No. 248 1912
Dinsdag 23 Juli,
26e jaargang.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
-r «-IB--
„4f
fü^r'v'.-
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1 10 regels 1.—, iedere regel
meer 10 cent.
WAAR GAAN WIJ HEEN?
Het artikel van Motor in De Vlissing-
tche Courant onder dit opschrift door
ons gedeeltelik overgenomen, heeft ook
buiten Vlissingen indruk gemaakt.
Met belangstelling hebben wy in De
Vlitsingsehe Courant den pennestrfld ge
volgd, die zich uit zyn artikel ontspon,
doch ons heeft getroffen de onbeduidend
heid en ondoeltreffendheid van het ver
weer. Van meer dan een zijde heeft men
Motor aangevallen, doch men heeft geen
enkel der door hem genoemde feiten
kunnen ontkennen of goedpraten. Hjj
heeft alle tegenaanvallen flink gepareerd,
en in verschillende replieken bewezen
dat hy nog lang niet was au bout de
■ton latin, oftewel uitgeput.
Wy, die zoo vrjj waren een en ander
uit zijn eerste artikel over te nemen,
kregeD, och armel van zekere zjjde den
lak dat wjj dit gedaan hadden omdat
het tegen de verkiezing ging. Alsof niet
reeds alle VlisBingsche abonné's van De
Zeeuw Motor's stukske, alvorens 't door
ons werd overgenomen, hadden gelezen
en besproken. Alsof juist zy 't noodig
hadden te weten dat het inzake het
financieel gemeentebeheer te Vlissingen
wel eens mis zou kunnen loopen.
Maar om op ons verhaal te komen
laten wij uit de volgende artikelen
van Motor nog een en ander onder de aan
dacht onzer lezers brengen.
Een zijner opponenten had Motor toe
gevoegd Ziet gij dan niet dat onze stad
zoo veifraaid is dat wij er met trots den
vreemdeling in kunnen rondleiden f
Zeker zie ik dat, antwoordt Motor,
„ik zelf schreef immers: er is heel veel
verbeterd en verfraaid*. Maar het is de
fraaiheid van het modepopje, die altjjd
maar bang is haar modi-te te zullen
ontmoeten.
Maar de aantrekkelijkheid der stad is
zoo groot dat menschen die stil gaan
leven, in Vlissingen blijven
Dit is niet zoo, zegt Motor. „De aan
trekkelijkheid wordt te daur betaald.
Ik ken menschen die besloten waren
hier hun verder leven te slijten, en die
op den eigen dag dat zij hun laatste
belastingbiljet ontvingen, maatregelen
gingen treffen om door overhaaste ver
huizing aan den bovenmatigen druk te
ontkomen.
Maar nog grooter is het gstal dergeneD,
bij wie emigratieplannen aan het rijpen
zijn-
Ondernemers van verhuizingen kunnen
in dezen kostbare gegevens verschaffen.
Ook een bezoek aan het naburige Sou
burg kan ons veel leeren. Dat dorpje,
onder den rook van onze gemeente, le
vert een voorbeeld van natuurlijke ont
wikkeling, die het voor een goed deel
aan onze fouten dankt. De huizenrijen
langs den Ouden en Nieuwen Vlissing-
schen weg en zelfs langs den eenzamen
Raam weg verlengen zich met verras
sen de snelheid en naderen, waar 't mo
gelijk ia, de grenspalen onzer gemeente.
En doen we navraag, wie al die nieuwe
woningen niet zullen betrekkin, maar
hebben betrokken want leegstaande
huizen vindt men er niet dan komen
we te weten, dat het bijna allen lieden
zijn, die cijnsplichtig behoorden te wezen
aan onze gemeentekas.
sWe mogen die Vlissingsche heeren
wel dankbaar zijn 1" zei me onlangs een
leepe Souburgsche landbouwer. „Die
brengen ons ga» en menskien
Of de man werkelijk behoefte gevoelde,
om tegenover mij zijn dankbaarheid te
luphten, of dat hij mij, zoo langs zijn
scheeven neus weg, even zeggen wilde
„Wat ben jelui stadamenscben toch on-
noozeH", dat weet ik niet. Maar ik
merkte een flikkering op in zijn kleine
oogjes, die mjj deed denkeD, dat de be
doeling inderdaad was een „veeg uit de
pan*.
Motors tegenstander schreef ook:
„Geen terugkeer tot het oude regime
van nietsdoen. Maar mannen in den raad
gebracht van durf en initiatief."
„Dat wil ik ook", zegt Motor, „maar
wie is man van durfP Niet hij die on
danks 't gevoelen van bijna heel de bur
gerij, zt n stoute plannen doorzet zonder
voor den afloop meer geldelijke verant
woordelijkheid op zich te nemen, dan de
eerste de beste passieve belastingbetaler.
Ook niet hij die zoo'n onbepaald ver
trouwen stelt in eigen wetenschap en
eigen ervaring, dat hij 't advies versmaadt
van degelijke onpartijdige deskundigen
en zoodoende bokken schiet, die ons
maken tot voorwerp van lachlust en spot
voor landzaat en voor vreemden f
Maar wel hy die den nederigen moed
heeft, alvorens tot uitvoering van zijn
plannen over te gaan, te rade te gaan
met eerlijke lieden, die der zake kundig
zjjn, al moeten die lieden ook gezocht
worden onder de „kleine luyden".
Bij de inrichting van een gevangenis
is deskundige de cipier. BjJ 't bouwen
van een hotel zijn adviseurs de kellner
en de kok. ('t Werd, ook te Vlissingen,
wel eens uit het oog verloren.) Richt
men een vischmarkt ie, dan versmade
men niet den raad van den eenvoudigen
visscher en bouwt men een groente- en
fruitveiling dan plege men overleg met
landbouwers en handelaars, al zou men
hen moeten opzoeken by hun ambulan-
ten winkel. En, waar er een ernstige
stem zich dcet hooreD, daar bepale men
zich niet tot een „gedurfd" hooghartig
schouderophalen. Gezond verstand en
doorzicht is heusch niet afhankelijk van
't bezit van diploma of mandaat.
Onder man van initiatief hebben we
toch zeker niet te verstaan den man,
die, pas met der kiezers mandaat in 't
bootje gezet6n, zijn vaartuigje met een
paar forsche riemslagen loodst in 'tzog
van de groote boot, die tot hiertoe voor
uitstevende met niet te stuiten vaart en
daardoor veroorzaakte avery' op averij
Toch niet den man, die, eeDmaalindat
zog verzeild, zich willoo8 en werkeloos
laat meedrijven?
Ook niet den man, die elk steentje,
dat hij vindt, dadelijk een diament waant
van groote waarde, en maar fluks be
sluit, het voor hoogen prijs te laten slijpen
tot briljant.
Maar wel den man, in wiens brein nu
en dan ontkiemen gezonde ideeën; den
man die door nadenken en door 't zoeken
van voorlichting, zorgvuldig nagaat, of
die ideeen waarde kunnen hebben voor
het welzijn der gemeente, die hem vei eert
met haar vertrouwen en op hem geves
tigd heeft hare hoop. Den man, die,
eenmaal daarvan overtuigd, geen moeite
ontziet om zijn denkbeelden te verwezen
lijken."
Da schrijver wijst dan op enkele mis
standen in zijn woonplaatsslechte ver
lichting en bestrating, enz., voor be
strating is slechts honderd gulden uit
getrokken als bewijzen hoe Vlissingen
aan lagerwal is geraakt.
22 Juli 1912.
Omkeering van begrippen.
Het was te begrijpen dat Het Volk, het
hoofdblad der sociaal-democraten, de
weigering der Bondsonderwijzers te Sap-
pemeer om mee te doen met een Ko-
ninginne-Kinderfeest, zou verheerlijken.
De Revolutie is op ieder gebied een
stelselmatige omkeering van begrippen,
waardoor alles in zjjn tegenstelling
verkeerd wordt.
Wat hier als schenning der neutrali
teit, brutale verkleining van de beteekenis
van Koningschap, Koningin en Kroon,
socialistisch republikeiniame behoorde
gebrandmerkt te worden, wordt door Het
Volk opgehemeld als een doen van hun
plicht.
Lees 't maar:
Zy zyn niet aangesteld als leiders
van feesten, doch als onderwijzers. Zy
hebben het recht, zelfs den plicht,
buiten de school alles te weigeren, wat
zy in stryd achten met hunne taak
als onderwyzers. En dat is zeker het
optreden met de kinderen by zaken
die de overtuiging der ouders kwetsen.
Sappemeer nu is een gemeente waai
de meerderheid der bevolking, en zeker
de groote meerderheid van dat deel
der bevolking dat zyn kinderen naar
de openbare school stuurt, socialistisch
is. By verkiezing stemt in die gemeente
de meerderheid sociaal-democratisch,
en daarnaast is nog een zeker deel der
arbeiders anarchistisch gezind. By al
gemeen kiesrecht zou te Sappemeer
twee derden rood stemmen.
Daar heeft men het weer.
Niet de Overheid, maar de meerderheid
heeft 't gezag. Daarom mag een onder
wijzer zich aan dit gezag onttrekken.
Het- is niet te verwonderen, dat by
zulke onderwyzers Sappemeer zoo rood
werd.
Er zyn voor dezulken geen christeiyke
deugden meer. Maar de maatschappelijke
gaan er by 't goede voorbeeld dezer
heeren ook aan. Eerbied voor 't gezag,
liefde voor Oranje, achting voor de Ko
ningin, allemaal onnoodig En deze hee
ren genieten hun salaris in dienst van
de Overheid des Lands en der Gemeente.
Zouden de Sappemeersche liberalen
hier niet tegen opkomen
Of zinnen zy misschien op plannen
om te komen tot een vrye school op
liberalen grondslag
Want dat moet er op 't laatst toch
van komen.
Wat een ongeloovige moei gelooven.
1. De ongeloovige moet gelooven,
dat de wereld met haar wonderbare orde
en harmonie zich zelve heeft gemaakt.
2. Hy moet gelooven, dat by tot
over-overgrootvader een aap heeft en dat
alle nog levende apen zjjn neven en
achterneven zjjn.
3. Hy moet gelooven, dat hy zelf het
hoogste Wezen is, daar een ander God
niet bestaat.
4. Hy moet gelooven, dat de zonne-
fakkel zich zelve heeft ontstoken en
zich uit eigen macht aan den hemel
heeft geplaatst, zoo ook de andere ster
ren.
5. Hy moet gelooven, dat het eerste
ei of de eerste vogel, die veel volmaak
ter is dan de modernste vliegmachine
zich zelf heeft gemaakt of van zelf is
ontstaan.
6. Hy moet gelooven, dat een Christus
nooit geleefd heeft, ofschoon hy dageiyks
schryft1912 na Christus.
7. Hy moet gelooven, dat de Aposte
len, de 40 eerste bisschoppen en 15 mil-
lioen christenen voor een herschenscbim
of droombeeld den marteldood onder
gingen.
8. Hy moet gelooven, dat de tien ge
boden niet bestaan en dat men gerust
kan moorden en stelen alleen zorge men
zich niet te laten betrappen.
9. De ongeloovige moet verder nog
gelooven, dat voor hem nooit een zalig
hiernamaals zal wezen.
10. Hy moet gelooven, dat hy de
zynen nooit zal weerzien.
En nog veel meer
Is het daarom niet veel verstandiger
Xk geloof in God den Vader, den Almach-
tigen Schepper van hemel en aarde?
Niet de kerk, maar de organisatie.
Dr. v. Gheel Gildemeester heeft in De
Nederlander aan dr. Kuyper gevraagd
of deze niet indertyd de woorden ge
bruikt heeft„driewerf van den Heere
gevloekt".
Dr. Kuyper heeft de vraag toestem
mend beantwoord, waarop dr. v. Gheel
Gildemeester schreef in De Nederlander
van 5 Juli„De hoofdzaak was immers
niet, waar dr. K. die verschrikkeiyke
woorden gebruikt had, maar of hy ze
gebruikt en ten opzichte van de Ned.
Herv. Kerk gebezigd heeft".
De "heer Jacob v. Oversteeg schryft
hierop in De Nederlander van heden
Deze opinie kan ik volkomen deelen,
en daarom wil ik aantoonen, dat dr.
Kuyper deze woorden niet gebezigd heeft.
Van algemeene bekendheid toch is,
dat in den kerkelyken stryd nooit tegen
de Hervormde Kerk maar steeds tegen
de dusgenaamde synodale organisatie is
geageerd.
Een ieder, die dezen stryd heeft mee
gemaakt, weet ook wel dat èn dr. Kuy
per èn dr. Hoedemaker en wie al niet,
zich zeer kras over deze organisatie
hebben uitgesproken.
De juiste woorden door dr. Kuyper
gebruikt, en hierop doelt de beschuldi
ging van dr. Van Gheel Gildemeester,
kon men vinden in De Heraut van Zon
dag 23 Mei 1886, no. 439 en luidde aldus
O, Die Synodale organisatieze is zoo drie
werf en nogmaals driewerf van
den Heere der heirscharen vervloekt.
Das hier van eene vervloeking der
Hervormde Kerk geen sprake is, zal voor
ieder duideiyk zyn.
Nog eens, de stryd ging en gaat hu
nog tegen de organisatie van 1816.
Was het niet dr. Hoedemaker, die
schreei: „God beware ons voor een
orthodoxe synode"riep hy het den
Friezen niet toe „Gy ligt geknield voor
de Synode met een strop om den hals".
Doch waartoe meer. By eenig naden
ken zal het ook aan dr. Van Gheel
Gildemeester duideiyk zjjn, dat door hem
niet de juiste woorden van dr. Kuyper
gebruikt zyn.
Móét dat op Zondag?
Onder dit opschrift lezen we in het
Friesch Dagblad het volgend stukje:
De vraag wordt gesteld door een
roomsch blad en reeds dót is een gun
stig teeken.
Men verzoekt ons, aldus de N. H. Ct.
een opwekking te plaatsen tot a.s. lote-
lingen die willen proflteeren van de ver
schillende voordeelen die verkorte oefe-
ningstyd geeft, om den (vereischten)
marsch van 30 K M. mee te maken,
die zal gehouden worden a.s. Zondag-
i morgen, om 7 uur te beginnen
i Dat loipt nu toch de spuigaten uit,
zegt het blad.
En wy zeggen het mèt dit blad
De Reegeering heeft geen schuld.
Die toont genoeg, bezwaren te willen
ondervangen.
Maar de „ondergeschikten»zeilen nog
maar te veel in 't oude zog.
Het gevolg van dit houden van een
Zondagochtendm&rsch is daarenboven
zegt genoemd blad dat katholieke
a.s. lotelingen niet aan deze oefeningen
kunnen meedoen, dus voor verkorten
oefeningstyd zich niet kunnen be
kwamen.
Is dit wel bedacht
't Staat voor óns net eender.
Ook ónze jongelui worden op deze
wyze ten eenenmale buitengesloten.
Opvoedingsmiddelen der socialisten.
Onder dit opschrift ontleent De Rot
terdammer aan Het Huisgezin bet vol
gende
Verbazingwekkend is de kracht,
waarmede in Duitschland wordt ge
werkt om de jeugd voor het socialisme
te winnen. De jeugdorganisaties nemen
voortdurend in sterkte en aantal toe.
Om eens te laten zien, hoe schande-
ïykgemeen de opvoedingsmethode der
socialisten is, wil ik de aandacht ves
tigen op een nieuwe praktyk, die blyk-
baar dit jaar in zwang begint te
komen. Men verzoekt n.l. de jeugd,
die de school verlaten heeft, nachteiyke
uitstapjes te organiseereu.
Zoo las men b.v. in de sociaal-demo
cratische Düsseldorfer Volkszeitung op
27 Juni 1.1
„De lezers der Arbeiter-Jugend (een
socialistisch jeugdblad) kunnen Zater
dagavond halftien by het hoofdstation
zyn om een heeriyk nachtreisje mee fe
maken Men kan dan heeriyk het op
gaan der zon bewonderen Zondagavond
8 uur is de thuiskomst. Daar zyn
voorzorgen getroffen, dat zy die wil
len, reeds Zondagmiddag tehuis kun
nen zyn. Alle jonge arbeiders en arbeid
sters onder del8j3ar zyn tot dat feest
uitgenoodigd".
Hé, wat moraal 1
Van zelf spreekt het, dat men des
Zondags geen verplichtingen heeft ten
opzichte van God.
Zulke uitstapjes pryst men als zeer
zedeiyk en nuttig voor de manneiyke
en vrouwel^ke jeugd.
Een fraaie moraal!
God beware ons voor de heerschappy
van het socialisme!
RECLAMES.
Haar sleun.
Talryke vrouwen, in alle klassen der
maatschappy, houden veel van de Pink-
pillen. Er is geen andere verklaring voor
die gunst dan het vele goed dat de Pink-
pillen aan al die vrouweD hebben gedaan
en iederen dag nog doen. Zy moge een
groote dame, een werkster of een een
voudige boerin zyn, de vrouw heeft be
hoefte aan een geneesmiddel om haar
zwak gestel te ondersteunen. Weinige
vrouwen hebben een gestel, krachtig ge
noeg om deze versterkende geneeswyze
te kunnen ontbeeren. De versterkende,
herstellende geneeswyzen zyn telryk,
en indien de algemeene gunst de Pink-
pillen verkiest, komt dit, naar de mee
ning der vrouwen, doordat de Pinkpil-
len het best aan hare behoeften beant
woorden, dat wil zeggen haar het best
van hare kwalen verlossen.
Mevrouw S. v. d. Toorn, Frijthoff, 8,
Vliegerstraat te 's Gravenhage. heeft ons
het volgende geschreven
„Ik maak u wel myn compliment over
uwe uitmuntende Pinkpillen. Z!j hebben
my een volkomen genezing bezorgd.
Eenigen tyd geleden was ik snel zwak
en bloedarm geworden. Ik zag er slecht
uit en ik leed aanhoudend. Wanneer ik
geen schele hoofdpyn had, had ik maag
krampen wanneer de maagkrampen my
met rust lieten, had ik flauwtes. Ik was
zeer vermoeid en des nachts sliep ik
Diet. Ik ken vele personen die, dank
zy de Pinkpillen, van bloedarmoede ge
nezen zyn. Ik heb ook uw geneesmid
del gebruikt en, zooals ik u dit reeds
zeiöe, uwe Pillen hebben my zeer goed
hersteld."
Gy moet niet wanhopen te genezen
van bloedarmoede, indien gy de Pink
pillen niet hebt beproefd. De uitwerking
der Pinkpillen is zeker. Zy genezen de
bloedarmoede zooals het brood den hon
ger geneest.
De Pinkpillen zyn verkrygbaar a f 1.75
per doos, en f9 de zes doozen, by het
Generaal Depöt der Pinkpillen, Van Ee-
ghenlaan 22, Amsterdam voor Middel
burg en omstreken by Joh. de Roos,
Vlasmarkt K 157voor Goes by Gebrs.
Mulder; en in alle goede apotheken en
drogisteryen.
BINM&HLAOT.
Defensie van Indié'. De Fakkel deelt
mede, dat de oud-gouverneur-generaal
van Ned. Indië van Heutsz geweigerd
heeft zitting in de Staatscommissie voor
de verdediging van IndiB te nemen om
dat hy geen monnikenwerk wenscht te
verrichten. Een meening, zegt het blad,
die generaal van Heutsz niet geschroomd
heeft ter kennis van den voorzitter, Mi
nister Heemskerk, te brengen.