Na 247 1912 Maandag 22 Juli, 26e Jaargang. EIIWSBLAD YOOR ZEELAND CJ. Schutte# Co., -1 It ter 2» Een HM Woonhuis D„aw.^ rjo. 57 A. 70 Centiaren Bonwland. HISTORISCH 110MB 3HR!STEUJK- VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DEJONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN StAsmoxrw. Lange Delft H 2. lunei-irtltne». TE ÏCQOi' pe Notaris J. W. VERHULST, zal op Dinsdag 30 Juli 1912, ll. verkoopen 18, IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. pƒ1.25 Enkele nummers„0.05 UITGAVE DER FIRMA'S EN van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Familieberichten van 1 10 regels ƒ1.—, iedere regel meer 10 cent. Dit opschrift plaatsten wy reeds vroeger boven een onzer opstellen, waarin w11 mochten wijzen op de beteekenls dezer stichting. De beweging in de laatste weken naar aanleiding eener Professorsbenoeming aan de Rijks Universiteit te Utrecht gaande gemaakt, meer nog het rustige openingswoord op de 34-. te jaarverga dering der Vrije Universiteit, door dr. Kuyper, gelijk dit in de by Kok te Kampen verschenen brochure, waarin over het „Geloofsstuk* van 34 jaar ge leden gehandeld wordt, beeft weder eens de aandacht, ook van niet-geïnteresseer den op het hooge belang van instellingen als deze gevastigd HU die arbeidt op de vrjje markt, het- zU, in hoofdzaak althans, met de hand, hetzU met het hoofd, gevoelt niet altijd, meestal niet voldoende, den invloed die daar uitgaat van instellingen als deze, op de vorming en ontwikkeling van ons volksleven. Daar moet eerst een schok, als die van het voorjaar 1903, door de maatschappij gaaD, om te zien wat gees telijke verwoesting ons nationaal leven heeft aangetast. En dan, wanneer men naar de oorzaak gaat zoeken, komen wU met zoovelen tot de conclusiedat heeft de revolutie gedaan in haar dubbele uit drukking: van liberalisme in den Staat en modernisme in de Kerk. Wat heeft het liberalisme met name met onze volksschool en onze Universi teiten gedaan? Ze ipgeofferd aan het ongeloof. Een materialistische levensbeschou wing gekweekt, die zich met ieder jaar duidelijker uitspreekt. Inlichtingen van zoo hoog belang en zoo onberekenbaren invloed afgesneden van den wortel door God in den bodem ook van ons nationaal leven geplant. Afhankelijkheidsgevoel vermoord en eerbied voor het gezag gedood. Het is nooit anders geweest, en het zal ook wel niet anders wordenWat afvalt van den hoogen God moet vallen. Dat woord van onzen Beets krUgt al meer toepassing in het leven. Het leven voor zichzelf is een leven in duisternis, en geeft niets dan de grootste ellende, geestelijke verwoesting van het leven voor den tjjd en voor de eeuwigheid, voor Kerk en Staat en Huisgezin. Wat afvalt van den hoogen God, leidt een wankel, zelfverterend bestaaD, en valt weg omdat het geen steun vindt buiten zichzelf. Uw eenige troost toch inleven en sterven is dat gij niet uzelf, maar uws getrouwen Zaligmakers e^gen zyt Hem te kennen, Hem te dienen is zich zelf te verheffen. Opgeleid, opgevoed te worden buiten dien wortel des levens, kan voor ieder die de waarde van de christelijke belij denis en van het christeiyk leven by ervaring, of al is het dan ook slechts door aanschouwing, heeft leeren kennen, slechts noodgedwongen geschieden, zeker nooit gewenscht zijn. Eq nu is voor byca vyf en dertig jaren tegenover die instellingen, waar het leven van den wortel is afgesneden, een poging gewaagd om een instelling te vestigeD, waar de Cbristeiyke levens- bescüonwing toongevende is. Zwak en klein in menig opzicht, tas tende en zoekende, arm en bespot, pre cies zooals wy de Christeiyke volks school hebben gekend, maar strak3 een toevlucht voor het moe gejaagde hart niet minder voor menig ouderhart dat de gevreesde wereld van het liberalisme voor zyn kinderen tracht te ontvlieden. 't Is waarlijk met de eerste proeve op het gebied van hooger onderwijs door ons Christenvolk in Nederland gewaagd. In de dagen van het opgewekt gees- teiyk leven, het Reveil werd de eerste poging gewaagd. Da Costa schrijft 23 September 1851 aan Groen van Prinsterer: „Wat my voornameiyk bezig houdt in myn gemoed en overleg is het Semi narie dezer dagen. Ik wensch wel, zoo noodig, alles wat ik voor tyd en krach ten disponibel heb, aan deze goede zaak te geven met het oog op den Heere Met de achttien jongelingen die zich daar bevindeD, kunnen wy onder 's Hee- ren zegen welgemeend het zaaien van ons mosterdzaadje aanvangen. Brummel- kamp geeft pastoraal, (Teding van) Berk hout logica en geographic, Schwartz Hebreeuwscb en uitlegging Oude Testa ment, en ik (Da Costa) exegese Nieuwe Testament en my een afzonderiyk col lege van encyclopaedischen aaid voor algemeene Bybelstudie». Ziedaar het programma voor het eerste Christelijk Seminarie! Maar twee jaren later, in 1853, klaagt Da Costa alreeds »Boe duidelyk werd het my opnieuw, hoe een Christeiyk gymnasium en ge reformeerd Seminarie een onderneming zou geweest zyn, alleszins gijpend in den tyd, en in vele behoeften voorziende, waren er onder de broederen minder vooroordeelen en bijkomstige considera- tiën en meer resoluutheid en eenheid". En in 1854 schreef Da Costa deze schoone woorden „Ik kan niet anders dan myn Carthago delenda herhalen. Behoudens alle goed recht op de Theologische Faculteiten moeten goede en zuivere Seminariën worden opgericht, en wel door ons, door de welgezinden, door vereeniging van geringen en aanzienlyken, geleerden en ongeleerden, theologen van professie en geroepen leeken. Mij heeft hst toch altijd iets van een spotterny, rechtzinnige leeraars te verwachten uit de school van rationalistische of neologische boogleer- raren1) en tegen het beroep vanMeyboora, c.s.2) te protesteereD, teiwyi de Acade miën, zooal niet in rust, althans in on gestoorde werking worden gelaten. Ik herhaal myn overtuiging dat metjuridiek protesteeren en procedeeren, de dood wel geconstateerd, maar niet geproduceerd wordt. HArtoe is noodig altyd in diepe afhankeiykheid van den Heere der ge meente, den God des levens het wagen van een daad 3). In elk geval volstaan wy op den duur met defensie van het oude niet, de levenskracht is in het nieuwe, doch dat het oude in zich opge nomen heeft." Ziedaar het oordeel van een der vade ren van het Reveil over hooger Cbiisteljj k onderwys; en de vaders der Scheiding openbaarden hunne raeening door een daadde stichting der Theologische School te Kampen. Beide Reveil en Scheiding richtten, zeer verklaarbaar hun oog uitsluitrnd op de Kerk. De school van Bilderdyk bracht dan ook kerkelyke, geen politieke ont waking. Eerst Groen van Prinsterer welk te in op ons staatkundig leven en bracht, doch zeer langzaam, zyn volk tot politiek meeleven, waartoe de sehoolstryd, eerst Rationalis mede grondregel naar welke men niet aan Gods Woord maar aan de men- schelijke r; de het hoogst gezag toekent. Da Costa bedoelde derhalve hoogleeraren die het hoogste gezag der Rede leeraarden. Neologisch (letterlijkdie nieuwe beweringen uitstallen)» De naam werd gegeven aan de modernen, d'e met hunne nieuwe leerbegrippen alle oude geloofswaarheden trachtten te be strijden. 2) Meijboom, was een halve eeuw geleden een autoriteit bij de modernen. Als rechtzinnig predikant afgezakt naar de Groninger richting, eindigde hi) met volslagen loochening v.n de modernen, de heilsleer, de Goddelijke inspi ratie der Schrift, en de velerlei waarheden daarmede verband houdends. Tegen zijn be roep naar Amsterdam en zijn toelating ais zoodanig werd door vele ledeu der Ned. Herv. Kerk aldaar, met name cok door mr. Isaac Da Costa, vergeefs geprotesteerd en gepetiti oneerd bij de Algemeene Synode. Hier drukt Da Costa zich niet sterk genoeg uit. Niet een waagstuk maar een geloofsstuk, zegt dr, Kuyper in zijn jongste rede op de Jaarvergadering te Haarlem, In 1857 ontstaaD, de machtigste hef boom was. En naarmate de politieke stiyd or- derde, en van guerilla oorlog tot gere- gelden veldtocht overging, gevoelde men in breeden kring behoefte aan geschoolde legeroversten en bekwame officieren, niet minder dan aan goede discipline onder de to8D reeds vry talryke soldaten. De kerkelijke stryd verloor niets van hare beteekenis en kracht, maar het po litieke strydperk vergrootte het terrein van aanval of verdediging. En het was daarom dat het oog van sommigen zich vestigde op eene univer siteit, waar het belangrykste terrein van het Recht zoowel als dat der Letteren naast de Theologie opbloeien zou. De teedere plant, zoo moeilyk te kwee ken, zoo bezwaarlyk te onderhouden, mocht den jeugdigen leeftjjd doorworste len en geeft nu reeds hoop op een bloeien de lente en een rijpenden zomer. Laat ons biyde zyn met de weer op- bbeiing der Theologie, die moeder aller wetenschappen. Laat ons, met terzydelating van eigen opinie inzake de schadeiykheid van de tweeheid der Theologische opleiding, ons verheugen in de benoeming van een jeugdig geleerde als dr. de Moor aan de Kamper school, en danken voor het be zit van kundige hoogleeraren als dr. B&- vinck en dr. Geesink, en vertrouwde ad viseurs als dr. Kuyper en dr. Rutgeis aan de Vrye Universiteit. Laat ons de overige faculteiten aan deze Christeiyke Hoogeschool niet min der dankbaar waardeeren en krachtig steunende Iledische met haar eenige werkkracht Bouman, de Juridische met mannen als Fabius, Anema en Die penhorst de Litterarische met haar bezie lende leiders als de belde Woltjeis. In den stryd onzer dagen, met zoo duidelyk aanwysbare oor/aken, zoo na» tuuriyk verloop, late niemand zich tot bitterheid verleideo. Pe stengel der bit terheid groeit op den wortel des ODgeloofs. Maar ook de minst sympathiek jegens haar gestemde bedenke dat, en dit is toch hoofdzaak, zyn Heiland en Heere daar wordt beleden. Voor ledereen! De meeste lezers van ons blad zyn ongetwyfeld in het bezit van een tuin of tuintje. Nu weten wy uit ervaring, dat dit bezit niet altyd een bron van ge not is, maar integendeel een kwelling des geestes. Wanneer men denkt malsche groenten te verkrygen en men wordt teleurgesteld door den armeiyken groei onzer tuingewassen, dau is het genot niet byster groot. Men gaat dan mopperen over den slechten grond, over het on deugdzaam zaad, ja, over wat niet al, maar al dat gemopper helpt niets.. En men deed dan ook beter zich af te vragen, of soms ook eigen schuld de oorzaak is van de vergalde vreugde. Vaak toch ge beurt het, dat eene armelyke bemesting de oorsprong is van het lesd des tuiniers, maar al te dikwyis gebeurt het, dat men vergeet, om zoo zwaar te bemesten, als de groenten het verlangen, om welig te kunnen groeien. Nu is het waar, dat niet ieder bezitter van een tuin de kennis bezit, welke noodig is voor een oordeel kundige bemesting en dat men daardoor meermalen verkeerd bemest. Nu is er een meststof, welker gebruik niet rnoeie- ïyk aan te leeren is, wy bedoelen het Chili-salpeter, dikwerf kortweg Chili gs- heeten. Zoolang men plant en poot en zaait, het grootste deel van het jaar, kan men de Chili, die in den tuin soms wonderen doet, uitstrooien. Dit uitstrooien kan geschieden even vóór ofnahetzaaieD, doch ook nadat de gewassen reeds aan den groei zyn. Cüili-salpeter werkt zeer snel en daarom toont het reeds enkele dagen na bet uit strooien zyne weldadige werking. Inzon derheid voor bladgroenten, dus voor sla, spinazie, postelein, kool enz. is hetChi- li-salpeter uitermate geschikt, doch ook voor wortel- en knolgewassen als kroten, peeD, rapen enz. is deze meststof mmis- baar. Door de snelle werking van het Chili kan men de traag groeiende plan ten tot wat meerder spoed aanzetten en daardoor van denzeifden akker meer dan één groente halen, teiwyi bovendien de groenten, bemest met Chili uitmunten door malschheid. Voor de kosten behoeft men de Chili-bemestiDg niet na te laten, by kleine hoeveelheden betaalt men 15 A 16 ct. per kilo en daar men met 5 a 6 kilo voor 1 Are, is 100 M2, toekomt, loopen de kosten niet hoog. By bet uit strooien moet men er op letten, dat de Chili niet in aanraking komt met de plantendeelen, en dus het liefst om de planten, en niet er over, en dit laatsie in geen geval als de planten vochtig zyD. De opgegeven hoeveelheid geve men liefst in 2 keeren, de helft even vóór of na het zaaien, de rest als de planten reeds in den groei zyn, en naar behoefte iets meer of minder. Laat deze laatste dringende bede dan niet onverhoord biy ven. Wie een of meer dezer kleinen ontvangen wil in zyn huis, j die melde zich aan by onzen Secretaris, i die ook gaarne desgewenscht alle inlich- j tingen verstrekt. Het Bestuur, J. Tb. R. Schreuder, Voorzitter. G. Muys, le Secretaris, le Hugo de Grootstraat 8, Amsterdam. sen partij Vaamhout en Mut« «aards, alsmede een tiental Abee- Jen stammen, op de hofstede „BOSCHZICHT", gemeente Ritthem. Adres, den pachter P. CE VA AL. des namiddahs ten 2 uur, in het koffiehuis „De Valk", in de Zuid straat te Westkapelle, publiek en laat my van deze gelegenheid presenteeren te INGEZONDEN STUKKEN. (Buiten verantwoordelijkheid der Redactie). Geachte Redactie Vergun my, aan 't verslag van den Kinderzendingsdag op Der Boede nog toe te voegen, dat door mevr. Fortgens— Adriani een en ander verteld werd over 't vieren van Koninginnedag opHalma- hera, gebruik mogen maken om een woord van dankbate waardeeriDg te richten tot d.en heer Directeur van de „Stoomtram Wal cheren", die alles gedaan heeft,wat in zyn vermogen was, om 't vervoer der kin- S°SS^£8mam™.el.8' S'a°-to i0S«icht voor Bakto«' ra6t Scllu"r' H pn hOPllC TTn" /Ha maay/Hciri».ior ra Biggekerke. K. WIELEMAKER. niet zoo gemakkelijk, een regeling te Qen aoeK vaQ he Noordstraat, te treffen, die allen bevredigde, en waardoor Westkapelle, gemerkt C no 104. derzendingsdag heeft van alle zyden de UÜU UUUUÜI nUUJUIUI0| meest welwillende medewerking onder- met Schuur, Erf en Tuin, in de Noord- vonden. straat, aldaar, gemerkt C nos. 1 en 2 Met dank voor de plaatsing. n Gisterenmorgen sloeg de bliksem in de werkplaats van den heer Houtzager, touwslager te Heinkeuszand. Reeds was de hénnen aan het branden. Spoedig toegeschoten hulp wist het vuur echter te beperken,zoodat de schade niet groot is. Vlissingen Naar wp vernemen, is voor ligplaats der stoomschepen die van en naar Zierikzro dienst zullea doen, door den havenmeester aangewezen de Oost hoek der eerste binnenhaven dicht t>y de aanlegplaats der pennybootjes. Met 1 Augustus hoopt men den doorvaartdienst te beginnen. Afvaartiystjes zullen spoedig verspreid worden. Verschenen is het verslag over 1911, van de vereeniging tot verzorging van gebrekkige en mismaakte kind óren in Nederland te Arnhem.Voorzitter is ds. A. M. Knottnerus aldaar. De 653 leden en 105 begunstigers van de Vereeniging tot verzorging van gebrekkige en mis maakte kinderen in Nederland hebben het Bestuur in staat gesteld ook in het afgeloopen jaar weder f3000.ter be schikking te stellen van het Bestuur van het Tehuis der Vereeniging, de Jobanua-Stichting. Deze Stichting hreft die bydrage ten zeerste noodig, en met grooten aandrang wordt dan ook aan de vrienden der Vereeniging om voortdu renden steun gevraagd. Dankbaar wordt herdacht heigeen door correspondeerende leden en anderen in 1911 voor de Vereenüirg is gedaan, maar by de dankbetuiging wordt een woord van warme aanbeveling gevoegd, omdat het Bestuur zoo gaarne veel meer zou willen doen, en dit niet kan, indien het met door velen geholpen wordt. Wie Heeft niemand meer plaats Heeft niemand meer plaats voor onze bleekneuzen P Niemand En vyftig wach ten er nog. Vyftig jongens, van wie de dokter verklaard heeft, dat ze een verb'ijf buiten zoo dringend noodig hebben. Welk een teleurstelling zou het voor hen zyr, ind'en wfi hun moesten berichten: Wy kunnen U niet helpen dit jaar. Komt, gegoede Christenen in de gezonde streken van ons land, hoort toch ditmaal onze bede. 'tls de derde maal van't jaar, dat wy door dit blad de nooden van onze kleinen tot U brengen en U vtagen©pent Uw huis en Uw hart voor één of meer onzer kleinen en wilt hen voor ten min ste drie weken opnemen in Uw geiin. Denk toch niet, dat wy een ziekeiyk kind in Uw huis zullen brengen, het zyn alleen zwakke kinderen die wij uitzenden. Ook voor slecht gedrag behoeft Gy niet be vreesd te zyn. Vooraf onderzoeken wy nauwkeurig, hoe het kind zich op school gedraagt. Lastige en ongehoorzame kin deren komen voor uitzending niet in aan merking. Vooral voor de lastigheid van de jongens behoeft in 't minst geen vrees te bestaan. Wilt dan nu niet langer aarze len. De vacantie is daar. Hoe heeriyk zou het zyn, zoo ïn deze vacantie alle vyftig een plaatsje konden vinden. Dan zou „Vacantie Buiten" zich verheugen over den geest van, barmhartigheid, die nog woont in ons Christenvolk. Dan zouden de ouders dier kinderen dankbaar zyn voor de weldaad aan hun kinderen ge schied. Dan zouden die kinderen jubelen, dat zy ook eens naar buiten mogen. Velen hunner hebben nog nooit iets van het buitenleven genoten.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1912 | | pagina 1