Maandag 15 Juli,
26e Jaargang,
IUEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
e
No. 241 1912
HISTORISCH
ZONEN'S
bond,
slbode
lelhorg*
vrije Fiets-
5 pCt. Boa.
l Dielemas,
d e 1 b u r g.
,nd.
- opzegging.
ieid ter
baden
goedbaLkerii,
ende.
C. LIND-
APPELEN
n te Kou-
E BOONEN,
ERBIETEN
JNIERSE Lz.
óór Vrijdag
re van den
ingen geeft.
LOEFF.
M.
K a p e 11 e.
rd8 oud 4
Hengst
R MEULE,
weg bij den
e vragen bij
e r k e.
eveulen,
rkalf, bij
veulen,
e i t,
bedrijf
vertrouwd
ar, en een
vee, bij
Koudekerk e.
den omgaan
chzicht,
R i 11 h e m.
er
knecht of
ht, bij
evraagd, en
te koop, bij
k e.
8 jaar, van
en. Adres
torie K r a b-
agd
dster,
2 kindei en.
NAAM,
k, Veerweg.
-3H-RISTEUJK-
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D^HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
BIHNKSI* AND-
HECLAME8.
De waarschuwing der nieren.
Westkapelle. Donderdagavond kwa
men vele voorstanders der Cbristelyke
beginselen byeen, met het doel om den
heer en mevrouw Den Hollander te hul
digen. Dit geschiedde by monde van den
voorz. van hst schoolbestuur, ds. F. J.
van den Ende. Nadat den heer en mevrouw
Den Hullander toegezongen was da be
kende zegenbede uit Ps. 134, nam ds.
v. d. Ende het woord om, zooals hy
't uitdrukte, den heer den H. wat te zeg
gen en wat te vragen. Te zeggen dat
ditmaal zonder hem een comité
was gevormd, en dat.dit met al de aan
wezigen hem feliciteerde, met zyne pio-
motie.
OR,
vreemd
stto'a
's
S»
A --
*■- ,»w
kerke.
'pskerke.
P
oskerke.
oskerke (W.)
Grypskerke.
VerwestGoea
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 1.—iedere regel
meer 10 cent.
18 Juli 1912.
Uit Indië.
De jongste Indische Brief van Totok
in ons blad bevatte mededeelingen om
trent allerlei gruwelen op Java, met
name in Midden Soemba gepleegd.
De Nederlander wyst nu op een bro
chure van den heer H. C. Zentgraaff,
redacteur-verslaggever der Nieuwe Soer.
Courant „Pacificators in Midden Soem-
ba* het bevat een relaas van een on
derzoek, door den schrijver ingesteld
naar de daden van een paar Indische
onderofficieren, een van welke ook in
ons blad door Totok is gesigualeerd
de inhoud van het rapport wordt boven
dien bevestigd door ds. Wielinga uit
Pajeti.
Totok deelde onzen lezers ook mede
dat bedoelde sergeant zich ook vroeger
op Flores vergrepen had, toy de jacht op
Pomboe.
Ds. Wielinga heeft in zjjn artikel „Hoe
Pomboe zich meldde", mede in dit
boekje opgenomen o. a. dit gezegd
„Het lust mij niet te beschreven
de manier, waarop de sergeanten aan
hun opdracht meenden te moeten vol
doen. Ik zou moeten vertellen van
martelen en slaan, ophangen en drei
gen, verkrachtigen van vrouwen, ver
nieling van tuinen, etc. Heel Midden-
Soemba kwam in deining en onrust.
De pacificatie, zoo uitnemend begon
nen, en voortgezet, dreigde geheel be
dorven te worden. Het langzaam veld
winnend vertrouwen in de goede be
doelingen der Kompenie werd bijna
geheel verstoord.
Tot men eindelijk kwam klagen
en men deed my een verhaal, zóó on
gelooflijk, dat ik het eerst weigerde
aan te nemen. Maar er waren zooveel
getuigenradja's en hoofden waren
bereid er een eed op te doen, dat ik
hun aanklacht op schrift stelde en te
Waingapoe overhandigde. Er werd een
onderzoek ingesteldde zaak is naar
den krijgsraad verwezen en laten wij
hopen dat de schuldigen hun gerechte
straf niet zullen ontgaan."
Bjj alle schaamtegevoel over zoodanige
gruwelen brengt het verhaal voldoening
dat de daad dezer onderofficieren alge
meen wordt verafschuwd, en zy hun
straf niet zullen ODtgaan, Zy zyn alvast
terstond by het ruchtbaar worden van
hun gedrag, teruggeroepen. De kapitein
Van Krieken en ds. Wielenga hebben te
zamen gedaan wat zij konden om licht
en klaarheid in de zaak te brengen. Ook
stemt 't aangenaam te vernemen dat wat
niet lukte aan een patrouille met geweld
van wapenen, wèl gelukt is aan den
Evangelieverkondiger. De heer Wielenga
heeft den langgezochten, smadeiyk uit
alle schuilhoeken verjaagden Pomboe
oggezocht, en eens kalm met hem ge
praat. En het resultaat was dat Pomboe
zich later eigener beweging by ds. Wie
lenga meldde. Deze eindigt zyn verhaal
aldus„De „beruchte" Pomhoe is gewor-:
den een getrouw onderdaan en een vriend
van d n Zendeling. En zyn geweer hanht
als vredeteeken nu in myn kamer."
Een tweede geval wordt door De Neder
lander aldus besproken
Men zal zich de berichten over de Chi-
neezen-relletjes te Batavia nog wel herin
neren, en ook, dat deze zaak een staartje
had in de overplaatsing van den ambte
naar voor Chineesche zaken Borel, naar
Makassar't
In het kort schynt, blykens berichten
in de Indische bladen, de reden van die
overplaatsing gelegen in de animositeit
tusschen genoemden heer en den Resi
dent Einthoven. Volgens de Java Bode,
een orgaan dat nog al eens als spreek
trompet de Regeering geldt, is de over
plaatsing van den heer Borel volstrekt
niet te wyten aan den inhoud van zyn
rapport, maar alleen aan 't gemis aan
samenwerking tusschen beide heeren.
Wel dekken de rapporten elkaar niet, en
is de beschouwing, de appreciatie der fei
ten van den heer Borel een geheel andere
dan die van het rapport-Eindhoven, maar
dit zou geen reden tot overplaatsing zyn.
Het Soer. Handelsblad daarentegen
decreteert, dat alleen het rapport-Borel
(dat aan den Directeur van Justitie uitge
bracht en dus ge-n publiek stuk is) de
waarheid bevat, althans de waarheid, zoo
als die aan tientallen menschen bekend
is. Een meening, die door een reeks van
uitgezochte liefeiykheden aan het adres
van den Resident von Soerabaia wordt
gestaafd, of laat ons zeggen opgesierd.
Wat daarvan zy, kan van hieruit moei
lijk worden beoordeeld. Maar wel moet
protest worden aaDgeteekend tegen een
dreigement dat de heer Van Geuns, hoofd-
red. van het Soir. Hdbld. zich veroorlooft.
„Wanneer zoo schryft hij onze
regeering met leugens gaat werken, dan
verzwakt zy hare positie. Zy behoeft
zich niet te verbee den dat men te
Peking geen rapport van het gebeurde
uit eigen bronnen zal ontvangen
Niets kan dus onverstandiger zyn dan
de Chineesche regeering een verhaal
op te disschen, waarin c.e waarheid
wordt te kort gedaan.
Laat de Gouverneur-Generaal dit
wel bedenken I En tevens dat, als men
voortgaat met geloof te hechten aan
de woorden von monsieur Einthoven
de Tarascon, de Indische regeering op
een kwaden dag in een der groote in
China verschijnende bladen een artikel
van myn hand zal vinden, waarin de
toedracht der Februari-relletjes en wat
erop gevolgd is zuiver zal worden ge
relateerd.
Terecht protesteert De Ned. tegen der-
geiyke schettertaal, doch zij juicht een
ernstig onderzoek toe. En wie zou met
haar niet hopen dat ook in deze quaestie
recht en waarheid spoedig aan het licht
komen.
De vrijheid onder socialisten.
De r.-kath. Gelderlander schryft het
volgende
De heer Duys had het in zyn jl. Za
terdag te Nymegen uitgesproken rede
ook over de vryheid, die het socialisme
heet te waarborgen, tegenover den dwang,
die elders wordt aangetroffen.
Zeer ter snede wees zyn tegenspreker,
de heer De Vries, uit Beek, hem op het
socialistische schrikbewind, waarvan
België onmiddeliyk na den afloop der
verkiezingen het tooneel was.
In verband daarmee verdient ook de
aandacht wat wy lezen in een Belgisch
blad, Le Progrès, van Bergen, over de
socialistische dwingelandy, waaronder
de bewoners der Borinage zuchten.
Een medewerker van het blad bezocht
er verschillende gemeenten en vernam
overal dezelfde klacht„Wy leven onder
de hateiykste tirannie*.
By honderden feiten bewezen nem
dat.
Een mynwerker vertelde hem: „Ik
heb een kleinen jongen van negen jaar'
hy gaat naar de school van den pastoor.
Hy heeft me gesmeekt, er hem toch
niet meer heen te zonden, omdat hy
allerlei laagheden heeft te verduren van
andere jongens, die daar klaarbiykeiyk
toe opgestookt zyn".
Een barbier verklaarde dat bij de klan-
disie van den pastoor had moeten op
geven, omdat de socialistische werklui
zyn winkel boycotten. Als een dief moest
hy laat in den avond naar de pastorie
sluipen om zyn ambacht uit te oefenen.
Een werkman, die gewoon was de
katholieke vereeniging van zyn plaats
te bezoeken, werd bedreigd dat de ruiten
by hem ingegooid zouden wordeD, als
hy het waagde er nog een voet te zetten.
Evenals verscheidene van zyn makkers,
die verdacht worden, voor „de kalot"
gestemd te hebben, wordt hy als een
vogelvrye behandeld. Men spreekt niet
meer tot hen, men weigert hun den on- ji
misbaarsten dienst, men doet hun de
afschuweiykste plageryen aan.
De socialisten houden er een volslagen
spionnendienst op na; wie een priester
durft groeten, wordt uitgejouwdmet
een bekend katholiek omgaan stelt
iemand aan allerlei aanranding bloot;
by nacht vliegt er nu en dan esn steen
door het venster van katholieke bui gers
of werklui. Daarby speelt aanbrengery
een groote rol en ieder wantrouwt zyn
buurman.
Er is, volgens het genoemde blad, in
deze schildering niets overdrevenshet is
een klein schrikbewind.
En dat is nu niet in de eerste opwinding
na den verkiezingsuitslag; dat is nu al
haast één maand na den stryd.
Zóó eerbiedigen de socialisten de vry
heid. Mochten zy ooit baas worden, we
kregen de ondraagiykste dwingelandy.
Trouwens, de geschiedenis levert ons
daarvan de sprekendste voorbeelden.
Minister Talma.
„Hagenus" van de Leeuw. Crt. hoorde
onlangs het volgende staaltje van minis
ter Talma. Een van zyn hoofdambtenaren
was des ochtends in 's ministers kabinet
bescheid gegeven om de noodige gege
vens te verschaffen, welke de minister
dien dag in de Kamer dacht noodig te
hebben. Toen hy echter verscheen, ver
klaarde minister Talma geen tyd tot be
spreking te hebben, daar hy geheel door
een andere kwestie in beslag werd ge
nomen. Maar mynheer moest maarbiy-
ven en laten hooren wat hy te vertellen
had. Wat ook al niet zoo'n klein beetje
was en waarmee ook heel wat cyfers
gemoeid waren. Terwyi nu de minister
bezig bleef met voir-studie, liet ook onze
hoofdambtenaar zich niet onbetuigd om
te toonen, dat hij voor zyn minister heel
wat materiaal had weten bijeen te bren
gen. Totdat 't tyd weid om naar de Ka
mer te gaan. Begrijpelijk dat onze hoofd
ambtenaar nieuwsgierig was om te
hooren hoe zyn hef 't zou klaar spelen.
Tot zyn niet geringe verbazing moest
hy ervaren dat er geen cyfertje aan 't
betoog ontbrak en den minister biykbaar
niet de minste byzonderheid, welke voor
zyn betoog waarde kon hebben, was ont
gaan. Hy, die my dit meikwaardig staaltje
van opnemingsvermogen wist te vertel
len, verzekerde my, dat het alleen met
zulk een gave mogeiyk is om te werken
geiyk minister Talma doet. Daar behoort
meer toe dan een normaal arbeidsver
mogen.
In den parlementairen stryd moge 't
al eens fel toegaan, toch weet ik, dat
ook zyn tegenstanders by..alle verschil
van meening het talent en de energie van
onzen arbeids-minister erkennen. Geen
jurist zynde, maar handig debater en
toegerust met een degeiyke kennis en
veel er> aring, weet hy bij de verdediging
van de zaak waarvoor hy staat, vaak een
scherpzinnigheid te ontwikkelen, welke
hem als een eerste kracht in het zittend
kabinet stempelt. Men weet hoe de afge
vaardigde Talma,uauweiyks op 't Binnen
hof aangekomen, destyds de Kamer met
zyn welsprekendheid ais 't ware wist te
overrompelen. Dat geluid was zoo hier
in lange niet vernomen en men gevoelde
het als by intuitie, dat de toekom staan
dezen jongen afgevaardigde met dat jonge
gladgeschoren gelaat nog wel gewichtiger
rol zou toebedeelen. Die donkere, van ge
zonden levenslust stralende oogen keken
zoo opgewekt de wereld in. En de Kamer
begroette in hem een jong talent en een
reden aai. van schitterende gaven.
Sinds die joyeuse entrée in ons Lager
huis moge zich veel gewy'zigd hebben
en minister Talma menige ontnuchte-
rerde ervaring niet zyn bespaard geble
ven, in Dog ruimere mate heeft de Kamer
hem kunnen leeren kennen als een wer
ker van,groot talent..
Nog eens Minister Talma.
De Stichtsche Courant schryft
Minister Talma heeft by de verdediging
van de Raden wet dikwijls zeer goede
oogenblikken gehad. Niet alleen hef ft hy
biyk gegeven de stof geheel meester te
zyn en zich uitnemend te kunnen verde
digen tegen de bezwaren die tegen zyn
standpunt; werden ingebracht, hy heeft
ook op schoone wyze een uiteenzetting
gegeven van zijne beginselen die hy met
betrekking tot de sociale kwestie voorstaat
Dit was o. a. het geval in de avondzitting
van jl. Dinsdag. Toen was aan de orde
de vraag van de samenstelling van de
Raden van arbeid nl. of daarin meer ar
beiders dan werkgevers zittiDg zouden
hebben dan wel het stelsel van pariteit
zou geiden. Nadat de, heer De Vlugt in
een keurige redevoering de pariteit had
verdedigd, vond minister Talma gelegen
heid by zyne beantwoording aan den heer
Duy's o.m. het volgende te zeggen
„Wy moeten de arbeiderswereld niet
idealiseeren. De arbeiderswereld heeft
inderdaad in de laatste jaren ook ten
onzent, een beweging vertoond, waarvoor
wy sympathie en waarvoor wy eerbied
moeten gebben. Maar wy weten toch ook
hoeveel van het idealisme, dat in de ar
beiderswereld is wakker ge wordeD, te
danken is aan degenen die niet tot die
arbeid erswereld behooren, die tot de ar
beiders zijn gekomen en hen hebben ge
wezen op de levende krachten die in hen
schuilden, die wakker konden worden
gemaakt en die iets zouden kunnen doen
voor het scheppen van nieuwe verhou
dingen in de maatschappy.
Dat is toch zoouat is telkens gekomen,
uit die intellectueel© kringen, en ook zoo
vaak uit de kringen van degenen die opge
groeid zyn in een werkgeversomgeving,
waar zy de eigenaardige verhoudingen die
er zyn tusschen patroon en arbeiders,
in de practyk hebben leeren kennen. In
de jaren dat ik als propagandist roDdirok
door het land en telkens mosst vechten
voor arbeidersbelangen, heb ik meer
malen het hoofd gpstooten tegen dom
conservatisme by de arbeiders en ben
geholpen geworden door vriendelijken
raad en voorlichting uit de kringen van
de werkgevers. Dit zal ik nooit vergeten.
Die scheiding moeten wy niet maken, in
hst belang van ons volk. En nu heb ik
het h'er niet over tempering van den
klassen stryd en dergeiyke dingen, maar
waar ik het wel over heb is, dat naar
myD innige overtuiging deze zaak is een
zaak die beiden aangaat en die dan ook
door beiden in gemeenschappeiy ke samen
werking moet worden verricht.
En nu frappeert het my zoo vaak, dat
er van rechts en van links tot my een
verwyt wordt gericht, als de geachte
afgevaardigde daar ontwikkelde. Maar
dan vergeet men één ding, waar het by
my op aankomt, dat ik heb een eigen
ideaal en dat ik voor dat eigen ideaal
stryddat ik daarvoor al myn krachten
tracht te gebruiken. En dan vraag ik
niet wie naast my staan en wie tegenover
my staan, maar dan ga ik rustig myn
weg. En wanneer dan biykt, dal ik den
eenen keer dichter in de buurt van den
een ben dan van den ander, dan vind ik
dit eigeniyk toch niet zoo'n groot bezwaar;
dan heb ik eigeniyk het gevoelwaar het
op aankomt is, dat wy ieder voor ons zelf
trachten onzen plicht te dsen, waar wy
streven naar het recht. Eu dat moeten
wy ten slotte kunnen doeD, ook zonder
naar partijen om te zien. En nu, wanneer
ik deze pariteit voorstel, dan stel ik niets
anders voor dan wat ik geloof, dat een
wezeniyk nr'ddel kan zyn om verder te
komen in Nederland op den weg naar een
streven naar sociale gerechtigheid."
Onze arbeiders mogen deze wooiden
wel eens in gedachten houden.
Abnormale verschijnselen der urine en
moeite by de loozicg, blazen ouder de
oogen en zwellingen der ledemafeD, gra
veel, rheumatische aandoeningen, pyn in
den rug en lendenen, slapeloosheid, af
gematheid, voortdurende hoofdpyu. Dit
zyn kenteekenen, die niet veronacht
zaamd mogen worden,
Want zy zyn waarschuwingen der na
tuur, dat de nieren het bloed niet 'oehoor-
ïyk zuiveren zy zijn een smeekbede
van de nieren om hulp. En als die hulp
niet spoedig verleend wordt, treden ern
stige ziekten op als niersteeD, waterzucht,
jicht, rheumatiek, ontsteking derniersn
en blaas, enz., welke moeten volgen door
het verwaarloozen van de ziektever-
schynselen der nieren.
Begint nog heden mat u te genezen
door Foster's Rugpyn Nieren Pillen, het
speciale geneesmiddel voor de nieren en
dan ook alleen voor de nieren. Laat uw
kwaal niet toenemen, doch staat er tevens
op de echte Foster's Rugpyn Nieren Pil
len te kry'gen, het betrouwbare en veilige
nieren-geneesmiddel.
Zy zyn kenbaar aan het handelsmerk
de man met zyn handen in delende
nen op het etiket en te Goes ver-
krygbaar bij de firma Nathan Emanu
el; en te Middelburg by den heer Joh.
de Roos, Vlasmarkt K 157. Toezending
geschiedt franco na ontvangst van post
wissel f 1.75 voor één of f 10.voor zes
doozen.
Xm 'Qïïê iraOVSarCKHk
Gy zyt -- aldus de voorzitter een
man die vele en groote gaven van God
ontvangen heeft, en ook door de benoe
ming tot burgemeester van Axel gele
genheid nrygt om die gaven te ontplooien.
Toch wekt uw benoeming ook smart.
De stille hoop, U nog lang te mogen
behouden voor Westkapelle, en wel in
dier voege, dat U later misschien door
onze geëerbiedigde Koniagin zoudt wor
den benoemd tot burgemeester van ons
dorp werd hierdoor bescbaamd.
Wanneer het egoïsme moest spreken,
hadden we veel liever een vergadering
belegd om U te huldigen als burgemees
ter van Westkapelle. Doch het is Gods
beste), en daarin moeten we niet alleen
berusten maar we moeten het ook goed
keuren en biliyken.
Gy z(jt niet alleen trouw geweest aan
uw beginsel, maar gy hebt er voor ge-
yverd, en dat waar gy in uw positie in
ons dorp feiteiyk alleen stondt.
Gy hebt scherpen, ontzaglijken tegen
stand ontmoet en met groote moeiiyk-
heden te kampen gehad.
Om daarin het hoofd boven te houden
heeft God u byzondere kracht verleend,
en gy hebt in die kracht pal gestaan
voor Christus.
Uw arbeid was op velerlei terrein. Gp
politiek en sociaal terrein hebt gy ge
streden en vooral op het gebied der
Chr. school hebt gy veel tot stand
mogen brengen.
Gy kunt genoemd worden onder de
oprichters dei er school en wanneer het
„schip der school" in den storm der tyden
