No. 212 1912
Dinsdag 11 Juni,
26e Jaargang.
3HRISTELSJK*
NIEUWSBLAD
HISTORSSéh
VOOR ZEELAND.
VERSC HIJNT ZESMAAL PER WEEK
Het Ziekteontwerp.
Wed. S. J. DE JONGE-VERWES F, te Goes
F. P. D'HUIJ» te P ddclelbi rg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
m
stbesX -aams-iaaga asg- r aaat *---»■»■?■
1EI IEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per irie maanden trance p. p
Enkele nummers.
s o o b o o
o 9 o o o
ƒ1.25
„0.05
Mi
m, die xieh met I 3 uli a. a
op oue> blad abonneeren, ont-
rangen het tot dlea flat» «o
ijrat is.
Nu de Tweede Kamer middenin de
behandeling van dit omvangrijke ont
werp zit sebtjnt het ons noodig nog eens
op ztjn voornaamsten(inhoud de aandacht
te vestigen.
Het ontwerp bevat een Radenwet en
een Ziektewet.
De Radenwet regelt de instelling van
Raden van Raden van Arbeid, belast
met de ziekteverzekering. Deze verze
kering zal geschieden bij ziekenkassen
de Raden van Arbeid beheeren die. De
bij een ziekenkas verzekerden moeten
behooren tot een beperkt gebied. De
ziekenkassen gaan alleen" over genees
kundige behandeling, doch niet over
ziekengeld. Naast hunne ziekenkassen
worden ook bijzondere kassen toegelaten,
ook voor ziekengeld.
Ook de ziekenfondsen, die geneeskun
dige behandeling verschaffen aan hunne
leden, worden door de wet erkend.
Het Rijk wordt verdeeld in gebieden,
voor elk gebied is een Raad van arbeid.
Het gebied van eiken Raad telt minstens
25000 inwoners. Verschillende Raden
zullen vereenigd worden tot groepen, elk
dier groepen krijgt een Verzekerings
raad.
De wet geeft een omschrijving van
wat een arbeider is, wat dagloon is, wat
een werkgever is.
Arbeider is hy die in dienst is van
■aen onderneming, Arbeider is niet hij,
-.wier dienstbetrekking voor minder dan
.vier dagen is aangegaan of korter duurt
dan dien tijd. Arbeider is ook bij die in
.een tijdvak van 21 dagen ten minste zes
dagen heeft gewerkt in dienst van de
zelfde onderneming.
Dagloon is het gemiddeld loon per dag
berekend over een week van zes dagen
Werkgever is hjj die een of meer ar
beiders in dienst heeft. ZljD er bij een
onderneming meer dan een arbeider be
trokken, dan zijn zij toch allen aanspra
kelijk voor de naleving der wet.
De werkgever moet den arbeider gele
genheid geven de verplichtingen na te
komen en de bevoegdheden uit te oefe
nen welke uit deze wet voortvloeien.
Elke Raad van Arbeid bestaat uijj een
voorzitter, een geljjk aantal werkgevers-
leden en arbeiders-ledeD, en een secre
taris. Het mimum is achtKiesgerechtigd
zijn 25 jarige en oudere werkgevers en
arbeiders. De verkiezing kan plaats heb
ben met inachtneming van het stelsel
der evenredige vertegenwoordiging, doch
met de volgende beperking
lo. de werkgever heeft recht op een
aantal stemmen dat verband houdt met
het aantal arbeiders by zijn onderneming
in dienst nl. 1 stem als het aantal is
20 of minder, 2 als het aantal is 21- 100
en 1 stem meer voor elk vol 100-tal
boven de eerste 1002o. elk arbeider
kiezer brengt een stem uit3o. de werk
gever is kiesgerechtigd voor eiken Raad
bij welks ziekenkas 1 of meer zyn ar
beiders ingeschreven zijn.
De leden hebben zitting voor zes jaar,
boch zijn dadelijk herkiesbaar.
De Raad van Arbeid vergadert zoo
éïkwyis de voorzitter het noodig vindt
of miDBtens een der leden met redenen
omkleed verzoekten beraadslaagt of
besluit wanneer tenminste de helft der
leden tegenwoordig is»; en den met vol
strekte meerderheid der uitgebrachte
stemmen. Er mogen maar evenveel werk
gevers als arbeiders stemmeD, zijn er
van de een meer dan van de ander, dan
stemmen die meerdere Diet mee, het lot
bepaalt dan wie.
Het bestuur van deD Raad van Arbeid
bestaat uit een voorzitter, een lid geko
zen door en uit de werkgevers, en een
UITGAVE DER FIRMA S
EN
I!
vin 5 iegels 50 cenq iedere regel meer iO ceai
IFr milïeberichten van N—IO regelc L—iedere regel
nu ei iu een*
lid gekozen door en uit de arbeiders. Dit
geldt ook voor hunne plaatsvervangers.
Het bestuur beraadslaagt of besluit alleen
wanneer het voltallig is.
10 Juni 1912.
Waar gaan wij heen
In de Vlissingsche Courant komt op de
plaats der hoofdartikelen een breed ge
motiveerde klacht voor over het weelde
rige beheer der stad Vlisiingen.
De klacht komt nog juist intijds om
de kiezers te waarschuwen tegen een
bestendiging van het heerschend regime,
dat al sinds jaren de liberale oftewel
vrijzinnige beginselen is toegedaan, en
tegen het inluiden van een uit het libe
ralisme voortgekomen regime dat aan
het royale beheer geen eind maken, op
sommig terrein eer de lasten nog wat
opdrijven zal, om wanneer het op betalen
aankomt het kapitaal „aan te pakken",
hetwelk den middenstand wel niet direct
verzwaren zal, maar indirect hem ook
niet zal ontlasten.
Het protest van den onbekenden Vlis-
singer geldt vooral de zucht om van
Vlissiugen een badplaats te maken, welke
Ostende naar de kroon steekt.
Reeds in September 1908, toen het nog
meer dan thans in zyn meerderheid libe
rale bestuur van deze plannen zwanger
ging, heeft de inzender in een viertal
artikelen zijn waarschuwende stem ver
heven, tegen deze «politiek die ons heen-
stuwt naar bet bankroet", tegen „de
verlokkende voorspiegelingen en „de dolle
bouwspeculatie" die wel voorloopig voor-
deelig is voor de gemeentekas doch moet
uitloopen op verarming der bevolking als
geheel".
Hier, zoo schreef hy toen reeds, trekt
men met geleende tonnen gouds, familiön
van ambtenaren, beambten en werklie
den, die natuurlijk Vlissingen den rug
zullen toekeeren, zoodra de rollende be
weging van den laatsten gouden Willem
in rust zal zyn verkeerd, en die van hun
verblijf hier ter stede geen ander spoor
zullen nalaten dan leegstaande wonin
gen", en legt men, „in 't stadje van sala
rissen, we6kloonen en pensioenen, terwijl
de draagkracht eer schijnt af-, dan toe te
nemen, de bevolking een zwaren druk
op, en ontneemt vreemden den lust en
den moed zich hier te vestigen*.
De tjjd heeft dezen dwarskijker gelijk
gegeven.
„De staag dalende waarde der vaste
eigendommen, de steeds dalende huur
prijzen der huizen, en daartegenover het
voortdurend stijgend getal huurbordjes,
de aanhoudend stijgende nood der ge
meentekas, de aldoor toenemende leen-
woede f 925,000 sedert 1906, zoodat de
schuldenlast op 'toogenblik een millioen
achthonderd duizend Hosiandsche
guldens bedraagt, niettegenstaande al
leen in 1909 en 19iO voor bouwgrond
ontvangen en verwerkt werd het peul
schilletje van f337,277.31 - die feiten
hebben bewerkt, dat nu een ieder zich
met ernstige bezorgdheid afvraagtwaar
gaan wij heen f
En dan wijst hjj op de straatbelasting
van f23000 en de stjjging van den Hoof-
delijken Omslag met f42000, en op het
onjuiste om dit aan de ver dry ving der
bookmakerij toe te schrijven.
//De heele bookmakerskolonie betaalde
in 1910 aan hoofaeiyken omslag f6000.
De geheele omslag bedroeg in dat jaar
f102 000, zoodat de Vlissingsche burgers
zonder die bookmakers f 96000 betaaiden,
terwijl ze nu in 1912, f 145.000 zullen te
storten hebben. En nu gaat het toch
zeker niet aan, om voor die toename
van f 49000 de bookmakerij verantwoor-
deiyk te stellen Ook bedenke men, dat
tegenover dien tegenvaller een belang-
ïjjke meevaller staat. In de vier laatste
jaren is het Belgisch loodswezen merke
lijk uitgebreid en heeft „de Schelde"
zeer voorspoedig gewerkt, twee feiten, die
den uittocht der bookmakers meer dan
compenseeren."
Een meevaller die niet op het credit
van het gemeentebestuur komt Immers
had het Belgisch loodswezen zijn kotters
naar elders overgebracht of was de
scheepsbouw gaan kwijnen, Vlissingen
was Veere gel ijk geworden, ook zonder
toedoen van dat bestuur.
Maar zullen de sedert 1905 verwerkte
tonnen gouds somwijlen in de toekomst
hun rente opleveren?
Neen, zegt de schrijver, met de logica
der feiten in de hand. Want, wat heb
ben we voor die kapitalen gekregen
Een Handelsschool, waaraan geen behoef
te bestonddaarentegen geen Ambachts
school, die broodnoodig is. Voorts uit
gestrekte terreinen bouwgrond, waaraan
geen behoefte wasdie een tijdlang voor
gemeente en aannemers zjjn geweest
materiaal voor dolle speculatie en die nu
zijn geworden dood kapitaal. Vervolgens
een rioleering onder eigen beheer waaraan
wèl behoefte was maar die onafge
werkt bleef omdat men al te ver was
voorbij de raming, vóór 't begin van 't
einde nog in 't zicht kwam. Ook heb
ben wij gekregen renteniersparken, maar
geen enkelen rentenier. En eindelijk veel
gezellige bombarie aan het strand op
mooie zomerdagen, die hier drommen
van dagjesmenschen heentvonen, maar
wat doen een paar duizend van die be
zoekers, die hier een keer of tien per
jaar een paar kwartjes komen verteren,
wat doen ze voor de heusche welvaart
onzer gemeente
En dan roert de schrijver aan wat het
gemeentebestuur heeft nagelaten.
Het had de visscherij tot eenigen bloei
kunnen brengen, gelijk IJmuiden in 't
klein, al ware 't alleen maar om Vlis
singen wat goedkooper visch te bezorgen
immers groenten, visch, eieren, boter, 't
is alles duurder dan in Middelburg. Het
heeft de markt laten verloopen, en wat
't nu gaat invoeren een groenteveiling,
zal wel den boerenstand, maar niet de
burgert) bevoordeeleü, want de groente
prijzen zullen stygeo, en de boeren zul
len die hoogere prijzen slechts bij uit
zondering in de stad besteden, wijl de
veiling op den zoom der gemeente, in
plaats van in het centrum ligt.
Dan herinnert de schryvai aan dei eels
in Dec. jl. door B. en W. aangekondigde
belastin gverhooging:
„Als nieuw maximum stellen B. en
W. voor, thans te bepalen een bedrag
van f 150.000 daar de mogelijkheid nfet
Is uitgef loten, dat de hulling In de
volgende jaren weder zal moeten
worden verhoogd."
En 't ergste is dat hier niets tegen te
doen is.
De kapitalen zijn geleend 1 De kapita
len zijn verbruiktDe rente moet wor
den betaald 1 De reusachtige schuld moet
worden gedelgd
Ed 't allerergste dat de Vlissingsche
burgerij het recht om hierover te klagen
heeft verbeurd.
Hetgeen de schrijver over eenige dagen
hoopt aaD te toonen.
Het is waarlijk niet onder moedgevende
omstandigheden dat liberalen en socia
listen straks 18 Juni ter stembus
Want de verkiezing van hun Candida
ten beteekent allicht bestendiging van
dezen toestand.
Het woord „christen".
In de laatste weken is er in de vrij
zinnige pers over gemopperd dat de zoo
pas aan de Utrechtsche school gepromo
veerde dr. v. Baarsel in een zijner stel
lingen achter zijn dissertatie aan de mo
dernen het recht op den Cbristennaam
ontzegd had.
Ds. Veen te Middelburg komt in de
iliddelburgsche Courant den jongen doctor
geljjk geven, hetwelk hij in ae Iliddel
burgsche Courant van heden aldus mo
tiveert
„Gij zult mij misschien met eenige
verbazing aanhooren wanneer gif mii,
een viy zinnig predikant, hoort zeggen,
dat de a.s. dokter volkomen gelijk had
als hij verklaartde modernen zijn geen
Christenen meer. De man stelt zich daar
mede natuurlijk niet op het standpunt
van het algemeen spraakgebruix, maar
als wetenschappelijk theoloog neemt hij
het woord „Christen" in dogmatisch-
kerkelijkeu en in historischen zin. En
dan is ChristeD alleen hij, die een be
paald dogma omtrent den Christus aan
vaardt, terwijl anderen die dit dogma niet
kunnen aanvaarden, geen Christenen
meer genoemd kunnen worden.
„Reeds twintig jaren geleden werd
door moderne theologen op hunne ver
gaderingen ernstig overwogen of zij zich
nog wel Christenen konden noemen. Prof.
dr. A. Bruining sprsekt in Teylor's Tneo
logisch Tijdschrift 1910, afl. 3 over Au-
gustinus' BekeeriDg en wil beweren dat
in het zedelijk leven van Augustinus na
zijn bekeering volstrekt niet lag het spe
cifiek Christelijke, maar hieriD dat hij
vóór zijn bekeering de Neoplatonische
leer huldigde en na zijn bekeering de
kerkelijke leer omtrent de godheid van
Christus aanvaardde. De hoogleeraar
(modern) zegt met zjjn eigen woorden
„De belijdenis van de Vleeschwording des
Woords doet dan Augustinus reeds in
deze periode (dadelijk na zijn doop) on
dubbelzinnig als Christen kennende
uitzuivering van alle gedachten van ema
natie en het in de plaats stellen van
coördinatie van de hoogste godheid en
den logos voor subordinatie geeft aan
z(jn Christologie een eigenaardig speci
fi"k-Christeiijk karakter."
„Gij ziet: er is hier eenvoudig sprake
van een wetenschappelijk debat over de
leer. Met zoogenaamd Christelijk leven
heeft dit alles dus niets te maken en 't
kan onmogelijk leiden tot oordeelvellin
gen over personen, wat weer a inleiding
zou kunnen geven tot verkeerde oordeel
vellingen over zoogenaamde «Christe
lijke" regeering en practjjken onder uwe
liberale of vrijzinnige lezers. Dit wilde
ik gaarne vermeden zien. Men moet ook
den tegenstander eeren en hem niet
valsch beschuldigen, vooral niet het pu
bliek op d?ze wijze verkeerd inlichten.
„De ciericale regeering, die nu de zaken
des lands leidt, brengt de theologie weer
aan de orde. Gedurende de lange over-
heersching der liberalen waren deze din
gen totaal vergeten. Men bemoeide er
zich niet mee Kerk en godsdienst waren
geen zaken, de aandacht der regeering
waardig. Daarmede had de politiek af
gedaan. Dit is nu geheel anders geworden
Mannen van beteekenis en bladen van
beteekenis zijn nu gedwongen een oor
deel te vellen over zaken waarvan zr
geen verstand hebben. Daarom hebben
aan groote Vrijzinnige bladen zich reeds
geestelijke medewerkers toegevoegd om
hen en 't publiek juist voor te lichten
Dat is een zeer verstandige daad. Wie
zich nooit met kerk of godsdienst heeft
bemoeid kan er ook onmogelijk verstand
genoeg van hebben om er in 't publiek
over te schrijven. Om al deze redenen
heb ik gemeend hier even te moeten
voor den dag komen ten einde een zaak
die verkeert liep, weer in 't rechte spoor
te leiden.
Tot zoover deze vrijzinnige predikant.
Dat by hier aan vrijzinnige «regeeringen*
Kaznermeerderheden en journalisten in
liefde harde dingen verwjjt, treft ons, te
meer dewijl de verwijtingen zoo juist
zijn. „Gedurende de lange overheersching
der libaralen waren deze dingen totaal
vergeten"En of zjj, zelfs met behuip
van expresselljk daartoe aangestelde mo
derne of ethisch-critische dominees, ooit
weer aan het verstand zullen komen,
daar zetten wy voor ons nog een groot
vraagteeken achter.
-s taasessKTiTeei m ita mus*
In sommige gemeenten begirt meu
het voetballen onder kerktyd te ver
bieden.
De burgemeester van Maassluis (de
heer C. P. I. Dommisse) begon, natuur-
ïyk op grond van een bestaande gemeen
teverordening. Een overtreder kre^g een
procesverbaal, doch werd door den kan
tonrechter vrygesproken. Die zaak zal
wel tot do hoogste instantie biy ven loe
pen met belangstelling wachten wy de
eindbeslissing af.
Woerden is gevolgd, daar besloot de
gemeenteraad in dien geest.
Rotterdam heelt een wyziging in ge-,
lijken geest onderhanden. Op grond der
Zondagswet zou de antirevolutionaire
minderheid gaarne op den Rustdag alle
voetbalspel verboden zieD, in dien geest
deed reeds het raadslid v. d. Pols een
voorstel; doch hy wijzigde'dit, met het
oog op de aannemingskansen zoo dat
nu het voetbalspel vóór 1 uur 's mid
dags verboden wordt. DaRoomsche'raads-
leden zyn daarenboven ook met hen voor
het verbod van optochten.
Nu begint ook de burgemeester van
Veuendaal aan het onbeschreven recht
der voetballers te tornen. Het Handels
blad bevat een niet geheel van hateiykbe-
den ontbloot bericht over het geval.
Onder het kopje „Een tweede Maas
sluis" schryft het blad
Da heer H. A. van de Westering,
burgemeester van Veenendaal, heeft
gemeend te moeten zorgen dat het
«dwingt ze om in te gaan" van voor
eeuwen her, althans in Yeenendaal
weer in eere worde hersteld.-Ook hy
heeft geweigerd vergunning te geven
tot het voetbalspel op Zondag, op grond
dat zulks in stryd was met vywanti-
revol. beginsel. Ook hier zal dus de
stryd moeten worden gestreden om de,
zooals telkens biykt, nog maar altyd
in Nederland niet bestaande vryheid
om zich op Zondag op gepaste en or
delijke manier en zonder anderen te
hinderen, te bewegen of te ontspannen.
En dit terwyi hier zelfs niet de minste
reien voor weigering aanwezig is, door
aanstoot, last of hinder te geveD.
Het verbod gaat dan ook niet uit
van den Raad. De Burgemeester put
alleen zijn bevoegdheid uit een toeval
lig artikel der verordening in 1890-
Men staat hier maar weer -voor het
treurige geval, dat in ons laDd een
burgemeester op grond van zijn eigen
inzicht anderen kan beletten, den
eenigen vrijen dag in de week met
ontspanning van lichaam en geest door
te brengen.
Uitdrukkeiyk zy nog vermeld dat
tot heden in alle omliggende eveneens
zoogenaamde Cbristeiyke gemeenten
alsAmerongen, Scherpenzeel, Wou
denberg, Renswoude, Ede en Rhenen,
zonder eeüige verhindering 's Zondags
wordt gespeeld, waaruit toch uitdruk
keiyk blykt dat Yeenendaal» burger
vader met zyn „dwingt ze om in te
gaan* toch wel wat alleen staat. Voor
de betrokkenen maakt dit het geval
nog erger en den band des te zwaarder
te dragen.
Terecht merkt de redactie op dat de
burgemeester zyn verbodsrecht ookont-
leenen kan aan de Zondagswet. En even
terecht noemt de berichtgever de omlig
gende gemeenten waar die Zondags
schennis door een chr. gemeentebestuur
geduld wordt, zoogenaamde Christeiyke
gemeentenwant dat schy'nt ook ons
de beste beuaming te zyn. Christeiyke
gemeenten die de wetten niet eerbiedi
gen, en slap zijn in de uitvoering der
Zondagswet, verdienen inderdaad het
praedicaat „zoogenaamd" dat deze vry-
zinuige berichtgever haar heeft toege
dacht.
De burgemeester van Veenendaal zal
intusschen zyn plicht wel weten te doen.
Hy heeft wel voor heeter vuren gestaan.
