No. 240 1912
Zaterdag 13 Juli,
26e Jaargang.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
6HRISTEUJK-
HISTORiSeh
Hugo Jaasz,, de Stedehode
m Middelburg.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DEJONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
PROVINCIALE STATEN
FEUILLETON.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1.25
Enkele nummers0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Familieberichten van 1—10 regels 1.—, iedere regel
meer 10 cent.
Zomerzitting.
Vergadering van Vrfldag 12 Juli.
Voorzitter de heer mr. H. J. Dijck-
meester, Commissaris der KoDingin.
Aanwezig leden. Afwezig met ken
nisgeving de heeren
Overeenkomstig de desbetreffende voor
stellen van Ged. Staten, wordt besloten
tot het toekennen van subsidie aan de
gemeenten Nisse, Veere en Burgh, resp.
van f 27B, f 450 en f 100 in de kosten der
gemeentelijke huishoudingen over 1912.
Vervolgens werd besloten tot verhoo
ging tot fBOOO van het maximum van
het subsidie toegekend aan de ambachts
school te Middelburgtot het verleenen
van een subsidie tot een maximum van
f1600 voor de jaren 1913 tot en met
1915 aan de ambachtsschool te Zierikzee,
en tot een maximum van f 2000 aan de
ambachtsschool te Oostburg.
Subsidie ambacht-teekenschool te Oostburg.
Bjj de behandeling van het voorstel
tot toekenning van eene subsidie van
f 150 per jaar voor de jaren 1913 tot en
met 1915 aan de ambacht-teekenschool te
Oostburg, vereenigden in één afdeeling
alle leden zich met het voorstel van
Ged. Staten.
Een der leden ergerde zich tan de
woorden van Ged. S.atenAan deze
handelwijze moet, naar wy meenen, een
einde gemaakt worden door een andere
redactie der voorwaarden".
Het heeft er veel van, of bij het be
staan der Ambachtsschool van Oostburg
heeft voorgezeten het doen van listige
kunstgrepen om tot zijn doel te geraken;
de voorwaarden hadden minder scherp
gesteld kunnen worden. Verder wees dit
lid er op, dat Oostburg niet meer kan
geven dan f10, daar het een arme ge
meente is.
Een ander lid vond het bedenkelijk
om, waar de ambachtsschool gesubsi
dieerd wordt, ook de teekenschool te
gevenwaarom niet één lichaam Dit
geeft een verwarde administratie.
Opgemerkt werd, dat het Rijk zelfde
splitsing aan de hand doet.
Ged. Staten merkten hierbjj op, dat er
bij hen niet heeft voorgezeten het doen
van listige kunstgrepen door ambachts
school of gemeente, terwijl deze alinea
alleen op de gemeente slaat. Inderdaad
is f 10 voor Oostburg veel te weinig.
Ook werd opgemerkt, dat de omlig
gende gemeenten niets geven en zekerlijk
ook wel kunnen bijdragen.
In de derde afdeeling meende men,
dat in het besluit dient te worden op
genomen, «dat het Rijk ook een bepaalde
subsidie bijdraagt.*
41
Een verhaal uit het jaar 1567,
door
CHR. HONDIUS.
Slot.
Ged. Staten stellen voor in hun voor
stel te lezen„door het Rjjk eene sub
sidie worde verleend van ten minste
f600 per jaar.
Vervolgens was aan de orde het voor
stel van Gedeputeerde Staten tot afwij
zing van het verzoek van het bestuur
van den teekencursus te Aardenburg om
subsidie.
In een der af deelingen had een lid
zjjn spijt uitgedrukt, dat geen subsidie
zal worden verleend, waar de teeken
cursus zéér nuttig werkt.
Vanwege Ged. Staten was medege
deeld, dat, de vereeniging voor subsidie
zal worden voorgedragen als zij zich
evenals andere cursussen aan het staats
toezicht wil onderwerpen en subsidie
van de Regeering verkrijgt.
Besloten werd eene wijziging aan te
brengen in de voorwaarde van het sub
sidie, voor 1912 aan de vereeniging
„Vereenigde Handwerkslieden" te Ter-
neuzen en vervolgens behandeld de an
dere vragen betreffende:
De teekensoholen te Terneuzen.
By de behandeling van het voorstel
tot subsidie verleening aan de avond
vakschool te Terneuzen, werd in twee
afdeelingen gelijktijdig het voorstel
behandeld tot subsidie verleening aan
de teekenschool der Christelijke werk-
liedenvereeniging Rom. 13 1 en werd
vooral opgekomen tegen den onwil der
vereenigingen om tot samensmelting
over te gaan. In eene afdeeling verklaar
den zich 3 leden tegen subsidie aan
beide vereenigingen en in de andere
7terwijl de overige leden zich hier
voor verklaarden.
In de derde afdeeling werd deze zaak
meer besproken bij bet voorstel tot
subsidieering van de Christelijke werk
liedenvereniging, en verklaarden 8 leden
zich voor en 3 zich tegen het voorstel
terwijl een lid zich zjjn stem voorbe
hield.
De voorstellen tot het verleenen van
een subsidie van f125 per jaar voor de
jaren 1918 tot en met 1915 aan de ver
eeniging Ambachtsbelang te Axel voor
hare teekenschool; tot wijziging der
voorwaarden voor het aan de Zeevaart
school te Viissingen toegekende subsi
die; tot toekenning van een subsidie
tot e$n maximum van flOOO voor de
jaren 1913 tot en met 1915 ten behoeve
van de Handelschool te Viissingentot
een maximum van f 500 voor den Han
delscursus te Middelburgtot eeD maxi
mum van fSOO voor den Handelscursus
te Zierikzee; en tot een maximum van
f200 voor de Kantwerkschool te Sluis
werden aangenomen en daarna behan
deld de kwestie van den
Wel trachtten Egmond en Hoorne hem
van zijn plan af te brengen en hielden
daartoe met hem een mondgesprek te
Willebroeck, maar hij bleef bij zjjn besluit.
Reeds 29 Maart waren de predikan
ten der Hervormden te Gent vóór den
Magistraat ontboden en hun kerk ge
sloten en ook hier te Middelburg ge
schiedde dit omstreeks dezen tjjd.
't Is slechts een klein getal hervorm
den dat we op een Zondag in de maand
Juni van datzelfde jaar ten huize van Sal
vador de la Palma vergaderd vinden,
maar onder hen bemerken we ook Hugo
Jansz.
Van openbare prediking was reeds
sedert weken geen sprake meer; de
schuur buiten de Zuid Dampoort was
reeds lang gesloten.
'tWas dan ook een waagstuk nog een
godsdienstige samenkomst te houden.
Men had echter behoefte om elkander
te spreken en te troosten.
Den 5en Mei was Pieter Haeck openlijk
van de pui van 't stadhuis ingedaagd,
Dientengevolge hadden de hoofden der
Hervormden hun heil in de vlucht ge
zocht en steeds meerderen bereidden
zich voor, om de stad te verlaten en
in het heibergzaam Norwich toevlucht
te zoeken.
Nadat de W9inig aanwezigen stilzwij
gend hebben plaats genomen - van zin
gen kon wegens 't daaruit voortvloeiend
gevaar geen sprake zjjn opende Sal
vador de la Palma zijn Liesveldschen
bijtel en troostend klonken de woorden
uit dat oude boek.
Maar menigmaal wordt de leziDgon
derbroken, wanneer de psalm zoo treffend
herinnert aan het leed, dat men reeds
heeft doorgemaakt en hetgeen nog te
vreezen is.
Maar nadat de lezing van het Schrift
gedeelte met een dankgebed is besloten
Iram Hansweert—Vlake.
Bjj de behandeling van het voorstel
om af te wijzen de verzoeken van de
Raden der gemeenten Wemeldinge, Ier-
seke en KruiningeD, om niet .over te
gaan tot den aanleg van een tramweg
tan Hansweert naar het station Vlake,
werd in alle afdeelingen opgemerkt, dat
er voor Ged. Staten geen redenen be
stonden om de beslissing en gunning
op de aanbesteding niet aan te houden
tot na de zitting der Provinciale Staten.
In een afdeeling werd door een lid
medegedeeld, dat hij in de najaarszitting
niet tegen den aanleg der tram is opge
komen omdat hem verzekerd werd, dat
reeds bestellingen gedaan waren.
In alle afdeelingen waren leden die
de houding van Ged. Staten juist noem
den, terwijl ook opgemerkt werd, dat
geen nieuw licht is ontstoken. Een lid
drukte zjjn-spjjt uit, dat hjj het request
geteekend heeftlater hoorde hij dat het
nog wel 10 jaar duren kan voor de
groote tram zal loopen. Ook het finan
cieel voordeel, dat een gevolg zal zjjn,
werd bepleit, doch van andere zjjde be
streden.
Van de zijde der Ged. Staten werd o.a.
opgemerkt, dat een der redenen, waar
om de bestelling van het materiaal en
de aanbesteding der baan niet langer
werden aangehouden is, de verwerping
met 28 tegen 12 stemmen vaD het inder
tijd gedane voorstel tot aanhouding der
te nemen beslissing over het voorstel
tot den bouw van de tramlijn.
Ook werd er op gewezen, dat wel
degelijk reeds in het najaar verschillende
zaken tot stand waren gebracht, en dat
als de Rijkswaterstaat in het vorig jaar
geen bezwaren had gehad, dat dan de
bestelling van bet materiaal reeds op
dat tijdstip plaats zou gehad hebben.
In een der afdeelingen werd bepleit,
om alsnog door rouwkoop de zaak onge
daan te maken, welk idee 4 leden onder
steunden, terwijl 8 er zich tegen ver
klaarden. In de andere afdeelingen werd
niet gestemd.
Verbinding tusschen Zuid- en
Noord Beveland.
Volgens het afdeelingsverslag gingen
in alle afdeelingen stemmen op, dat het
voorstel van Ged. Staten inzake verbe
tering van de middelen van gemeenschap
tusschen Zuid- en Noord-Beveland Diet
in het belang van laatstgenoemd eiland
is en werd spijt uitgedrukt, dat niet meer
rekening is gehouden met het rapport
der Commissie vaD onderzoek. De natuur
lijke verkeersweg tusschen de eilanden
werd genoemd Wolfaartsdijk-Kortgene
en niet via Katscheveer. De opbrengst
van ateigerrechten is daar alleen hooger
en de godsdienstoefening als geëin
digd is te beschouwen, dapx ontvouwt
de la Palma een kort geleden ontvangen
brief, gericht aan de overgeblevenen uit
de Middelburgsche gemeente.
't Is een troostbrief van Gelein Jansz.
d'Hoorne, die met het grootste deel der
gemeente te Norwich een veilig toe
vluchtsoord heeft gevonden en van daar
uit door dezen brief zijn gemeenteleden
te Middelburg nog wenscht te troosten
en bemoedigen.
Huge Jansz. vooral, volgde met nauw
lettendheid de leziüg, en ook hij had
moeite om zijne tranen te weerhou
den immers de heerlijke tijd onder
het gehoor van Gelein Jansz d'Hoorne
doorgebracht kwam in herinnering.
't Was of al de uitgewekene vrienden
wederom iD den kring werden gezien, als
men hunne namen hoorde noemen.
Hoeveel hadden ze doorstaan, eer ze
veilig te Norwich waren
En zouden ze wel ooit weer in hun
vaderland terugkeeren
Gelukkig dat ook de troostbrief ein
digde met de vermaning om alles toe
I te vertrouwen aan den Heer der Heeren.
Wel scheen de toekomst donker, wel
door het aanleggen van deRotterdamsche
boot.
In elk der afdeelingen werd ook be
toogd, dat de Provincie allereerst de over-
zetveeren moet afkoopen. De geldelijke
bezwaren zullen ruimschoots vergoed
worden door de betere communicatie
middelen van een welvarend eiland in
ODze Provincie, dat toch door zijn lig
ging reeds zoo afgesloten is.
Stemmen gingen op, tot subsidieering
van de bestaande veerschippersterwijl
er opgewezen werd dat geen cijfers aan
wezig zijn van een eventueel te maken
haven voor de motorbooten.
Door Ged. Staten werd opgemerkt, dat
volgens hun voorstel er driemaal per dag
vebinding zal zijn tusschen Kortgene,
Kats—Zierikzee; welke de juiste verbin
dingsweg zal zjjn, zal de tijd leeren als
de tram er is.
By de stemmingen bleek, dat 18 leden
voor en 10 leden tegen waren terwijl 9
leden zich hun stem voorbehielden.
De Provinciale stoombootdienst op de
Ooster-Schelde.
Uit het afdeelingsverslag over hét voor
stel van Ged. Staten tot afwijzing van
verzoeken om de booten van den Pro
vincialen stoombootdienst op de Ooster-
Schelde te doen doorvaren tot Viissingen
blijkt, dat in alle afdeelingen zich stem
men verhieven vóór het doorvaren naar
Viissingen omdat men daardoor vermeer
dering van bet vervoer tusschen Schou
wen en het 4e en 5e district verwachten
kaD, terwijl bovendien te Viissingen is
de constructiewinkel voor den provinci
alen stoombootdienst.
In eene afdeeling achtte een lid het
het beste, dat de toestand blijft zooals
die thans is, doch dat de boot, welke om
ongeveer half elf uit Zierikzee te Mid
delburg aankomt, later doorvaart naar
Viissingen.
Nog werd er op gewezen, dat te Viis
singen een zeer geschikte aanlegplaats
is binnen de sluizen en dat nu de boot
het grootste deel vaD den dag werkeloos
te Middelburg blijft liggen en veel nut
tiger zou werkzaam zijn, als zi) doorvoer.
Door anderen werd daartegen aange
voerd, dat de dieast, uitgaande van
Viissingen, grootea hinder zou hebben
van de bruggen, wijl deze vijftien minuten
achter elkander gesloten moeten blijven.
Doch van andere zijde werd gezegd, dat
dit bezwaar niet mag geldenimmers
de stoombooten van Viissingen op Rot
terdam passe9ren ook deze bruggen en
hebben geen hinder van de bruggen, daar
tweemaal 's jaars gepubliceerd wordt ge
durende welke tijdstippen zij openen mo
gen,zoodat hiermede door de stoombooten
gemakkelijk rekening gehouden kan
hoorde er moed toe, om te biy ven vol
harden want 28 Juni werd 't plakkaat
van 3 Juli 1566 afgekondigd, waarbij alle
vergaderingen der Hervormden verboden
werdeü, de galg bedreigd aan de leeraars,
met verbeurte van goed, ten voordeele
van hen, die hen vangen zou, of zoo hij
geen goederen had, zou de vanger uit
's Konings eigen fondseD f600 ontvangen.
Ook was dezelfde straf gesteld tegen
hen, die hun huizen leenden tot het pre
diken of het houden van samenkomsten.
Allen, die in de vergadering kwamen,
moesten gebannen worden, op straf van
de galg.
Vaders, moeders, broeders zusters,
ooms, moeien, meesters, meesteressen
of anderen waren gehouden zich te ver
antwoorden voor hun kinderen.
Wie iemand aanbracht, die eene ver
gadering had bijgewoond, zou, al was
hij zelf schuldig, voor die reize vrjj gaan.
Nog al tjjd was men in den waan dat
de Koning herwaarts zou komen, tot
eindeljjk de tyding kwam, dat de Hertog
van Alva met een leger naar deze lan
den trok en 22 Aug. te Brussel aankwam.
Nog eenmaal en nu voor het laatst
zjjn we in den geest op het stadhuis
worden.
In eene afdeeling verklaarde een lid
niet veel te gelooven van eene vermeer
dering van het personenvervoer by door
vaart tot Viissingen, wegens het onaan
gename van de reisgelegenheid, die een
veel te lang vertoeven op de boot vordert.
In twee afdeelingen werd aangedron
gen om een proef te nemen met het
doorvarenin de eene zonder reserve van
beide booten in de eerstvolgende maan
den, in de andere alleen voor de middag
booten.
Ook werd in eene afdeeling betoogd,
dat, waar vaD de provinciale subsidie aan
vervoermiddelen naar buiten de Provincie
wordt geleid, het wel wenscheiyk is, dat
men alles doet om de verschillende dee-
len der Provincie met elkander zooveel
mogeiyk in verbinding te brengen.
Een voorstel om de morgenboot uit
Zierikïee te laten doorloopen tet Viis
singen, werd in eene afdeeling ïd stem
ming gebracht en verwierf 7 stemmen
voor, 4 leden stemden tegen, één behield
zich zyn stem voor.
Het voorstel van Ged. Staten ver wie
19 stemmen, 17 leden waren er tegen
zes behielden hun stem voor.
Tarieven.
In de afdeelingen had men zich alge
meen vereenigd met het voorstel van
Gedeputeerde Staten tot overlating aan
hun College van de beslissing op het
adres van het bestuur der Roomsch-
Katholieke Middenstandsvereeniging „de
Hanze" te Zierikzee om vermindering
van het nachttarief voor passagiers en
goederen op den stoombootdienst op de
Ooster-Schelde.
In twee afdeelingen werd bezwaar ge
maakt, dat op Zondag tegen verminderd
tarief wordt gevaren. Ged. Staten merkten
op, dat dit altyd gewoonte is geweest;
terwyi andere leden er op wezen, dat
vele personen zich alleen op Zondag
kunnen verplaatsen.
Een lid beval een goedkooper tarief
aanterwyi een ander daarentegen
meende, dat als men de pry zen verge
lijkt, het tarief op de Ooster-Schelde niet
duurder is dan dat op de Wester-Schelde,
gezien het verschil in den duur der reizeü.
Waterleiding Tholen.
In verband met het voorstel om een
bydrage van f 2250 toe te kennen aan het
Waterleiding-Comité van het eiland Tho
len in de kosten van de voorbereidende
werkzaamheden, werd in een der afdee
lingen op een desbetreffende vraag geant
woord, dat nu door het ryn geen steun
meer alléén wordt verleend; en dit ge
schiedt onder voorwaarde dat ook de
Provincie steunt. Op een andere vraag
te Middelburg.
Weer wordt er een deftig bezoek aan
gekondigd.
Wederom moet Hugo Jansz. twee
aanzieniyke heeren binnenleiden.
't Zyn de heeren Antonis de Meule-
naere en Jean Auxtruyes, raadsheeren
van Mechelen, door den Raad van be
roerte afgezonden om een onderzoek in
te stellen naar de hier plaats gevonden
hebbende onregelmatigheden.
Zy werden door den Magistraat zeer
eerbiedig ontvangen en onthaald en men
gaf hun antwoord op hun vragen over
het voorgevallene.
Gelukkig dat de voornaamste hervorm
den in veiligheid waren, zoodat de von
nissen door den Raad van beroerte tegen
hen geveld, niet konden worden ten
uitvoer gebracht; hoe zouden anders de
vlammen der martelvuren hebben ge
knetterd.
Toch bleven nog eenige weinig overge
blevenen in 't geheim hun samenkom
sten voortzetten.
En tot hen behoorde ook Hugo Jansz.,
de Stedebode van Middelburg.
EINDE.