No. 214 1912
Donderdag 13 Juni,
26e Jaargang.
SHRISTEüJK
41EU WSBLAD
HlSTORlSCh
VOOR ZEELAWB
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWES F, te Goes
F. P. D'HUIj, te Midcïelbt rg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
B1MHSHLJLHD.
TJI* TCsroxB»
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
1-25
o 0.05
Prijs per ïrle maanden franco p. p.
Hnkele nummers.
o o o
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
van 1—5 tegels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent
Familieberichten van 1—10 regels 1.—, Iedere regel
mi er 10 cent
5j,q( 41e zich met 1 Juli ns.
óp on» blad abonneeren, ont
rangen het tot dien datum
jrai le.
12 Juni 1912.
De bede van minister Talma.
Wjj schreven dat wij het slotwoord
van den minister bjj de algemeene be
schouwingen over de Ziektewet metter
tijd letterlijk zouden overnemen.
Het is gericht tot de leden Rechts
gezeten.
Het luidt aldus:
Ik wil eerlijk zeggen, dat ik voor m|j
persoonlijk van niemand vraag, dat h|j
z|jn overtuiging zal opofferen om een
stem uit te brengen voor een wetsont
werp, dat ik heb voorgedragen. Maar
het eenige dat ik wil vragen is dit.
Men kan wel afbreken, maar kan men
ook opbouwen Het kost volstrekt geen
moeite om in de weken die nu volgen,
zich uit te spreken voor een regeling,
tengevolge waarvan dit wetsontwerp
teruggezonden wordt en een andere Mi
nister zal moeten overnemen de taak
die ik nu vervul. Dat kunnen slimme,
verstandige menschen best klaar spelen.
Maar daarmede is het land niet gediénd.
Wanneer men m|j 3 of 2 jaren, des
noods 1 jaar geleden gezegd hadtreed
terug, dan was ik daartoe volkomen be
reid geweest. Niemand zal ooit kunnen
zeggen dat ik aan m|jn plaats vastge
houden heb toen ik nog kon teruggaan
zonder deze wetsontwerpen in gevaar te
brengen. Maar - op het oogenblik zal ik
er voor vechten, hier op mijn plaats,
anders stond ik hier vandaag niet,
De heer Duys: U zult waarschijnlijk
het meest tegen uw eigen lui moeten
vechten I
De heer Talma, Minister van Land
bouw, Nijverheid eD Handel: Dat doet
er niet toe, tegen wie ik zal vechten,
maar ik zeg, dat ik voor deze taak zal
staan en zal trachten ze tot stand te
brengen.
Maar dan doe ik een beroep op de
rechterzijde. Ik geloof, dat de rechter
zijde een zware verantwoordelijkheid
heeft tegenover het land. Het is rechts
anders dan links. Wij hebben rechts
niet, wat men links heeft, partijen die
zeggen: w|j z|jn arbeiderspartijen of par
tijen die ik zeg dit nu niet van alle
partijen links in hun gedragingen
meer voor industrieele en commercieele
richtingen opkomen. Alle party en die
rechts z'tten gevoelen zich en willen
z|jD volkspartyen, waarin de verschil
lende klassen van het volk samenwer
ken. Ik meen, dat dit van alle drie de
groepen aan de rechterzyde waar is.
Wy hebben aaD de rechterzyde het ge
loof gehad, dat aristocraten en demo
craten samen konden werken, en ik heb
jarenlang in het volk gestaan en ik heb
met innige overtuiging tegen de men
schen gezegdwy hebben conservatie
ven onder ons en er zyn onder ons ra
dicalen radicaler dan ik maar ik
heb gezegdgy kunt er op aan, dat wy
er ons voor zullen zetten en dat wij de
behoeften die opkomen in ons maat
schappelijk leven, in vervulling zullen
brengen. En nu geloof ik, dat de rech
terzyde zich wel tienmaal mag beden
ken voordat zy dat vertrouwen, dat het
volk in haar heeft, zal beschamen. Ik
zeg het vertrouwen, dat het volk, het
groote, breede volk, heeft, niet alleen in
da democraten, maar ook in de aristo
craten, in de mannen waar het jarenlang
tegen op heeft gezien, die het heeft be
wonderd en geëerd, én waarvan het niet
gelooven kan, dat zy hen, als het er op
aan komt, in den steek zullen laten."
Het is ons niet mogeiyk de verschil
lende stemmen van teleurstelling te ver
tellen, over den tragen gang der beraad
slagingen, het nog lang niet voldoende
doorziene spel der Linkerzyde een voort
gang van zaken tegen te houden, en
daarvan gebruik te maken in 1913 over
de droeve omstandigheid dat de Christe-
ïyke partyen maar niet tot eenstemmig
heid schynen te kunnen geraken.
Vry algemeen klaagt men dat minis
ter Talma die 't goed bedoelt zoo weinig
vertrouwen ;vindt by de eigen vrienden,
•jMocht zyn ernstig woord, hierboven
afgedrukt, alsnog een goede plaats
vinden.
De Belgische verkiezingen voor de
Provinciale Staten hebben, geiyk wy
gisteren en eergisteren reeds meldden,
een voor de regteringsparty schitterenden
uitslag gehad.
De candidaten van het kartel werden
op vele plaatsen geslagen, en door candi
daten van de meeting (katholieken) ver
vangen.
Het Handelsblad van Antwerpen ver
tolkt aldus de vreugde over de behaalde
overwinningen
Groeten wy vooreerst de r.-katholieken
van Arlon, die voor de eerste maal sedert
1884 by eerste stemming drie zetels ver
overen en den leider der liberale party in
den provincieraad in herstemming doen
vallen.
„De steden drukken overigens op be-
teekenisvolle wyze hun betrouwen in de
r.-katholieke denkwyze uit en het ver-
schynsel vnn Antwerpen staat niet alleen.
„In alle voorsteden van BrusselLae-
Ken, Elsene, Sint-Joost ten-Noode en Vil
voorde is het aantal r.-kathoiieke stem
men aanzieniyk toegenomen.
„Te Gent is de toeneming van stemmen
aanzieniyk en verliezen de liberalen 4
zetels in het 3e kanton, waar de r.-katho
lieken in herstemming vallen met de
socialisten.
„Te Brugge is de verplettering van het
Kartel volledig.
win twee kantons van Luik gaan onze
vrienden 1400 stemmen vooruit op de
kiezing van 2 Juni.
«Namen houdt kloek stand en in het
kanton Namen-Zuid, dat wankelbaar
scheen, werden onze vrienden met 200
stemmen meerderheid herkozen.
„Te Doornik teekenen wy een voor
uitgang aan, in zoover, dat wy in de
herstemming ongetwyfeld de vier zetels
zullen winnen.
/Leuven heeft schitterend gestemd. In
het tweede kanton zijn de aftredende
r.-katholieken met 4500 stemmen meer
derheid herkozen. In het eerste kanton,
dat in de macht der Kartellisten was, is
reeds een r.-katholiek gekozen en twee,
waartusschen de Vlaamschgezinde advo
caat Van Dieren, komen in herstemming
met meer stemmen dan de aftredende
Kartellisten.
„En tegenover dit alles geen, neen,
byna geen enkel verlies. De zes r.-katho
lieke deputatiën biyven bestaan, en zoo
valt de laatste hoop van het Kartel op
de ellendigste wyze in het water*.
Ten slotte vermelden wy nog de vol
gende uittslagen.
In Nyvel, dat by de Kamerverkiezin
gen veroverd werd, zonk het liberale
stemmencyfer van 2500 by de vorige
verkiezingen tot 300, in DiDant komen
de r.-katholieken nu in herstemming voor
den oorspronkelyken liberalen zetel met
i een voorsprong van 1500 stemmen.
i Tot zoover het Belgisch blad.
Mogen wy vragen hebben de jongste
gebeurtenissen in België ons niet iets
i te zeggen?
Er is een tyd geweest dat de meerder-
I heid aldaar, ook onder het tegenwoordige
kiesstelsel, in Kamer en Senaat 4ziender
oogen slonk. Men schreef dat toe aan
vermeerderd kiezerstal aan Links; doch
eigeniyk was het een vrucht van de
jammeriyke verdeeldheid en gedeeldheid
in de clericale gelederen.
Een steeds breeder wordende linker-
zoom van de regeeriDgsparty heulde met
de liberalen, en een niet minder breede
zoom van rechts onder de leiding van
den hoogst bekwamen oud-minister
Woeste weerstond aanhoudend d3 plan
nen der regeering.
Zoo geraakte de meerderheid in ge
vaar.
Thans echter hebben de Katholieken
- kennende het roode gevaar - de ge
lederen gesloten, en aan de oude leus
op hun munten: L'Union fait la force
(Eendracht maakt macht) indachtig, zyn
zy met zeldzame eenparigheid voor hunne
candidaten in het vuur gegaanwat
te gereeder kon, wyi in Kamer en Se
naat de regeeringsparty de laatste jaren
het voorbeeld van aaneengesloten op
treden en eenparige steunbieding aan
de kiezers had gegeven.
Zoó is in België het liberaal socialis
tisch kartel in de minderheid gebleven.
Maar zóo zal ook te avond of morgen
in België dit kartel onherroepeiyk de
zege behalen, wanneer de regeerings
party er toe komen mocht de zenuw
van haar kracht door te snyden en de
wigge van de tweedracht in haar eigen
gelederen te dryven.
En dan zal haar verlies onherstelbaar
wezen.
Zou, zal het in Nederland anders zyn?
TWIMDE KAMER.
In de vergadering van Dinsdagavond
deelde de heer Nolens, voorzitter vaD de
commissie van voorbereiding voor de
ziekteverzekering, mede, dat de commis
sie heeft vergaderd en beraadslaagd over
de amendemeDten-Lohman, doch met het
onderzoek niet gereed gekomen is. Zy
verzoekt in de gelegenheid te worden ge
steld, morgen (dat is heden) haai onder
zoek te kunnen vooitzetten, en zou wen-
schen, dat net openbare debat over art. 1
van de Raden wet werd geschoist tor Don
derdagmorgen. De commissie hoopt dan
Donderdag in de gelegenheid te zyn, zoo
al niet een rapport over de amendemen-
ten-Lohman uit te brengen, dan toch een
advies te vertrekken omtrent den weg,
dien by de verdere behandeling van zaken
dient te worden gevolgd. Besloten werd
daarom het debat over de Radenwetuit
te stellen tot Donderdag, en heden
Woensdag, voort te gaan met de behan
deling van het ontwerp in zake de mili
taire rechtspleging.
Dit wetsontwerp is er een waaraan mi
litaire specialiteiten en juristen konden
smullen, en de heeren Thomson, v. Hamel
en v. Sasse v.- Ysselt geven hiervan ook
biyk. Laatstgenoemde critiseerde den be-
staanden toestand, en eerstgenoemde het
ontwerp. De regeeringscommissaris
daarentegen adviseerde het ontwerp te
beoordeelen, niet naar het uiterlijk, want
dan is het leeiyk, maar naar den inhoud,
ook da ministers verdedigden korteiyk
het ontwerp, dat een verbetering van de
rechtspleging by land- en zeemacht be
oogt, de openbaarheid van de terechtzit
tingen der krygsradeD eischt en den
beschuldigde recht geeft op een rechts
kundigen raadsman en verdediger door
hem zeiven te kiezen overigens een ont
werp dat, ook volgens den minister,
slechts een begin van verbetering bevat,
en derhalve als ongewyzigd, geen lang
leven tegemoet gaat.
De soldaat krygt alvast een klein wei-
nigje recht; en reeds daarvoor zyn wy
dankbaar.
Het bestuur van Vacantie Buiten
schryft o. m.
Heeft niemand meer plaats voor één
onzer kleinen Zullen wij zoo velen moe
ten teleurstellen P Ruim 200 wachten er
nog. ,De ouders wachten met stille hoop,
dat hun zwakke kinderen, van wie de
dokter verklaard heeft, dat ze de frissche
buitenlucht dringend noodig hebben, nog
sterking van gezondheid mogen vinden
in een gezonde streek van ons vaderland.
Zelf zyn zy niet in staat een verbiyf
buiten voor hen te bekostigen. Daarom
hebben zy zich tot ons gewend. „Vacantie
Buiten» had immers in vorige jaren reeds
zoo menig zwak kind van de Christeiyke
volksschool geholpen Wie weet, zou er
ook thans over hun kind hulp te ver
klagen zyn.
Zoo zyn ze tot ons gekomen, die ouders
met hun bleekneuzen. Van een verbiyf
buiten hangt naar den mensch gesproken
zoo veel af voor deze kinderen. Hoe wordt
hun weerstandsvermogen verhoogd, wan
neer zy eens een week of drie, vier of lan
ger volop van de buitenlucht kunnen
genieten en goede voeding ontvangen. En
nu wachten ze en zien hoopvol uit naar
ons bericht„Wy hebben een plaatsje
voor uw kind
Wilt gy ons niet helpen het hart dier
ouders te verblyden? Wilt gy ons niet
helpen, tenminste die kinderen uit te
zenden, die het't dringendst noodig heb-
b8n Komt gegoede Christenen in de ge
zonde strekeD van ons land, betoont uwe
Christeiyke barmhartigheid. Opent gast
vrij uw huis voor onze kleinen voor ten
minste drie weken. Ze zyn niet ziek,
alleen maar zwak. Ze zyn niet lastig of
ongehoorzaam. Wy zenden alleen kinde
ren uit, van wie het hoofd der school en
de klasse-onderwyzer verklaren kunnen,
dat zy zich goed gediagen op school. Ook
heeft onze eigen dokter ze onderzocht, of
ze ook verborgen ziekten of kwalen had-
deD, of onreinheid vertoonden. Alleen van
wie wij gunstige verklaringen ontvingen,
komen voor uitzending in aanmerking.
Wilt dus nu niet langer aarzelen. Ver
hoort de bede, die tot u klinkt uit kinder
mond „Hebt u niet een plaatsje voor
mii in uw huis?" Meldt u dan aan by
onzen Secretaris, le Hugo de Grootstraat
8, Amsterdam, die ook bereid is u desge-
wenscht verdere inlichtingen te ver
schaffen.
SbJUTOSOUW.
Aan het officieel oogsfoverzicht uit de
Staatscourant ontleenen wy het volgende
inzake fruit in Zeeland
Over het algemeen kunnen de vooruit
zichten van den fruitoogst bevredigend
worden genoemd. Enkele gewassen, met
name pruimen, maken hierop echter eene
uitzondering, een gevolg voornameiyk
van nachtvorsten tij dees den bloei. Nacht
vorsten hebben plaatseiyk ook aan andere
fruitsoorten meer of minder schade ver
oorzaakt. Vry veel wordt geklaagd over
het veelvuldig optreden van bladluizen
terwyi in het Westland en op Voorne
en Putten de kruisbessen veel van den
Amerikaanschen kruisbessenmeeldauw
te ïyden hebben.
Vroege kersen in Zeeland goed. Late
kersen idem. Pruimen slecht. Kastdruiven
zeer goed. Roode en witte aalbessen vry
goed, Kruisbessen zeer goed. Trambozen
goed. Noten op Zuid Beveland goed.
Warmoezerijgewassen. Aardbeien byna
overal slecht tengevolge van den drogen
zomer van 1911, doch de vroege in Zee
land zeer goed
Bloemkool in Zeeland vrfj goed. Vroege
aardappels zeer goed. Erwten goed of
zeer goed.
Middelburg- Het programma voorde
carillonbespeling op morgen, Donderdag,
van 12 tot 1 op den Abdy toren, te geveD
door den heer Jan Morks, luidt als volgt:
1. La Matinée, rondo van Dussek; 2.
The Harmonions Blacksmith van Handel
3- Rondo all' Ongarese van Haydn4.
Duet uit de opera „Don Juan" van Mozart;
5. HaideDröslein v*n Schubert; 6. Früh-
lingslied van Mendelsohn7. Wiegelied
van Weber8. Aria uit de opera „Joseph
in Egypten" van Méhal9. Les SLoutons,
Gavotte van Martini10. Schweizer
Volkslied van Röhricht; 11. Cboruitde
opera „Alceste" van GJück; 12. Séténade
van Haydn.
Nieuwdorp. De 14-jarige De Kok ging
een paard met veulen uit de weide halen.
Nadat hij op het paard geklommen was,
keerde het paard zich plotseling om naar
zyn veulen, met het gevolg dat de jon
gen er af viel, zoodat het linkerbeen boven
de knie brak. Op een slee werd hy thuis
gebracht. Gisteren is het been door den
geneesheer gezet.
(iapitige. De schiatvereeniging „Prins
Hendrik" alhier, had Dinsdagavond zyn
laatste bedrjjf inzake de provinciale
schietwedstiyd ter gelegenheid van haar
10 jarig bestaan. Namens den voorzitter
werd door den secretaris een kort over
zicht gegeven van het ontstaan en de
ontwikkeling der sehiefvereeniging. Daar
na werd nogmaals de wedatr'yd in her
innering gebracht en de dank uitgespro
ken aan het geliefde Vorstenhuis voor
de betoonde medewerking om door het
schenken van medailles den wedstryd zoo
aantrekkeiyk mogeiyk te maken. Dank
werd ook gebracht aan den Edelachtb.
heer Burgemeester, den Gemeenteraad
en allen die ook maar op eenige wyze
hadden medegewerkt tot het welslagen
van den schietwedstrya.Aan 't einde werd
de wensch uitgesproken dat deze wed
strijd veel moge hebben bygèdragen tot
verhooging van 's lands weerkracht en
het aankweeken van liefde voor ons ge
liefd Oranjehuis. Door verschillende ver
tegenwoordigers vaD zustervereenigingen
werd het woord gevoerd en de dank
uitgesproken aan bestuur en leden voor
de goede regeling waaraan naar men
meende alle zorg was besteed en hetgeen
zoo wat niets te wenscben overliet. By
het uitreiken der pryzen werd nog menige
felicitatie uitgesproken en werd er menig
maal verzekerd dat men gaarne naar
Gapinge terug kwam, wanneer de schiet-
vereeniging later een jubileum mocht
vieren. LaDg bleef men gezellig byeen,
tevreden zynde over het groote succes
van zoo'n klein plaatsje.
Kloetltige. Dhr. Pols Sur. telerseke
kwam Dinsdagmiddag ongeveer 4 uur
met zijn stoomfiats uit Goes gereden.
Bij Kloetinge gekomen viel het hem in,
dat hy in Goes nog iets had vergeten
waarom hy terug naar Goes reed. Toen
hy voor de tweede maal uit Goes kwam,
wilde hy by de hofstede van de Vrieze
een tentwagen voorbyryden. Het onge
luk diende, dat de tentwagen juist be
hoorde aan de Vrieze, en dus in plaats
van door te biy ven r|j den het erf opreed.
Daar het paard hierdoor dwars over den
weg kwam te staan, reed dhr. Pols met
volle vaart tegen een boom, sloeg van
zyn fiets, en bleef voor dood liggen.
Nadat men den ongelukkige by de
Vrieze had binnen gebracht, werd ge
neeskundige hulp verleend door dokter
Knaap, van Kapelle, en dokter Van der
Harst, uit Goes. De toestand van dhr.
Pols, die by de Vrieze wordt verpleegd,
is zeer bedenkeiyk.
De le luit. J. W. M. Wins, van
het 3e reg. infanterie te Middelburg,
wordt van 5 Augustus af gedetacheerd
by het regiment genietioepen te Utrecht.
Pensioen verleend groot f233, aau
C. Louwerse, onderwyzer aan een by-
zondere school.
By Kon. besluit eervol ontslagen
als lid van den voogdyraad te Middelburg
de heer J. J. Berdenis van Berlekom, thans
woonachtig te 's-Gravenhage.
De nieuwe polder bij Woensdrecht.
Vrijdag j.l. is de nieuwe polder aan
den spoordam onder de gemeente Woens
drecht, welke by den Septemberstorm vaD
het vorig jaar, toen de indijking pas
geheel klaar was, ondergeioopen is door
het wegslaan van de dyken, opnieuw
gedicht geworden. Met de keib9dyking
werd begin April van dit jaar begonnen
door den heer J. Lindenbergh Cz. te
