No. 218 1912
Dinsdag 18 Juni.
26e Jaargang.
EI1W8BLAD
ar
VOOR ZEELMD
CHRISTELIJK
HISTORISCH
lelburg
paagd
:OP
sns,
Il
tlD
x>
,1
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWES T, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelbt rg.
Ister
r
|ldernisse.
Nieuwe Partygroepeering
of behoud der* Coalitie?
PRIJS DER ADVERTENTIËN
.Jflbliw -
ïlkwijK.
IUIJ, Bureau
tur uit vijf,
kr, bij I. DE
ir, Domburg.
lANDERIVG
ïREEL,
bij Veere.
\tkapelle.
gevraagd
„De Hoop",
scht opgeleid
^MOU, Vlas-
urg.
sn tweede
\andknecht
biJ
Noordbeek,
s.
de 15 jaar,
Isf Souburg.
jlRSE,
p s k e r k e.
gaarne ge-
ladstcr,
leven fr. lett.
Goes.
)ERGEM Jz
[.NCEE,
ke, (dorp.)
>udster
CIJSOUW,
bweg).
3E1 IEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per trie maanden franco p. p,
P.nkele nummers
o r o a a
3 0 0 0
ƒ1.25
0 0.05
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
lüfii
v Jt
ber
ij een man
zTramweg
stbode
Iken, wasch
rzien. Te be-
VarweatGoes.
5t|), (lie Kieh met 1 Jiuli a, s.
op ons blad abonneeren, out
vaneen bet tot. dien dfltum
jral Is.
Wfl bi|jven op de bekende gronden
voor de herstemming tei verkiezing van
een lid van den gemeenteraad aanbe
velen, zoowel in district I als in district
III den heer
P. G, UERNOES Sr.
Zeer. juist is. wat X. xnlHefCentrum
opmerkt
De afgeloopen |week Jbracht teleurstel
ling op politiek terrein. Zulks is be
grijpelijk.
gJTochj',latëJ men [zich [niet ontmoedigen
door hét gebeurde te overschatten.
Wat toch'Js'jde zaak?
De heer De'[SavorninlLohman dient,
geheel in sti|jd met de bedoeling van
het Reglement van Orde, nadat alle
werkzaamheden in de Oommissie van
Voorbereiding zjjn.hfgeloopen, een stel
amendementen in.
Had een ander 't,gedaan, '[ze wouden
(vermoedelijk onder hoongelach z|jn ter
z|jde gelegd.
Uit eerbied echter voor den v|jf-en-
zeventig jarigen Staatsman .besluit de
Kamer op voorstel van den heer Fan
Karnebeek ze te stellen in handen der
commissie.
Deze komt tot de conclusie, dat ze
moeten worden verzonden naar de afdee-
lingen.
De heer De Savornin Lohman thans
inziende, tot welk een enorme vertraging
z|jn voorstel zal kunnen leiden, indien
de conclusie der commissie door de
Kamer mocht wordeD aangenomen, trekt
vóór de stemming z|)n voorstel in.
Men zou eerwachten, dat daarover de
gansche Kamer zich verheugen zou.
Maar neende linkerzijde geeft bljjk
juist die vertraging wèl te willen, begint
den heer Lohman, dien ze nog kort te
voren als onverwachten bondgenoot voor
haar politieke plannen had bewierookt,
uit te schelden, en de heer Roodhuy-
zen neemt klakkeloos 't heele stel amen
dementen over, onder de alleronhandigste
bijvoeging, dat hjj ze niet verdedigen zal
De Commissie, te tweeden male om ad
vies gevraagd, adviseert natuurlijk, aan
dat zuiver politieke spelletje niet mee te
doen, en de Kamer volgt dat advies:
rechts tegen links.
Zoo ooit, dan laat ie linkerzijde zich
nu al heel leeiyk in de kaart k|jken.
Inmiddels is een week vermorst't is
waar.
Daartegenover staat echter, dat men
zal geleerd hebben voortaan wat voor
taan wat voorzichtiger te zijn, nu men
gezien heeft, welke stemming Links be
staat, alsmede, dat men in 't vervolg wat
gestrenger zal z|jn by de leiding der za
ken. Dat is noodig, zeer noodig.
En eindelijkaan de bewonderaars
van nieuwe partjjgroepeeriDg zal thans
toch wel alle illusie ontnomen zyn, nu
men opnieuw gezien heeft, hoe het Links
staat met de liefde voor de democratie,
met het ernstig verlangen naar sociale
wetgeving.
'tls nu nog weer eens glashelder be
wezen, dat men ter linkerzijde vóór alles
is: tegen rechts, tegen de coalitie, anti-
clericaal.
Ziet men er de kans toe, Rechts een
hak te zetten, dan offert men daarvoor
0. gaarne de sociale wetgeving op.
Men onthoude 't welde overgroots
meerderheid der democraten links wei
gerde èn b|j Bakkerswet èn by Ziekte
verzekering te volgen Minister Talma,
maar schaarde zich gaarne onder het
vaandel van den leider der Christeiyk-
Historische Party.
Wat blijft er zóó van de nieuwe par
ty groepeeriDg fj
Neen, ook het nu gebeurde bevestigt
weer de juistheid der Christelijke Coalitie.
17 Juni 1912.
De opbrengst der Ryksmiddelen was
in 1912 hoogst bevredigend. Zy bedroeg
veertigduizend gulden meer dan die van
Mei 1911.
Dat verschilt nu wel niet veel; maar
het verschilt wel veel wanneer men be
denkt dat in Mei 1911 558 duizend meer
aan successierechten in de R|)ks schat
kist vloeide. Zoodat men kan rekenen
dat alle overige middelen ruim zes ton
meer hebben opgebracht nu dan toen.
De geheele opbrengst van Mei 1912 was
circa 17 en een half miljoen.
Meer brachten opSuiker accijns
f 266000. Zegelrechten ruim een ton
registratierechten en grondbelasting elk
circa 70 duizeDd gulden; invoerrechten
zestigduizend; ryks telegraaf f 43000enz.
Minder brachten opSuccessierecht
f558000; domeinen f 31000vermogens
belasting f 12000, en enkele andere mid
delen minder dan dat bedrag verschil.
Vergeleken met de eerste maanden
van 1911 brachten die van 1912 circa
twee en een half miljoen meer op.
Voor den minister van financiën een
reden om biy te biyven met de goede
resultaten.
[Gereformeerden buiten en in de
Herv. Kerk.
Ds. J. P. van Melle, de ethisch-ortho-
doxe predikant van Kralingen, schryft
in z|jn „Nieuwe Kerkbode"
„Welk een rumor in casa heeft de
benoeming van prof. Noordtzy verwekt
Ik kan mij best vereenigen met de be
schouwing van ds. Bakhuizen van den
Brink, die er heel nuchter over schreef.
Een goed gereformeerd professor is zoo
kwaad nog niet. H|j zal zeker niet in
de hand werken een verregaande onbe
schaamdheid als die van den jongen,
z.g.n. gereformeerden dr. Van Baarse!,
die nog nauwelyks droog achter z'n ooien
is, maar zich niet ontziet om als stel
lingen achter zyn proefschrift te laten
drukken, dat een moderne geen Christen
is, en dat er tusschen de modernen en
ethischen geen principieel onderscheid
bestaat. Als 't aan my stond dan zette
ik dr. Van Baarsel in plaats van de
doctorsbaret de pruik op van den ouden
Perkins, over wien hy 't een en ander
by elkander heeft gezocht. Dan stond hy
zelf5meteen ook in de lyst vanzyntyd.
Zulke lieden prostitueeren het schoone
woord gereformeerd zóó, dat men het op
't eind niet meer luchten of zien kan.
zy bouwen de graven der oude profeten,
maar de profeten die God nu uitzendt
steenigen zy nog altjjd. Deze dingen
moeten my eens van 't hart en zulk
een doctor moet ik nu en dan eens tus
schen het bekske van mijn pen kunnen
nemen en hem vragen>Doctor, ubi
honor?" (Doctor waar is de eer?) Prof.
H. H. Kuyper moge zulke stellingen als
kloeke beiydenis aanmerken, ik vind ze
schandelijk. Niemand zal m|j verdenken
van byzondere voorliefde voor hec z.g.n.
gereformeerde leertype, maar het komt
toch niet in my op om de vertegenwoor
digers er van buiten het christendom
te plaatsenzelfs dr. Van Baarsel niet,
by wiens onbeschaamde aanmatiging,
om zoo te oordeelen over menschen, in
wier schaduw hy niet staan kan, ik
overigens onwillekeurig denk aan het
woord uit het Spreukenboek»De dwaas
heid is in het hart van den jongen ge
bonden; *de roede zal ze er weer uit-
dryven". Ik weet zyn adres niet, anders
stuurde ik hem een copie van dit gedeelte
van myn brief. Het deed my waariyk
genoegen dat althans prof. Visscher bet
jonge mensch, dat nu dr. Van Baarsel
heet, nog eens even over' de knie heeft
gelegd eer by de academie verlaat. Wel
bekome 't hem I"
RECLAMES.
tj Een groot aanial men- tg
schen die aan d emaag ly-
den, lyden nutteloos. Zy
kunnen genezen worden. Iets meer oplet
tendheid in de keuze van het voedsel en een
goed middel om de organen te versterken,
ziedaar al wat noodig is.
43 De verschynselen der maagziekten zyn
zeer verscheiden. Sommige menschen kunnen
zich niet verzadigen, aan anderen daarentegen
is het zien van voedsel ondragelyk. Dikwyls
ondervindt men een aandoening van zwaarte
op dc borst, een indruk van volheid in de
keel. Andermaals drukken de in de maag
ontwikkelde gassen het hart samen en doen
den zieke gelooven dat hy een hartziekte
heeft. Scheele hoofdpyn is een dikwyls
voorkomend en gevreesd verschynsel. Een
gevoelige maag heeft zeker een uitgezocht
voedsel noodig, maar de natuur heeft nooit
voorgeschreven dat het voedsel moest worden
verteerd alvorens te zyn gegeten.De maag
behoeft alleen te worden versterkt om haar
arbeid te verrichten, en wat noodig is, dat is
niet een verteringsmiddel, maar wel een
versterkend middel. De spysvertering is af-
hankelyk van het bloed en van het zenuw
stelsel, en de geneeskundige wetenschap heefl
nooit een beter versterkend verteringsmiddel
voortgebracht dan de Pink Pillen.
Verkrijgbaar i 1.75 per doos, en f 9 de
zes doozen, b|j het Generaal Depot der
Pinkpillen, Van Eegbenlaan 22, Amster
dam voor Middelburg en omstreken b|j
Joh. de Roos, Vlasmarkt K 157voor Goes
by Gebrs. Mulderen verder bij verschil
lende apothekers en goede drogisten.
Over den Koolbouw.
Een gewas, dat zoowel in den tuin,
als op het bouwland in het groot ver
bouwd wordt, niet alleen voormensche-
lyk gebruik maar ook voor veevoeder is
de winterkool (witte-, roode- en savoye-
kool). In de laatste helft van Juni en in
de eerste helft van Juli wordt de winter
kool geplant als een tweede gewas na
vroege aardappelen, terwyi men ze ook
plant na halfbraak, zoogenaamde kool-
braak. In het laatste geval gebruikt men
als bemesting stalmest; in het eerste
laat men het heel dikwyls aankomen op
de mestkracht van den bodem. Dat men
op deze manier op geen grooten oogst
behoeft te rekenen is duideiykde kool
toch, stelt aan de mestkracht van den
bodem zeer hooge eischen. Een gemid
delde oogst kooien ontneemt aan den
bodem per HA. niet minder dan 168 KG.
stikstof, 98 KG. fosforzuur en ruim 40
KG. kali; een groote oogst: 240 KG.
stikstof, 140 KG. fosforzuur en 570 KG.
kali. Daar het in het algemeen voordeelig
is om den koolbouw zoo krachtig moge
lijk te dry ven, is het dus noodig, den
bodem zwaar te bemesten inzonderheid
op lichte kleigronden en op het zand.
Dat men by den verbouw van kooien
de beste resultaten zou verkrygen met
enkel stalmest is eene meening, die
niet meer houdbaar is Jarenlange proe
ven hebben aangetoond, dat men met
enkel kunstmest of met half kunstmest
en half stalmest vaak beter resultaten
krygt dan met stalmest alleen. Daar
van 1—5 regels 50 cent,'iedere regel meer 10 ceufc
Familieberichten van 10 regel? L iedere regt S
an er 10 cent,
het by den koclbouw wenscheiyk is,
dat men snelwerkende meststoffen ge
bruikt, is het aan te raden om Chili-
salpeter, patentkali en superfosfaat
aan te wenden. Op zandgronden geve
men dan per HA. 800 KG Chili-salpeter
en een geiyke hoeveelheid superphos-
phaat en patent-kaliop zwaardere gron
den kan men met minder toe, naar gelang
van de mestkracht des bodems met 300
k 500 KG. Chili-salpeter, 600 KG. super-
phosphaat en 500 a 600 KG. patent-kali.
Beide laatstgenoemde stoffen wei ke men
flink onder vóór het plantenChili-sal
peter geve men in twee keeren, de eerste
maal als de planten aan den groei zyn
en de tweede maal een week of vier
later. Proeven hebben aangetoond, dat
Chili-salpeter beter werkt als het niet
ondergewerkt wordt, maar als overbe
mesting gegeven. Vóór men de kooien
plant, dient men na te gaan, of de wortels
ook knobbels hebben, want zulke planten
leveren nimmer goede kool} terwyi zy
bovendien den bodem besmetten met
zwammen, welke de oorzaak zyn van
de gevreesde knol voeten. Ofschoon de
meeste gronden voor den koolbouw ge
schikt zyn, moet men er toch acht op
geven, of de bodem genoegzaam water
kan leveren, daar voldoende aanwezig
heid van water een hoofdvoorwaarde is
voor het welslagen van den oogst.
INGEZONÜEN STUKKEN.
(Buiten verantwoordelijkheid de Redactie.)
Mijnheer de Redacteur!
Mogen wy U beleefd verzoeken het
volgende in Uw blad op te nemen P
-Aanstaanden Woensdag zal alhier we
der de jaariyköche collecte worden ge
houden ten behoeve van oudstryders en
verminkten in onze buitenbezitting in,
de zoogenaamde Waterloo collecte. Het
Hoofdbestuur van het Fonds roept dit
jaar in het by zonder, maar ook volgende
jaren, de krachtige medewerking in der
Nederlandsche ingezetenen,omdat 't staat
voor groote uitgaven, die vroeger niet
moesten bestreden worden. De bouwval
lige toestand en de onvoldoende inrich
ting van het Invaliden huis te Leiden,
dat een [stichting is van het Fonds en
waarin in 1910 niet minder dan 82 ge
pensioneerde militairen werden verpleegd,
heeft de nooözakeiykheid doen ontstaan
een geheel nieuw gebouw te stichten,
waarvan de kosten vele duizenden gul
dens zuilen bedragen.
Ten gevolge daarvan zal jaarlyks ruim
vyf duizend gulden rente moeten worden
betaald, die anders ten goede zou komen
aan behoeftige deelgerechtigden. Een
ruime opbrengst der collecte alleen kan
in dezen nood geheel of gedeelteiyk
voorzien.
Hoe weldadig het Fonds werkt kan
blyken uit het jaarverslag van 1911
daarin wordt vermeld, dat aan gratifica
tiën eri toelagen werd uitbetaald eene
som van byna f 480QO aan 1020 deelge
rechtigden en wel aan 314 verminkten
in Oost-Indië, aan 705 infirmen, die door
bekomen gebreken niet behooriyk in hun
onderhoud kunnen voorzien en aan 1
oud-stryder van België.
Als de opbrengst der collecte toeneemt,
zal hiermede op den bestaanden voet
kunneD worden voortgegaanzoo niet,
dan zullen de grafleatiën moeten worden
ingekrompen en aan nieuwe aanvragen
zal niet kuDnen worden voldaanzelfs,
nu zyn er nog vele verzoekers om onder
steuning, die tevergeefs hebben aange
klopt. Moge daarom de collecte van 1912
een bron van hulp worden voor behoef
tige oud-militairen, waarvan velen nu
grijsaards en invalide zyn.
Ingezetenen van Goes en ook van
Zuid en Noord Beveland, toont door een
flinke bydrage, dat U het doel van het
Fonds wilt helpen beieiken, dat is den
levensavond verlichten en verzachten van
den hulpbehoevenden Nederlandschen
oud-militair, die zyn leven en zyn ge-
zondheid heeft veil gehad voor de belan
gen van onze koloniën.
Laten we hier Dog een misverstand
wegnemendat bestaat by sommigeD,
die de collecte schaars of in het geheel niet
bedenken, voorgevende, dat er tocy geen
oud-stryders van Waterloo meer in leven
zyD, een meening, die zy ontleenen aan
den naam „Waterloo Collecte".
Het is waar, oorspronkeiy k is het Fonds
opgericht ten bate van verminkten en
nagelaten behoeftige betrekkingen van
gesneuvelden in den slag by Waterloo,
maar het heeft zyn liefdadig werk voort
gezet en ook behoeftige oud stryders op
genomen, die in den opstand tegen België,
op Bali, Lombok en Atjeh hebben ga
diend.
Moge dit schryven het gewenschte
gevolg hebben 1
Dank M. de R. vcor de opname.
De Districts-Commissie te Goes,
JOH. PILAAR, Voorzitter.
P. VAN DER MEULEN,
Secr.-penningm.
WÏT 3333 amoTOSTGXB»
sïjDe bruggeknecht C. W. Udo te riid-
delburg is met ingang van heden be
noemd tot postknecht te Abeele. M. G.
Benoemd tot buitengewoon opzich
ter by de bestratingswerken voor de
rykswegen in Gelderland J. L. Muller
te Scherpenisse.
Heden 14 Juni is door den Ryks-
veerts te Heinkenszand vlekziekte ge
constateerd onder de varkens van de heer
W. Nysse Wz. M. G.
De vryzinnige kiesvereeniging te
Veere heeft Dinsdag besloten voor de
vacture in den gemeenteraad, ontstaan
door het vertrek van den heer Amadio,
candidaat te stellen den heer J. W.
Götzka. De anti-revolutionaire kiesver
eeniging besloot Donderdag geen tegen-
caudidaat te stellen. M. G.
Koudekerke. Door de B. W. M. voor
Zeeland, gevestigd te Middelburg, is een
premie van f 15 toegekend aan de brand
weer alhier, voor bewezen diensten by
gelegenheid vaD den brand op de hof
stede van P. de Potter, 22 Mei jl.
Goes. Zaterdag werd onder voorzitter
schap van de heer J. v. d. Hamer, de-
recteur, van Wemeldinge, een vergade
ring van de /Onderlinge Brandwaarborg
My. Zeeland van Molenaars in deze pro
vincie gehouden. Aanwezig waren 26 van
de 32 leden. De penningmeester de heer
J. van Zorge deed rekening en verant
woording over het jaar 1911/12. De ont
vangsten bedroegen f1313175 en de uit
gaven f973,92, dus een batig saldo van
f 3S9.255. De rekening werd goedgekeurd.
Het brandwaarborgfonds bedraagt
f4742.50 aan effecten N. W. S. berekend
naar den koers van den dag en f 1071.818
aan contanten. Tot leden van de com
missie voor het financieel toezicht voor
1912/13 werden benoemd de heeren H.
H. van Vessem, Wemeldinge, J. Rijsten-
bil, Zonnemaire, H. Dorst, Tholen en Th.
van Jole, assistent, Hontenisse. Besloten
werd tot aankoopen van een certificaat
N. W. 8. voor een bedrag van flOCO.
Door den heer Alphons Bal van Lams-
waarde werd nog de wenschelljkheid uit
gesproken van het aanvragen der kocink-
ïyke goedkeuring op de statuten, waar
mede de vergadering eenparig instemde.
Om aan een desbetreffende artikel in het
reglement te voldoen werd besloten een
buitengewone byeenkomst van leden te
houden voor het nemen van een wettig
besluit. De verlangde wyzigingen in het
reglement kunnen door de leden schrif-
teljjk kenbaar gemaakt worden aan den
directeur voor 15 Juli a.s. omdat deze
wyzigingen aan de goedkeuring van bo
venbedoelde vergadering, die in de maand
Augustus zal worden gehouden onder
worpen moeten worden. M. C.
Borssele. Door het voorloopig bestuur