No. 153 1912.
Zaterdag 30 Maart
26e Jaargang.
S=
3HRISTEÜJK
VOOR ZEELAND
HISTORISCH
8r
WATERZUCHT.
]e
idsler
Gemeenteraad van Goes.
meligheden
rs,
Is k r k
e,-
5=
3,-
3,-
3,-
1,30
VERSCHIJNT ZESMAAL Pi-R WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWES T, te Goes
EN
F. P. D'KUÏJ, te P iiddelbi rg.
PRIJS DER ALWERTENTIËN
Big dit nummer behoort een Bplad.
I to mm
Iburg
L» DIJKS,
io,-
110,30
Il0,30
111,—
7,30
6,30
8,30
6,30
6,30
6,30
9,30
9,30
9,30
10,-
9,30
12.-
10,80
10,-
10,80
9,30
1,30
12,-
1-
1,-
1-
12,-
9,80
10,-
11,-
11,30
|eia datum is
lede getal is
DTEFDASÏ.
ielb. v. Rott.
8,-
8,-
8,-
8,-
8,-
8,-
8,-
8r-
8,—
87-
8r
8|—
V-
8jr-
8,-
2RIKZEE.
fcierikzee.
6-
\l,~
7,30
6,30
7,30
7,30
7,30
7,30
7,30
7,30
6,30
7,30
7,30
7,30
7,30
6,30
6,30
7,30
7,30
7,30
7,30
7,30
7,30
6,30
7,30
7,30
7,30
7,30
7,30
3-
3,-
3-
3,-
3,—
3,-
3-
1-
2,-
3,~
3,-
3,-
3,-
3,-
3,—
2,-
3-
3-
3,-
ld) h)
Ifeat vertrek
*.8,50
i en Neuzen
hoogjie 15
in 10,46 uit
vpril tot en
1E1 iEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prl0s pet irïe maanden franco p. p
Htifcele m 'timers
O C O li
8.25
0.05
UITGAVE DER FIRM£ S
vjui 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 ceafc
Familieberichten van 1—10 regelc 1.—iedere regel
m. sr 10 cent
,xm tëv&EBMèuui im i iliahJi «..'."«saèn-asMSBIiSMWri" 'ér... -syretnniiiw i «r. rwresa—im aemmmcam* •s^stasmaa.Yit^w^r'^^f^i.-msts^srsn msu,-
Vergadering op Donderdagavond. Te
genwoordig alle leden. Voorzitter de heer
J. B. de Beaufort, burgemeester.
De notulen worden ongewijzigd vast
gesteld.
Ingekomen zijn
Het jaarverslag van de Gezondheids
commissie van veertien gemeenten op
Zuid-Beveland, zetel Goes.
Het bedanken vaD mej. F. Maier van
Bussum voor de benoeming tot onder
wijzeres aaD de Meisjesschool alhier.
Bericht van aanneming van de heeren
C. Kloosterman en A. J. Goedbloed van
hun benoemingen, resp. tot hoofd en
onderwijzer aan school B alhier.
Proces-verbaal van opname van kas
en boeken bij den gemeente-ontvanger.
Deze stukken worden alle voor kennis
geving aangenomen.
Verder is iDgekomen
Een verzoek van den A. N. W. B. om
plaatsaanduiding op openbare gebouwen.
Een ontwerp-overeenkomst van het
Bestuur van het waterschap de Breede
Watering bewesten Ierseke betreffende
de overname in beheer en onderhoud van
de daarin gemelde wegen.
Een verzoek met memorie van toelich
ting van de afd. Goes van den Bond van
Ned. Onderwijzers om salarisverbetering.
Een verzoek om subsidie van de Ver-
eeniging voor de Inrichting van Oogllj-
ders te Rotterdam.
Deze adressen worden alle in handen
gesteld van B. en W. om advies.
Eveneens het verzoek van H. Bakker
en 24 anderen om verbetering der los-
en laadplaats door het uitdiepen der
Goesche haven.
De heer Temperman gelooft dat het
water lp het Kanaalpand te hoog staat
en dat dit de oorzaak is dat er in de
Goesche haven te weinig water is.
De heer Van der Leeuw uit de vrees,
dat bg verandering de gronden van B.
en W. daar in pacht, die zeer laag liggen,
onder zullen loopen.
De voorzitter belooft, dat B. en W. een
en ander in overweging zullen nemen.
Aan den heer D. C. van der Werff
wordt op zyn verzoek eervol ontslag
verleend als onderwijzer aan school B,
met ingang van 1 Mei a.s., wegens zijn
benoeming in gelijke betrekking te Mid
delburg.
Aan een aanvrage om afschrijving van
schoolgeld wordt voldaan.
Vastgesteld wordt het primitief kohier
van hondenbelasting, dienst 1912. Aan
geslagen is voor 202 honden tot een ge
zamenligk bedrag vaD f800.
Het voorstel van B. en W. tot pensioen
verleening aan den eervol ontslagen sto
ker aan de gemeen tagasfabriek J. Slim-
mens, en wel met een toeslag, namelijk
"/so van zijn inkomen, dus met een pen
sioen van f826.73B per jaar wordt zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.
Bij de bespreking merkt de heer Dekker
echter op, dat hoe graag hij ook dit
voorstel van B. en W. wil steunen,
spreker toch aandringt op een ontwerp-
pensioenregeling van B. en W. Al is er
een Rijkspensioenregeling in zicht, het
totstandkomen van deze zaak kan nog
wel zoo lang duren. Nu moeten B. en
W. telkens een toeslag boven 't pensioen
voorstellen. Dan wordt zulks een gunst
en geen recht en dat is voor debetrok
kenen onbillijk.
De heer Bollmann meant dat zoo iets
ook al in de stukken van B. en W. staat
en dat dit voldoende is.
De heer Dekker informeert wat over
deze zaak in de stukken van B. en W. te
lezen is.
De voorzitter antwoordt, dat B. enW.
in de stukken hebben uitgesproken, dat
zij met een pensioenregeling willen
wachten, totdat het Rijk deze zaak heeft
geregeld.
De heer Dekker vindt dit wachten op
een Rijksregeling ongemotiveerd De
raad heeft zich herhaalde malen voor
een betere pensioenregeling uitgesproken.
Vele belanghebbenden zouden daar nog
van kunnen profiteereD, voor de Rijks
regeling tot stand komt. Want daar zijn
veel bezwaren aan verbonden.
De voorzitter acht dac aan een pensi
oenregeling van gemeentewege eveneens
bezwaren zjjn verbonden en het daarom
ge wenscht is maar op het Rij k te wachten
De heer Dekker gelooft dat de gemeente
veel gemakkelijker een pensioenregeling
tot stand kan brengen dan het Rgk.
De voorzitter ontkent dit. Een gioot
huishouden en een klein huishouden zjjn
toch beide een huishouden.
Goedgekeurd wordt een w^ziging in
de gemeentebegrooting voor 1911.
Daarna gaat de raad eenigen tijd ver
gaderen met gesloten deuren en na her
opening der openbare zitting wordt over
gegaan tot benoeming van drie onder
wijzers, resp. aan school A, B en C.
Met algemeene stemmen worden tel
kens benoemd nummer 1 van de voor
dracht, namelijk de heeren C. S Kriense
Lokker, te WilhelminadorpH. G. van
der Teen, te Nieuw-Dordrecht en A. M.
Overhoff, te Noord-Klazienaveen.
Het voorstel van B. en W. tot aanslui
ting der gemeentegebou wen aan de Wa
terleiding wordt zonder discussie of
stemming aangenomen.
Dan gaat de raad andermaal over in
een geheime zitting.
Na heropening der vergadering stelt
de voorzitter de rondvraag aan de orde,
waarbij de heeren Van der Leeuw en
Temperman aandringen op verbetering
van enkele wegen.
Daarna sluiting.
FR1EDR1CH HEBBEL.
Als laatste der Bogardlezingen van
dezen winter, hield ds. G. J. A. Jonker
van Utrecht, Donderdagavond te Mid
delburg eene lezing over bovengenoemd
onderwerp.
Friedrich Hebbel is niet de eerste de
beste. Een halve eeuw geleden overleed
hjj, maar hij spreekt nog nadat hij ge
storven is' met steeds meer klinkende
stem tot steeds grooter wordende schare.
Wat hg bij zijn leven aan waardeering
is te kort gekomen, schijnt het nage
slacht hem te willen vergoeden. Zoowel
zjjn voortbrengselen op het gebied van
lyriek als dramatiek, zijn epigrammen
en novellen worden bg duizenden gele
zen. By is genoemd één der groote
aestethici der tijden, na Göthe de eerste
Germaansche dichter enz.
Spreker zal eerst enkele bijzonderheden
over zjjn leven mededeelen. Id 1813 ge
boren heeft het spook der armoede ztja
jeugd verschrikt en is hem als jongeling
en man blij ven dreigen. De ellende he^ft
aan mijn wieg gestaan en m'n teedere
kinderjaren in 't gezicht gestaard." In
de jonge Hebbel ontwikkelde het genie
zich wonder wel. Op bijna 22-jarigen
leeftijd wordt hg te Hamburg in staat
gesteld te studeeren. Maar 1 jaar bleef
hg er, vertrok naar Heidelberg en later
naar Munchen. Hg bezocht dan dit, dan
dat college, maar legde zich niet op een
bepaald vak toe. Hg koos ook geen ambt,
daartoe was hg te veel dichter, 't Genie
brak zich ook bij hem een eigen baan.
Als hg in 1839 in Hamburg is weerge
keerd komt hg weer in nauwe relatie met
Elise, die hg reeds vroeger kende en voor
wie hg vriendschap koesterde. Deze ver
houding met Elise isdeooizaakvaneen
zwarte bladzgde uit zgn levensboek.
Yan zgn kant is het geen liefde maar
#'t hart of liever 't leven heeft zulke
aanknoopingspunten van noode".
Zg daarentegen heeft hem hartstochte-
ïgk lief. Zonder getrouwd te zgn leven
ze in gemeenschap, waaruit twee zonen
werden geboren.
Als later Hebbel in Weenen is komt
bij in keunis en huwt met een gevierde
Toneelspeelster Christine Emmaus.
Wat man ook gedaan heeft om deze
(iaden van Hebbel goad te praten, het
i3 en bigft de zwarte vlek in zgn leven.
Men heeft wel de schuld aan Elise ge
geven, die liefde gaf en niet eischte, men
heeft gewezen hierop dat zg na den dood
van haar 2e kind naar Weenen ging om
getuige te zgn van Hebbel's gelukmaar
wat men ook beweert, een aanklacht
blijft het. Later heeft hg wel getuigd dat
de rust van zgn geweten een bewgs was
dat hg nooit beter had gedaan dan in
dio dagen, maar wg zgn op die rust niet
jaloersch.
Met zgn huweigk begint een periode
van vruchtbaar werk.
Zijn Niebelungen behaalde den Schil-
lersprgs. Nooit was Hebbel vruchtbaar
der dan in dagen van ziekte. 10 Dec.-1863
maakte de dood aan zgn werkzaamheid
een einde, maar niet aan zgn werk, dat
bigft leven.
In de tweede plaats gaat spreker enkele
zjjner drama's na en bespreekt in het kort
hun inhoud, o. a. de Judith, waarvan de
geschiedenis ontleend is aan de Apocrieve
boeken, welke geschiedenis hg evenwel,
om ze tot een tragedie te smeden, geheel
moest omwerken. Men heeft wel gezegd,
dat niemand de tragedie van het vrouwe-
lot zoo heeft beschreven als Hebbel. De
vrouw kan tegen alles, maar niet hier
tegen, dat ze als „zaak" behandelt wordt.
Dit blijkt ook uit zgn Herodes en Mari
anne. Verdere drama's zgn zgn Maria
Magdalena, Genoneva en Golo, en zgn
Niebelungen.
Nadat spreker in het kort zgn werken
heeft nagegaan komt hg tot bespreking
van Hebbel zelf. Aan de hand van ver
schillende zijner werken en bladen uit
zgn dagboek toont spreker aan wat Hebbel
was als dichter, denker en mensch.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Aan het politiebureau alhier zgn in
lichtingen te bekomen omtrent de na
volgende voorwerpeneen goudeD dames-
ring, twee dames parapluie's, een bruin-
lederen portemonnaie, waarin een album
met portretje, een zwartlederen porte
monnaie met eenig geld, een vgffrank-
stuk, twee rgzweepen, eenige huissleutels
en een zakschaartje.
Goes, den 29 Maart 1912.
De Commissaris van Politie,
E. C. WIERTS VAN COEHOORN.
BIMKKMLAMD.
Dr. W. H. Nolens. De Romeinse he cor
respondent van De Tijd schrgft
Maandagavond is Mgr. prof. Nolens,
vergezeld door het Kamerlid mr. Van
Best, te Rome aangekomen, om in stilte
zgn 25-jarig priester-jubileum te geden
ken.
Dinsdagmiddag werd het graf van dr.
Sehaepman bezocht in Campo Santa. Uit
naam van de leden van de katholieke
Kamerclub legde Mgr. Nolens een groot
bouquet van witte leliën neer op het
graf van hem, die de voorman is geweest
van het opbloeiend politieke leven der
katholieken in Nederland, en zoo lange
jaren als president der Kamerclub de
politiek der katholieken heeft geleid.
Telefoneeren met Frankrijk. Reuter
seint uit PargsDe Kamer heeft het
wetsontwerp aangenomen, dat strekt tot
bekrachtiging van de overeenkomst, die
tusschen Frankrijk, Nederland en België
gesloten is, om den telefonischen dienst
tusschen Frankrg'k en Nederland over
België te regelen.
Ziektewet. De geneeskundige ver-
eeniging tot bevordering van het zieken
huiswezen zal er in een adres by den
minister van landbouw, handel en ng-
verheid op aandringen, dat het ontwerp-
Ziektewet worde gewgzigd in dien geest,
dat daarin ook de ziekenhuisverpleging
wetteigk wordt geregeld en gewaarborgd,
evenals in Duitschland en Oostenrgk het
geval is.
R 1CL j~M~B S.
Blazen onder de oogen, Opgezwollen
enkels en handen, en Gezwollen ledematen
toonen aan, dat de nieren nalatig zijn in
het uit het lichaam afvoeren van de vloei
hare onzuiverheden en opgeloste vergiften.
Waterzucht is een zeer ernstig ver-
schgnsel, omdat dit aantoont, dat de
nieren en blaas hun werk niet behoorigk
doen. Langzamerhand verliezen zg hun
kracht om de vloeibare onzuiverheden
en de opgeloste vergiften uit het lichaam
af te voeren. Het buitensporige water
in uw lichaam verarmt het bioed, en
het verzwaart aanmerkeigk het werk van
het hart.
De oogleden van den patient worden
opgeblazen en bgna doorschgnend. Uw
gelaat zwelt op, voornameigk onder de
dogen. Het water verzamelt zich in de
handen, enkels en beenen. Daarna zwel
len uw ledematen buitengewoon op door
het water, en wordt de huid gespannen
en glimmend, en wanneer men met den
vinger op de zwelliDgeD drukt,[bigftdie
indruk eenigen tgd zichtbaar.
Vroeger dacht men, dat herhaaldeigk
aftappen van het water het eenige middel
was om de ernstige waterzucht te doen
verdwgnen. Maar de verlichting, die
men door aftappen krggt, is slechts tijde
lijk. De genezingen door Foster's Rug
pijn Nieren Pillen zijn blijvende gene
zingen, omdat dit geneesmiddel de
werkeigke oorzaak van waterzucht
nameigk de nieren bereikt en geneest.
Foster's Rugpgn Nieren Pillen werken
rechtstreeks op de nieren en blaas, zg
voeren hen zachtjes tot gezondheid en
kracht terug, zoodat het opgehoopte wa
ter door de natuurigke kanalen wordt
ontlast, en de vloeibare onzuiverheden
regelmatig uit het lichaam worden ver-
wgderd.
Let vooral op de juiste spelling van
den naam Foster's. De echte Foster's
Rugpfjn Nieren Pillen zgn te Goes ver-
krggbaar bg de Firma NathaD Emanuel
en te Middelburg bg den heer Joh. de
Roos, Vlasmarkt K 157. Toezending ge
schiedt franco na ontvangst van post-
wissel a f 1,75 voor één, of flO,— voor
I zes doozen.
Middelburg. Donderdagavond werd op
de markt alhier menigeen in letterüjken
zin in het zonnetje gezet. Er was name
igk een reclame motor der firma Wgn-
malen en HansmaD opgesteld, waaruit
met een zoeklicht de omgeving, vooral
de gebouwen hel verlicht werden. Zoo
nu en dan kon men op den toren van het
staahuis den tgd waarnemen als ware het
dag. Menig boerinnetje werd door den
man, die het zoeklicht bediende onder
vuur genomen en mocht zg al vluchten,
het licht volgde haar overal.
Goes. In de Donderdagavond gehouden
vergadering van de ZaDgvereeDing der
Ned. Herv. Gemeente werd met 51 van
de 54 stemmen tot directeur benoemd
in de vacature, ontstaan door het ontslag
nemen van deu heer J. G, AndersoD, de
heer C. de Dreu, hoofd der Chr. school
te 'tZand (gemeente Koudekerke); en tot
bestuurslid in de vacature, ontstaan door
het bedanken van den heer L de Beste,
de heer P. Wessel. Beide heereD hebben
hun benoeming aangenomen. De heer De
Dreu hoopt 4 April in functi9 te treden.
Goes. De gecombineerde testuren
van de verschillende werkliedenvereeni-
gingen alhier, die pogingen in het werk
gesteld hebben tot verlaging der prgzen,
van de eerste levensbehoeften, hield
gisteravond hun laatste vergadering. Als
gevolg van hun pogingen mag worden
vastgesteld, dat de melk weder tot den
vroegeren prgs wordt verkocht. Van de
slagers uit Goes en omstreken en de
bakkersvereenigiDg, waren de antwoor
den van dien aard, dat door de hooge
inkoopsprijzen en den druk der tgden
het onmogeigk is het vleesch en brood
tot minderen pigs te leveren. Uit.een
in gesteld onderzoek is gebleken, da bg
verschillende bakkers het gewicht van
het brood niet van dien aard is als men
mag veronderstellen dat het moet zgn,
en daarom werd besloten een schrgven
te richten tot het gemeentebestuur, om
het gewicht van het brood door een ver
ordening vast te stelleD, zooals dit nu
ook te Vlissingen geschiedt.
Goes. In een Donderdagavond in de
Goesche Melksalon gehouden vergadering
der anti-revolutionaire propagandaclub,
werd door een der leden op een ver-
diensteigke wgze de;bespreking over da
Verplichte Verzekering ingeleid. Een ge
animeerde en leerzame discussie volgde.
Goes. Woensdagavond heeft de Ver-
eeniging van Jong-Vrijzinnigen, tot wel
ker oprichting de vorige week werd be
sloten, een reglement vastgesteld, en een
definitief hestuur gekozen, bpstaande uit
de heeren W. J. C. van Santen, voorzit
ter Tj. N. Adema, secretarisD. Con
stance, penningmeester, L. Sampon en
J. G. van Valkenburg Jzn., commissa
rissen. H t doel van de vereenigiDg is
propaganda in woord en daad voor de
vrgzinnige beginselen. Een groot aantal
leden en donateurs is reeds toegetreden.
N. R. Ct.
Vliisïngen. De torpedojager Bulhond
in aanbouw op de werf der Kon. Maat-
schappg „Ds Schelde" alhier, heett Vrg-
dag gemeerd geproefstoomd. De kolen-
en snelheidsproeftochten zullen binnen
kort gehouden worden.
Vlissingen. De sergeant le kl. Van
Setten van der Meer van het Algemeen
depot van discipline alhier is overge-
plaats bg het 2e bat. 3e reg. inf. te Mid
delburg. if. G.
Vlissingen, Bg het Belgisch loodswe
zen alhier zgn benoemd tot loodsleerling
G. Lauwereinz, R. 't Jaeckx, L. VaDschoon-
beek, P. Pepers, L. Wymeels, O. Brackx,
M. de Pooter, J. Loörigo, F. Vendels, J.
Heyvaerts, komende vaD Ostende, L. De-
witte, J. Lauwereinz en G. De Ryker,
thans sloeproeiers te Vlissingen. Jf. C.
Vlissingen. Door den heer Commissa
ris der Koningin is benoemd tot lid van
de gezondheidscommissie alhier, de heer
C. G. Baert, apotheker alhier.
Wissenkerke. Ter al gem'- ne vergade
ring van de vereeniging tot instandhou
ding der Chr. bewaarschool alhier werd
door het bestuur verslag uitgebracht en
rekening gedaan over het jaar 1911. Daar
uit bleek dat de gaDg der zaken dier
school stationnair was gebleven. Het aan
tal leerlingen bleef ongeveer geigk aan
het vorig jaar en bedroeg in December
64. Het aantal leden en begunstigers
ging echter, onbegrgpeigk in eene ge
meente als deze, weder sterk achteruit
en daalde van 59 tot 38. De ontvangsten
bedroegen f783,996, w.o. f 210,90 aan
schoolgeld en slechts f 57,50 aan contri
butie van ingezetenen. Dat dus aan den
bgzonderen steun,verleend door mevrouw
Gewin(7ader en wgien mevrouw Van
der Os Vader, eeD warm woord van dank
werd gebracht valt te begigpen. De uit
gaven bedroegen f 618,75 en 't batig slot
alzoo f 165,24. Over de leiding der onder-
wgzeres, mej. T. Swart, blesf men zeer
tevreden, en als blgk daarvan werd haar
traktement vanaf 1 Mei 1911 verhoogd
tot f 400 per jaar. Aan den vertrokken
predikant ds. H. Smelt werd een woord
van dank gewgd voor hetgeen hg als
voorzitter voor de vereeniging geweest
was. Ook aan secretaresse en penning-
meesteresse werd dank gebracht voor
het gehouden beheer. Alle bestuursleden
