No. 165 1912.
Maandag 15 April
26e Jaargang,
3KRISTEUJK-
EllWSBLAD
HISTORiSeK
VOOR ZEEIAJÜ
VERSC HIJNT ZESMAAL PEK V/EEK
Wed» S» J. DE JONGE-VERWES T, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Jiiddelbt rg.
py dit nummer behoort een Bplad.
BIMNKNL. AND
PRIJS DER Ai>VERTENT5£N
»a»)(g*fay:
(El 'EREN WERKDAG DF.S AVONDS.
nnjs per trie maanden franco p. p.
énkele nummers
1.25
0.05
UITGAVE DER FIRMl» S
EN
De hei ijk der maten en gewichten in
1912 zal voor de hierna vermelde ge
meenten plaats hebben op de volgende
dagen
Serooskerke 16 April.
Oost- en West-Souburg 17 en 18 April.
Ritthem 19 April, des voormiddags.
Yrouwepolder 23 April, des voormidd.
Yeere 23 April.
Arnemuiden 24 en 25 April.
Grondwetsherziening. De Staats
commissie voor de Grondwetsherziening
is tot hervatting van hare vergaderingen
bijeengeroepen tegen Maandag 22 April,
ter behandeling van haar eindrapport.
Christelijk Letterkundig Verbond.
Dezer dagen had de jaarvergadering
van 't Christelijk Letterkundig Verbond
plaats, in een der vriendelijke zalen van
't Mlmuwe Kruis te Haarlem. De voor
zitter, de heer A. J. Hoegen birk, kon tot
aller vreugde do bijeenkomst leiden.
Ds. P. J. v. Meile ging voor in gebed.
De contributieverhooging ging er door,
ieder nieuw lid betaalt voortaan f8 per
jaar en ontvaigt daarvoor het oigaan
van den Rond. Voor hen, die reeds lid
zjjn, blijft alles bjj het oude. De aftre
dende bestuursleden dr. A. Brummel-
karnp en mej. C. W. Dobbenga werden
herkozen. In de plaats van ds. J. P. v.
Melle van Kralingen kwam de heer C.
V. v. Noppen vin Amsterdam. De ver
slagen van secretaris en penniDgmees
teres wedijverden met elkander in toon
van dankbaarheid en goeden moed. Ook
de medeaeelingen omtrent Bloesem en
Vrucht" geven reden tot blijdschap. Ge
lukkig ondervond het blad ookaleenige
bestrijding. Op meer dan één plaats z|jn
nieuwe kringen in voorbereiding. De
oude geven teekenen van leven en in
nerlijke kracht. De propaganda-commis-
sie had niet stil gezeten. In de middag
bijeenkomst vergastte ds. Geselschap van
Vaassen ons op zijn Napoleon in Sil
houette, Napoleon meer als mensch dan
als keizer, 't Gaf ons hoog genot en
een leerzame en gezellige bespreking.
Nog traden eenige nieuwe léden toe.
Tegen 4 uur sloot ds. Moeton van Haar
lem de vergadering met dankzegging.
v in 1— 5 regels 50 cent, ieucre regel meer 10 ceti
F. railiebenchten van 1—10 regel.' 1.—iedere regi i
mi er 10 cent
mmtm
•ijxT B®
Middelburg. Woensdag a.s. vergadert
de Raad. ue agenda luidtl.Uitlotingen,
2. Notulen. 3. Ingekomen stukken. 4.
Eervol ontslag aan mej. G. W. van Del
len als onderwijzeres aan school A. 5.
Benoeming van een lid der commissie
van toezicht op de scholen voor L. On
derwas (vac.de Borst Verdoorn). Aan
bevolen wordenlo. L. Onderdak, 2o.
W. R. J. Ceulen. 6. WjjzigiDg begrootiüg
Godshuizen 1911. 7. Rekening van het
WerkloozeD fonds over 1911. 8. Voorstel
tot voorloopige vaststelling van eene wij
ziging van den ligger van v« egen en
voetpaden. 9. Idem tot verpachting van
een stuk grond aan den Langevielesingel
aan J. Sanderse. 10. Idem tot verpachting
van grond in de oude haven aan W.
Poppe. 11. Voorstel van de Oommissie
voor de Strafverordeningen naar aanlei
ding van adressen van Heemschut" en
„Nehalennia" in zake wjjzigmg van de
Bouwverordening. 12. Idem tot het in ge
bruik geven van een lokaal in school G
aan het Nederl. Israölitisch Kerkbestuur.
13. Idem van B. en W. tot wijziging der
Instructie voor de Onderwijzers en On
derwijzeressen aan de Gemeentescholen
voor Lager Onderwijs. 14. Idem tot het
benoemen van P. O. de Does tot defini
tief Jeeraar aan de Burgeravondschool
en de avondschool voor handwerkslieden.
Goes. Ons bericht over een overreden
zwaan in ons nummer van gisteren ver
dient eenige correctie. Onze berichtgever
heeft schromelijk overdreven. De zwaan
is weliswaar overreden maar toch niet
zoo ernstig of hij kan nog zwemmen.
Het beest zal het ongeval dus best te
boven komen. De bewuste voerman be
weert zacht gereden te 'Imbben en dat
hij den zwaan niet kon zien, zoodat het
ongeluk dus buiten z|jn schuld is gebeurd.
Onze lezers willen van dit laatste wel
goede nota nemen.
Ylissingen. In de Vrijdagmiddag ge
houden vergadering van den gemeente
raad werd nog medegedeeld, dat het
primitief kohier van den hoofdel|jken
omslag gereed is en dat het vermenigings-
vuldigingscyfer zal bedragen 1,21ver
leden jaar zou dit volgens de tegen
woordige regeling 1,22 bedragen hebben.
Zonder discussie werd besloten tot
verkoop van grond aan d«n Singelweg
aan de firma Trapman Co. voor fa-
brieksbouw.
Behandeld werden twee voorstellen in
verband met de ontmanteling der St. Ja-
cobskerk. Ten eerste een om over te
gaan tot ruiling van groDd met het be
stuur der Engelsche kerk, die twee kleine
gebouwtjes wil afstaan om in een nieuw
gedeelte der stad een terrein voor een
nieuw kerkgebouw te bpkom°D.
Dit voorstel werd fel bestreden door
den heer De Mey, die het veel te duur
vond, men betaa't f 100 per M2 en dit
kan niet verantwoord worden met het
oog op den finantieelen toestand der
gemeente.
Ook de heer Staverman bestreed het
voorstel en wees o. a. op Amsterdam,
waar cok de gemeente gewacht heeft
met ontmanteling der nieuwe kerk tot
er particuliere giften kwamen.
De beer Tichelman sloot zich hierbjj
aan.
De heer Merckens meent dat de kerk
niet veel meer kan helpen dan z|j nu al
doetzy kocht reeds de Engelsche kerk
uit een schoonheidsoogpunt en zal b|j
ontmanteling ook meer aan het kerkge
bouw ten koste moeten leggen.
De heer Van Niftrik, wethouder van
fabricage, wees er o. a. op dat het hier
geldt het behouden van een traai plein
ra Vlissingen en tevens het behouden
van de Engelsche gemeente, waarop spre
ker uit historisch oogpunt hoogen pr|js
stelt.
Al deze sprekers namen nogmaals het
woord om hunne meening nader
uiteen te zetten; terwijl ook de beer ''an
Kaalte het voorstel van B. en W. ver
uedigde, en de heer Linde-y-r het bestreed.
Ten slotte werd bet voorstel aange
nomen mi t 9 togen 8 stemmen.
Een tweede voorstel was om ruiliDg
aan te gaan met een particulier eigenaar
van een huis tegen de kerk gebouwd
namelijk Luitwieler, die dan de voor
malige nuts-bewaarschoolin de W&lstraat
zou bekomen.
Ook over dit voorstel werd langdurig
gediscussieerd en werd het ten slo.te met
11 tegen 6 stemmen verworpen.
Dan kwam aan de orde 'n voorstel van B.
en W. om den groDd voor ">0 arbeiderswo
niDgen aan de bouwvere'niging Ge
meenschappelijk Belang" t« verknopen
voor f 7 per M2. en niet voor f 5 zooals ge
vraagd was.
Verschillende leden verdedigden het
idee om den grond tegen den kostenden
pr|js te geven ten eerste, omdat het hier
geldt verbetering der volkshuisvesting en
ook omdat reeds aanvankelijk door B. en
W. den pr|j9 van f 5 genoemd was.
In zjjn antwoord wees wethouder Yan
Niftrik er o. a. op, dat bet z. i. hetzelfde is
oi één arbeider of een vereeniging van
arbeiders grond aanvraagt.
Ten slotte weid zonder stemming be
sloten, dat deze vereeniging, als z(j geheel
voor den aankoop van grond gereed is,
dezen kan koopen voor hoogstens f5
per M2.
Wijziging werd gebraoht in de ver
ordening op ligging en invordering der
secretarie leges en machtiging werd
verleend aan regenten van het gasthuis
om buitengewone uitgaven te doen voor
aankoop van het perceel Bellamypark
no. 3. Onderhandsche verpachting der
gemeentelijke aanplakborden voor 3 jaar
aan Pieterse van "W|jk.
Bjj de kwestie van de herziening van
de belasting op tooneelvoorstellingen,
vroeg de heer Tichelman of er van poli-
tiewege gelet wordt op de soort van films,
die vertoond worden, en of deze de harts
tochten niet te veel kunnen opwinden.
De burgemeester zeide nogmaals de
aandacht der politie hierop te willen
vestigen.
De beslissingen over het voorstel be
treffende den herbouw van den St. Jacobs-
toren en over dat voor oprichting eener
groenten- en fruitveiling werden uitge
steld tot de volgende vergadering op 26
April a.s.
Nog werd besloten aan Gedep. Staten
mede te deelen, dat er geen bezwaar is
tegen den aanleg van de tramlijn Station-
Stad, doch hen verzoeken een uitersten
termfin vast testellen voor in exploitatie
komen.
Kloetlnge. Een meisje van acht jaar
oud van den vrachtrijder J. Schouten,
dat verleden najaar door een fiets werd
overreden, en pas hersteld is van diphthe-
ritis, kwam met ha -r kleeren in aanra
king met een brandende kachel en stond
in een oogenblik t|jds in lichte laaie. Haar
moeder die by een buurvrouw was, kwam
met deze op bet hulpgeroep van het kind
toegeloopen, en dompelde het onder wa
ter. Met zeer erge brandwonden overdekt
werd het kind, dat naar buiten was ge
loopen, in huis gedragen. Door den heer
Geill van Nisse werd heelkundige hulp
verleend.
Baarland. De postbode G. Haardonk
is vao hier naar Stavenisse overgeplaatst,
om aldaar op 16 dezer in dienst te tredeD.
Ter Neuzen. De werkstaking b|j de
firma Little Johnston alhier, duurt
steeds voort, üe toestand sedert Donder
dag is er niet op verbeterd. Samen
scholingen waren dien avond door den
burgemeester Huiz nga verboden, ten
gevolge van relletjes veroorzaakt door
vrouwen en kinderen by bet naar huis
geleiden aoor de politie van een weik-
willige. Tegen 7 men toen een werk
willige door de politie naar huis was
gebracht, werden verschillende troepjes
nieuwsgierigen met de blanke sabel door
de marechaussees en gemeentepolitie
uiteen gejaagd, doch meest opeenge
dreven, «-aarby vele gevoelige klappen
werden uitgdeeld. Door don burgemeester,
die inmiddels was gewaarschuwd, werd
aan dit ruwe optreden een eind gemaakt,
waarna de rust, hoewri de gemoederen
er niet op wa^en ve beterd, intiad. Het
verbod tot samenscholing werd dien
avoDd nog opgeheven. Tot laat in den
avond ontving de burgemeester vele per
sonen welke klappeD hadden opgeloopen,
om hun klachten aan te hooren.
Zelandia.
den bodem maken het den Zepuwen
mogeiyk, om ook hun aandeel te erlangen
in den uitvoer van tuinbouwproducten
naar het buitenland en wel in het bijzon
der naar Duitschland. In de laatste 2
jaren is die uitvoer aaDzien'yk toege
nomen en is dientengevolge de belang
stelling in de groententeelt aanmerkelijk
vermeerderd en wel meer bepaaldeiyk de
lust om augurken te telen. H^t jaar 19U
is voor die teelt zoo gunstig geweest,
dat zy dit jaar in sommige streken onzer
provincie zeer aanmerkelyk wordt uit
gebreid.
De augurbenteelt heeft dit voor, dat zij,
zoowel gedreven kan worden op zand- als
op kleigrond, mits men naast een goede
grondbewerking, zorgt vooreen overvloe
dige bemesting,want de augurken eischen
een bodem, die ryk voorzien is van ge-
makkeiyk opneembaar planten voedsel,
inzonderheid van kali en stikstof. Som
mige telers gebiuiken voor de bemesting
stalmest, aangevuld door hulpmest Ande
ren gebruiken uitsluitend hulpmeststof
fen, welke dan ook zeer goed den stalmest
kunnen vervangen, mits de bodem ryk
aan kumus is. Volgens prof. Wagner
moet men by het uitsluitend gebruik van
hulpmest, per are aanwenden2 KG.
chloorkalium of evenveel zwavelzure kali,
l'/a RG. zwavelzure ammoniak en 4 KG.
superphosphaat (14 pCt). By het b-hak
ken moet men dan per are geveD, 2 KG.
van 'n mpngsel,datmen kan samenstellen
uit: 3 KG cbilisalpeter,4 KG.patentkali
en 6 KG. superphosphaat. Wy ontvingen
van een bekend deskundige de volgende
opgave voor de bemesting der augurken
per are 2'/2 3 KG. zwavelzure ammoniak,
5 a 6 KG. patentkali en KG. superphos-
j baat, terwyi men dan desnoods nog een
zwakke overbemesting met chili kan
geven.
wy geven aan de laatste bemestings-
wyze, om me8r dan ééo reden, de voor
keur. Welke hulpraestoffen men tot aan
vulling van den stalmest moet gebruiken,
valt moeilyk te zeggen, daar desamen-
stelling van den stalmest zeer verschil
lend is.
LANDBOUW,
Vooruitgang.
De gunstige ligging van ons laDdten
opzichte van de belangrykste cultuur
landen van Europa, in verband met de
gesteldheid van onzen bodem en ons
klimaat is een der hoofdoorzaken, waar
door de uitvoer an producten, op onzeD
bodem geteeld, zoo belangiykis. En wy
zyn nog lang niet, waar wy komen moe
ten „Nederland, de tuin van Europa."
Jarenlang heeft men dit als een droom
beeld beschouwd, maar thans bekykt
men de zaak anders en in vele streken
van ons land tracht men thans door
verandering van cultuur tot het doel te
komen. Dat daarby onze schoone pro
vincie Zeeland niet achterblyft, is zeer
satuuriyk, ligging en gesteldheid van
Diamanten huwelijksfeest. Den 22en
April aanstaande zal te Kruisland (N Br.)
een zeldzaam iubi gevierd wordeD. Het
zal dien dag 6!> jaren geledpn zyri, dat
de echtelieden Petrus Voorbraak en Pe-
t'onella vaD Gaansin het huweiybsboutje
stapteD. Ze woriDdeu al dien tjjd te K' uis-
land. Dh bruigom is 94 jaar, de br uid 89.
Hun buweiyk werd gez-gend met 14
kinaeren waarvan nog 10 in leveD. Hier
van zyn er 9 getrouwd, die tezamen 45
kleinkinderen hebben en deze hebben
weer 4 achtei kleinkinderen. De bruigom
was 25 jtar werkzaam aan de Roosen-
daalsche suikerfabriek onder directie van
den beer de Caritat, van wfan by ver
schillende malen de hartelijkste biyken
van waardeeri g ontviDg at de heide
ou'ijes ook ru net dorp alom geacht en
gezien zyn, bleek nuidejyk uit de wyze,
waarop alle inwoners by bUD gouden
huweiyfcsfaest hun belangstelling toon
den. Hieraan zal het hun ook steiFg nu
niet ODtbreken.
Bet raadselachtig gat. Het gat in
den ruin van den neej Walkers, te Hille-
gom, begint thans ook de aandacht van
deskundigen te trekken. Verschillende
personen komeD zich ter plaatse van den
aard der vei zakking overtuigen. Een
hunner heeft vastgesteld, dat het gat
zich tenminste nog 12 M westwaarts
onder den gror d uit-trekt. Niemand
heelt nog een besliste verklaring van
het verscbynsel gesevet Er is den heer
W. een Dader geologisch onderzoek toe
gezegd. Het gat heeft ihaus DCg een
diepte van 3 M. Een overhaaste demping
is den heer W. oDtradeD, dewyi daardoor
in de naaste omgeving een te groote
persing zou kunnen ontstaan, met het
gevolg, dat sr een nieuwe instorting zou
kunnen gebeuren, welke voor personen,
daar ter plaatse werkzaam, levensgevaar-
iyk zou kunnen wezen.
Vliegongeluk. Uit's-Hertogenbosch
meldt men dat de leerling aviateur Busch
Donderdagmorgen om balf acht op de
Molenheide by Breda is opgestegen om
naar Roosendaal te Vliegen. By Zeven
bergen was echter een noodlanding nood-
zaki-iyk. Het toestel kwam zoo bard tegen
den giond dat de machine werd vernield.
De aviateur bleef ongedeerd.
Een droevig ongeluk op de Brielsche
Maas. Een ontzettend ongeluk heeft
Donderdag op de BrielscbeMaas plaats ge
had. In een van de nieuwe sloepen der
torpedo compagnie waren luitenant Ra
land, sergeant-majoor C. M. de Vries en
de torpedist ste klasse G. Kruyt Pz. aan
het oefeningzeileD, toen omstreeks kwart
voor 2 in den namiddag een zeer booze
bui kwam opzetten. Men bevond zich
ter hoogte van Zwartewaal met de volle
zeilen op. Kruyt, die uit een scbippers-
geslacht is, zag de bui opkomen èn zei
het, maar er was geen t(jd meer om de
zeilen te stryken. ,We lieten', zoover-
telde by, „de schuit vliegens op den wind
loopen, maar er was uiers meer aan te
doen. Bet vaartuig kauteide, kwam op
zyn zy liggen, eD liep spoedig vol water.
Er was geen doen meer aan bet te laten
ryzen, en toen zonk het weg." Alledrie
de opvarenden geraakten nu te water.
Krujjt kreeg een roeiriem te pakken en
hield zich met de andere hand twem-
mende. Datzelfde deed ook sergeant-ma
joor de Vries. Water met den luitenant
gebeurd', heeft Kruytin die oogenbltkken
vaD doodsaDgstniet waar kunnen nemen.
Wel zag by, dat de majoor na ner> paar
minuten wegzonk. Ook by zelf voelde
zyo krachten verminderen. By probeerde
zich van zyn tuniek te ontdoen, die, zwaar
van het ingedrongen water, hem naar
beneden trok, maar het lukte niet. Ook
probeerde hy zyn dienstschoenen uitte
trekken en kreeg het nog zoover gedaan,
dat hij de riemen loskreeg. Maar toen
kon by niet meer. Hy voelde zich moe
en afgemat worden, en het oogenblik
Dader komen, dat hy den roeiriem,
welken by altijd nog vastgeklemd hield,
los morst laten, toen er hulp kwam.op-
dageD. Een Hoogvlieter schipper nam
hem gelukkig nog te rechter ty i io zyn
schuit op Hij zal naar zyn schatting
ongeveer een tien a twaalf miDuten
zwemmende in het water hebben door
gebracht.
Bezoek van een „jonkheer 1"Ook
Alkmaar heeft bezoek gmad van een
'onkbeer; „jhr. Alsbach van Rooy van
Hoevplacken, arts te Amsterdam", die
zich Dinsdag by een familie aldaar aan
meldde en zeer belangstellend kwam in-
formeeren naar den in het buitenland
verbiy venden zoon. Het is onnoodig te
vertellen wat er verder gebeurde, het
jongemensch bleef by de fam lie koffls-
drii keri, maakte een zeer aangenamen
indruk en eindeiyk kwam het booge
woord eruitby had zyn tascbje met zyn
geld en al zyn papieren e:in in de coupé
lateD liggen en Dad pu Diet genoeg om
naar Haarlem, waar zyD fam die woonoe,
te reizrn.. Hy verzocht om hulpen wilde
graag een schuldbekentenis afgeven.
Hoewel een der aanwezigen lont rook en
zelfs de kruk van de telefoon al in haar
handen ha t om de politie; te waarschu
wen, voldeed ze aan zyn verlangen en
gaf hem een klein bedrag, juist genoeg
om te dineeren - want dat achtte de
jonkheer noodzukelyk et> om Daar
Haarlem te reizen. Aan d lofce om
het gold met du Paaschhap terug te
bieogeii, by welke gefagpuL id hy ook
zyn aanstaarde zou voorstelleo, heeft
jhr. A. v, R. v. H. misschien jhr. Dr. de B.
niet voloaun. De zaak is daarom in han
den der politie gegeveD.
Een gegeven paard. Dezer dagen
werd een predikant in een Zuid-Holland-
