No. 205 1912 - Maandag 3 Juni,
26e jaargang.
SHRSSTEuJK.
NIEUWSBLAD
HISTOMSCtt
VOOR ZEELAND
neCHTSZAKKN*
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
X.AXTDSQ'Q'CT.
Wed. S. J. DE JONGE-VERWES T, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelbi rg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
tot nm
WEE *J
IE1 IEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per ïrie maanden franco p. p..ƒ1.25
Enkele nu tnmers. 0.05
MIS Si
TWEEDE KAMER.
Weer was bjj de opening de vergade
ring onvoltallig. Er waren slechts 48
leden aanwezig, en wel 27 van Rechts
en 16 van Links. Er ontbraken derhalve
32 leden van Rechts en 25 van Links.
Van de Zeeuwsche afgevaardigden waren
tegenwoordig de heeren Blum en Pattjn.
Om 12 uur werd de zitting geopend,
en hoorden wjj den heer Schaper dezen
minister bestrijden, doch tegeiyk hem
toezegging geven datdemotie-Roodhuij-
zen door de sociaal-democraten zal wor
den verworpen. Maar dan is ook het lot
der motie beslist. Wat met gemengde
gevoelens dient gezegd; want eerbied
voor de particuliere kassen dient dit
ontwerp te bezielen, en de minister
houde toch maar zooveel rekening daar
mee. Toch zouden wij meer vertrouwen
stellen in zijn belofte, reeds gedaan op
dit punt, dan in de verzekering van den
politieken heer Roodhuizen dat hij heele-
maal geen politieke bedoeling heeft met
de motie.
De heeren Pat(jn en Tydeman hielden
hunne bezwaren tegen het ontwerp vol.
De laatste drong alsnog aan op uitscha
keling der Radenwet.
zy en de heer Treub bepleitten nog
eens het instituut der risico-overdracht,
als werkzaam gebleken middel tot een
door eigenbelang gewikkelde zorg om
ongevallen te voorkomen, een pleidooi
dat door den heer Troelstra met wan
trouwen begroet werd.
De heer Lohman nam het nog eens
op voor het Zwitsersche stelsel. HU be
streed de motie Roodhuyzen, als niet
passende bi deze discussie. Wordt de
wet echter niet verbeterd in zyn geest
dan zal hi er tegen moeten stemmen,
Spr. sprak echter nu niet namens zin
politieke vrienden.
Voor de Suikerbieten.
De hooge prizen, welke dit voorjaar
geboden werden aan hen, die suikerbie
ten wilden verbouwen op contract, z\jn
een der oorzaken, dat in 1912 de teelt
van suikerbieten zeer aanzienlik zal zin.
Zoowel uit een landbouwkundig als uit
economisch oogpunt is dit toe te juichen,
want de verbouw van suikerbieten ver
schaft aan duizenden een winstgevenden
arbeid. Voor den landbouwer is in de
laatste jaren de teelt van suikerbieten
goed loonend geweest. De veredeling der
suikerbieten en het meer en meer ingang
vinden van eene rationeele bemesting
hebben den bietenbouw een goeden stap
verder gebracht. Sedert het gebleken is,
dat de bezwaren, die men vroeger tegen
het Chilisalpeter had niets dan hersen
schimmen waren, is het Cbiligebruik
enorm toegenomen en niet het minst de
bietenbouw wordt daarmede gebaat. Voor
de bieten toch is het Chilisalpeter een
uitstekend geschikte stikstofmest, die
vrij is van de gebreken welke andere
stikstofmesten, hoe geschikt overigens
ook, aankleven. Door het Chilisalpeter
wordt de opbiengst der bieten aanmer-
keiyk verhoogd, terwijl het gehalte er
ook door verbeterd wordt, als men tevens
zorg draagt, dat de bodem in voldoende
hoeveelheid kan beschikken over opneem
bare kalk, kali en fosforzuur. Er zullen
dan ook maar bitter weinig bietentelers
zjjD, die geen Chili gebruiken. Sommigen
strooien het Chili uit in twee keeren
de helft by het opéénzetten en de rest
eenigen tyd later. Anderen geven reeds
een deel van het Chili vóór het zaaien
en daarna de rest in twee keeren. Wf
gelooven, dat het uitstrooien van een
deel Chili vóór het zaaien wel aan te be
velen is, met het oog op een goede op
komst van het zaad. Wy werden onlaDgs
nog in deze meening versterkt door de
mededeeling van een bekwaam landbou
wer, die zeide, al tyd zoo te handelen
Hoewel het gebruik van het Chilisalpeter
bjj den bietenbouw zeer algemeen is,
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
v in 1--5 tegels 50 cent, iedere regel meer 10 ceufc
fVmilieberichten van I—ÏO regels 1.-, iedere reguü
mi er 10 cent
moet er toch op gewezen worden, dat
het gebruik vaak te gering is, met het
oog op de hoeveelheid, die men aanwendt.
Het droge jaar 1911 met zyn gebrek aan
veevoeder, heeft meer dan anders de aan
dacht gevestigd op de waarde, die de
koppen en de bladeren der bieten hebben
voor veevoeder. Deze kwestie heeft sedert
1911 heel wat pennen in beweging ge
bracht en daardoor is ook de waarde van
het Chilisalpeter voor eene weelderige
bladenontwikkeling der suikerbieten
meer op den voorgrond gekomen. Om
het rendabele van groote giften Chili
(500 A 600 KG. per HA.), in vergelijking
met gemiddelde giften (300 400 KG
per HA.) aan te wijzen, moet men dan
ook terdege denken aan de voederwaarde
der koppen en bladeren.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
De eerste zaak welke heden (Vrijdag)
behandeld werd voor de rechtbank te
Middelburg, was die tegen den 60-jarigen
A. C., 's midsknecht, geboren te Middel
burg, thans zonder vaste woonplaats,
beklaagd van landloopery. De eisch luidde
2 dagen hechtenis en één jaar opzending
naar een rijkswerkinrichting.
Het direct uitgesproken vonnis luidde
overeenkomstig den eisch.
De volgende zaak was die tegen den
45-jarigen koopman C. d. KL, wonende
te Koudekerke, wegens diefstal in de
maand April van hanen en kippen onder
de gemeente Grijpskerke.
Nadat de getuigen de terrechtzitting
aanwezige kippen bekeken hadden, werd
gehoord de eerste getuige A. Poppe, land
bouwer te Grijpskerke. Deze zag dat Zon
dag 14 April, zijn hok gesloten was, den
volgenden morgen was de grendel ver
broken, eenige hoenders en twee hanen
werden vei mist. Getuige erkende de
hanen, hem zooeven vertoond, als de
zijnen.
Bekl. zegt, dat er talrijke hanen op
elkaar lijken.
De tweede getuige, Z. Vader, vrouw
van A. Poppe, verklaart in gelijken geest
als haar man.
De derde getuige, W. Meijer, land
bouwersknecht, in dienst van Poppe,
heeft 's Maandagsmorgens gemerkt dat
et inbraak gepleegd was. Verder ver
klaarde bekl. als de vorige beide getuigen.
De volgende getuige, J. Wisse, ont
dekte, dat op 17 April 12 kippen weg
waren uit zijn hok, de twee hier ver
toonde erkent getuige aan de kleur, het
zijn eigen gekweekte dieren.
De vrouw van Wisse erkent ook de
kippen als behoorende aan haar man.
De koopman J, Verswij veren, te Mid
delburg, kocht van bekl. de vertoonde
kippen en hanenreeds Zaterdag tevoren
zeide bekl. dat hij kippen te koop wist.
Later namen de veldwachters de dieren
in beslag.
Beklaagde zeide, dat hij de dieren kocht
van zekeren W. Maartense van 'sHeer-
Arendskerke, toen hy Zaterdag 13 April
by getuige is geweest.
Getuige zegt dat bekl. zoowel Zaterdag
als Maandag by hem was.
Bekl. bekent de kippen verkocht te
hebben aan getuige; de vraag stelt of
de kippen niet verwisseld zyn.
Getuige F. Marei, was er Zaterdags by
toen er over de kippen gesproken werd
en eveneens Maaneags; toen zeide Ver-
sny veren, dat hy ze eerst Woensdag ge
bruiken kon. Dien dag heeft getuige de
kippen gehaald, hy kan niet beslist ver
klaren, dat de vertoonde kippen er by
waren.
De ryksveldwachter H. Schipper van
Grypskerke, kreeg klacht van den dief
stal en ging op onderzoek; de kippen
zaten by Versny veren in een hok by
elkaar en de eerste vyf getuigen erken
den ze daar directzy haalden hun eigen
dommen er direct uit.
De laatste getuige J. A. Duivink, Rijks
veldwachter thans te St. Jansteen, vroe
ger te 'sHeer Arendskerke kent in de
laatste plaat geen W. Maartense.
De eisch luidde zes maanden gevan
genisstraf met aftrek van het voorarrest.
De verdediger, mr. J. Adriaanse, zegt
dat volgens onze wet, ons recht, moet
bewezen worden, dat bekl. werkeiyk de
diefstal pleegde. Het overtuigend bewys
mag geleverd zyn, het wettig bewijs
zeker niet. Al moge de indentiteit der
kippen vaststaan, al moge het vehaal
over Maartense niet waar zyn, al bewyst
spr. niet zyn alibi, dan is nog niet be
wezen dat bekl. schuldig is. De aanwij
zingen zyn zeer klein, en meermalenis
gebleken, dat veroordeeling op zulke aan
wijzingen eene dwaling bleek te zyn.
Pleiter vraagt vrijspraak.
Bekl zegt ten slotte geheel onschuldig
te zyn.
Tegen M. v. Spr. 25 jaar te Ierseke
werd wegens wederspannigheid 1 maand
geöischt.
Terecht stonden ook de 31 jarige P. H.
en de 32 jarige F. M. uit Goes beklaagd
van diefstal van lood uit het magazijn
van Bakker aldaar.
De eisch luidde tegen H. 14 dagen en
tegen M. die geen blanco strafregister
heeft, twee maanden gevangenisstraf.
Wegens beleediging van de agenten
de Booy van Uyen en Graafeiland te Vlis-
singen stond terecht L. de W. 27 jaar
te Ylissingen.
Op 26 April zaten de W. en de vier
nader te noemeD getuigen A décharge,
in het café van Geeten, toen volgens de
verklariDg van de politiemannen, be
klaagde op hun aanmaning tot rustig
zyn, riep: „Laat ze verdie kerels,
zy zyn van het laagste soort.
Beklaagde zeide, dat wel de agenten
spraken van die zoogenaamde heeren.
De agenten zeiden de vier getuigen a
décharge te hebben hooren afspreken,
wat zy zouden zeggen.
De eerste getuige, A décharge C. P.
van Diest, zeevarende te Vlissingen, ge
looft niet, dat tegen het publiek geroe
pen is, wel is er iets tegen de agenten
gezegd, maar niet door beklaagde.
De tweede getuige A decharge J. Steik,
evenals de eerste kweekeling der zee
vaartschool, hoorde ook niet, dat bekl.
iets zeide, later werd geen afspraak ge
maakt.
De derde B. J. Burgers was er ook
bij, weet ook niets van achterna roepen
van vrouwen en houdt ook vol, dat bekl.
de woorden niet riep.
Ten slotte verklaarde C. J. W. Del-
zenne, dat bekl. wel iets zeide, maar
niet die bovengenoemde woorden.
De officier achtte het feit bewezen en
vroeg een week gevangenisstraf.
Wegens mishandeling stond terecht de
81-jarige H. P. G. uit Kapelle, die J.
Mol by den keel gegrepen zou hebben
en ook op andere wyze mishandeld
hebbentoen zy ruzie over het ver-
koopen van aardappelen hadden.
Bekl. zeide dat hij driftig was, getuige
beleedigde hem en greep hem het eerst
aan.
De getuigen K charge wezen G., die
A décharge M. als de aaDleidende oorzaak
aan.
Eisch Vryspraak.
Nog werd 3 maanden geeischt tegen
den 39-jarigen bootwerker J. F. Y. te
Terneuzen, voorzitter van de vereeni-
ging „Recht en Plicht", die in de sta
kingsdagen een vrouw van een werk
willige zou gedreigd hebben, met de
woorden „Ik wil je den hals afsnyden,
en van nacht komen wy nog om de
boel in brand te steken.
Bekl. en getuige A décharge ontkenden
beslist, dat de woorden gezegd waren.
De verdediger mr. J. Goedbloed, wees
op het gunstig verleden van bekl. en op
het rustig verloop der staking. Pleiter
vroeg vryspraak.
Uitspraak 7 Juni.
Wegens plaatsgebrek bleef met andere
copy gisteren dit verslag liggen. Red
Middelburg. In de Raadsvergadering
op Woensdag 5 Juni te 2 uur worden
behandeld pnderstaande zaken Notulen.
Stukken. Verzoeken van: mr. G. J. Spren-
ger om eervol ontslag als Secretaris dei-
Gemeente tegen 15 JuliJ. A. Maas
om vrijstelling van den dienst by de
BrandweerJ. J. Berdenis van Berlekom
om eervol ontslag als lid der Commissie
van toezicht Middelbaar onderwys. Staat
oninbare posten belasting naar het ge
schatte inkomen over 1911. Wyziging
GemeentebegrootingeD voor 1911 en 1912.
Middelburg. In de Vrydagmiddag ge
houden vergadering van het departe
ment van de maatschappy van Ny ver
heid werden tot afgevaardigden naar de
Algemeene vergadering beDremd de hee-
en H. BoAsson en G. W. den Boer.
Door het bestuur van den Wilhel-
minapolder is met ingang van 1 Augus
tus tot schoenmaker voor dien polder
aangesteld de heer M. Meeuse te Ierseke.
M. C.
Byv. van de St. Crt. bevat de sta
tuten van de vereeniging „Landbouwbe
lang" te Kloetinge. Deze vereeniging
heeft ten doel de verbetering van bet
landbouwbedryf van haar leden. Zy
tracht dit doel te bereiken doorhet, ten
behoeve en voor rekening der mdividu-
eele leden, aankoopen van kunstmest
stoffen, chemische hulpstoffen, veevoeder,
zaaigranen; het bevorderen van land
bouw-onderwys en voorts door elk wet
tig middel dat aan het doel der vereeni
giDg bevorderiyk kan zyn.
Ovezand. Hedennamiddag werden in
de onmiddeliyke nabijheid van het dorp,
door een windhoos, eenige boomen afge
broken en de telephooDiyn beschadigd,
Goesche Crt.
Tuberculose bestrijding.
Uit het eerste jaarverslag van de tuber-
culose-commis3ie voor Zeeland, ingesteld
door de Zeeuwsche Provinciale Groene
Kruisvereeniging, biykt, dat de commis
sie allereerst getracht heeft propaganda
te maken. Zy trachtte door tusschen-
komst van heeren onderwyzers, burge
meesters, predikanten en pastoors hare
denkbeelden tot in ieder dorp en gehucht
van ZeelaDd te doen doordringen.
De onderwyzers verleenden over het
algemeen welwillend steun bij de ver
spreiding van ongeveer 20.000 circulaires,
aaD de schoolkinderen, in welke circu
laire verschillende mededeelingen over
het ontstaan, de wy'ze van verspreiding
en bestryding der tuberculose worden
gedaaD.
De sub-commissies hebben niet aan
de verwachtingen voldaan Alleen te
Vlissingen bestaat een degeiyk georga
niseerde tuberculosebestry ding.
Van de zyde der medici werd niet veel
steun ondervonden, omdat by velen van
hen een zekere antipathie bestaat tegen
de wijze van bestryding der tuberculose
zooals de Nederl. Centrale Vereeniging
en ook de commissie die weet.
De commissie heeft de toezegging van
f1000 rykssubsidie voor een provinciaal
rondreizend huisbezoekster, onder voor
waarde, dat ook de provincie een geiyk
bedrag toestaat. Over dit laatste zullen
de Staten in de Zomerzitt-.ng beslissen.
Van de vorming van een Tuberculose-
bestrydingsfonds is nog niet veel geko
men-, de ingekomen inschryvingen zyn
nog niet voldoende.
De secretaris, de heer A. J. Hoorweg,
arts te Heinkenszand, zegt dat 't niet be
antwoord heeft aan de verwachtingen,
die redeiyker wijze gekoesterd mochten
worden, en kan zy niet met tevredenheid
op haar werk terugzien.
Voor de propaganda is genoeg en op
de juiste wijze gedaan voor de organi
satie of reorganisatie der tuberculosebe-
stryding niet.
De secretaris eindigt met de hoop, op
betere resultaten in het volgerdjaar.
Zuid Preanger Rubber Maatschappij.
In de heden, Vrfjdag, te Brussel ge
houden aandeelhouders-vergadering van
de te Hulst gevestigde Zuid-Preanger
Rubber Maatschappy werden de balans
en winst- en verliesrekening evenals het
jaarverslag goedgekeurd.
In het jaarverslag wordt medegedeeld
dat de Maatschappy, die eene fusie is
van de „Tjibintaro Plantations" en de
„Tjiagra Plantations", thans beschikt
over 2752 bouws en 164 roeden, samen
ongeveer 1952 H.A.
In 1911 zyo 300 bouws ontgonnen en
beplant met 87460 Hévéa's. Thans zyn
totaal 325.882 boomen (321.744 Hévéa's
en 4138 Ficas) aangeplant.
De aanplanting wordt voorloopig ge
staakt en men bepaalt zich tot het onder
houd van de plantage.
Het rapport van den supperenteadent
is zeer bevredigend.
De plantage Tjibintaro ziet er goed
uit, de boomen staan zéér friscb, de
algemeene; toestand der hévéa's is zéér
bevredigend, en de boomen krygen mooie
kruinen. De tuinen zyn goed onderhou
den en byna geheel vry van onkruid.
Tjiagra vormt ook eeD mooie plantage,
de hévéa is er zéér mooimaar de laatste
maandeD van 1911 liet het onderhoud
van de tuinen te wenschen over tenge
volge van de ziekte van den administra
teur, die ondertusschen hersteld is.
Een groote verkindingsweg is in voor
bereiding en de plantages zullen binnen
kort aan het telephoonnet aangesloten
worden.
Daar oebi niet aan de verwachting om
onkruid te bestryden heeft voldaan zal
thans het systeem van »clean weeding"
worden toegepast, dat te verkiezen is.
Verwacht wordt dat einde 1913 met
het afkappen van een deel der boomen
kan worden begonnen.
In 116 dagen viel op Tjibintaro 3663
mM. water en in 115 dagen op Tjiagra
3495 mM. Dit cyfer is te beschouwer)
als zéér gunstig.
Het actief van de balans wyst aan
aandeelen in portefeuille f 703.000 (hier
van wordt binnenkort f203.000 uitgege
ven) aandeelen van andere maatschap
pijen f200.000 (allen van de Salatie
Plantations) oprichtingskosten f 6.382.32s
(in verband met bovenbedoelde fusie);
aan plantingen, bouwkosten, enz.
f 443.764.79 (hieronder o. a. directie Eu
ropa f9000, directie Indië f17.647, aan
plantingen f 44 853.25 en onderhoud
plantages f74.666 63s); cassa, bankiers,
enz. f 206.869.945 wisselverschil
f 1.388.79s (ontstaat by het, wisselen van
Nederlandsch geld in Indisch)verschil
lende debiteuren f 1.453.73 en rystreke-
ning f 1 630 46s.
Onder net passief komt voor het maat
schappelijk kapitaal f2 000.000, crediteu
ren f2.565 25 en interest f 1.101.42.
Het totaal der balans bedraagt dus
f2.003.666.67.
Op de winst- en verliesrekening komt
alleen voor f 1101.42, de som der ge
kweekte interest. Voorgesteld werd dit
bedrag op wisselverlies af te schryven.
Met vol vertrouwen wordt de toekomst
ingegaan.
Het Bestuur van den Centraal Bond
van Cristelijk Philanthropische Inrichtin
gen in Nederland deelt mede, dat dezer
dagen in druk verschynt bet door den
Inspecteur Mr. A de Graaf op 9 April
1912 gehouden referaat over „Straf en
tuchtmiddel", met de daarop gevolgde
discussie en voorafgegaan door een over
zicht van zyn werkzaamheden in het af -
geloopen jaar. Genoemd rapport ziet het
licht by den uitgever A Oosthoek te Utrecht
en is alom bjj den boekhandel verkrijg-
