No. 184 1912,
Dinsdag 7 Mei.
26e Jaargang,
3HRI&TEÜJK
HISTORISCH
?00R ZEELAND
De kunsf en ilniiiasMidile,
VERSCHIJNT ZESMAAL PER V/EEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEES F» te Goes
F. P, D'HUIJs te f iidcfelbt rg.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
te
•s
MB a jagg&agafc msmi&zaasaüSB^aasg.-^a^ggr^ -- "r:
IE1 IEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per irie maagden franco p. p. 1.25
\nfeele nummers* „0.05
EN
1
v ui 1—5 regels 50 cent, ledore regel meer 10 cent
Familieberichten van 1—10 regel" 1.—Iedere regel
mi er 10 cent.
.ÏSV.S7r:r*TS38»eSSS5®E^-'3SSr«»EMrBSi3r jKR536SeaEE3RS 'raHBBBWBWrjS
0 Mei 1912.
De Middelburgsche Courant bevat een
ons zeer symy athiek artikel tegen de
„voetbal-rage".
Het blad wjjst op gevallen dat de harts
tocht voor het voetbalspel schade deed
en doet aan den lust tot de studie.
W|j behoeven voor onze lezers het zeer
lezenswaardige artikel niet over te nemen.
Het artikel past beter in kringen waar
de Middelb. Courant gelezen wordt. De
meest hartstochtelijke voetballers z|jn
over het algemeen de heftigste vr^ zin
nige propagandisten.
Toch heeft het voetbalspel ook een
groote aantrekkelijkheid voor onze Chris
ten-jongelingen. In het spel op zichzelf
ligt heelemaal geen kwaad, evenmin als
in het biljartspel. Alle spel, waarbjj het
alleen gaat om kunstvaardigheid en han
digheid, en inspanning van den geest,
en oefening der spieren, is geoorloofd.
Alleen die spelen waarbij het blinde „lot"
de winst brsngt, het „toeval» het spel
bestuurt, z|jn onder ons Calvinisten
verbo en.
Maar alle spel kan ontaarden in
hartstocht, en zondig worden door de
omgeving waarin men het oefent. Daar
om verzet zich het fatsoen van den Cal
vinist nog alt|jd en terecht - tegen
het spelen in café's en dergelijke. Maar
zoo dient h|j ook zich te onttrekken aan
spelen waarbjj de keuze van kameraden
tot slecht gezelschap leidt.
En het is helaas reeds zóó ver geko
men dat hierop niet zoo streng meer
gelet wordt. Het komt voor dat Chris
tenouders oogluikend toelaten dat hunne
kinderen op Zondag naar voetbalwed
strijden gaan kijken. Wjj vernamen zelfs
al van Christelijke jongelui die tot de
geregelde medespelers op Zondag behoo-
ren.
Wij gaan hierop niet verder in; doch
volstaan met de herinnering aan 't Apos
tolisch woord dat de lichamelijke oefening
tot (betrekkelijk) weinig nut is in ver
gelijking met de godzaligheid die de be
loften heeft van twee levens. En tevens
dat, waar w|j de „lichamelijke" oefenin
gen niet mogen ontraden, eer zelfs ze
aanmoedigen, w|j er ernstig tegen moeten
waarschuwen wanneer de „godzaligheid"
gevaar loopt.
Wat baten den jongeling zjjn sierlijke
lichaamsvormen, zjjn groote spierkracht,
de vaardigheid zjjner hand, de geoefend
heid van z|jn oog, wanneer hij schade
ljjdt aan zjjne ziel
Wie de ruwe taal wel eens hoorde, door
~FTÜTL L E t o N7
Het was een prachtige zomerdag, en
in het Prater te Weenen heerschte luid
ruchtige vrooljjkheid, want er werd een
groot volksfeest gehouden.
De Prater leent zich uitstekend voor
zulke volksvergaderingenhet is een
reusachtig park met hoog geboomte,
koele schaduw en zeldzame waterpartijen.
Er was veel volk op de beenjoBg
en oud, rp en arm was naar den Prater
gegaannauwelps was er een oud
vrouwtje aan het spinnewiel gebleven.
Onder een ouden lindeboom stond een
invalide, een oud-soldaat, die in den
Franschen t|jd tegen Napoleon had ge
vochten, en zwaar gekwetst uit den laat-
sten veldslag, dien h|j had medegemaakt,
was weggedragen.
Zijn linkerbeen was weggeschoten;
drie vingers der rechterhand waren door
een sabelhouw verminkteen schamel
pensioentje was zp geheels belooniog
geweest, en nu trachtte de oude, eenzame
man, die geen bedelaar wilde worden,
door vaderlandsche en volksliederen op
zp viool te spelen, den kost te verdienen.
Zoo stond b|j daar dan onder de oude
linde, met den poedel naast zich, die een
de jODgelui bjj hunne spelen uitgestooten,
de vloeken en verwenschingen door hen
eikaar toegeroepen, die vraagt zich af,
hoe kaD een vader rustig thuis of in de
kerk zitten, wanneer hjj vermoedt ef
weet dat zijn kind op het oogenblik ook
in zulk een gezelschap verkeert. En dan
met welke gezochte argumenten ver
dedigt zoo iemand somwijlen de ont
heiliging van den Dag des Heeren
waaraan zp kind door zp medespelen,
door zp lidmaatschap zelf» van een zoo
danige club, of ook maar door zp gaan
„kpen" zich schuldig maakt voor God
Scholen met den Bybel.
In den recapitulatlestaat van de Scho
len met den Bijbel vinden wjj de vol
gende cjjfèrs:
aSti
>5
N H
05 te S-<
•O CD
OkJH
O rM
a. g cu
OfH
2
r-g r-H
CD öfl
r-K r-l
CQ CO r, CO iO C"ï H
(MCCOONHHWM^©
CM CO rt CR r-i H
ICQ
tH
jCO
I>COOOOÖCDHU5COOW«Ö|^
C-C-tMHOïkflOOOOOlirSjO
Oi E— I P- O» K CO 00
i-sOOMJOSOSWNW 1>'W CO
rlH H H (M j CO
O
op.
'~l1
O <M
o
S
o-
a
'3
p.
t>
c
t-i
dl
05 00»«OOH005W®
ONCOOCOIMCG'COW 10
[>-<[>- r-l O- O o rH
HQ0^ 05 05(M<NOP-W
H H rl ri (N iQ
t>l0050C0030l»Hl>H
OOI>-COCOCOC^^XÖCO«<J
v-4 T—1 H M
CO
CO
O
«^OlOOCDOOCOOatfiH'OO
00l>cc IOCOI>HIOION O
r-H rs (M O
O
tm a
p
"3 "33
o .2
«-i
O
O O jg
f2 S3 o -c
H ja ca p
o?Se
O £-< T-* P T2 r—
r-i^ S-rt O -O
m t» -P C 3 Q)
SOObKNN
e
03
w
s*>
-2
SI
Van deze 1Q63 scholen z|jn er 335
aangesloten b|j de Vereen, voor C. N, S.,
waarvan er 49 worden gesubsidieerd tot
een bedrag van f2300. Bij het „Gere
formeerd Schoolverband" zjjn 207 scholen
aangesloten. Bjj de Vereeniging voor
Christelijk Volksonderwijs zjjn 184 scho
len aangesloten, terwjj! b|j den School
raad 728 scholen zijn aangesloten.
Deze 1068 scholên vertegenwoordigen
een waarde van flG.360.000, w|jl de ge-
ouden hoed in den bek hield. Die oude
hoed raoest de koperen munt opvangen,
die barmhartige menschen voor den
armen invalide mochten over hebben.
De veteraan greep met de stjjve han
den de viool, terwijl de hond den hoed
ophield.
Maar het gaf vandaag niet veelonze
muzikant was onvoorspoedigde men
schen namen geen notitie van zjjn viool,
en de hoed bleef leeg.
De grijsaard met zp öud, wit haar
haalde sterker uit op de snarenh|j deed
zp uiterste best, maar het baatte niet.
Toen werd het den ouden man droef
te moede; somber staarde hjj op dat
juichende volk, op den glans en den rp-
dom, die hem voorbjj trok, op al die
vroolijke menschen.
Hun gelach en gejoel drong als een
scherpe pjjl met weerhaken in zp ziel
zjj schenen allen overvloed te hebben,
terwjjl hjj, die arme stakkert, zonder
brcod te hebben voor zijn honger, naar
zijn armoedig dakkamertje zou moeten.
Het ging tegen den avondh|j greep
opnieuw wanhopig in de snaren,maar het
was voor niets. De zon daalde naar de
westerkimmenhet volk bpgon weer
huiswaarts te keeren het was een ver
loren dag geweest.
Toen overmande den beklagenswaardi-
gen grjjsaard de droefheid, moede van het
middelde pr|j3 per school op pl.m. f 10.009
kan gesteld worden.
Voor de 163.8.7 leerlingen, die de
scholen bezoeken, werd in het afgeloopen
jaar (berekend tegen f30 min f20 aan
Rijkssubsidie is f10 per kind) ongeveer
f 1.638.070 door de onders en andere be
langstellenden in de School met den
Bjj bel vrijwillig te zamen gebracht.
De Rijkssubsidie bedraagt over het
afgeloopen jaar ongeveer f3.276.140.
Het aantal onderwijzers en onderwij
zeressen (de hoofden niet medegerekend)
op 1 Jan. 1912 aan de Scholen met den
i pel werkzaam, bedraagt 3607 (tegen
3412 op 1. Januari 1911). In 1911 hebben
4'4 kweeklingen de akte van onderwij
zeres) verkregen (tegen 321 in het vo
rige jaar).
Op 1 Januari 1912 bedroeg het aantal
kweekelingen 3512, tegen 3196 op 1 Jan,
1911.
Op 1 Januari 19 i 2 waren aan de scho
len 20 vacaturen tegen 50 op 1 Jan 1911.
Het aantal Scholen met den BJjbel,
waaraan alleen het hoofd, dus zonder
onderwijzer van bjjstand, werkzaam is,
bedraagt slechts 4.
Er z|jn thans reeds 22 scholen met
den By bel in aanbouw.
Parlementair bederf.
Het heeft in de Belgische Kamer weer
eens gespookt.
Aan een verslag in de Nieuwe Crt.
ontleenen w|j het volgende:
(Het begon tusschen den Katholiek
De Jor.ghe en den socialist Vandervelde)
De heer Vandervelde. Ik wil niett; s-
schenkomen in een persoonlijk debat.
Voor iedereen hier zal de heer De Jonghe
de uitgever blijven van schandelijke
gazetj-s (Langdurige toejuichingen links.
Verschrikkelijk lawaai rechts).
De heer De Jonghe. Ik teeken verzet
aan tegen de woorden van den heer
Vandervelde. (Hevig lawaai. De voorzit
ter belt uit al zijn macht).
Er wordt links en rechts geroepen en
geschreeuwd. De stem van den heer
VaDdervelde gaat in het rumoer verlo
ren. De voorzitter doet de elektrieke bel
werken om wat stilte te bekomen.
De heer Vandervelde. Ik kom aan den
burggraaf De Jonghe Ardoye te zeggen
dat bjj de uitgever is van vuile gazetjea
(loej. links. Rechts geroep van: Tot de
orde).
Bet rumoer verdubbelt. De voorzitter
belt schier een minuut lang
De heer Demblon. De pompiersDoe
■■BBCWgMMBMMMMM—iaBE—SKHH—HHtB
staan, zette hjj zich neder op een grooten
steenzp lippen beefdenen het nij
pende leed perste hem de tranen uit de
oogen.
Of hjj toen tot God, die zelfs het arme
muschje niet vergeet, heeft gebeden om
uitkomst, is niet bekend,maar dit is zeker,
dat de Heere uitkomst gaf.
En deze uitkomst was weer een wonder
lijke bestiering pr Goddelijke voorzienig
heid.
Een heer, in keurige kleeding, trad op
den euden man toe.
Ret ds sedert verscheidene minuten had
h|j met warme belangstelling den grijs
aard gadegeslagen, en toen hij de tranen
zag, ontroerde zijn bart.
Collegazeide hjjleen m|j uw viool
een kwartiertje
De veteraan keek den vreemdeling met
de uiterste verbazing aan.
Want dat het een vreemdeling was,
hoorde h|j b|j het eerste woord de collega
radbraakte de Duitsebe taal.
De muzikant reikte de viool den vreem
deling over.
Wilt u er op spelen?
Ik wil het beproevenzeide ie vreem
deling; reeds ging de strijkstok over de
snaren.
De grijsaard luisterde; elke seconde
klom zp verbazing was ditt zp oude
viool
pompiers tusschenkomen (Gelach.)
De Voorzitter. Het incident is gesloten.
De heer Vandervelde wil voortspreken.
(Rumoer rechts en geroepTot de orde
De heer Voorzitter. Het incident is ge
sloten (Handgeklap links. Protestaties
rechts.)
De heer A. Verhaegen. Het incident,
mag onmogelijk als gesloten beschouwd
worden. De heer Vandervelde heeft zich
tegenover een collega in ongepaste woor
den uitgedrukt,
De linkerzijde roept: «Het incident is
gesloten! Gij zijt een revolutionair! Gij
komt in opstand tegen den voorzitter
Da heer Destree. Het zonderlingste
van al is dat de socialisten het zp, die
hier het gezag van den voorzitter moe
ten doen eerbiedigen
De Voorzitter. Indien ik den heer Van
dervelde niet tot de oi de heb geroepen
is het omdat ik begrepen heb dat zijn
woorden zich tot de bladen en niet tot
den heer De Jonghe richtten.
De heer Furnémont. .Ik herneem de
woorden van den heer Vandervelde en
ik richt ze tot den heer De Jonghe per
soonlek. (Langdurig lawaai.) Wij worden
eiken dag in uw pers beleedigd. (Hevige
opschudding.)
(De zitting wordt geschorst.)
Op het oogenblik dat de heer Furné
mont (soc.) begint te spreken staat de
heer Van Cauwelaert (k.) op, en roept
verschillende malen: „Uwe pers is een
leugenpers!" De rechterzijde huilt en
wil den heer Furnémont het spreken
beletten. De heer Furnémont stapt naar
bet spreekgestoelte, en roept tot den heer
Van Cauwelaert: „G|j zult m|j niet be
letten te spreken."- Op hetzelfde oogen
blik springen een aas tal leden der rech
terzijde op het spreekgestoelte toe. Het
lawaai wordt oorverdoovend. De buis-
siers komen toegeloopen. De voorzitter
rinkelt met de bel en verklaart de zit
ting opgeheven.
Terw|jl de openbare tribunen ontruimd
worden, duurt het spektakel aan den
voet van 't bureel voort. De heer Dejar-
din kr|jgt een vuistslag op den neus die
zijn neusknyper verbrijzelt. DeheerTer-
wagD9 heeft het tegen een paar leden
der rechterzijde te doen, en de heer
Léonard, socialist, tegen den heer Van
Merris, katholiekdeze twee laatsten
worden handgemeen en moesten met
geweld gescheiden worden En andere
honorabelen vliegen elkaar ook in 't haar!
In de woeling wordt de tafel van het
„Beknopt Verslag» gebroken Het duurde
De tonen rolden alspaarlen van de oude
SDarannu eens klaagde de smart met
hartontroerende krachtdan wear scheeD
het gejubel der engelen op te stijgen van
het instrument.
Onder die wonderbare klanken vergat
de oude man zijn njjpendleed,zijn honger,
zijn ellendehjj luisterdeh|j was gehe6l
aandacht en bewondering.
Maar h|j was niet meerde eenige luiste
raar; de menschen bleven verwonderd
staan de vreemdeling scheen hen tebe-
tooveren mst zijn klanken.
Al grooter werd de kring der toehoor
ders; de poedel ging rond, en de men
schen begrepen, dat de. violist voor den
armen, ouden stakkert speelde.
Z|j gaven daar viel koper en zilver in
den hoed.
De rjjtuigen hielden stiltoen werd
de hoed nog zwaarder, want goud weegt
zwaar.
De poedel knorde.
Ledig den hoed. Collegazeide de zon
derlinge vreemdeling.
De oude man deed het, bevend van
vreugde.
Opnieuw greep de kunstenaar in du
snaren weer begon de bond te knorreD.
Ledig den hoed, Collegawaarschuwde
de vreemdeling, en de oude man meende
te droomen, toen h|j het ten tweeden
male deed.
lang vooraleer de rust hersteld was.
„Tot zoover het Belgische blad. Wie
zich aan een ander spiegelt, spiegelt
Z'ch zacht."
Maria Hoorebeke.
De Ned. deelt o.a. het volgende mede
omtrent deze omtrent deze Belgische
stad, het eenige plekje, dat bij overleve
ring protestantsch is gebleven.
Maria Hoorebeke ligt in Oost-Vlaande-
ren, niet ver van Oudenaerde, ten zuiden
van Gent. Het dorp zelve is Roomsch-
katholiek. Een deel der gemeente echter,
bestaande uit de gehuchten Corsele, Ro-
kegem en Vuijsbeke, is nog steeds pro-
testaDtscb, en in de buurt bekend onder
den naam van „den Geuzenhoek". Ook
te Etishoven (daar in de buurt) staat nog
een gebouwtje (het dateert van 1780)
waar zoo nu en dan dienst wordt gehou
den zelfs moeien er da tinnen schalen en
bekers, waarin de boschgeuzen het Hei
lige Avondmaal gebruikten, nog bestaan.
In deze streken toch huisden de Geuzen
en hebben er alle beroeringen der Hervor
ming gekend. De grootste namen vindt
men er onder de predikers terugzoo cie
van Guy de Bres, van Pieter Datheen,
van Verschueren (de opsteller van den
Ziekentroost), e. a. In 1556 werden er
zeven gemeenten, waaronder die van
Maria Hoorebeke, vereeningd Lodewijk
van Nassouw gaf hun den naam van
wden Vlaamschen Olijfberg".
Nog is, in het plaatsje, de naam Blom-
maert het meest verspreidhij stamt
van Jacob Blommaert af, die, kapitein
van den prins van Oranje, den 7en Sep
tember 1572 Oudenaerde innam h|j werd
echter in een huis te Eeclo, waar hjj met
enkele anderen den nacht doorbracht,
door den v|jand verrast, en kwam in de
vlammen omz|jn vrouw en kinderen
bleven te Hoorebeke wonen.
Van 1556 af tot op het edict van ver
draagzaamheid van Keizer Josefll, is de
gemeente van den Vlaamschen Olijfberg
aan zoovele vervolgingen blootgesteld
geweest dat het waarlijk een wonder mag
heeten, dat ze door de eeuwen heen is
staande gebleven.
Tot in 1692 hoorde de gemeente onder
het, klassikaal bestuur van Walcheren,
dat haar ook hare predikanten toezond.
Eerst in 1783 werd de openbare eere-
dienst, begeleid met psalmgezang, door
den predikant te Lepelaere (een niet verre
van Hoorebeke geboren ViamiDg) her
steld. Voor dien tijd had h|j nog steeds
des nachts en in het geheim plaats
Nog een rondgang! zeide_de vreemde
man, terwijl h|J zelf een goudstuk in den
hoed wierp; de poedel ging rond, en hjj,
de kunstenaar bij de gratie Gods, greep
met macht in de snaren.
Hij scheen dezen keer zichzelven te
overtreffenin stille verrukking volgde
het volk hem in het rijk der tonen en
toen, met een meesterlijken overgang,
ging z|jn snarenspel over inhetOosten-
rjjksehe volksliedGod behoede Frans,
den Keizer, onzen goeden Keizer Frans I
De violist stODd daar met schitterende
oogen.
B|j ontblootte eerbiedig het hoofd; al
len volgden zijn voorbeeld, en plotseling
weergalmde de Prater van het volkslied
want de Oostenrijkers hielden zielsveel
van hun Keizer Frans.
Toen het lied uit was, was de vreemde
ling verdwenen.
Hij was onbemerkt vertrokken, om aan
een ovatie te ontgaan het was de be
roemde violist Alexander Boucher, die de
kunst in den dienst der barmhartigheid
had gesteld.
De oude veteraan had nog nooit zoo'n
rijken dag beleefd opnieuw kwamen er
tranen in zjjn oogen,thans waren het
tranen van vreugde.
En h|j was bezorgd voor z|jn nog ove
rige dagen.
Onze Courant.
