No. 251 1912 Vrijdag 26 Juli 26e Jaargang. NIEUVSBLAD VOOR ZEELAND. GHRISTELIJK- HISTORISGH oien, #s, id. burg. e kalf, bij urg. s nieuw. D'HUIJ. en staat fjel. e, bruine ■es merrie ivens met eht ge- Nieuw- Aug. of IE, Kam- chikbaar, r 1 a n d. a. 100000 pand, te bij bode, gevraagd le. Zich efst na 4 October tegen 1 te Doe- stbode, an goede co Firma rg. Banket- ddelburg. aagd u i n in er tegen- ordstraat imzicht", t wegens tegen 1 ,35 d) ,05 VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN BINNENLAND- OTE ?£tQ7XXr©XS. gd rooskerke, Koude- vershaven. Melis- h) et vertrek it. 8,50 njNeuzen oogste 15 ;i«,45 uit ril tot en IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. pƒ1.25 Enkele nummers„0.05 UITGAVE DER FIRMA'S EN van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Familieberichten van 1 10 regels 1.—, iedere regel meer 10 cent. 25 Juli 1912. gjOns hoofdartikel „De vrfje universiteit oen toevlucht* vond op een paar punten tegenspraak by De Nederlander. De redac tie biykbaar bier de geachte hoofd redacteur schiyft: Biet hetzelfde. De Zeeuw memoreert, dat èn Da Costa èn tal van andere mannen van Het Réveil op de vorming van Christe- lyke gymnasiaen van Seminaria voor de Kerk hebben aangedrongen, en dat de stichting der Vrye Universiteit zich in dezelfde richting beweegt, en op kerkeiyk en politiek terrein tot stand bracht wat eerstgenoemden op kerkeiyk terrein alleen hadden beoogd. Ons schynt die samenkoppeling niet juist. Vooreerst niet, omdat, geiyk dr. Kuy- per nog onlangs uitdrukkeiyk heeft uitgesproken, de theologische faculteit aan eene Universiteit [pricipieel onder scheiden is van een Kerkeiy'ke Semi narie. In de tweede;plaats niet, omdat in de lyn van Het Réveil wel lag eene Christe lijke Hoogeschool, maar geenszins eene Universiteit, gebonden aan een stel,door menschen vastgestelde of vast te stellen beginselen, waardoor die inrichting niet j alleen die vryheid prys geeft, zonder welke wetenschappeiyke ontwikkeling op den duur onmogeiyk wordt, maar ook alleen geschikt is voor die Christe nen, die bovenbedoelde beginselen zyn toegedaan, althans meenen te zijn toe gedaan, en voor zoodanig onderwys als naar de meening van de meerderheid van zeker [aantal contribuanten, aan die beginselen beantwoordt. Wy houden het er voor dat De Ned. niet de samenkoppeling van „kerkeiyken politiek* maarj van de begrippen „Semi narie" en „Vrye Hoogeschool* op 't oog heeft; in zoover geven wij de juistheid der opmerking toe. Een vrije universiteit is nu eenmaal iets anders dan een ker kelijk seminarie. Wat haar tweede bedenking aangaat, meenen wy in korte saamvatting nog eens het oordeel van den geachten hoofd redacteur terug te vinden, dat in allerlei vorm en toon, sinds 1905, door hem is volgehouden. Wy eerbiedigen zyn opvatting, doch wenschen er niet mede accoordtegaan. Gebonden aan de gereformeerde begin selen, wil ook volgens ons wel zeggen -. gebonden aan een stel door menschen vastgestelde (of vast te stellen) beginse len, maar beteekent volstrekt niet een prysgeven van die vryheid zonder welke wetenschappeiyke ontwikkeling op den duur onmogelijk wordt. Immers die beginselen zyn door men schen wel vastgesteld, maar nadat zy ze eerst gevonden haddenterwyi deze grondslag der gereformeerde beginselen (niet te verwarren met de beiydenis- schriften der gereformeerde kerken) al thans voor den hoogleeraar in 't staats recht volgens uitlegging van mannen even der zake kundig als de geachte hoofdredacteur van De Ned. zoo breed is dat voor het door dezen hierboven ge noemde geen vrees behoeft te bestaan. Dr. Woltjer schreef in zyn Rede in 1905: „In het oog der wetenschappeiyke wereld is dat wat onze hoogeschool van andere onderscheidt juist dat wat haar als wetenschappeiyke inrichting onmo- geiyk maakt. Haar positief christeiyke grondslag, waarop ze alle wetenschap wil opbouwen, maakt haar, zegt men, onvry en onwetenschappeiyk. Wy heb ben die tegenstelling aanvaardwy wis- ten dat zoo het oordeel over ons moest zyn. Maar wy gaan ook in dit opzicht met verti ouwen voort, wetende dat wy niet beschaamd zullen worden." Welnu, de resultaten hebben dezen professor in 't geiyk gesteld. En wat De Ned. schryft in haar laatste clausule „alleen voor hen die deze be ginselen zyn toegedaan," ook dit wordt door de feiten herbaaldeiyk tegenge sproken want meer dan een jongmensch uit niet-gereformeerden of zelfs anti gereformeerden kring kwam in de laatste jaren tot de erkenning van de juistheid der gereformeerde beginselen, en van deze beginselen als den eenig mogelyken grondslag voor het onderwys aan de vrye universiteit. Het vraagstuk van de Kustverdediging is niet van de baan. Het voorstel ligt daar nog, maar de minister van oorlog, tevens van marine ad interim, practised bewindvoerder als hy is, heeft het voor stel gesplitst, en nu alleen naar voren geschoven de allernoodzakeiykste ver beteringen, voor welker uitstel hy zich niet verantwoordelijk wenscht te stellen. Dat wordt op twaalf miljoen gulden geschat. Daarvoor worden dan forten gebouwd te Vlissingen en Hoek van Holland, en verbeterd die te Kykduin en by IJmuiden. Die fortenbouw biytt eisch van goede kustverdediging, een eisch van welken de minister Coiyn niet zal aflaten. Laat men nu maar eens aantoonen dat die fortenbouw niet noodzakelyk is. Aantoonen, dat wil zeggen ons niet laten afschepen met praatjes als by voorbeeld dat ons land toch niet te verdedigen isof dat een bondgenootschap met een machtigen staat hetzelfde effect sorteert als zulk een fortversterking. Want met dergeiyke losse beweringen bewyst men niets. OTE firn «Onze" Aan de N. R. G. vau 22 Juni is ont leend hetgeen De Beukelaar als bewys van het bestaan van vyandschap van het gereformeerde «kerkgenootschap* tegen de Ned. Herv. kerk ontleent aan „Friesch Kerkblad" „Een slag in het aangezicht van „onze* Ned. Herv. Kerk. Zoo drukken ds. mr. Schokking in de Gereformeerde Kerk en mr. dr. v. d. Laar in de Klaroen zich uit ten opzichte van dr. Noordtzy's be noeming tot hoogleeraar in de theologie aan de Utrechtsche hoogeschool. Dit „onze" is wel eigenaardig. Volgens dit bezittelijk voornaamwoord is de Ned Horv. Kerk bezit. En op dit bezit maken de Oonfsssioneelen by mon de van Schokking evenzeer aanspraak, als de Ethischen by monde van v. d. Laar. Natuuriyk doen de Modernen hetzelfde by monde van hun woordvoerders. In dien er in de Ned. Herv. Kerk iets te bezitten valt, waarom zullen wy Gere formeerden buiten het Ned. Herv. Kerk genootschap daar niet evengoed aan spraak op maken. Wy willen het Ned. Herv. kerkbezit onderscheiden in vier deelen. Ie. Hrar gereformeerde beiydenis. Welnu, die is onze. 2e. Haar gereformeerde traditie, be lichaamd in de kerkelyke archieven door de gereformeerde vaderen aangelegd. Welnu, die zijn onze. 3e. Hare kerken en pastorieën, stich tingen en landeryen, inkomsten en sub sidien, bestemd voor den gereformeerden eeredienst. Welnu, die zyD onze. 4e. Hare onbeschreven aanspraken op de Theologische Faculteiten der ryks- universiteiten indertyd gesticht tot be vordering van de Gereformeerde Theolo gie. Welnu, zy zyn onze. Vindt men het bespotteiyk, wanneer wy, Gereformeerden, ten opzichte van de Ned. Herv. Kerk spreken van onze Wy vinden het „onze*geroep van al die uiteenloopende groepen en groepjes in de Herv. kerk bespottelyk. Men kan de Uitgedrevenen vaü 1834 en 1886 met hun opgedrongen naam van afgescheidenen en van scheurmakers voor de aardsche rechtbanken wel ver vallen verklaren van hunne aansptakeD. Maar staat het vast, dat de hemelscbe Rechtbank deze vonnissen heeft beves tigd Voor ons geloofsbewustzijn niet. Wy hebben idéëele, goddeiyke rechten, krachtens welke het ons geoorloofd is een woord mee te spreken inzake het zoogenaamd Ned. Herv. bezit, ook ten opzichte van de Theologische faculteiten." »De theologische faculteiten aan de staatsuniversiteiten zoo gaat de Beu kelaar dan voort worden dus, mits gaders al onze kerkelyke goederen, door de Gereformeerde Kerken opgeëischt. Prof. Noordtzy is derhalve de eerste, die weer in rechtmatig bezit wordt hersteld. Wy mogen niet eens meespreken van «onze Kerk», wy bezitten niets, het is al diefstal wat wy ons toeëigenen." Eet Dagblad. Dageiyks verschynend Nieuwsblad voor Leiden en omstreken. Dit is de naam van een nieuw Cbris- teiyk volksdagblad voor Leiden, dat Dinsdag j.l. m3t een proefblad uitkwam. Er ontwaakt meer en meer een be wustzyn onder ons Christeiyk volk, dat de neutrale pers dient geweerd, en dat een christeiyk blad in het gezin een plaats toekomt. Moge daarom de Chr. pers in het algemeen, en ook genoemd Dagblad in LeideD, dien steun vinden, die haar in staat stelt, om ook als nieuwsblad niet onder te doen voor de anti clericale bladen. Wat het nieuwe Dagblad betreft, we hopen, dat „daarin zal kloppen de pols slag van het christelijke leven" en dat het in waarheid zal stryden voor de Christeiyke beginselen. Flink opgezet riet het er uit met zyn by blad, geïllustreerd Zondagsblad en rubriek „Voor onze Kinderen." Het hoofdbestuur van de Nederl. Vereeniging van Christeiyke Kantoor- en Handelsbedienden spreekt, naar aanlei ding van de verwerping van de Bakkers wet in een adres aan de Tweede Ka mer van ernstige bezorgdheid ten op zichte van de verdere arbeidswetgeving. Het verzoekt aan de Tweede Kamer drin gend, krachtig mede te werken aan de opheffing van zoo velerlei misstand op het terrein van den arbeid. N. R. C. „Uit het Volk—Voor het Volk". In de gisterenavond te Middelburg gehouden algemeene vergadering van de vereeni ging „Uit het Volk—Voor het Volk", werden tot bestuursleden in de vacatures C. A. Goethals (overleden), W. H. Hassel- bach en G. J. Kryger (beiden aftredend) gekozen de heeren A. L J. Goethals, mr. M. C. van der Minne en R. Borggreve, met wien waren aanbevolen de heeren J. J. van Rotten, mr. H. C. J. Zaayer en J. Fak Brouwer Jz. De rekening en verantwoording van den penningmeester, den heer J. Deizenne, aanwyzende in ontvang en uitgaaf f2698,356 met een gunstig saldo van f 150,89°, werd goedgekeurd. Door den secretaris, den heer J. W. Schuurman, werd vervolgens het jaar verslag uitgebracht, waaraan wy het vol gende ontleenen Reeds den eersten dag van het nieuwe vereenigingsjaar werkte zy naar buiten door den verkoop van Tuberculosebloemp- jes W3lke op 30 April en 1 Mei 1911 plaats had. Waar een en ander reeds in het vorig jaarverslag uitvoerig werd mede gedeeld, wordt volstaan met de mede- deoling dat circa 2000 bloempjes werden verkocht en aan de Groenekruis Veree niging alhier werd afgedragen een som van f 238,08. Naar ons later werd mede gedeeld besteedde deze vereeniging dit bedrag voor het uitzenden van een patient naar een herstellingsoord. In den loop van Mei ontving het Bestuur van de gymnastiek- en schermvereeni- ging „Medioburgum" een verzoek tot medewerking by de viering van haar 20 jarig bestaan, dat zy zich voorstelde te doen plaats hebben op 31 Augustus 1911. Aan deze vriendeiyke uitnoodiging werd gaarne voldaan en op haar verzoek werden twee leden aangewezen als ver tegenwoordigers van het bestuur in hare feestcommissie. Waar de feestvieringen van Medioburgum byna den gehc-elen dag in beslag namen bestond er voor ons bestuur reden noch gelegenheid om zelf standig iets te ondernemen en bepaalden wy er ons toe om aan de feestvierende vereeniging 's avonds op de Markt een concert aan te bieden. Op Woensdag 13 en Donderdag 14 Sep tember had weer de Floraliatentoonstel- ling der vereeniging plaats 's Woensdags middags opgeluisterd door een stryk- orkest onder leiding van den heer A. Calatz en Donderdagsavonds besloten met een concert door het Middelburgsch muziekkorps. Het vuurweik dat zooals gewoonlijk dien avond zou worden afge stoken, koD, met het oog op brandgevaar wegens de groote droogte, niet gegeven worden. Het is later nog op het Molen water ontstoken. De prysuitdeeling welke 's Woensdags avonds in het Schuttershof plaats vond had, als steeds, een zeei geanimeerd karakter. Gedurende deze uitreiking even als trouwens gedurende de geheele ten toonstelling droeg eene electrische piano van de firma A. A. Mes alhier die in de kolfbaan geplaatst was, veel by tot eene genoegeiyke stemming. Evenals in 1911, zooals in den aan vang vaD dit verslag is medegedeeld, werd in 19! 2 de organisatie van den verkoop der Tuberculosehloem die thans onder den naim Emmabloem op 22 April werd verkocht door onze Vereeni ging ter hand genomen. Hoewel niet alle bloemen konden wor den verkocht werden wy toch in staat gesteld een bedrag van f214,50 aan de Vereeniging het Groene Kruis alhier af te dragen. De bruto ontvangsten be droegen f259,85 dus nog iets meer dan wanneer alle 2000 aangevraagde bloem pjes tegen den ge vraagden prys van f 0,10 waren verkocht. Het bestuur meent deze mededeelingen niet te mogen eindigen zonder zyn en dank ook hier uit te spreken aan de dames Noest, M. P. en M. J. A. de Vos, C. en O. de Meester, Kronenberg, Erme- rins, J., A. en C. Hoeuflt, Boasson, Pol man Kruseman en J. en M. CalleDfels, die zich welwillend met den verkoop der bloemen hebben belast. Wanneer het bestuur thans de ver anderingen mededeelt welke in het be stuur plaats grepeh, dan moet het be ginnen met te vermelden hetoveriyden van den heer C. A. Goethals op 26 Juni 1911. Jarenlang was hy een yverig be- stuurslia der Vereeniging en hoewel in het laatst van zyn leven zyöe gezond heid hem niet toeliet zelf nog veel mede te werken, bleef hy toch nog steeds levendig belangstellen in al wat de Ver eeniging betrof. Het bestuur heeft dan ook door het zenden van een brief van rouwbeklag aan de familie en door eene vertegenwoordiging uit zyn midden by de ter aardebestelling van zyne waar deering van den overledene doen biykeD, terwyi onzen Voorzitter aan het graf en in de eerstgehoudene bestuursver gadering eveneens de gevoelens van het bestuur vertolkte. Leed de vereeniging dus al in het overlyden van onze onder-voorzitter een gnot verlies, niet minder ging het haar ter harte toen in Mei de heer P. W. H. de Kan berichtte dat hy als penning- meest ir bedanste. Waar hy steeds op zulk eene nauwgezette wyze zyne taak vervulde was het een groot gemis voor onze Vereeniging dat hij het bestuur verliet. Er was nu by de algemeene vergade ring, welke 30 Juni 1911 gehouden werd, te voorzien in drie vacatures, nl. die welke ontstonden door het bedaDken van de heeren De Kan en Van Scraaten en die ontstaan door periodieke aftreding van den heer F. A. Boasson. Ter vervulliDg daarvan werden be noemd de heeren Ph. Callenfels, J. Dei zenne en A. van der Myie. In de vervulling van de vacature die ontstond door het overlyden van den heer Goethals kon, daar dit plaats had slechts eenige dagen voor de algemeene vergadering, toea niet worden voorzien. Door overlyden van den vice-voorzitter en bedaDken van den penningmeester moesten deze twee functies weer worden vervuld. In de bestuursvergadering van 14 Juli 1911 werd tot vice-voorzitter benoemd den heer W. H. Hasselbach, 2e secretaris, terwyi als 2e secretaris de heer J. Wor rell werd gekozen. Tot penningmeester werd de heer J. Deizenne benoemdalle heeren namen hunne benoeming aan. Tenslotte volgen de mededeelingen om trent de onder beheer der Vereeniging staande inrichtingen en wel in de eerste plaats aan het verslag der Volkszang school. De cursus begon met 185 leerlingen en thans bedraagt het aantal 152. Hierby komen nog een 35 tal nieuwe leerlingen, gekozen uit de kinderen, die zich by de aaDgifte hebben aangemeld. Deze leerlingen zyn verdeeld over 4 klassen en een koorklasse, en ontvangen ieder één uur zangonderwys per week. Het schoolverzuim geeft geen aanlei ding tot byzondere opmerkingen. De Commissie van Toezicht op de Volkszangschool bestaat thans uit de heeren van der Harst, Deizenne en D'huy. Ook dit jaar was de openbare les die op 10 Mei 1912 werd gegeven een groot succes zoowel voor de kinderen als voor hunnen onderwijzer den heer W. K. Kuiler. De „Kinderspeeltuin" der Vereeniging werd van 22 Mei tot en met 13 September 1911 bezocht door totaal 8538 kinderen der openbare en byzondere scholen. Zy het dan dat ook andera invloeden daarop inwerken, wordt toch uit het feit dat dit jaar weer byna 500 kinderen meer dan hQt vorig jaar de tuin bezochten, wel eenigszins te mogen opgemaakt dat de Kincerspeeltuin toch nog steeds e-n welkome plaats van vermaak voor de kinderen oplevert, dank zy ook de aan gename wyze waa-op de leiding door den Directeur den heer D. W. Louis ge schiedt. In de bestuursvergadering van 6 De cember 1911 werd een reglement voor de Volkszangschool vastgesteld en het bestaande voor den Kinderspeeltuin gewy- zigd en aangevuld. Alles te zamen vattende wordt dus geconstateerd dat, hoewel de financieels uitkomsten verre van goed zyn te noe men, de verschillende instellingen der VereenigiDg steeds in bloei toenemen. Voor de Fioraliaten toons tellingen worden elk jaar meer planten aangevraagd en wat meer waarde heeft het percentage der daarvan op de tentoonstelling inge leverde exemplaren gaat steeds vooruit, de Volkszanngschool mag zich steeds in een grooten toeloop van nieuwe leerlingen verheugen, zoo zelfs dat er meer aanvra gen tot plaatsing inkomen dan kunnen worden ingeschikt en het bezoek aan den Kinderspeeltuin, wordt steeds grooter. Vol moed en vertrouwen wordt de toe komst tegemoet gegaaD ook voor de ver dere ontwikkeling der Vereeniging waar zy thans misschien voor het oog van buitenstaanden in minder goede conditie schynt te verkeeren daar bestaat nog steeds vertrouwen dat zy zich, zy het dan misschien op eene eeDigSzins andere wyze, dan in de laatste tientallen jaren,

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1912 | | pagina 1