No. 228 1912
Zaterdag 29 Juni,
26e Jaargang,
STEüJfi-
EIIWSBLAD
HisToaiseh
VOOR ZEELAND
Hugo Jam, de Stedebode
tu Middelburg.
VERSC HIJNT ZESMAAL PER V/EEK
Wed» S. J. DE JONGE-VERWES T, te Goes
F. P. D'HUIj, te Midrielbi rg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
WE s>a jpajao»
FEUILLETON.
RRCLAMH8.
Aambeien en huidzieken.
wy h. jsaBaassgsE
!Ëi IEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per trie maanden franco p. p.
Enkele nummers.
ƒ1.25
0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Familieberichten van 1—10 regels l.~, iedere re gr s
mi er 10 cent
£gi X'ï SSÏSRCT3S VS
De „godsdienstige" medewerker van
Het Handelsblad dr. C. E. Hooykaas
schrjj't onder het opschrift /Rumor
in Casa", naar aanleidiDg van de protes
ten tegen dr. Noordtzy's benoemiDg.
Welk een bittereonsehristeiyke -
vijandschap er in orthodox Hervormde
omgeving leeft ten opzichte van de Ge
reformeerden afgescheidenen en do-
leerenden beiden ia in de polemiek van
deze zijde onverholen aan den dag ge
komen, 't Oude »liever Turksch dan
Paepsch" der geuzen is geworden tot een
„liever Leidsch dan Kampensch" onge
twijfeld ware er heel wat minder ont
stemming gewekt, zoo men een modern
geleerde gekozen had dan nu men een
afgescheidene heeft aangewezen, 't Rich
tingsverschil wordt bleek.by.deze kerke-
veete.
Dit schijnt wonderlijk, maar in kerke
lijke kringen is men nog altjjd zéér ge-
piikkeld tegen de „scheurkerken"de
wond der Doleantie is nog niet geheeld.
Weid in de hoofdstad voor kort bjj ge
legenheid eener zendingsconferentie niet
de kansel in een Hervormde kerk aan
een gereformeerden voorganger gewei
gerd P
En dit misnoegen tegen de „scheurma
kers" is er blijkbaar in de laatste jaien
niet op verminderd. De orthodox Her
vormden hebben zich wel met dr. De
Visser van dr. Bronsvelds koers afgewend
en zfjn in 't zogderDordtsch-Roomsche
coalitie gevaren, en ze hebben zich wel
na 't overwinnen van aanvankeljjken
tegenziD, gedeeltelijke afzondering (de
Frieschen) en tijdelijke ontrouw (3905)
nog nauwer aan de anderen gebonden
maar het misnoegen is Aoor de samen
koppeling niet overwonnen en met de
tastbare winst, die men behaalde, niet
verzoend. Men heeft reden tot klagen
over 't baas zijn van de Lohmannianen
in de Christeiyk-historische party, over
de gereformeerde leiding van De Neder
lander thans is men èn dooi 't rapport
der Grondwetscommissie dat de gere
formeerde kerken mede subsidieeren wil
èn door de benoeming van prof Noordt-
zjj weer in tellen opstand tegen 't machts
misbruik der «lieve broeders in Christus"
gekomen en zet zich schrap, protesteert,
vergadert, dreigtmaar we vermoeden
dat de anti-revolutionnaire leiders, aan
.juwanaramnnr rw&jsr
WM»
39
Een verhaal uit het jaar 1567,
door
CHR. HONDIUS.
Onder meer zeide Jacob Jansz, Van der
Meersch die een gespannen zinkroer on
der zijn arm droeg, dat men te Arnemui-
den van zjjn vader een verrader gemaakt
had, maar voegde hij er bij„bij is geen
verrader, hij is gekomen om zjjn vader
land te beschermen en de Gemeente te
vergaderen, gelijk eene hen hare kiekens
onder de vleugels vergadert."
Een ander uit den hoop riep„hij is
niet gekomen als een verrader maar om
zjjn patrio te beschermen en de gemeente
te vergaderen: is 't niet zoo, lieve broe
ders waarop eenigen overluid riepen
»Ja, ja*.
Inmiddels was de tjjd zoover verstre
ken dat de dag aanbrak, tengevolge waar-
t van men, om niet herkend te wordeD,
allengs aftrok.
Het laat zich begrijpen, dat er heel
wat verhandeld werd in de kamer der
bodes, die gedurende dien nacht beiden
op post moesten zijn en aan wie Oor
wie de gave van menschenkennis niet
ontzegd kan worden, zich niet bijster
druk zullen maken over deze bewegiDg
over de strafrede van mr. Van der Laer
zoomiD als over de protesten, waarvan
de classicale vergaderingen, op voorslag
van dr. Van Gheel Gildemeester e. a.,
zullen daveren.
Overigens, zegt dr. H., is 't die buiten
het confessioneel kerkisme staan onver
schillig dat een niet-Hervormde benoemd
werd. Of mr. J. A. Levy en »Van dag
tot dag" dit beamen zullen ..t,?';.
Maar tot nog toe is er .te weinig na
druk op gelpgd behoudens in enkele
kerkelijke bladen der geref. kerken
dat er uit kerkelijk oogpunt geen reden
is om de benoeming te verheerlijken. Een
flinke werkkracht wordt onttrokken aan
de Kamperschool en geplaatst aan de
Utrechtsche, een verlies derhalve in dub
belen zin voor de gereformeerde kerken
evenals het voor de christelijke school
een dubbel verlies is wanneer een posi
tief christelijk onderwijzer van de vrije
naar de staatsschool overgaat.
De kwellende prikkeling en jeukende
pijn van aambeien, eczema, roos, dauw
worm, huiduitslag, winterhanden en voe
ten, of een:'ge andere jeukende huidaan
doening wordt onmiddellijk verzacht
reeds door de eerste aanwending van Fos
ter's Zalf. En zelfs hardnekkige gevallen,
die jaren lang weerstand boden aan an
dere behandelingen, moeten spoedig
zwichten voor deze heelende zalf.
Foster's Zalf is bizonder verzachtend,
heelend en antiseptisch. Niet alleen geeft
zjj baat in ieder geval, waarbij de ge
bruiksaanwijzing zorgvuldig wordt op:
gevolgd, doch ook zijn de genezingen
bit] vend.
Foster's Zalf is te Goes vt rkrtjgbaar bjj
de Firma Nathan Emanuelen te Mid
delburg bij den heer Joh. de Roos, Vlas-
markt K. 157. Toezending geschiedt fran
co na ontvangst van postwissel Af 1.76
voor één, of flO.— voor zes doozen.
"CrXT »S &UQVXMGX&..
Middelburg. Het bericht in de Zeeuw
vaD eergisteren, meldende dat door graan
handelaren een ad rep aan den Raad der
nelis de Criderder nog was toegevoegd.
Eerst toen de morgen was aangebro
ken, werd hun eenige rust gegund en
hadden zij gelegenheid om een en ander
te bespreken.
»'t Is tot dusver gelukkig afgeloopen
zeide Rooijaerts, maar ware Haeck voor
de poort gekomen, dan waren de gevol
gen niet te overzien geweest, want ik
voor my geloof zeker, dat er verstand
houding bestond tusschen hem en de
troepeD, die vry willig wacht hebben ge
houden.
Maar de gevolgen zullen voor hen niet
uitblijven."
Hugo Jansz. bewaarde het stilzwygen,
want ook hy vreesde hst ergste, nu de
aanslag mislulit scheen.
Immers indien Haeck gelegenheid had
kunnen vinden, de stad te bereiken, dan
zou hy dit dezen nacht hebben moeten
beproevenna al hetgeen gebeurd
was, was de vrees niet ongegrond, dat
Haeck en de zynen zich gedwongen
hadden gezi n af te trekken.
HOOFDSTUK XIV.
Besluit.
Wederom vertoeven wy in den geest
in de wachtkamer der stedebodes op 't
stadhuis te Middelburg, 't Is Dinsdag
14 Maart.
De rust was weer teruggekeerd, nu
de gevreesde aanslag van Thoulouseen
Haeck was afgeweerd.
gemeente is gezonden teneinde wederom
commissarissen te benoemen, is onjuist
Van vertrouwbare zyde werd ons ge- j
meld dat een dergeiyk request vooralsnog
niet is verzonden.
Serooskerke(W.). Gisterenmiddag had
de smidsknecht P. B. alhier, het ongeluk
een zyner handen zoodanig aan een •Sny-
molen te verwonden, dat de hulp moest
ingeroepen worden van een dokter, die
de wonden dichtnaaide. j
RÜland-Bath. Donderdagmiddag werd
op de weide van den landbouwer Adr.
Nieuwenhuyze een feest gegeven, ter
herdenking van het 40 jarig bestaan der
Zondagschool „Nathanael" te Bath. Het
feest werd geopend met gebed, waarna
een feestlied gezongen werd. V> rvolgens
werd door den heer Verboom eene ope
ningsrede gehouden, en werd namens
de kinderen der Zondagsschool door den
oudsten leerling David Dansen Jacz. aan
het Bestuur een schildery overhandigd,
waarop o. m. vermeld stond de woorden
uit Deut. 31 8. De kinderen werden
vervolgens rykeiyk onthaald op kersen,
limonade en koekjes, terwyi door het
houden van volksspelen en het zingen
van versjes volop afwisseling werd
teweeggebracht. Door de zangvereeniging i
„Excelsior", opgesteld op een daarvoor
aangebracht podium, werden een 8 tal
'iederen gezongen, die voor 't meerendeel J
verdienstsiyk werden ten gehoore ge
bracht. Vele ingezetenen waren hierheen
gekomen om het feest bU tewoDen. Na
afloop bracht dhr. Verboom een woord
van dank aan allen, die tot het welsla
gen van het feest hadden medegewerkt,
inzonderheid aan de onderwyzers der
Zondagsschool voor hun onvermoeid
strevenook dhr. Nieuwenhutjze voor
zyne bereidwilligheid om by deze gele
genheid zijne weide af te staan. Voor
ieder gezin, waartoe de kinderen behoor
den, werd vervolgens eene herinnerings
plaat uitgereikt.
Kloetiuge. Voor de plaatseiyke keu
ring van geiten alhier waren voorge
bracht 24 melkgeiten en 9 jonge geiten.
De eerste prys f2 voor melkgeiten viel
ten deel aan A. Hollestelle, tweede prys
f 1,50 aan J. Sinke, derde prys fl aan
M. Maat. Eerste prys f2 voor jonge geiten
aan P. Hoogstrate, tweede prijs fl aan
S. van de Plassche. Buiten mededinging
naar de prijzen waren aanwezig vaD den
Maar hoe was 't met Haeck afgeloo
pen, nadat hy te Arnemuiden was afge
weerd
Zooeven had een bode uit Antwerpen
dienaangaande volledig bericht gebracht.
Van Arnemuiden waren de schepen
weder naar Rammekens gezeild, maar
geen kans ziende daar te landen, had
men koers gezet naar Neuzen en van
daar wederom naar Austruweel, waar
de soldaten van Jan van Marnix, heer van
Tboulouse, landden.
Aldaar ontvingen zy van den Prins
van OraDje als markgraaf van Antwerpen
bericht, dat zy binnen twee of drie uren
van daar moesten vertrekken en zich
wachten in de omliggende dorpen te
vergaderen of volk te werven op straffe
van 's Konings ongenadein geval van
weigering of tegenkanting zou geweld
tegen hen worden gebruikt.
jan van Mamix gehoorzaamde in schyn
en sloeg den weg in naar Vlaanderen, maar
kwam spoedig weder te Austruweel,
waar des nachts de beide andere sche
pen zich by hem voegden, nadat deze
vruchteloos beproefd hadden te Baarland
te landen.
Hy ontving opnieuw bevel van den
Prins zich te verwyderen en beloofde te
gehoorzamen.
Doch dit was slechts óm tjjd te wiD-
neD, want nadat hjj zyn manschappen
naar Merxem en Deurne gevoerd had, ge
leidde hij hen eerlang weder naar Austru
weel op het bericht dat voet-en paarde-
voorzitter der vereeniging 4 geiten, waar
onder raszuivere Saanegeiten en eene ver
edelde Bredasche. De pryzen zyn be
schikbaar gesteld door de heeren Wagtho,
Lenshoek en Lewe van Njjenstein, alhier.
Nlsse. In de Woensdagavond gehou
den vergadering der vereeniging van
groetetelers alhier, werd een reglement
opgemaakt en vastgesteld. Benoemd werd
tot ladingmeester C. Boogerd, die tevens
belast is met het in ontvangst nemen,
der gelden van de verkochte producten,
om daarna uitkeering aan de leden te
doen. Benoemd werd tot bode Jb. v. d.
Hiele Jz. Het vervoer der augurken werd
voor dit jaar aanbesteed aan den vracht
rijder W. Bosman. Ziende de vele werk
zaamheden, verbonden aan de groente
teelt, is het te hopen dat ook deze zaak
naar wensch slage.
Men schrijft ons uit Noord-Beveland:
Was reeds j.l. Woensdag vanwege het
Nutsdepartement in eene buitengewone
vergadering zyn voorzitter, de heer J.
Vermeulen, te Coiycsplaat, uit dank voor
zyn 35-jarig lidmaatschap en 12 jarig met
toewijding vervuld voorzitterschap een
fraaie wandelstok met inscriptie vereerd,
Donderdag vervoegden zich een aantal
openbare en byzondere onderwyzers en
onderwijzeressen ten huize van den h ?r
Vermeulen om afscheid van hem ta
nemen en hem namens de Noord Beve-
landsche collega's een tweetal schilderyen
als gedachtenis aan te bieden. Een der
oudste ambtgenooten zei hem dank voor
de groote welwillendheid en goede kame
raadschap, steeds van ZEd. ondervonden
en voegde daarby namens allen de beste
wenschen. Voor beide werd door den
scheidenden vriend hartelijk dank gezegd.
Benoemd tot opzichter-electricien
by de rij kselectriciteiis werken telJmui-
üen P. Middelraad, thans tydeiyk machi-
nist-electricien te Terneuzen.
-- Op verzoek eervol ontslag verleend
aan J. J. vat Gorsel Hz., als burgemeester
van Rilland-Bath, onder dankbetuiging
voor de langdurig bewezen diensten.
Westkapelle. In de raadsvergadering
van Donderdag, onder voorzitterschap
van den burgemeester, waren tegen
woordig alle leden. Na vaststelling der
notulen, werden de ingekomen stukken
voorgelezen en voor kennisgeving aan
genomen, zoomede een schrijven van
den Inspecteur van de Volksgezondheid
volk tegen hem in aantocht was.
Zyn bende was nu onderweg aanmer-
keiyk versterkt en telde tusschen de
1500 A 1600 man.
Overal waar zy doortrokken, verbraken
zy de beelden, verbrandden de kerkge
bouwen,mishandelden zij de geestelijken,
plunderden hunne woningen en dwon
gen hun geld af.
Hetzy deze muitende troepen 't voor
nemen koesterden,in Antwerpen te drin
gen of, zooals het gerucht wilde 't op
Brussel gemunt hadden om de Land
voogdes te dwingen 't beleg van Valen
ciennes op te breken, Margaretha achtte
't raadzaam hun plannen te verijdelen.
Te dien einde zond zy Filips van
Lanoy, Heer van Beauvoir, met 300
busschieters uit Brussel, een vendel
voetvolk uit Leer, twee vendels voet
volk uit Sas van Gent, de benden der
graven Van Aremberg en Van Barlai-
mont en een gedeelte van baar eigen
lyfwacht, met bevel niemand te sparen
dan de opperhoofden, die gevangen ge
nomen moesten worden.
In dsn morgen van 13 Maart kwam
Lanoy te Astruweel.
De manschappen van Jan van Marnix
hadden zich niet behooriyk verschanst
en waren geheel onbewust van het nade
ren der koninklyke troepen.
Zelfs geloofden zfj aanvankeiyk dat 't
de langverwachtte hulptroepen uit
Duitschland waren, die Lodewyk van
Nassau moest aanwerven en hieven
en van den Arrondissements schoolop
ziener over den slechten toestand van
de woning van het hoofd der schooien
tot verbetering of verbouwen van die
woning aanzetten. Deze zaak, die de
vorige vergadering was aangehouden,
wordt nu behandeld. Het komt B. en
W. voor dat die zaak wat opgeschroefd
is, en ook dat door het vorige school
hoofd daar nooit zoo is over geklaagd.
Na eeDige discussie door alle leden, stel
len B. en W. voor (ook met het oog op de
financiën), g?en nieuwe woning te bou
wen vóór en aleer de noodzakelijkheid^
eener nieuwe woning nader wordt op
gedragen, en ingeval daar steeds op aan
gedrongen wordt om zoo hooge kosten
daaraan te besteden, als dan voor te
stellen om f 150 uit te keeren voor vrye
woning. Alzoo met alle stemmen be
sloten. Zoomede een verzoek van dhr.
Brussee, onderwyzer met verplichte
hoofdacte, om eene gratificatie voor ty
deiyken dienst als waarnemend hoofd,
gedurende de vacature, stellen B. en W.
voor om daarvoor f20 te verleenen.
Wordt alzoo besloten. Wijziging ge
meen tebegrooting 1912 alzoo besloten.
Benoeming van een commissie van on
derzoek der gemeenterekening, dienst
1911, bestaande uit de heeren W. de
Visser en J. Brasser, benevers de wet
houder K. Minderboud als voiiiaitler d(ier
commissie. Eau verzoek van dhr. L. J.
den Hollander om tegen 15 Juli a. s.
eervol ontslag als gem. secretaris en
ambtenaar van den burgerlijken stand
wegens zyne benoeming als burgemees
ter te Axel, wordt met alle stemmen
onder dankbetuiging alzoo besloten,
waarby de burgemeester nog opmerkt,
dat hy met den secretaris (hoewel veel
in ouderdom verschillende), steeds goed
kon omgaan, hem toewenscheüde, dat
het hem in zijne nieuwe betrekking
j steeds J moge weigaan, waarby de leden
zich aansloten, waarop de secretaris aan
i den burgemeester, alsook aan de raads-
i leden zijnen dank betuigde en dat het
hun ook steeds moge welgaan 1
Verder stellen B. en W. voor in de waar-
nemiDg van het secretariaat tydelijk te
voorzieD, en daarvoor te benoemen den
heer H. Huybregsen, dat door den raad
word goedgevonden. Tot ambtenaar van
den burgerlijken stand belast met alle
werkzaamheden daaraan verbonden,
j wordt benoemd de Burgemeester (die tot
eaaWBMBMMMBMMMMW ffiTTTTTVffHm—
vreugdekreten aan.
Hunne begoocheling verdween echter,
zoodra Lanoy zyn vaaDdels, tot nog toe
verborgen gehouden, liet ontplooien en
hen in hurme verschansingen aantastte.
Zy grepen wel terstond naar de wapenen
maar werden, dus overvallen, lichteiyk
versiageD.
Het grootste gedeelte van hen sneu
velde, eenigen kwamen om in de vlam
men der schuren, in welke zy geweken
waren anderen stikten iu de moerassen,
waar zy een schuilplaats gezocht had
den en driehonderd krygsgevangenen
werden over de kling gejaagd.
Jan van Tboulouse, Heer van Marnix,
bood tevergeefs 2000 kronen als losgeld
aanna dapperen tegenstand werd hy
in stukken gehouwen.
Al zijne papieren en standaards vielen
den vyand in handen, die zelf weinig
of geen verlies van volk geleden had.
Inmiddels ontstond er in Antwerpen
eeD hevig oproer.
De Regeering had de brug, die Antwer
pen met Austiuweel verbindt, laten af
breken, om te verhinderen dat de her
vormden hunne geestverwanten zouden
te hulp komen en tevens om Beauvoir
te beletten in de stad te komen.
Maar toen men in de stad het gebul
der van het geschut hoorde, liepen dui
zenden Calvinisten tezaam, rukten naar
de Roode poort en braken deze open.
Wordt vervolgd