No. 148 1912
Maandag 25 Maart
26e
8HRISTEUJK-
ilEllWSBLAD
ttisTomseh
VOOR ZEELMD
'siroop
memvumm'
lm» ei Ir taslgl.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S, J. DEjONGE-VERWES T, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Mddelbt rg.
Brieven uil Indië
PRIJS DER Ak>VERTENTIËN
9El )EREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per Irle maanden franco p.p.. 1.25
Bnkele nummers. ..0 0.05
UITGAVE DER FIRMA S
EN
'Aij, die ztelv met 1 April s.
op ons blad abonueeren, out-
rangen bet tot dien datum
grat la.
Da vrijzinnige pers heeft by de publi
ceering van de Borromeus-encycliek de
handen ineengeslagen van verbouwe
reerdheid en tranen met tuiten gehuild
over het snood bestaan van den Paus
om den goeden naam der Hervormers zoo
af te takelen.
Natuurlijk dacht zij er niet aan om het
Pauselijk geschrift principieel te weer
spreken dat zou haar, al noemt zij zich
protestant, niet zoo gemakkelijk afgaan.
Zij hanteert minder gemakkelijk de pen
dan de wigge, of om een uitdrukking
van mr De Wilde te herhalen uit zijn
jongste Goesche repliekzij zweeft
liever als da meeuw over de oppervlakte,
dan als de delver af te dalen naar de diepte.
In lange citaten werden de Roomschen
aan de Antirevolutionairen ten schrik
beeld gesteld.
Doch niet zoodra komt dr H. H. Kuyper
op principiöele en historische gegevens
het voor de eere der nagedachtenis vaD
Lu tb er opnemeD, of in breede aanhalin
gen worden de Antirevolutionairen den
Roomschen ten schrik gesteld. En nu De
Tijd vertelt, dat het boek van dr Kuyper
op den index geplaatst is, zullen prof.
Eerdmans en zijn satellieten ook hieruit
wel politieke munt slaan.
Ook ons heeft de mededeeling van De
Tyd verbaasd. Niet omdat wy niet wisten
dat de Roomsche Kerk het vrije onderzoek
niet toestaat, maar, omdat hier een boek
wordt veroordeeld, waarin geen enkel
onpunteiyk woord voorkomt. De schry-
ver heeft met groote bezadigdheid en be
hoorlijk gedocumenteerd zijn verweer ge
steld en zijn conclusie genomen, en met
erkenning vaD der Roomschen gelijk op
enkele punten, den opzet tegeu de Hervor
ming als onjuist en lasterlijk afgewezen.
Ed dit zou niet onder het oog der „leeken"
mogen gebracht worden
Maar onze verbazing hierover tal en
hierin verschillen wij van de leepe vrij
zinnigen ons niet verleiden om het
goed recht der coalitie te ontkennen. Voor
ons zjjn kerk en politiek twee. Tegen ver
menging dezer twee bljjven wij waken.
Maar dit doet de vrijzinnige pers uit poli
tiek belang niet. Van daar zeker haar
abonnement op De Heraut.
Nu is haar weer een ander politiek-
kerkeiyk wapentje in den schoot gevallen.
Dr Kromsigt, vergissen wy ons niet,
op staatkundig gebied een christelijk his
torisch man, op kerkelijk gebied een
tegenstander van doleantie en dergelijke,
heeft in een der bladen op heftige wijze
den gereformeerden kerkeraad te Alkmaar
schuldig verklaard aan het omgaan van
den Hervormden kerkeraad van orthodox
naar modern.
In De Heraut toont dr. H. H. Kuyper
de onjuistheid der beschuldiging aan
en zegt hierbij aan dr. Kr. vrij scherp
de waarheid.
Wy voorspellen bij deze dat de vrij
zinnigen ook deze polemiek weer wel
zullen aangrijpen, nu niet om de Anti-
Revolutionairen tegen de Roomschen,
maar de Christelijk Historischen tegen
de Antirevolutionairen op te zetten.
Doen ze 't nu niet, dan stellig by de
verkiezingen. Het gaat dan eenvoudig
in het lessenaartje.
Laat ons afwachten. Als 't komt, zul
len wij deze quaestie wel recht zetten.
Maar wijl het een zuiver kerkelijke
quaestie geldt, houden wy er ons nu uit.
23 Maart 1912.
Onderstaand verslag in Het Volk tan
een te Amsterdam door Neeltje Lokerse
gehouden rede doet zien hoe eenzydig
deze spreekster de Zedeiykheidswetten,
den Chr. arbeid in 't belang onzer meisjes
en vrouwen, de Middernachtzending enz.
beziet.
Neeltje Lokerse vertelt van de teleur
stelling die ze in de ryen haver mede
christenen heeft ondervonden, van ge
brek aan medewerking als zy tegen
over de schyn-maatregelen van het
farizeeïsch christendom den werkeiy-
kea stryd voor de zedeiyke verheffing
van het volk aanbond. Zy betoogt dat,
nu bordeelen gesloten worden en ge
stichten en doorgangshuizen worden
opgericht, daarmee de warezedeiykheid
geen stap verder gekomen, maar het
kwaad slechts verplaatst is
Fel vaart de spreekster uit tegen de
onbarmhartigheid van vele gestichten,
tegen het lapwerk der Middernachts-
zending, om te konkludeeren dat de
fatsoeniyke maatschappy veel gevaar-
ïyker voor een joDg meisje is dan een
publiek huis, en dat het b.v. volstrekt
niet is bewezen dat het Roode Huis te
Rotterdam, nu het van bordeel Christe-
ïyk Tehuis voor Meisjes is geworden,
minder gevaariyk is.
Voorwaar een critiek, waaruit geen
zedelyke verheffing spreekt, en die geen
zedelyke verheffing werkt.
In het Lagerhuis heeft de conserva
tieve leider Balfour by de behandeling
van het wetsontwerp tot vaststelling
van een miuimumloon op den mynar-
beid, het machtsmisbruik der mynwer-
kersorganisatie op scherpe wijze gelaakt.
Het schynt, zei spreker, dat de leiders
volstrekt niet van zin zyn hun onbeperkte
macht om het bedryf van bet geheele land
te verlammen, met wysheid en matigiDg
te gebruiken.
Is er ooit, zoo vr<" eg hyeen feudale
bron geweest die zyn macht zoo ge
bruikte, als zy het de hunne dosn Is
er ooit een Amerikaanscbe trust geweest
die baar wettsiyke rechten zoo zeer ten
nadeele van particulieren en het alge
meen bedryf misbruikte op een wyze
als wy thans hier in dit land zien ge
schieden
Niet alles, maar veel van hetgeen deze
spreker zei, moet worden toegestemd.
Deze staking ;heeft de populariteit van
de Internationale Arbeidersorganisatie
niet verhoogd gezwegen van de ellende
die zy bracht over miljoenen, en de
biyvende styging der steenkolenpryzen,
die van haar actie de droeve vrucht is.
uït mm
OLIE EN AZIJN.
Onder dit opschrift lezen wij in De
Zeeuwsche Courant, hoofdredacteur mr.
J. A. de Wilde, de volgende driestar
Het politieke spel, dat onze geachte
collega, de hoofdredacteur van de Goesche
Courant in zyn blad nu reeds eenige
maanden lang speelt, begint in den ky-
kert te loopen.
Hy werkt met het olie- en azynstel.
Niet uit „verkiezings rekenkunde", o,
neen, wie zou er aan durven denken
Pleitend met woord en pen voor Staats-
pensioneering, stort hy uit zuivere men-
schenmin de olie van zyn barmhartig
heid uit voor onze ouden van dagen.
Het komt niet in hem op te bedenken,
dat dit soort olie het hi nkend koper
vaD het liberale Staatsrecht bevlekt en
dat het juist deze olie is, die het vlieg
wiel van den socialistischen motor snel
ler doet wentelen. Er zyn heden ten
dage geen betere propagandisten voor
de S. D. A. P. dan de heer Roodhuyzen
en zyn helpers. De liberale Staatkunde
staat thans en dat doet ons oprecht
leed in het onheilspellend toeken van
de barmhartigheid op Staatskosten". En
onze zieke, invalide en oude arbeiders
dreigen er het slachtoffer van te worden.
Hu zouden we hier liefst hetzwygen
toe doen, als het nu ook maar by het
uitgieten van deze pseudo-barmhartig-
heidsolie bleef.
Maar dat is zoo niet.
Onze waarde collega van de Goesche
Courant heeft naast het kruikje met bal
semende olie ook nog een flescbje met
bijtenden azijn.
Deze azyn nu is bestemd voor de man
nen, die in ons midden het Christeiyk
Staatsrecht bepleiten. Natuuriyk aller
eerst voor dr A. Fuyper. Hy wordt echter
ook met gulle scheuten toegediend aan
mr De Savornin Lohman. In het nummer
van 24 Februari plaatste onze confière
immers „Jonker Lohman" zoo noemen
de socialisten hem ook altyd - aan het
hoofd der „eigengerechtige naam-Chris-
tenen", en betichtte hy hem van „volks
bedrog", omdat hy niet mee wilde draven
in het gareel van Troelstra. Ook zyn de
laatdunkende woorden, die deze hoofd
redacteur op zeer oncollegiale wyze aan
onze persbroeders van De Zeeuw en De
Nieuwe Zeeuwsche Courant spendeert,
altyd in bitter-wrangen azijn gedrenkt, en
van de olie der barmhartigheid merkt ge
dan geeD zier.
Dit politieke spelletje nu begint men te
doorzien.Ook in gematigd liberale kringen
ontmoet het verzet. Dat de heele rechter -
zyde, met Lohman aan het hoofd, uit een
verachtelyke bende eervergeten politieke
booswichten bestaat, die van leugen en
bedrog aan elkaar hangen, is toch ook
voor vele liberalen onaannemelijk.
Het wordt dan ook hoog tyd, dat onze
warmbloedige collega, aan wien wy ze
keren journalistieken flair niet zouden
willen ontzeggen, zich een weinig gaat
inbinden. Wat diepergaande bestudeeriDg
van de moeilyke Staatsrechteiyke pro
blemen van dezen tyd, zou aan de be
zadigdheid van zyn oordeel wellicht ten
goede komen.
Hy luistere naar onzen welgemeenden
raad, om de zaken ietwat objectiever te
behandelen. Met een beetje goeden wil,
zal hem dit zeker lukken.
Want anders, wy voorspellen het hem
en wy hoorden een guit het idee al
opperen, zal het nies lang meer duren
of de courant, die nu al byna een eeuw
lang De Goesche Courant heet, krygt
door dat vergieten van olie en dat spren
gen van azyn in den volksmond den
naam van De Olie- en Azijnbode.
Als zoo'n natmer dan eenmaal in zat,
-dan kreeg je hem er in geen jaren uit.
En dat zou dan toch de schuld zyn
van onzeD geachten collega, onder wiens
auspiciën De Goesche haar olie-enazyn-
periode inging.
IV.
TIMOR.
Wat is er den laatsten tijd een kran
ten geschryf geweest over de brutaliteit
der Portugeezen om rooftochten te hou
den in ons Timor. Volgens my'n idee is
heel Timor het niet waard, dat er nog
inkt aan vermorst wordt. Het is mij het
landje wel, hoorRuim een jaar heb ik
het genoegen gesmaakt op Timor-Koe-
pang gestationneerd te zyn. Wij noemen
het altyd de Tanah Batoe, anders gezegd
het steen en* eiland. Je versiyt er drie
maal zooveel schoenen dan op een fat
soeniyke plaats. Alles is rots en nog eens
rots. En vruchtbaar dat het is, de eenige
groente die er groeit is lobak een soort
rapen, maar een raar soort, want ik ge
loof, dat in Holland een paard er den
neus voor zou optrekken. Ik begryp
heusch niet, wat er in zoo'n land nog
te rooven valt, of het moest, een beetje
djagoeng (maïs) zyn We behoefden trou
wens over de Portugeezen zoo'n drukte
niet te maken, de uitgehongerde bezet
ting van Timor-Dilly zal ons niet veel
kwaad doen. Éénmaal zyn we voor vlag-
vertoon naar Dilly geweest, met den
Resident van Timor en Onderhoorigheden
v in i -5 regels 50 cent, (euere regel meer 10 cent
F; milleberichten van 1—1Ö regel? 1.—, iedere regel
m> er 10 cent
III tm 1tlII «MMIM—MWmill.'.W WMMIMbMUHit. =}ramiÖenftiSti W
aan boord en zyn er feesteiyk ingehaald.
Maar we hoorden er rare dingen. Dp
troepen werden nooit betaald, ze kregen
alleen kleeren, snuisterijen en vooral
wijn uit Portugal gestuurd. Is het dan
een wonder, dat ze probeeren op slinksche
manieren de centen binnen te krijgen
Een oorlogsschip was er ook, denkelijk
tpgeltik gebouwd met de aikvanNoacb.
De officieren zagen er alles behalve sma-
keiyk uit, ik heb nooit van myn leven
zoo'n slecht gekleed troepje gpzien. En
voor zoo'n militaire macht werd epn
vreeselöke drukte gemaakt, troepen van
Java gezonden en wat al niet meer. Tohd
j we ze van uit Batavia zag«n vertrekken
en afscheid nemen vau familieleden,
i dachten we minstens, dat de helft niet
levend zou terugkeeren, ja, we herinner
den ons den tocht van Napoleon naar
Rusland, met dat verschil, dat ze bet
hier eerder van de warmte dan van de
koude zouden afleggpn. En wat is er nu
gebeurd. Niets, nogmaals niets. Een sis
sen is het geweest, en Nederland beeft
per slot van rekening nog zijn excuses
aangeboden ook. Een mooi figuur hebben
we geslagen. Nederland, het vroeger zoo
machtige, ofschoon kleine land, heeft
zich vernederd voor de Portugeezen. Als
onze oude helden het wisten, zouden
ze zich in hun graf omkeeren.
TOTOK.
In verhand met bovenstaand schry ven
van onzen Indiscben correspondent ne
men wy hot volgende schrijven over
hetwelk de Limb. Hoer. dd. 1 Februari
uit Timor ontviDg:
Den 24en Januari jl., des avond3 om
streeks 6'/s uur, kwamen twee Cbineezen
met eenige Portugeesche onderdanen
(Timoreezen) zich melden by den luite
nant patrouille-commandant te Matai in
Nederl. Maskatar, en brachten een schry-
ven mede, onderteekend door negen rad-
jahs van het Portugeesche district Boni
Tajk.
Dit schry ven bevatte o a. het volgende
Het Portugeesche bestuur te Timor
Dilly had bepaald, dat de bevolking in
die streek belasting moest betalen voor
het houthakken in de goenoeng-, dit
echter werd door haar geweigerd.
Om hen nu te dwingen, nam de Por
tugeesche postcommandant van Sami-
Sami de vrouw van een der radjuhs al
daar gevangen en liet ze door de bezet
ting onteeren daarna werd zy op een
niet te noemeD wyze mishandeld en
teruggestuurd naar haar kampong.
De bevolking, woedend o er zulke lage
behandeling, toog gewapend naar die
bezetting toe en raadde den officier,
welke met een Europeesche dame ge
trouwd was, aan, terug te keeren naar
Dilly.
Hierop antwoordde die officier, dat by
niet tetuggkeerde zonder hunne koppen,
waarop hy, en sergeant, en korporaal
der bezetting, werden neergestooten met
een lans.
De bevolking liet de vrouw en de sol
daten ongedeerd terugkeeren Daar Dilly.
De Chineezen, welke dit bericht brach
ten, kwamen namens de bevolkiDg van
Poitugeesch Timor om geweren en mu
nitie vragen, hetgeen natuuriyk gewei
gerd werd.
Toen vroegen zy om een Nederland-
sche bandera (vlag) om die mede te ne
mer), ten teeken van Nederlandsch-
gezindheidöök /eweigerö.
Na deze weigering vroegen zij aan den
luitenant om by een eventueele vlucht
der Portugeezen hun dan althans geen
schepen beschikbaar te stellen.
De luitenant beloofde hun, alles te
zullen rapporteeren aan zyn chef, opdat
deze de noodige maatregelen kon treffen.
Over veertien dagen konden zy antwoord
krygen op hun verzoek.
Tot, zoo ver Totok en De Limburger
Koerier. Wanneer wy Totok er op na
lezen, dan zyn wij geneigd te zegeea
Geef Timor aan Portugal cadeau. Maar
de Limburger lezende komt de weDsch
bij ons bovenoch baddeD wij heel
Timor maar; want dergeiyke tooneelen
heeft men toch van onze Nederlandsche
autoriteiten niet te verwachten.
R a C L A. M 8 S.
Jansen sliep niet.
Jansen hoestte voortdurend.
Zoo keek Jansen toen.
c ra
ra.®
"5.
w
O i.
■o
ffl
ra
ma'"
N J
V)
N
kCJ
O
3" -f
re
N
5'
ooz uesuep {rjfjs sueqi
•>|fji;©pp!iuuo ssuëB uesuep
■doojjsjipqv ujbu uesuep
SJr&S
(~d- u
KL005TCR ÓAUCTA PA ULO
Do Abdijsiroop, Klooster Sancta Paulo,
gore -st onvoorwaardelijk asthma, slijm- en
kinkhoest, verouderde en verwaarloosde
verkoudheid, den hevigsten hoest, pleuris
influenza, bronchitis en alle borst- en long
aandoeningen. Voorkomt de Tering.
De Abdijsiroop kost per flacon f 1.—, f 2.-
en f 3.50. F.ischt rood* n band m. handteekenine
v/d Gen -Af.ent: L. i. AKKER, Rotterdam Ver-
itrijgbaar bij alle drogisten en apothekers,
eètii *33$g£ggfMK12S9nflRMHHBi
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
Voor de rechtbank te Middelburg werd
Vrydag allereerst behandeld da zaak te
gen den 38-jarigen werkman H. B., te
Zijpe (Noord Holland), zonder bekende
woonplaats, beklaagd van landloopery.
Overeenkomstig den eisch van het O. M.
werd beklaagde vrygesproken, daar niet
bewezen is, dat hij aan den openbaren
weg gebedeld heeft.
Tegen J. 8. B53 jaar, commies der
belastingen te Kortgene, werd wegens
beleediging van den gemeente-veldwach
ter fiO of 10 dagen geëischt.
Vervolgens werd behandeld de zaak
tegen de 22 jarige J. M. en de 18-jarige
A. Z,, beiden te Arnemuiden, beklaagd
van vernieling. De eerste beklaagde was
niet verschenen.
Uit de getuigenverklaringen bleek, dat
in den avond van 5 Februari op een paar
plaatsen te Arnemuiden ruiten werden
ingeslagen. De eisch luidde voor ieder
flO of 10 dagen.
De 21-jarige dienstbode C. B., uitHoe-
dekenskerke, stond terecht wegens dief
stal van een bankbiljet van f 100 en een
van f 10 ten nadeele van vrouw Baas
te Hein ken szand.
De vrouw, als getuige gehoord, zeide
het vermiste geld en een sleutel in de
kast van bekl, gevonden, en deze zeide
dat gedaan te hebben cm haar broer
vry te koopeD.
Beklaagde zeide, dat men het geld in
haar kast had gelegd.
De vader van de vrouw verklaarde in
gelijken geest als deze.
Ook eeD broer van beklaagde zeide
hetzelfde.
Hierop zeide beklaagde, dat omdat zij
het met dien jongen hield, men haar
weg wilde hebben en daarom het geld
in haar kast werd gelegd.
Ook de map, J. Baas, verklaarde in
gelyken geest.
Ëiseh een maand gevangenisstraf.
De 35-jarige werkman M. W. te Kat-
tendyke, stond terecht wegens diefstal
van een plank toebehoorende aan den
polder de Breede Watering.
