de
commissie een andere aanbeveling hadden
gedaan. Ik ben teleurgesteld. Zooals men
weet bestaan er behalve de openb. scholen
ook nog 3 byzondere scholen benevens
nog 3 byz. bewaarscholen. Ik vind de
commissie van toezicht, zooals wy die
thans hebben, te eenzijdig en daarom
had ik gaarne, dat ook een lid van andere
richting hierin werd beDoemd. Ik geloof
niet, dat er opzet in het spel is, doch de
heeren zullen er niet aan gedacht hebben.
Laat ons daarom ook buiten de aanbeve
ling gaan. Ik zou het niet meer dan billijk
en recht vindeD, evenals b. v. by de com
missie voor het M. O. waarin ds. v. d. Veen
en dhr. Stieger zitting hebben.
De heer Donner stelt daarop voor ook
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel
meer 10 cent.
ds. Steinz voor benoeming in aanmerking
te laten komen, in welken Hervormden
predikant hy een waardig opvolger van
den heer Boomsma ziet.
De voorz. maakt geen bezwaar buiten
de aanbeveling te gaan. Indien de Raad
eenstemmig biykt-, zal er dus gestemd
worden op de heeren van Dissel, van
Boven of ds. Steinz.
De heer De Witt Hafaer kan zich er
niet mee vereenigen. Wy hebben, zegt
spr., een aanbeveling van 2 heeren en
moeten ons daaraan houden. We kunnen
hier wel verschillende namen noemen,
maar dat zou tegenover de heeren van
de commissie onaangenaam zyn en ten
gevolge kunnen hebben, dat zy hun man
daat neerleggen.
De voorzitter vindt afwyking van de
aanbeveling geoorloofd.
Di heer Hollmann zegt dat er maar
twee namen op de aanbeveling staan,
doch dat wy in de keuze niettemin vrij
biyven.
De heer DonnerDus wy mogen, dunkt
my, wel buiten de aanbeveling gaaD. Nu
zyn er 3 namen genoemd.Waren er 10 ge
noemd, welnu, dan was het een tiental.
De heer Hollmann is toch tegen het
noemeD van meerdere namen.
Met 7 tegen 3 stemmen (op ds. Steinz)
wordt de heer K. C. van Dissel benoemd.
Voor de voordracht voor twee leden
van het college van zetters worden de
volgende dubbeltallen aanbevolenEerst8
dubbeltal, D. Denker (aftr.) en M. Baiten-
dyk voor no. 1eerste dubbeltal, L. de
Beste en 8. van der Peyi voor no. 2 der
aanbeveling; en voor het tweede dub
beltal J. F. van der Leeuw (aftr.) en S. de
Koning, no. 1, en tweede dubbeltal
P. BuiteDdyk en F. Sandyck, voor no. 2
der aanbeveling.
De Raad plaatste op genoemde dubbel
tallen no. 1 D. Dekker (aftr.) en L. de
Beste en no. 2 J. F. v. d. Leeuw (aftr.;
en F. Sandyck.
Mej. J. H. de Jonge wordt met alge-
meene stemmeD als gemeente-vroed
vrouw herbenoemd.
Aan de orde is het verleenen van eervol
ontslag aan dhr. J. J. Nysse als onder-
wyzer aan de O. L. school B.
De heer De Paauw vraagt, of in de vaca
ture weder zal worden voorzieD, hetgeen
de voorz. bevestigend beantwoordt.
Zou het, aldus dhr. De Paauw, geen
overweging verdienen die vacature niet
te doen vervullen met het oog op het
kleine getal leerlingen, en van 2 klassen
één te maken
De voorzitter oppert bezwaren en ge
looft dat de klassen te grooten omvang
zouden krijgen.
De heer Hollmann zegtWy hebben op
't oogenblik alleen mat het verleenen van
ontslag te doen, niet met het vervullen
van de vacature. Dit staat immers niet
op de agendal
De heer Donner gaat niet mede met
deD heer Hoilmann. Wanneer wy, aldus
spr. met een ontslag te doen hebben,
dan mag elk lid aan B. en W, vrageD,
welke hunne voornemens zyn met be
trekking tot het vervullen van de vaca
ture, evenals wy ook by het volgende
punt, ontslag mej. Goedbloed tegen 1
Aug., mogen weten wat de plannen van
B. en W. zyn.
De heer Hollmann is het niet eens met
den heer Donner en vindt, dat alleen
behandeld moet wordeD, wat op de agenda
staat. Andere zaken volgen na afloop van
de agenda.
Het gevraagde ontslag wordt eervol
verleend.
Eveneens eervol ontslag aan mej. A.
J. Goedbloed als onderwijzeres aan school
B met ingang van 1 Aug.
Voorstel tot het verleenen van een
gratificatie aan den onderwyzer van
school B, dhr. C. J. Snouck voor het ty-
deiyk waarnemen van de betrekking van
H. d. S. B. en W. stellen voor hem f 100
uit te keeren.
De heer Temperman heeft geen bezwaar
maar vraagt zich wel af, of dat n'et te
karig is. De heer Snouck heeft volgens
spr. zich uitstekend van zyn zaak ge
kweten en vindt flOO met het oog op
de verantwoorde] yke positie inderdaad
te weinig. Hy stelt voor f150 er voor
uit te trekken.
De heer Donner gaat niet accoord met
dit laatste voorstel en vindt flCO genoeg
voor die 5 maanden, Waar moet het
heen, zegt spr. wanneer wy zulke hooge
gratificaties gaven! Er zyn meer ambte
naren, op de secretarie b.v., die ook wel
eeiis meer doen dan zy verplicht zyn.
De heer Snouek zal zeker met f100 te
vreden zyn.
De heer Hollmann neemt een anderen
maatstaf aan en wil zooveel geven, als
da vorige hoofdonderwyzer in dien tijd
zou genoten hebben d.i. f 135.40.
De voorz. vindt dit een gevaariyk stand
punt. De heer Snouck zou voor hetzelfde
werk evengoed iemand hebben kunnen
vervangen die by korteren diensttyd veel
minder genoot en dan zou naar den ge
noemden maatstaf de gratificatie ook
minder zyn. Er moet een afgeronde som
gegeven worden en we hebben geen reke
ning te houden met het salaris van den
voorganger.
De voorzitter rekent voor, dat fl.00
niet te weinig is, doch royaal genomen.
By stemming wordt het voorstel van
B. en W. met algemeene stemmen aan
genomen.
Op verzoek van dhr. P. de Dreu wordt
de erfpacht a ter mijn van reeds by hem
iD gebruik zynden gemeentegrond met
25 jaar, dus tot 1937 verlengd, wanneer
de erfpacht van andere grondeD, by hem
in gebruik, ook afloopen zal.
De rekening over 1911 van het Gast-
huisbestnur wordt goedgekeurd, bene
vens de rekening over 1911 van het
Burgerl. Armbestuur. De gemeentereke-
Ding over 1911 sluit met een batig saldo
van f3211.55 en zal ter visie ligg9n.
Aan het verzoek van deBouwvereeni-
j ging „Help U Zeiven", om aanwyzi g
van rooilijn voor het plaatsen van een
yzeren hekwerk voor woningeD aan den
j Heernisseweg zal overeenkomstig het
I advies worden voldaan,
i Bij rondvraag herinnert de heer Tem-
f perman aan het ongeluk met de sluis-
deuren aan het Sas, dat hem op het
idee gebracht heeft een dryvende bok
aan te schaffen voor het lichten der
I deuren, die het werkvolk meer waarborg
I voor veiligheid zou bieden. Bovendien
acht spr. het zeer gewenscht, ook met
het oog op de scheepvaart, die zich meer
I en meer uitbreidt, dat er een stel reserve-
f deuren aanwezig is, voor het geval ze
j weer onklaar worden. Voorloopig althans
een stel buitensluisdeuren,
f B. en W. zullen over de zaak rapport
uitbrengen.
De heer Hollmann vraagt naar de
f oorzaak van het ongeval.
i De voorzitter antwoordt, dat de kabel
gebroken is By onderzoek was deze in
orde bevonden, tr-rwyi de voorzichtigheid
in acht genomen was. De ooizaak is
niet na te gaan.
De heer Hollmann had hooren zeggen,
i dat de kabel al 25 jaar oud was, en
vindt dat veel te oud.
f De heer Temperman heeft een onder-
zoek ingesteld en den kabel zuiver be-
vonden. Het is dus aan een ODgeluk te
l wyten.
I De Raad gaat hierop in geheime zit-
j ting tot behandeling van punt 5 der
i agendabenoeming van een hoofd voor
het herhalingsonderwys.
j Met algemeene stemmen wordt daarna
in de openbare zitting de heerC. Kloos-
j terman benoemd.
i
Ned. \er. van Chr. Kantoor en Handels
bedienden. Donderdag 1 Augustus hoopt
bovenstaande Vereeniging een Zomer
vergadering ta houden in het Park Birk-