piel,
No. 227 1912
Vrijdag 28 Juni,
26e Jaargang.
ahRISTELiJK
«EUW8BLAB
HISTORISCH
VOOR ZEELAIffi
ijwiel,
enten,
Jen,
de,
burg.
rens.
Wed.
dedorp.)
en met
tikkelen
;arantie.
SEN,
k e.
f70,
n g e n
iweg.
lillende
West-
iruimeni
bij den,
pTEUR.
'I.TÖER,
i. Kade
r direct
f Nabij,
ag.
g wordt
:bode,
skosten
)lden bij
ter 264.
a B 35
Markt.
Korte
linke
inko-
AMER,
estttoea
VERSC HIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWES T, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelbt rg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Brieven uit Indië
TWEEDE KAMER.
BMNKKLAMD.
G?
K,
ji-s.
'oosland-
bij
muiden.
Zeeuw"
Ug,
erke.
It.
mans-
2N
i .m. aj
ÏEI IEREN WERKDAG DES AVONDS,
Prijs per irie maanden franco p. p.
Enkele nummers.
e o o e
ƒ1.25
0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
vin 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer SO cent
Familieberichten van 1—10 regele 1.—c iedere regiii
m, er 10 cent
sas:
2,g, die zteh met 1 Juli a. w.
op ons blad abonneeren, ont
vangen bet tot dien datum
grat is.
27 Juni 1912.
't geheugen houden.
|j. Mr. Iroelstra beeft te Haarlem een
rede gehouden over de verwerping der
Bakkerswet, Jeen rede, waarin hy het er
eens extra, dik oplegde.
Aan „krachttermen" geen gebrek.
Vooral de leider der anti-revolution-
nairen moest het weer geducht ontgelden.
Wanneer een ander zich slechts een
tiende deel veroorloofde van hetgeen
sociaal-democratische sprekers zich zooal
permitteeren aan het adres hunner tegen
standers, zou ,]men de protesten eens
hooren daveren.
Enfin, de S. D. A. P. krygt op^haar
beurt weer de volle laag van deS. D. P.
Maar dit daargelaten.
Wat uit de rede van den sociaal-demo-
cratischen aanvoerder wel vermelding
verdient, is zyn tirade aan het adres der
liberalen
Hoe sterk de vryzinnigen door party-
politiek werdeD gedreven bleek echter
aldus Iroelttra bovenal by de
vele voorstellen tot behandeling van
het ontwerp, waarby zy zich, geiyk
spreker aantoont, voor een groot deel
geregeld tegen verklaarden. Slechts
toen de tariefwet opzy moest worden
geschoven, en toen behandeling voor
de regeering gevaar ging opleveren,
kwam by hen de liefde voor de bak
kers voor den dag.
Het kan zyn nut hebben van deze
woorden goede nota te. nemen, teneinde
zich die te herinneren tegen den tyd,
dat liberalen en sociaal-democraten weer
gemeenschappeiyk naar de stembus op
trekken.
Bovenstaand citaat is ontleend aan het
zeer uitvoerig verslag, dat het Volk van
de Haarlemsche vergadering geeft in zyn
nummer van 24 Juni. Centrum.
V.
De zaak Delsenroth enz.
(Antwoord op de noot van myn brief no 4.)
De Indische bladen staan tegenwoordig
vol van de gruwelen, die op Soemba
zouden zyn bedreven door een zekeren
sergeant Drisenroth. Dezen brief schryf
ik voornamtiyk omdat onder myn stukje,
handelende over Timor, de opmerking
stond, dat het wenscheiyk ware, Por-
Portugeesch Timor ons toebehoorde, daar
toch onder het Nederlandsche gezag, gru
welen als opTimor-Delhi zy n voorgevallen,
niet worden bedreven. Dit is een opmer
king, die te denken geeft. Er gebeuren
hier in „Onze Oost" vele dingen, die het
licht Diet kunnen zien, doch die succes
sievelijk alle in den doofpot gestopt
worden.
De couranten moeten hier in Indië
zeer voorzichtig zyn, om iets te publi-
ceeren, als zy geen zeer goede bewyzen
in handen hebben, daarom wordt ook de
zaak Deiaenroth in de couranten bespro
ken in zinnen beginnende met: //Men
zegt" of „Hoogstwaarschyniyk* enz. Dat
zjjn zeer vage aanduidingen, maar als er
slechts 50 pCt. waar is, van hetgeen
ww van dien meneer vertelt, is het al
vreeselyk. Die persoon is nu hier op
Makasser voor den krygsraad gedaagd,
heeft in den tyd, dat hy hier was, zyn
"ecadoneesche huishoudster nog even
mishandeld, waarvoor by tot een maand
gevangenisstraf werd veroordeeld, maar
loopt „last not least» voorloopig nog
irank en vrij rond. De gruwelen, hem ten
las gelegd, zyn te wreed en tein-ge-
meen, om ze hier op te sommen. Niet
alleen moet hy vrouwen onteerd, maar
mannen op de gruweiykste wjjzege-
m8rteld hebben. Erger feiten, dan in
Portugeesch Timor moeten zyn bedreven,
dat is zeker.
Doch onze ds. Wielenga van Wainga-
poe heeft vele bewyzen in handen, en
dat is een man, die op zyn stuk staat en
voor de Soembaneezen door dik en dun
gaat. Zoodra de zaak Deisenroth voor den
krygsraad geweest en de straf van dien
beul niet zwaar genoeg is, zal ds. Wielenga
het gerecht, nog andere dingen laten
hooren.
Persooniyk ken ik dien D. van Flores,
waar hy op Aie Mezel posthouder was,
d. i. hoofd van plaatseiyk bestuur Voor
zyn ondergeschikte politiedienaren was
hy een onmensch, men heeft my daar
eenmaal verteld, dat hy een dwangarbei
der naakt aan een paal heeft laten binden
en doodranselen, terwyi de vrouwen der
politiedienaren gedwongen werden er by
tegenwoordig te zyn. De weg van Aie
Mezel naar Badjawa wordt de moorde
naarslaan genoemd, waarom
De beul bekent wel, dat hy tegen de
bevolking meermalen ruw is opgetreden,
maar zegt er glashard by, dat hem dat
in het militaire leven geleerd is.
Hy is een Duitscher en in het N. I.
leger zegt men over het algemeen „de
Duitscher is kruipend tegenover zyn
meerderen en trapt zyn ondergeschik
ten". Hier wordt dat wel bewaarheid.
Ik ben benieuwd, wat er nog aan het
licht zal komen by de behandeling dier
rechtszaak, want hy ia daar op Flores
niet de eenige geweest.
Het ware te wenschen, dat er perso
nen waren, die aan dergeiyke praktyken
ruchtbaarheid durfden geven, maar wie
durft dat hier in Indië, de wet is byna
geheel op de hand der misdadigers. Nog
een staaltje heb ik op hetzelfde Aie
Mezeh medegemaakt. We zouden met de
„Condor» 's avonds ten 7 uur vertrekken
naar Endeh, en moesten een sergeant
medenemen, die expiratie van dienst
had. Die meneer kwam even voor het
vertrek aan boord en vertelde, dat er
plm. f300 van hem was gestolen door
een dwangarbeider, alles in Engelsche
ponden. Een hoop geld voor zoo'n dron-
kenlap, dacht ik by my zelf, maar dacht
er verder niet over na.
Later hoorde ik dat die sergeant in
het binnenland geleefd had met een
huishoudster, een inboorlinge, door dat
vrouwspersoon belastingen had laten in
nen, en die ten eigen bate had aange
wend. Toen ik vroeg, of zyn meerderen
dat wisten, werd my geantwoord„Wel
zeker, maar die doen het immers ook".
Nu nog een staaltje vas mishandeling.
Toen de actie op het eiland Lombier
in vollen gang was, voeren wy heen en
weder van Lombier naar Endeh, teneinde
de gevangenen over te brengen. Eens
op de brug de wacht doende, kwam er
van het voorschip zoo'n ïykenlucht, dat
ik het byna niet uit kon houden en naar
beneden ging, waar ik tot de ontdekking
kwam, dat van een gevangene de halve
bil was weggerot. Ik vroeg den sergeant
die by den troep was, hoe dat kwam,
waarop die man me antwoordde, dat de
officier A., omdat de man zyn makker
niet wilde verraden, hem een zeker aan
tal rottanslagen had laten geven. Nu
mogen hier in Indië aan een veroor
deelde per dag 20 rottanslagen toege
diend worden, maar ik geloof wel, dat
die persoon er meer dan twintig had
gekregen. Maar nu komt, wat de officier
vertelde en dat was zoo mooi, zoo lidf,
zoo aardig. Die man was van een steen
gevallen, op zyn achterste terecht geko
men en hy had natuuriyk innig mede-
lyden met hem. Er is altyd een zieken
verpleger by den troep, waarom zouden
ze dien man niet goed verbonden heb
ben Dat was een man van eerDe ge
vangene is te Endeh aan die kwetsuur
overleden.
Nu kan ik nog wel verdergaan, maar
ik hoop, dat ik voldoende aangetoond
heb, dat het Nederlandsche gouverne
ment ook niet jè is.
Wy zyn vroeger door de Spanjaarden
om het geloof vervolgd en mishandeld,
we spreken daar nog schande van en
wat doen wy nu, wij, het beschaafde
volk tegenover het onbeschaafde. Niet
eens geiyken tegenover gelt'ken. Ddarom
is de rassenhaat zoo groot, déirom
vervloekt ieder inlander den Europeaan
in het diepste van zyn hart en wee ons,
als eens de Mohamedanen den Heiligen
kryg gaan voeren, dan zullen ze ons
meten met de maten waarmede we hun
gemeten hebben.
Mei 1912. TOTOK.
Uit ons overzicht van gister kon de
lezei zien dat de socialisten Dinsdagavond
hun macht en hun durf weer eens ge
toond hebben.
Wegloopen, herhaalde stemmingen
uitlokken, probeeren om de Kamer haar
onvoltalligheid te doen uitspreken, enz.
alles omdat deze heeren hun zin niet
kregen.
De Nederlander rapporteert het gebeur
de aldus
Het was by twaalven toen de alge-
meene beraadslagingen werden gesloten.
De Voorzitter (de heer Van Nispen) wilde
tot stemming overgaan, maar de heer
Troelstra maakte daartegen groot be
zwaar omdat verschillende leden vertrok
ken waren. De heeren van rechts waren
echter zeer talryk aanwezig, waarin de
heer Troelstra den toeleg ontdekte om
aan de amendementen uit revanche
voor den opzet van het roode relletje van
Vrydag geen tair trial te geven. De
voorzitter merkte zeer terecht op, dat tal
van leden gebleven zyn omdat ze op de
stemming rekenden, en dat hy zich dus
niet gerechtigd achtte thans, in stryd
met die verwachting, geen stemming te
doen houden. Een voorstel van den heer
Troelstra om de beraadslaging te schor
sen, werd dan ook met 47 tegeD 11 stem
men verworpen. Toen liepen, om zoo
mogeiyk de volgende stemmingen onmo
gelijk te maken, de sociaal-demokraten
weg, gevolgd door den Hoornschen heer
De Jongde heer Ter Laan ging niet dan
na eenig tegenstribbelen. De toeleg lukte
echter niet. Wel bleek dat byna heelde
linkerzy, alle heeren die zoo gaarna mee
doen als aan rechts verwyten uit den
rcoden hoek worden gedaan, ditmaal niet
aanwezig waren. Zoo viel het amende-
ment-Roodhuyzen met B2 tegen 1 stem
dat van den heer Duys met 47 t gen 4
stemmen.
Het stemmental werd al kleiner
Plotseling kwam, toen art. 8 aan de stem
ming was, de heer Duys weer binnen,
vroeg hoofdeiyke stemming over dit arti
kel, enging toen weer ei retraite,
met het gevolg dat art. 8 met algemeene
stemmen aangenomen werd.
We zullen u laten stemmen 1 haa de
heer Duys gedreigd, toen in de vorige
week besloten werd Dinsdagavond te ver
gaderen. Ik waarschuw de beeren
Welnu, de waarschuwing had gehol
pen de heeren waren er I Niet alzoo de
heeren van links, en dat terwyi de Voor
zitter gisteren nog eens gewaarschuwd
had, dat het zyn bedoeling was art. 8 af
te handelen. Tal van leden waren daar
voor in Den Haag geblevenging
het nu aan om alleen op grond der ge
krenktheid van den heer Troelstra de
stemming uit te stellen Een stemming
bovendien over amendementen die niet
de minste kans hadden. De heer Troelstra,
geheel vergetende hoe de heer Ter Laan
Vrydagmiddag tegen 4 uur een stemming
geforceerd had (over de gisteren verwor
pen Emmer motie) dreigde niettemin nu
reeds met eenA la guerre comme la
guerrehetgeen zooveel zeggen wil,
alsWy zullen je wel krygen
Waarschyniyk zal het muisje dus nog
wel een staartje hebben I
En nu de zitting van gisteren.
Er komt schot in de behandeling. He-
den en morgen nog, met een avondzitting
zoo 't moet, en het ontwerp Radenwet
is er, op de eindstemming na; en om
trent deze valt niets te voorspelen.
Nu aan de Raden het verordenings
recht is ontnomen heeft de minister aan
den heer Teenstra een uiteenzetting ge
geven van de wyze waarop hy aan die
Raden iets wil geven dat daarop ïykt.
Dit gaf den heer de Beaufort en negen
anderen de gelegenheid om de omschry
ving dezer functie niet voor de Ziektewet
te bewaren, maar ze reeds in de Raden
wet vast te leggen, en aan art. 49 van
de Radenwet als tweede en derde lid toe
te voegen
Deze madewerking brengt in geen ge
val de bevoegdheid mede, verplichtingen
op te leggen, welke door straffen zyn
te handhaven.
Voorschriften betrekking hebbende op
de uitvoering van wetten of algemeene
maatregelen van bestuur in het eerste
lid van dit artikel genoemd, worden
door ons niet vastgesteld, zonder dal de
betrokken Raden van Arbeid vooraf ge
hoord zyu.
De amendementen op art. 3 zyn van
de baan; het meest ingrypende, dat van
den heer Paty n, is met eenige wijziging,
door den minister overgenomen, name-
ïyk om niet verzekerden (als by v, spoor
wegarbeiders) niet kiesbevoegd te ver
klaren.
Als de Radenwet strak aangenomen is,
wat zal er dan gebeuren Zal men voort
gaan met de Ziektewet?
De minister liet zich niet beslist uit
doch, zoo sprak hy, „wanneer de Kamer
haar onwil om de Ziektewet te behan
delen, doet biyken, zal dat een einde
maken aan myn ministrieele verantwooi -
deiykheid".
Gewichtige woorden die als een ernstige
waarschuwing mogen gelden, vooral wan
neer het gerucht eens waar mocht biykou
dat, wanneer deze minister mocht heen
gaan, de overige ministers zullen volgen.
Melden wy nog dat is ingekomen een
voorstel van de heeren Kuyper, De Savor-
nin Lohman en Loeff, tot wyziging van
de derde zinsnede van art. 42 van het
Reglement van Orde, strekkende om in
plaats van de woorden „alvorens haar
verslag uit te brengen zendt de commis
sie het ter kennisneming alleen voor de
leden. Dezen staat het vry „binnen" enz.
te lezeD „Alvorens haar verslag uit te
brengen kan de commissie het ter ken
nisneming alleen voor de leden zenden.
Dezen staat het alsdan vry binnen, enz.
Biykens de toelichting is gebleken, dat
de bestaande tekst niet de tydsbesparing
verzekert, waarop gehoopt was. Daarom
schynt het geraden, door de voorgestelde
wyziging ertegen te waken, dat de af me
ning van spoedeischende wetsontwerpen
er althans niet door vertraagd wordt.
Reeds nu dreigt dit het geval te worden
root het wetsontwerp, stuk no. 68, zitting
van 19111912, (invaliditeits- en ouder-
domsverzekering); iets waardoor zeei ge
wichtige belangen voor een groot deel
der in loondienst arbeidende bevolking
schade zouden ïyden.
By de voorgesteide lezing zal het aan
de commissie van voorbereiding ter be
oordeeling staan, of zy de toepassing
van de derde zinsnede al dan niet ge
raden acht.
De Ruyter en zijn gezin in 1662.
Binnen wejnige dageD zal in het Ryks-
Museum een groot schildery worden ge
plaatst dat als kunstwerk, maar meer nog
als historiestuk zeker groote belangstel
ling zal wekken. Dit kapitale doek, ruim
vier meter breed en ongeveer 2.70 M.
in de hoogte, is geschilderd door den
maar weinig bekenden Jurriasn Jacobson
en gedateerd 1662. Het vertoont de levens-
groote portretten van admiraal de Ruyter
en zyn naaste familieleden in dat jaar,
in het geheel tien personen. Zy zyn
voorgesteld in een fantastisch paik met
tuinbeelden, rotsgevaarten en een soort
kasteel op den achtergrond. In deze fa
miliereünie zyn drie groepen te onder
scheiden. De linke1 zy de van hei reus
achtige stuk wordt ingenomen door vier
personen de Ruyter zelf met Anna van
Gelder, zyn derde vrouw; Eogel de Ruy
ter, de eenige zoon van den admiraal,
hier als een jongen van 13 jaar met
druiventrossen in de handen de 15-
jarige Jan van Gelder, de Ruyter's stief
zoon uit Anna van Gelder's eerste hu-
weiyk. Het midden van het stuk vertoont
een dame met drie kinderen. Het is de
23 jarige Cornelia de Ruyt»r, gehuwd met
den zeekapitein Johan de Witte. Aan
hare voelen zit haar ongeveer 2 jarig
zoontje Cornelis de Witte (later mr. Cor
nells baron de Witte). Het jongetje, met
bloemen bekranst, is onder de hoede van
twea meisjes, de twee kiuderen uit de
Ruyter's huweiyk met Anna van Gelder
de nu 10-jarige Margaretba (in 1673 ge
huwd met ds. Somer) en de byna 7-jarige
Anna (vier jaar na dato overleden). Óp
het rechter gedeelte van het BChildery
ziet men twee personen: de 20 jarige
Alida de Ruyter met haren aanstaande,
Johan Schorer, sehepen en raad der stad
Vlissingen. (Eerst in het volgende -jaar
zyn zy gehuwd, hy is in 1664 reeds
overleden en drie jaar later is zy her
trouwd met ds. Pots). Het schildery ver
toont dus de Ruyter met de zynen ten
jare 1662. AlleeD Johan de Witte, toeD
nog de eenige schoonzoon, wordt gemist,
\ermoedeiyk omdat hy niet Id het land
is geweest en dus niet voor den schilder
heeft kunnen poseeren toen deze zyn
stuk opzette. Dit laatste moet trouwens
raeds gebeurd zyn vóór 16 Mei 1661,
want de Ruyter ;s op dien datum uitge
gaan op zijn grooten tocht naar Midden-
landsche Zee, vanwaar hy eerst op 16
April 1663 in het vaderland is terugge
keerd. Het aantrekkeiykste groepje is dat
van het verloofde paar, fraai van groep-
eering en van uitvoering als portret
schildering. De bevallige Alida is in over
eenstemming met het toilet van hare
volle zuster Cornelia de Witt beide kin
deren, evenals Engel, uit de Ruyter's
tweede huvreiyk, metNeeltje of Cornelia
Engels. Het schildery is afkomstig van
een der directe nazaten van de Ruyter,
te Arnhem woonachtig. Uit dit particu
lier bezit kon het voor het Ryk worden
aangekocht door bemiddeling van de ver-
eeniging „Rembrandt». (N. v. d. D.)
TOT 33S
Middelburg. Gisterenavond werd in de
Bakkerskamer van het Schuttershof on
der voorzitterschap van den heer jhr.
mr. E. A. O. de Casenbroot de eerste
algemeene vergadering van deafdeeling
Middelburg en omstreken van de Nader-
landsche Vereeniging „Onze Vloot" ge
houden.
De voorzitter zeide d; de voornaamste
aanleiding tot deze vergadering was, het
kiezen van een bestuur
De voorzitter heeft in overleg met de
heeren L. K, van der Harst J.Jz. en jhr.
P. J. Boogaert de ledeniy3t nagegaan
en daaruit een aanbeveling opgemaakt.
Deze heeren bevelen aan het bestuur als
volgt samen te stellenvoorzitter jhr.
mr. E. A. O. de Casembroot, vice-voor
zitter de heer mr. A. A. de Veer, secre
taris de heer L. K. van der Harst J.Jz.
penningmeester jhr. P. J. Boogaert en
ledeE mejuffrouw J. P. van der Feen en
en de heeren H. W. J. Callenfels, A. G.
Touburg, J. Olthof, K. J. Adams en M.
M. Blankert. De leden werden intusschen
vry gelaten.
Tot voorzitter werd hierop gekozen de
heer jhr. mr. E. A. O. de Casembioot
met alle stemmen op één na, welke in
blanco was uitgebracht.
De heer mr. H. J. Dy kkmeester vroeg
hierop het woord, en zeide, dat by meende
