No. 226 1912
Donderdag 27 Juni,
26e Jaargang.
3HRISÏELUK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL Pk:M WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWES T, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelbt rg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
ueiiwsblad
IE1 (EREN WERKDAG DFS AVONDS,
Prijs per Irle maanden franco p. p.
Hnkele nummers.
a o o 7i
Ï.25
'j o a £5 0,05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
voor zeelaib
van 1-5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 ceni
Familieberichten van 1—10 regele h—, iedere regc»
mi sr 10 cent
...i
"aSËsmS
2,1), die zioh niet 1 Juli a. m.
op ons blad abonneèren, ont
vangen het tot dien datum
grat Is.
26 Juni 1912.
Wjj drukken hieronder de namen der
gemeenten van Zeeuwsch-Vlaanderen af
met achter eiken naam twee getallen
het eerste getal duidt op het aantal in
woners der gemeenten in 1822, het laatste
wijst het getal inwoners aan van 1912.
Wt) ontleen en dit aan Zelandia, het r.k.
orgaan te Hulst.
Zcoals de lezer ziet, zjjn Eede, Kieuw-
vliet en Overslag er niet op vooruit ge
gaan. Maar des te meer NeuzeD, Sas van
Gent, Zaamslag, .Oostburg, St. Jansteen,
Clinge en Axel.
Aardenburg 1194 en 2039
Axel 2297 en 6026
Bierliet 1363 en 2316
Boschkapelle 771 en 1163
Breskens 810 en 2279
Cadzand 772 en 10 5
Clinge 1153 en 3663
Eede 1104 en 1085
Graauw 1290 en 2113
Groede 1897 en 2305
Hengstdijk 609 en 642
Hoek 1112 en 1612
flontenisse 3755 en 5110
Hoofdplaat 818 en 1353
Hulst 1941 en 3361
8t. Jansteen 1279 en 3132
Koewacht 1414 en 2590
St. Kruis 516 en 679
Nieuwvliet 610 en 502
Oostburg 980 en 2365
Ossenisse 638 en 894
Overslag 472 en 409
Philippine 422 en 1172
Retranchement 520 en 727
Sas van Gent 977 en 2086
Schoondjjke 1065 en 1951
Sluis 1562 en 2828
Stoppeldijk 1191 en 1640
Ter Neuzen 1486 en 9174
Waterlandkerkje 421 en 547
Westdorpe 1069 en 1788
IJzendjjke 1954 en 2703
Zaamslag 1702 en 3397
Zuiddorpe 688 en 1059
Zuidzande 800 en 1062
Totaal 40562 en 76827
l) Hier is in 1910 Hellle met 567. zielen
bijgekomen.
Socialisme en Geschiedenis.
In Eet Volk hebben, een paar socialis
tische dames quaestie.
„Partjjgenoote" Martine Kramers had
eet stukje aan genoemd blad gezonden,
doch het was geweigerd geworden; het
betrof een aansporing om de tentoonstel
ling „de Vrouw 1818—1913® te steunen.
Het stuk werd evenwel elders geplaatst.
En nu kwamen „partjjgenooten" Pau
line Tilanus en Marie van Berlekom in
Set Volk dat manifestje afkammen. Na
tuurlijk protest van .partijgenoote" Mar
tine Kramers, gesteund door „partijge
noote" I. P. Wesselink—v. Rossum hier
tegen.
Maar de redactie van Eet Volk komt
tusachenbeiden met de boodschap«wij
hadden 't stukje van mej. Kramers ge
weigerd omdat het niet in aanmerking
kwam voor opname" (opneming P) „in
•een sociaaldemocratisch orgaande aan
hef luidde
«Er wordt in Nederland heelwatvoor-
1 «ïa'd °m in 1913 de gebeurtenissen van
i«ite berdenken en zich zooveel mo
gelijk te verheugen in de bloei en wèl-
Taart des lands en de ontwikkeling des
volks sedert het door de hulp der ver
bonden mogendheden zijn onafhankelijk
bestaan herkreeg".
»Dat is niet de wijze waarop wij sociaal
democraten deze zaak bezien".
De geschiedenis van 1813 mag niet
op deze wjjze bezien worden! Er mag
niet worden herinnerd aan de herovering
onzer nationale onafhankelijkheid en men
mag daar niet blij mee zjjn. Dat is het
sociaal domocratisch standpunt.
Wjj zouden toch wel eens zulk een
sociaal democratischen onderwijzer de
geschiedenis van 1813 willen hooren
vertellen I
Z<j doen dat immeis neutraal!
Maar nog neutraler dan Martine Kra
mers dit aan het boven aangehaald slot
van haar manifestje deed, zal het toch
wel niet kunnen 1
Toch ging het, als zijnde niet socia
listisch, in den ban
Provinciale Staten van Zeeland.
Zomerzitting 1912.
Door den betaalmeester te Middelburg
is verzocht zijn jaarwedde als ambtenaar,
belast met het beheer der Provinciale
fondsen te willen herzien.
Krachtens besluit der Staten van 4
November 1898 geniet genoemde ambte
naar een jaarwedde van f500.
Sedert 1898 zijn èn de verantwoorde
lijkheid èn de aan het ambt verbonden
werkzaamheden vi jj belangrijk toege
nomen.
Volgens de rekeningen der enkel Pro
vinciale en huishoudelijke inkomsten
en uitgaven over de jaren 1898 en 1899
hebben de gewone inkomstenongerekend
de batige sloten van vorige jaren, op
prolongatie uitgezette gelden en opbrengst
van geldleeningen, in ronde sommen
f327.000 en f372.000 bedragen, terwijl
zij bi) oorspronkelijke begrootingen van
1911 en 1912 zjjn beraamd op respectie
velijk f540.000 en f564.0C0.
Hoezeer de werkzaamheden toegeno
men zijn, moge blijken uit de opgaaf,
dat ten bate van de diensten 1898,1905,
1906 en 1910 respectievelijk .189, 897,
1164 en 1215 mandaten zijn afgegeven,
terwijl het getal mandaten ten laste van
den dienst 1911 tot heden 1183 bedraagt.
Daar mitsdien het aantal mandaten sinds
1898 met ongeveer 80 °/o is vermeerderd,
komt eene verhooging met f200 Ged.
Staten alleszins billijk voor.
Van B. en W. van Goes is een verzoek
ingekomen om een bijdrage uit de Pro
vinciale fondsen voor het stichten van
een nieuw gebouw ten behoeve van het
Rijkslandbouwwinteronderwijs aldaar.
Daar het onderzoek daaromtrent niet
tjjdig kan zijn afgeloopen voor het nemen
van een beslissing in de eerstvolgende
zitting, geven Ged. Staten in overweging,
het stuk in hunne handen te stellen,
ten einde daarover in de aanstaande
najaarszitting een voorstel te doen.
In verland met de subsidie-aanvrage
van de A vondvakteekenschool te Oostburg
wjjzen Ged. Staten er op, dat het besluit
om de op de gemeente gelegde hoogs
bijdrage, te verdeelen over verschillende
belanghebbenden te Oostburg. Zoo is toe
gepast, dat f 150 gegeven wordt, door de
zelf uit de Provinciale fondsen gesubsi
dieerde ambachtsschool, die met de tee-
kenschool onder een bestuur staat, ter-
wijlde gemeente f 10 en particulieren
f90 bijdragen. Ged. Staten meenen dat
aan deze handelwijze een einde gemaakt
moet worden door in de vacature op te
nemen, dat door de gemeente Oostburg,
omliggende gemeenten en particulieren,
de Ambachtsschool daaronder niet ba-
grepen, ten minste f20) per jaar worde
bijgedragen.
Eet veer Eeuzen—Hoedekenskerke.
Een memoriepost is geraamd op de
begrooting voor „het vernieuwen van den
steiger te Hoedeken skerke."
Toen Ged. Staten overeenkomstig de
van den provincialen hoofdingenieur
gedane opgaaf daarvoor een post van
f18.550 op de begrooting voor 1912
brachten, had de tijd ontbroken, om aan
gaande de noodzakelijkheid van deze uit
gaaf een behoorlijk onderzoek in te
stellen. Dit is later geschied. Bij eene
bespreking in loco, waarbij de hoofdin
genieur en de ingenieur te Goes tegen
woordig waren, bleek, dat ten gevolge
van djjksverhooging na den aanleg van
den steiger de toegang zeer ongunstig
was. Verbetering daarvan op dezelfde
plaats was technisch zeer moeilijk. Wilde
men eer steiger met een gemakkelijken
ook voor rijtuigen bruikbaren toegangs
weg, dan was verbouwing onmogelijk;
dan diende een geheel nieuwe steiger ge
bouwd te worden op eenigen afstand van
den bestaan den. Een daartoe strekkend
ontwerp is door den hoofdingenieur op
gemaakt; de uitvoering daarvan zou
f29.000 kosten.
Gedeputeerden hebben zich afgevraagd,
of behoud van den steiger te Hoeiekens-
kerke dit offer uit de Provinciale kas,
waarbij aan kosten van onderhoud nog
ongeveer f 400 per jaar moet worden ge
voegd, waard is.
Aan den steiger wordt nagenoeg uit
sluitend aangelegd door de booten van
den Provincialen stoombootdienst op de
Wester-Scheldevan andere vaartuigen
werd in de jaren 1909,1910 en 1911 ont
vangen onderscheidenlijk niets, f 12.80
en f8.70.
Voor zooveel den Provincialen stoom
bootdienst aangaat, is gebleken, dat het
vervoer niet toeneemt. De opbrengsten
van het reizigers- en goederenvervoer zjjn
niet of nauwelijks voldoende, om de kos
ten van de reis van Neuzen naar Hoede
kenskerke en terug te dekken.
Nu moet hierbij nog in aanmerking
worden genomen, dat vele reizigers, o.m.
uit Goes en uit de gemeenteD, niet ver
van Borsselen gelegen, even goed de reis
over Vlissingen of Borsselen zouden kun
nen nemen en zelfs liever over die plaat
sen zouden reizen, hetgeen thans niet
mogelijk is, daar de 9.20 uur boot van
Vlissingen uaar Borsselen en Neuzen
uitvalt op de dagen, waarop Hoedekens-
kerke wordt aangedaan. Van reizigers en
goederen uit deze plaats en de naaste om
geving die den dienst op Neuzen het
meest noodig zouden hebben, is dus de
opbrengst belangrijk minder.
Het behoeft wel geen verder betoog,
dat uit economisch oogpunt de tegen
woordige dieDst Neuzen—Hoedekens-
kerke geen reden van bestaan heeft.
Hij berokkent even wei nadeel aan de
hoofdlijn en staat aan de regelmatige uit
oefening van den dienst op de hoofdlijn
in deD weg. Juist op den Woensdag,
wanneer voor kooplieden en neringdoen
den uit Walcheren de marktdag te
Neuzen gereede aanleiding zou geven om
den overtocht te maken, vinden zij niet
de boot, welke hun dien overtocht op de
snelste en gemakkelijkste wijze biedt.
En wanneer in het minder gunstige sei
zoen in den voormiddag mist of storm
weer opkomt, is er alle kans, dat de boot
op Hoedekenskerke haar reis niet op tjjd
kan volbrengen, waardoor voor den ge-
heelen dag de dienst tusschen Vlissingen
6D Neuzen, en als gevolg daarvan ook die
tusschen Vlissingen en Breskens, kan
zjjn in de war gebracht.
Ged Staten zouden het daarom zeer in
het belang van den dienst op de Wester-
Schelde achten, indien de reis van Neuzen
op Hoedekenskerke v.v. niet werd ge
maakt. Bestond zjj niet, zjj zouden er niet
aan denken, haar in te voeren. Nu de
reis eenmaal in het vaarplan is opgeno
men, meenen zjj zich daarbjj voorloopig
alsnog te moeten neerleggen.
Intusschen kunnen zjj thans geen vrjj-
heid vinden, om ten behoeve van dezen
dienst de Provincie te belasten met een
zoo belangrjjke uitgaaf.
De Provinciale Hoofdingenieur heeft
medegedeeld, dat de steiger wel in ver
sleten toestand verkeert, maar dat het
mogelijk is, hem nog eenigen tijd te
gebruiken.
In verband met een en ander achten
zjj het geraden, den toestand onver
anderd te laten en hebben zij den post
voor het vernieuwen van den steiger
voor „Memorie" uitgetrokken.
BINNMLAND.
Voorspellen.
In een driestar van de Standaard lez<m
wjj 0. m.
Het verloop der dingen, dat we op 't
oog hadden, teekent zich dan ook zoo
duidelijk mogelijk af.
Juni 1913 gaat 'top stemmen. Meien
April zijn dus de maanden van het groote
stembuswerk. Dan vormt zich de opinie
bjj de kiezers. En dan moet men dus
weten waar men aan toe is.
In 1913 heeft de Tweede Kamer ter
harer beschikking dus niet meer dan
hoogstens twee vrjje maanden t.w. Maart
en April.
Niet Februari, en veel minder Januari.
In een stembusjaar nemen de Budget
discussies altoos veel tijd in beslag. Het
zijn dan veelal hooggespannen discussies
met veel avondzittingen, zoodat de Kamer
zich al zeer gelukkig zal mogen rekenen
zoo ze 24 December met reces naar huis
gaat. Eu dan zjjn trouwens de Kamer
leden veel te moe en afgemat om in
Januari weer te beginnen.
Wat de Tweede Kamer aangaat, kon
men dus in Februari weer uitrjjden. Maa>*
dit belet de Eerste Kamer, die vooral in
een Stembusjaar voor de begrooting stel
lig op twee weken beslag legt. Komt
dan de Tweede Kamer in de 3e week
bjjeen, dan is eejst altoos ten minste een
week voor sectieonderzoek en spoad-
eischende kleine wetten noodig, zoodat
er niet aan te denken valt om vóór einde
Februari of begin Maart met de groote
wetten te beginnen.
Voor de begrootingsdiscussiën zal het
in de Tweede Kamer evenzeer krap staan
In den regel gaan er met Koloniën een
kleine twee wekm af. Wil men dan de
Algemeene Begrootingsbehandeling in de
laatste week van December nog laten
aanvangen, dan is voor November niet
meer dan eéne week, of zeg anderhalve
week, vrjj. Voor grooteren wetgevenden
arbeid bljjft dus niets meer dan één
maand, afgerekend van 8 October, over.
Wjjl men nu de Invaliditeitswet en de
Tariefwet vóór de stembus tot een goed
einde brengen, dan heeft men daarvoor
eigenlijk niet meer dan één maand in
October/November, en twee maanden in
Maart en April, beschikbaar. Met de Ta
riefwet kan men nog wel een eind in
Mei schieten, mits men er zoover mee
gevorderd is, dat de kiezers zien 't loopt
voor half Juni af.
Nu telt de Invaliditeitswet 394 artike
len, terwjjl Radenwet en Ziektewet er
saam slechts 240 tellen. Zou het dan te
verwonderen zjjn, indien men op de Inva
liditeitswet een 150 amendementen kreeg
Van de Radenwet waren we in 4 weken
tjjds nog niet uit Art. 1 gekomen. Is er
nu iemand die durft aannemen, dat we
door de Invaliditeitswet in korter dan 6
weken komen Niemand. Daar gaan dan
tenminste October/Februari, half Maart
mee heen. Wel te verstaan, indien alles
meeloopt, want het kan ook den bub
belen tjjd kosten.
Acht men nu dat we in onze berekening
feil gaan, laat men het dan zeggen. Maar
kan men dit niet aantoonen. Moet men
veeleer erkennen dat het zoo is, laat men
dan ophouden met lafheden, om van
orders en bevelen uit het hoofdkwartier
te spreken, en toestemmen, dat het over
brengen van de Ziektewet naar October
niet anders zeggen wil, dan dat men de
stembus wil tegengaan, zonder dat de
Invaliditeits- en Tariefwetten er door
.zjjn.
Dat men dit van Links nu gewenscht
zou achten, we verstaan het, en misbil-
ljjken het niet, maar laat men het dan
ook in ons niet misbilljjken, dat wjj er
Rechts voor waarschuwen, en steeds
luider bljjven roepen Juist, omdat Links
v* bbswssskim jsr mriTir-
u daarheen dringt, moogt gjj dit doodo
slop niet ingaan.
In October de Invaliditeitswet! moet
voor ons de leus bljjveD.
De Ziektewet doen we dan in Juni af
als eerst het Kabinet weer vastzit voor
vier jaar.
Christelijk-Historische Unie. In do
te Utrecht gehouden v ergadering van het
Nationaal-Comité der Christeljjk-Histo-
riscbe Unie, waren vele leden aanwezig
De heerenFokkema, Zublien Verkouteren
werden als leden van het Hoofdbestuur
herkozen. De voorstellen van het hoofd
bestuur tot wijziging van het reglement
werden bjjna zonder discussie onveran
derd aangenomen. De volgende algemeene
vergadering zal in Friesland worden ge
houden. De heer Savornin Lohman voerde
het woord over het Kiesrecht, het Onder
was en de Uitkeering aan de kerkge
nootschappen in verband met de plannen
tot Grondswetherziening. („Ned.")
J. C. E. Slotemakef. Met groote
ingenomenheid vernemen we van den
heer Slotemaker zelf dat de jongste
mededeeling in ons blad, als zou in zjjn
toestand geen verbe'eriug zjjn gekomen
en er weinig hoop bestaan dat die binnen
kort te verwachten was oDjuist is. De
zaak is, dat de heer Slotemaker, door
dat bjj zich overwerkt had, reeds sedert
een paar maanden opgesteld was, maar
weigerde zich onder geneeskundige be
handeling te stellen vóórdat het Tarief-
ontwerp, wat de RegeeriDg betreft, gehsel
was afgewerkt. Toen dit, een veertien
dagen geleden, het geval was, moest de
heer Slotemaker, na ingesteld genees
kundig onderzoek, zich onmiddelljjk aan
een operatie ond9rweipen. Deze is uit
nemend gelukt. Wel is de heer Slotemaker
uit den aard de zaak nog zwak en zal
het nog wel een tjj dj e duren voordat hjj
weer geheel over zjjn oude werkkracht,
beschikt, maar zjjn toestand is, Gode zjj
dank, niet zorgvol meer en geeft ook
geen reden tot bezorgdheid. Met vol-
l doening zal deze gunstige tjjding aller-
wegen worden vernomen, en met ons
zullen velen op een spoedig herstel hopen
l van dezen noesten werker, Minister Kolb-
man's rechterhand in zake de tariefwet-
geving. („Huisgez.")
Avondpermissie der militairen. Aan
de autoriteiten der landmacht heeft de
Minister van Oorlog medegedeeld, dat
het hem gewenscht voorkomt, dat van
de bevoegdheid tot het verleenen van
j permissie na het uur van avondappèl,
geen gebruik wordt gemaakt ten aanzien
van minderjarigen, tenzjj door de ouders
of voogden een verzoek tot het verleenen
r van dergeljjke permissie mocht zjjn ge-
daan.
Commissie Weerbaarheid.
De Avondp. verneemt, dat de sub-com-
I missie, die onder voorzitterschap van het
lid der Tweede Kamer mr. baron Van
der Borch van Verwolde het „schietvraag
stuk" bestudeerd heeft, dezer dagen een
verslag met ontwerp-besluit aan den
minister van Oorlog heeft ter hand ge
steld. Daarbjj is voorgesteld om aan
jongelieden van 17 jaar en ouder dege-
legenheid te openen om gebruik te maken
j van een rjjksgeweer en de benoodigde
m unitie, tenein de zich op de verschillende
schietbanen te oefenen, indien zjj zich
verbiDden om in tijd van oorlog en bjj
mobilisatie in te treden. Tot dat doel
zouden reeds voor 1913 geldon op de be
grooting (van Oorlog) worden gebracht.
Zooals men weet, is de commissie in
twee afdeelingen gesplitst; de andere
sectie wordt voorgezeten door den heer
A. E. Dudok van Heel te A msterdam en
bemoeit zich met het „weerbaarheids-
vraagstuk".
Voorzitter Tweede Kamer.
Men sehrjjft aan de Telegraaf:
Naar in parlementaire kringen verluidt,
heeft het reeds eenigen tjjd loopende ge
rucht, dat de president van de Tweede
Kamer, mr. W. K. F. P. graaf van Bylandt,
