No. 207 1912
Woensdag 5 Juni. 26e Jaargang.
ÖHRISTEÜJX*
NIEUWSBLAD
HISTORISCH
VOOR ZEELAND
P. C. LAERNOES Sr.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWES F, te Goes
F. P. D'HUIj, te Midrielbi rg.
PRïJS DER Ak>VERTENTSËN
Buitenlandsch Overzicht.
IE1 )EREN WERKDAG DES AVONDS.
PriSs per trie maanden franco p. p.1.25
Unkele nummers.
li O
,0.05
UITGAVE DER FIRMAS
EN
5aBSEgSBSiE£:
van 1— 5 regels 50 cent, ïeaere regel meer 10 ceni
F; milieberichien van 1—10 regelc 1.—, iedere regel
m, gr 10 ceni
De opgaaf van den spoordienst
komt in dit nommer voor op de gebrui
kelijke plaats.
Gemeenteraadsstemming
Vlissingen.
Woensdag? moet een lid ".van den ge
meenteraad gekozen worden voor district
I (voor i w|jlen ,den {heer v. Ockenburg)
en voor district III (ter vervanging van
w|jlen den heer F. v. d. Meer),
fes Beide districten zijn twijfelachtig, doch
kunnen bjj getrouwe opkomst en beleid
volle bewerking door Rechts gewonnen
worden. Immers de heer Van der Meer Sr.
en de heer Van der Meer Jr. z|jn beiden
eenmaal in beide districten gekozen ge-
woest.
De rechtste kiesvereenigingsn stelden
nu voor beide districten slechts één
candidaat.
Wjj beoordeelen dat niet; doch als
uitvoerster van den wil der Kiesvere
nigingen beveelt De Zeeuw dien candi
daat voor beide districten ten zeerste aan.
Macht by nog eens in beide districten
de gew'lde man bljjken
Dat dan niemand Woensdag verzuime
zjjn stem uit_,te brengen, zoo in I als
in III op
4 Juni 1912.
Wat is toch de aanleiding geweest tot
den laster, waarmee dezer dagen de Ko
ning van België is vervolgd
De Leidenaar weet het
Het Belgische Koningspaar bevond zich
dezer dagen op een bazar. De KoniDgin
bestelde aan het buffet een kop koffie,
doch baar werd een glas champagne ge
bracht. Ten tweeden male bestelde zij
een kop koffieweer ontving ze een glas
champagne.
Deze achteloosheid ontstemde haar
toch een beetje, en ze zei dat ook. De
Koning gaf haar natuurlijk gel|jk; later
kwam de kofüe, en daarmee was het
hfgeloopen*
Dat zou men tenminste zeggen, maar
o neen 1 zoo was het toch niet. Want het
gilde der lasteraars is vroeg op en laat
naar bed. En het luistert op den hoek
der straat en achter den wand, en loert
achter uw rug.
De Koningin had met verheffing van
stem gesproken tot haar gemaal. Dat was
dus twist. Het was een hooggaande twist
want anders zou de Koningin zich op
een publieke plaats wel ingehouden heb
ben. Wat was de reden van dien twist
Heeft ze niet een jonge, knappe kame
nier?
Wanneer we nu aan het feit herinneren,
dat het Belgische koningshuis een schit
terend voorqeeld is van reioe, onkreuk
bare huwelijkstrouw, dan wordt de laster
te afzichtelijker en te afschuwelijker.
We m|jden zoo gaat het blad voort
in dit blad zooveel mogeiyk alles, wat
tot de schunnigheden eener sensatiepers
behoort, omdat de pers de hooge roeping
heeft, om in de eerste plaats volgens des
Apostels vermaning mede te deelen, al
wat eerlijk is, al wat rechtvaardig is,
al wat rein is, al wat lieflijk is, al wat
wèl luid. Maai diezelfde Apostel heeft
zich toch gedrongen gevoeld, om de
schanddaden eener heidense he wereld
in het licht te stellentot een verma
ning en tot een waarschuwing.
De laster behoort ook in dien duisteren
hoek. Laten w|) er tegen strijden met
alle machtWaDt de lasterzucht omgonst
niet alleen de vorstentronen, maar z|j
komt u tegeD op straatz|j volgt u op
het bureau, op uw werkplaats, tot in uw
binnenkamer. Laten w|j streng z|jn in
ons oordeel over ons zeiven bd zacht
in het beoordeelen van anderenzoo
doende zullen w|j door Gods genade een
onbevlekte consciëntie bezitten, en straks
door Christus' verdienste, een ruimen in-
gaDg hebben in 't hemelsche Koninkrijk.
Be uitslag in Belgie.
Een redacteur van het Utrechtsche or
gaan Eet Centrum heeft de verkiezings-
herrie in Antwerpen bijgewoond. Aan
zijn verslag ontleenen wij het volgende
Nog niet eens op Belgisch grondgebied
aangekomen, werd ik al op den kiesstrijd
opmerkzaam gemaakt. In een W. C. van
den Parijschen trein, op de binnenzijde
van de deur geplakt, las ik met scherp
zwart op hel rood
Geef den katholiek uw stem
En den Geus den Requiem.
Dit was de inleiding vaD de tentoon
stelling verkiezingsbiljetten zoo echt
Vlaamsch van inhoud, kleur en voor
stelling.
Heel Antwerpen was er mee volgeplakt.
Je zag ze op muren, op schuttingen, in
estaminets, ov6ral waar te plakken was,
zelis hoog op de bronzen water spui
tende groep op de Groote Markt van het
stadhuis.
Hier scheen het verzamelpunt van de
kartelmannen. De Vlaamsche liberale
bond heeft hier zjjn gebouw, en even ver
der hetLiberale huis, dat boven in den
gevel den naam voert »In den Vos". En
waren deze aanduidingen, niet genoeg
geweest, dan had ik 't wel kunnen mer
ken aan de telkens in- en uitloopende
met rood en blauw getooide druk doende
en stokzwaaiende Belgen en aan het
„Stemt onder No. 2" met twee Meter
groote reuzenletters op het Marktplein ge
schilderd. Vlak voor het liberale huis en....
geen tien meters van het politiebureau.
De dienstdoende agent is zeker een
kartelman geweest, die maar even eeD
straa'je ommaakte, toen de sociaal libe
rale witkwast de keien van het mooie
marktplein begon te bewerken en te be
kladden.
Nog iets vermakelijker aanblik bood de
bovenkant van dit zelfde liberale huis,
Een profetie, maar een profetie van een
profeet, die toch geen goeden kijk op de
situatie heeft gehad.
Wat werd daar voorspeld
Verduistering en verdwijning voor al-
tjjd van het papengouvernement.
Zichtbaar in gansch het land. En dan
om het goed te laten spreken papen
gouvernement in hel rood.
Met reclamebiljetten weten ze daar in
België te werken. DaarvaD hebben we
by ons geen flauw begrip bd dat je de
menigte er mee bewerken kan is zoo
vast als een huis. Zie ze maar die schel
in voornameiyk geel groen-rood gehouden
goed geteekende reuzenbiljetten, geschie
denissen in enkele tafereelen dikwyis,
niet met een Daar korte, karakterisaerende
verkiezingsleuzen. Echt herrieachtig
Vlaamsch, maar daarom des te spreken
der.
Wel eigenaardig is, dat het grondmo
tief voor byna alle biljetten, kippen,
koeien of paarden zyn.
Onder de biljetten, door de katholieken
verspreid, was er een waarop een woest
rydende automobiel, met zware walsra-
deren, zoo iets in den geest van een
wegwalsmachlne. De lantaarns als grijn
zende koppen en daartusschen de woor
den Socialisme, Bonnot en Co., Anar
chisme. De plaat draagt tot opschrift
Alles moet omver en platgedrukt en ver
morzeld onder de helsche machines lig
gen Huisgezin, Vaderland, Godsdienst,
Gezag Overheid.
Een andere geeft een groot liberaal
socialistisch zeeschip dat tegen een vuur
toren van Godsdienst, Gezag, Vryheid en
Welvaart te gronde gaat en de liberale
en socialistische kopstukken doen ver
gaan.
Weer andere vertoonen een liberalen
ruiter die door een kwade, socialistische
heks, een steilen berg af, den afgrond
wordt Id gejaagd, of een gezelschap be
staande uit: Ferrer, Bonnot,liberalisme
en socialisme op de vlucht slaande voor
een geestverschyning, welke de woorden
spreekt: Er is een God.
Natuuriyk zijn de kartelmannen niet
achteraf gebleven met hun biljetten,
waarop in hoofdzaak de geestelykheid en
de kloosterlingen worden belasterd en
beschimpt en beschuldigd, de schuld te
zyn van den ondergang van België, nota
bene van het land, dat op het oogenblik
bloeit en vooruitgaat als geen iand ter
wereld.
g?„Gaat zien den zwarten tyger", die
weer 20 millioen voor de kloosters rooft.
Een schandeiyke beschuldiging van de
Logemannen, waarvan de onwaarheid
reeds lang is aangetoond. Doet er niet
toe. Het doel heiligt de middeleD, er
misschien nog wel een paar er in.
De „klericale koeien" en „klerikale
hennen" waren er zoo'n massa naar
Antwerpen gehaald, dat de boeren ron
dom Antwerpen er leeiyk mee verlegen
zullen zyn.
De »klerikalec hen is een best kippetje
dat eieren legt om er jaloersch op te zyn.
En geen wonder. Over de schutting heen
wordt het beestje door het heele Belgische
volk gevoed met al wat lekker en goed
is voor een "kip. De eieren hoopen zich
in het nest op, maar niet het volk
dat ze gevoederd heeft, kry'gt de eieren,
maar de kapitalisten en geestelyken halen
ze weg en laten het volk toekijken. Een
variant op de hen is de klerikale koe,
die door een welgedanen kloosterling zoo
lang wordt uitgemolken, dat het beestje
er uitgemergeld als een skelet by neer
valt, terwyi de kloosterling met de ge
vulde melkemmer wegloopt.
De geestdrift onder de Katholieken in
het vereenigingsgebouw „De katholieke
kring" was groot, by 't bekend worden
van den voor de regeering gunstigen
u tslag.
„Het rommelde" zoo hard van „Vlaam
sche Leeuwen", „Vive la calotte," „Dan
sende Leeuwen» en "Hoera's». Ook ma
noeuvreerden hoeden en stokken dikwijls
zoo onhandig door de zaal en het gebouw
vóór en achter, links en rechts, dat ik
dacht niet levend meer in Utrecht te
komen en met doofgeschreeuwde ooren
in de Lange Gasthuisstraat, waar een
agent de nieuwsgierige op een afstand
hield, weer wat tot rust kwam.
Ik zag er mannen van de burgerwacht,
die met het oog op de eventueele on
lusten waren opgeroepen en met ransel
en geweer Dog even kwamen aangewipt
om even mee te »fuiven« en zyn mea
ning* te >zeggen«.
Eenige afgevaardigden komen onder
gejuich binnen.
Daar komt v. Cauwelaert «onze Frans»
Voor aan de straat hebben eenigen hem
nauweiyks gemerkt of daar begint de
zegetocht. Het gejuich wordt sterker,
groeit aan en als de beminde afgevaar
digde in de zaal komt, is het kookpunt
bereikt. Met een gejuich, dat de wanden
daverden, zingen de honderden in eeD
overwinningsroes levende Vlamingen
Leve onze Frans hy mag er wezen.
Leve onze Frans hy mag er zyn.
Hiep hiep hoera i
„De vooruitzichten voor den 8sten
zetel zyn goed", komt op het bord.
Weer applaus en geroep.
Ed als eindeiyk bekend geworden is,
dat de nieuwe zetel in Antwerpen voor
de katholieken gewonnen is, de nieuwe
afgevaardigde De Meester de vergadering
toespreekt, de Belgische v.ag uit het ge
bouw wordt ontplooid, de „Vlaamsche
Leeuw" wordt aangeheven, de mannen
elkaar de handen van aandoening stuk
krypen en bijna omhelzen, als het ste
vige gebouw onder het donderend gejuich
dreigde in te storten, dan, ja da,d
durf ik me verder aan geen beschiy ving
wagen.
De Nieuwe Courant schryft:
De clericalen klagen zeer over het
oveidadige gebruik van verf door hun
tegenstanders. »Rond middernacht ste
gen ze op ronde, voorzien van emmers
met verf, en met een sterue ïyfwacht,
voorzien van knuppels en yzeren staven.
Geen kerk of klooster bleef gespaard,
alle, zonder uitzondering werden bemorst
en beklad met teer of met verf by-
zonder blauwsel of werden overdekt
met tweeën, of van die spotprinteD,
waartegen de deftige burgers met walg
tegen opzagen.
Aan duizenden byzondere woningen
werd de versche gevelschildering totaal
bevuild, soms met een soort anilineverf,
die men onmogeiyk kon verwyderen.
Hoe meer men schiobde, hoe meer men
de schildering bevuilde.
Op den hoek der Van der Zweepstraat,
staat vier meters hoog in een nis het
beeld van den fl. Walburgis. Zoo groot
het beeld is, hebben de helden het met
blauwe verf beschilderd
Maar met weik vuil smeerden de tegen
standers Hun sterkste machtspreuken
waren gericht tegen de openbare school
die zy voorstelden als vormende apachen
en bandieten. Hun kracht zochten zy in
de vereenzelviging van liberalisme, vry-
metselary en socialisme met FromeDtin,
den millionair anarebist en de auto
bandieten iD Frankryk!
De verkiezingswoede begon in 't Zuiden
nog maar eens pas te laaien toen de
voor het kartell ongunstige uitslag be
kend werd. Wy maakten reeds meldiDg
van de ongeregeldheden te Biussel en
Gent. Maar te Luik maakten de teleur-
gestelden het nog erger. Daar was het
een formeel oproer. Toen een der burgers
door de politie was opgebracht, begaven
velen zich op weg naar het raadhuis om
hem te bevryden. Velen werden gekwetst.
Een vergaderlokaal der socialisten werd
door de gendarmerie beschoten, waar
door 3 personen werden gedood en 16
gewond. Alle straten in het centrum der
stad werden afgezet. Ook de politie, de
gendarmes en de garde civique hebben
enkele dooden en vele gewonden. Overal
jyn de straatlantarens en de ruiten der
koffiehuizen vernield?
Ook te Brussel hadden oploopen, ver
nielingen, verwondingen en arrestatiën
plaats.
O
Het is voor Turkye tegenwoordig een
zware tyd. Van alle kanten wordt het
in zijn bezit bedreigd. Italië bestookt
het in drie werelddeeleD, z|jn eigen onder
danen zyn onbetrouwbaar, en zyn naaste
buren houden maar steeds het twist
vuurtje tegen hem san den wapper,
Montenegro, klein rnaar dapper, is wel
zyn ergste tegenstander; doch ook de
guerilla's toet de Albaneezen ondermy
nen zijn kracht, En alle gevechten ge
schieden op de grens.
In den omtrek van Berana zyn in de
laatste dagen vier Turksche soldaten
doodgeschoten, vier andere overvallen
en meegesleept, Hun lot is onbekend.
Zaterdag werd een Turksche patrouille
door Montenegrynen aangevallen, waar-
by opnieuw vier soldaten werden dood
geschoten hunne ïyken werden ver
minkt.
In Albanië is by Sticnitza een gevecht
gevoerd tusschen Turken en Arnanten,
onder de dooden aaD de zyde dezer laat
sten gemaakt, was ook de aanvoerder
der bende. De Albanische Tweede Kamer
heef. hare eischen vastgesteld, van we]
ker inwilliging het herstel der rust af
hangt. Erkenning der Albanische taal
en van het letterschrift zyn er de voor
naamste van.
De Hervorming schryft:
He eerste dag der vorige week, 19
Mei, was voor het godsdienstig en ker
kelijk leven in Engeland een sombere
herinneringsdag.
Karei II wa in 1660, na, Cromwell's
dood, teruggeroepen. De reactie ving haar
werk aan. De Puriteinen moesten uit de
Kerk van -Engeland uitgezet worden.
Het parlement nam in 1662 de Act of
Uniformity aan. De Koning bekrachtigde
haar op den 19den Mei.
Bij deze wet werd niet slechts be
paald dat geestelydheid zich uitslui
tend van het „Prayer-Book" moest be
dienen, maar onderwyzers en geestely
ken moesten bovendien de verklaring
afleggen van hun ongeveinsde instem
ming en toestemming {unfeigned assend
and consent) tot den geheelen inhoud
dezer liturgie. Bovendien werd voortaan
voor het geesteiyk ambt de bevestiging
(ordinatie) van een bisschop geeischt.
Ea dat met terugwerkende kracht. Het
grootste deel der puriteinschgezinde
predikanten waren geordend geworden
op presbyteriaansohe manierdoor gebed
en handoplegging van de broeders. Wie
biyven wilde in zyn ambt, moest dus
opnieuw geordend worden. En wie zich
daaraan onderwierp, erkende mitsdien
metterdaad, dat hy tot dien tyd geen
behooriyk geordend en bevoegd geeste
lijke geweest was.
De wet zou in werking treden op
Sint-Bartbolomeus dag, 24 Augustus.
Toen de dag kwam, volgden meer dan
tweeduizend predikanten het voorbeeld,
reeds aanstoDds den Zondag na de ko-
ninkiyke bekrachtiging gegeven door
Richaid Baxter, die verklaarde liever
he9n te gaan dan te buigen voor de on
duldbare eischen van de Uniformity-Act.
Met deze diDgen zette forsch een reac
tie in, die gedurende de regeering van
den gerestaureerden Karei II byna acht
duizend Nonconformisten in de gevan
genis deed ster ten.
De afloop is geweest als by alle ver
volgingen de onverdraagzame Kerk van
Engeland zelve leed er het meest onder,
verloor baar beste, vroomste mannen.
En naast haar rees het Nonconformis-
tendom krachtig en bloeiend omhoog,
ondanks het pogen om allen te „unifor
meeen" in eenzelfde liturgie en gebeden
boek en priesterlijke ordening.
In de Vereenigde Staten blyffc de Pre
sidentsverkiezing voorwerp der gesprek
ken. Zoo lazen wy eenige byzonderheden
over de kosten van de presidenteele cam
pagnes en wel SDeciaal over die van de
campagne van Roosevelt. Volgens een
New-Yorksch blad is er voor Roosevelt
nu reeds meer dan een millioen dollars
uitgegeven. Het hoofdkwartier van Roo
sevelt te Washington kost iederen dag
ongeveer 5000 dollars, duizenden worden
verder eiken dag uitgegeven voor tele
grammen," manifesten, circulaires, voor
berichten aan couranten enz. Elke rede
voering ten gunste van Roosevelt gehou
den komt op ongeveer 100 dollars te
staan, en zoo becijfert men dat elke gede
legeerde van Roosevelt, op ongeveer 3000
dollars komt, zoodat als Roosevelt het
cijfer 540 gedelegeerden dat hij noodig
h eft, om gecandidaard te worden zal
bereiken, de totale kosten van de/ e can-
didaatstelling 1,620,000 dollar zullen be
dragen. Goedkoop is dus de republikein-
sche machine in Amerika niet.
Roosevelt blijkt, dit toonen de voor-
loopige verkiezingen in verschillende
staten al reeds, toch nog heel wat meer
zeemanschap te bezitten dan zqn vroe
gere vriend, thans zyn geachte tegen
stander.
De groote strijd tusschen beiden
welke gelukkig niet ahyd in zulke scheid-
partyen ontaardt als in Ohio loopt
vooral over de trusts. De ontbinding der
Standard Oil en van de Tabakstrust is
eigeniyk het werk van Roosevelt, en al
trekt Taft er wellicht enkele vruchten
van, de groote massa weet zeer goed,
dat Roosevelt er de groote man van is
en volgt daarom, terecht of ten onrechte
gaarne diens vaan.
De nieuwe republikeinsche regeering
en meerderheid in Portugal beginnen
zich al meer belacheiyk en impopulair
