No. 432 4912.
Woensdag 6 Maart
26e Jaargang
EUWSBLAD
VOOR ZEEIA1D
U1S,
loop
HISTORISCH
el burg,
en leeftijd
KOOP
jaren
ibouwd
Lnd,
Koe,
rskneeht
ïechij
fc
5=
3BRISTEÜJK-
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWES F» te Goes
F. P, D'HUIJ, te fliiddelbi rg.
PRIJS DER ADVERTENT1ËN
VERBETERING.
Brieven uit Indië
in.
INGEZONDEN STUKKEN.
(RTEJ*.
>est - Got:
nning,
dorpen van
van
gaderzaal,
sschikt voor
3 gemeten
eerste soort
E. C. VAN
ivens nadere
ïen.
laren
lïte, aan den
iTolhuis aan
fapelle naar
geweest bij
de Oude
te leveren
Maart a. s.,
HOSANG
nadere in-
|n.
I half Maart,
of aanko>
bij P. TON,
als nieuw,
id bonte
C. TON,
|o s k e r k e.
iden, twee
|n een geit,
[OPPEJAN,
(«geitje,
LRINISSEN,
gehuwd, bij
|Ae.
IJ8SE,
e n d ij k
O
Souburg,
ichtenburg.
fclERIKZEB".
Zierikzeo.
[5 7,30
6 7,30
6,30
7,p0
7,30
7,30
7,30
7,30
7,30
6,30
7,30
7,30
7.30
6,S0
7,—
7,30
6,30
7,30
7,30
7,30
7,30
7,30
7,30
fe8 6,30
f9 7 30
ÏQ 7,30
BI 7,30
3,-
3,~
3,-
3-
1,30
2,30
3,—
3,-
3-
3,~
3,-
3,
3,
3,
3,-
1,~
2,30
3-
3,
(El (EREN WERKDAG DF.S AVONDS.
UITGAVE DER FIRMA'S
Prijs per Irie maanden ïrancc p. p.
Enkele nummers.
u a a o s
ƒ1.25
0.05
EN
v m 1—5 regels 50 cent, tedere regel meer 10 cent
F; miliebericnten van 1—10 regel: 1.—Iedere regel
mi er 10 eeni
iSÏ i
Kij, die zlch met 1 April ft, is.
op ons? lt>lad abomteereo, ont
vangen liet tot dien datum
gr rat is».
fgf"* De opgaaf van den spoordienst
komt in dit nommer voor op de gebrui
kelijke plaats.
jESratwgahwratuMiiW» jWiTawstiwraBMWBag» ÜSMEIBM WHI»
Terwest Goes
XV.
De beer Jac. "Welleman, van Krabben-
dijke trad met mr. De "Wilde in debat.
Dat deed debater alleen maar omdat hy
door den spreker in het debat was be
trokken. Anders zou hij liever niet met
mr. De Wilde debatteeren, aangezien het
debater voorkomt, dat de manier waar
mee spreker over het algemeen de
Tariefwet heeft behandeld, niet ernstig
kan worden genoemd.
Als het waar is dat de Tariefwet zoo'n
zegen voor ons vaderland zal zijn, dan
moet er ernstig tegen geprotesteerd wor
den dat de christeiyke kabinetten ons die
al niet lang hebben gegeven.
Dat de tegenstanders van de Tariefwet
van minister Kolkman niet hun best
doen om de tegenwoordige Tariefwet
afgeschaft te krijgen, komt omdat men
wel wat by den minister van financiën
kan brengen, maar nooit kan halen.
Dat is dus geen principieële kwestie.
Dat de Tariefwet van minister Spren-
ger van Eyk het dubbele opbracht dan
de vorige, komt niet omdat deze minister
het tarief verhoogde,maar omdat er onder
zyn Tariefwet niet meer zoo gesmokkeld
kon worden.
Dat minister Pierson het tarief van 5
op 6°/o wilde brengen had dit gevolg dat
men een bevriend; minister ging bestry-
den. Ook toen wasemen tegen verhooging
van het tarief.
Daarom heeft men nu het recht ook
tegen de Tariefwet van minister Kolk
man op te treden, inzonderheid omdat
de arbeiders er de dupe van zullen wor
den. Vele artikelen zullen stellig duurder
worden, wat debater met vergeiy'kende
cyfers van Duitschland met Nederland
kan bewijzen.
Nu zegt mr. De Wilde wel, dat de
eerste levensbehoefte onbelast zullen biy-
ven,maar er zullen toch ook bloemrechten
worden geheven. Ed nu schryft De Zeeuw
wel, dat deze het brood hoogstens een
halve ct. duurder zullen maken, maar de
bater berekent dat dit veel meer zal zyn.
En toegegeven nog dat de eerste levens
behoeften vry zyn, hoe worden door de
nieuwe Tariefwet niet meest artikelen
getroffen, die door de groote massa wor
den gebruikt. Anders kon men onmogeiyk
aan de tien miljoen komen die deze
Tariefwet meer moet opbrengen dan de
tegenwoordige.
En als door de Tariefwet van minister
Kolkman de ny verheid moet worden be
schermd, als de artikelen dus niet uit
het buitenland zullen worden betrokken,
als er dus geen tariefrecht geïnd kan
worden, hoe moet dan het geld in de
schatkist komen f
Het spyt debater dat zyn artikelen in
het Landbouwblad, hier en niet in het
blad zelf zyn besproken. Dat debater in
die artikelen begonnen is met de stel
ling, dat de Tariefwet geen politieke
belangen raakt, is door den spreker tegen-
sproken. Debater bedoelde natuurlijk
geen partijpolitiek.
Dat de Tariefwet van minister Kolk
man den landbouw zal benadeelen,'wil
debater bewyzen met te herinneren aan
het schier algemeen e verzet dat deze
Tariefwet in landbouwkringen ondervindt.
Wie de ny verheid wil beschermen mag
den landbouw niet aan zyn lot overlaten
Debater heeft inderdaad bedoeld, dat
de nieuwe Tariefwet de Zecewastandaard
^al verhoogen. Als alles duurder zal moe-
t0n worden betaald mogen we gerust
spreken van een verhoogden levensstan
daard.
Dat de arbeidsloonen zullen stygen
kan waar zyn, maar wat helpt dat als
de boerenarbeider alles veel duurder zal
moeten betalen? Dan gaat deze er niet
op voor- maar op achteruit.
Dat in een beschermde en bloeiende
ny verheid de loonsverhoudingen ook zoo
mooi niet zyn bewijst Twente. Moeten de
loonsverhoogingen ook daar niet afge
dwongen worden ?Zyn de stakingen juist
daar niet aan de orde van den dag?
De retorsie-maatregelen van de
Tariefwet van minister Kolkman acht
debater zeer gevaariyk. Het buitenland
kan deze op zijn beurt toch ook tegen
ons treffen. Debater denkt in dit verband
inzonderheid aan landbouwartikelen.
Debater is bang voor een taneven-oorlog.
Daar zal onze export in landbouwarti
kelen mee geknakt worden.
Dat bezwaar wordt ook door sommigen
aan de Recbterzyde, wordt ook door De
Nederlander gevoeld, wat debater met
citaten bewyst.
Daarom houdt debater vol, dat de
Tariefwet niet in hei belang van het
Nederlandsche volk zal zyn, onze land
bouwers veel schade zal berokkenen en
inzonderheid voor onze arbeiders het
leven duur zal maken, die debater er
dan ook met alle macht tegen wil waar
schuwen.
Morgen geven we het antwoord van mr.
D6 Wilde aan onze lezers in overweging.
5 Maart 1912.
Onder broederen
Te Leiden is Vrydagavond in een ver
gadering van den sociaal democratischen
bestuurdersbond onder voorzitterschap
van mr. D. A. v. Eek de leider der S. D. P.,
Wynkoop, in debat geweest met den
leider der S. D. A. P. mr. Troelstra.
Aan het verslag hiervan in Het Volk
ontleenen wy het volgende:
Wynkoop die een half uur gesproken j
had en aangemaand werd te eindigen, j
weigerde dit, zeggende dat hq zoo lang
zou spreken als hy verkoos.
Hierop gaf de voorzitter te kennen, 5
dat hy hem niet meer dan 5 minuten
kon geven om zyn debat te beëindi- f
gen. Wynkoop verklaarde, zich daar-
aan niet te zullen storen, waarop de j
voorzitter op het podium kwam, ten- t
einde vandaar de vergadering, die zeer
rumoerig werd, te leiden.
Van allerlei kanten werd Wynkoop
toegeroepen, zich aan de leiding van
den voorzitter te onderwerpen, maar
hy schreeuwde, dat hij //het vrije
woord" eischte, dat hij zou beslissen
hoe lang hy zou spreken, enz. Een
anarchist kwam op het podium, om
de "leiding der vergadering over te
nemen, maar dit mislukte. Enkele
tribunisten in de zaal trokken ook op
luidruchtige wyze voor Wijnkoop par
ty, maar de groote meerderheid was
razend over zyn optreden. Men stond
op stoelen, schreeuwde en dreigde,
totdat op een gegeven oogenblik eeni ge
arbeiders op het podium sprongen, om
Wynkoop er af te halen.
De voorzitter, terecht inziende, dat
hieruit het ergste kon voortkomen,
wierp zich tusschen hen en Wynkoop,
zoodat er een algemeene worsteling
ontstond op het podium, waaraan spoe
dig ook drie politieagenten deelnamen.
Toen Troelstra weer aan het woord
kwam, zeide hy tot Wynkoop: Het
zaad,dezen avond door my uitgestrooid,
is door u vertrapt en vernietigd. Op
zulke wyze is elke propaganda onmo
gelijk. Hy protesteerde er tegen dat
Wynkoop de vergadering, die een stuk
aktie was, had doen mislukken.
Hij weigerde daarom op Wijnkoop1 s
débat in te gaan en verklaarde, zijn
werk niet weer te zullen laten bederven,
zoodat hij voortaan niet meer zou spre
ken op eenige vergadering, waar Wijn
koop als debater zou zijn toegelaten.
De vergadering bezegelde deze woor
den met applaus.
In dit „Volk"sverhaal treft een en
ander dat den lezer moet opvallen.
Ia onze vergaderingen eischen de
sociaal democraten evenzeer het vrye
woord, en maken eveneens herrie als
hun de tyd voor het debat te zuinig
naar hun zin wordt toegestaan. In hun
eigen vergaderingen passen zy ook voor
den tegenstander diens spreektyd af en
veroordeelen het wan Deer hy deswege
herrie maakt.
Ook onze vergaderingen bedoelen een
gezonde propaganda, daar wordt zaad
gestrooid, hetwelk sociaal democratische
debaters, ook naar ons oordeel, in den
regel met hun debat komen vertrappen.
De socialisten nemen het ons kwalijk
wanneer wij daarom vergaderingen zon
der debat beleggen. Hier doet Troelstra
hetzelfde, verklaart - zeer terecht
zyn werk niet meer te zullen laten be
derven en de vergadering juicht dit toe.
Juicht toe derhalve dat een vergadering,
met debat belegd, in een vergadering
zonder debat wordt omgezet, wanneer de
debater haar niet bevalt, of haar „stuk
aktie" doet mislukken.
Van een vergadering met debat een
vergadering zonder debat maken, zal in
onze menschen wel nooit opkomen
maar dat wy baas willen zyn in eigen
huis, en zelve beoordeelen willen hoe
wy onze propaganda zullen voeren, is
een vanzelfsheid, waarmee mr. Troelstra
zelve het met ons eens blijkt.
Hetgeen de socialist voor zich op-
eischt, vragen wy ook voor onszelven.
Met twee maten.
De vryzinnige pers, Het Handelsblad
voorop, aan haar stelregel „Verdeel en
heersch" (Divide et imperagetrouw
heeft by de jongste Kamerverkiezing in
Hilversum hard mee geholpen om het
vuur der tweedracht tusschen de Recht-
sche partyen heet te stoken.
De christeiyk historischen kregen een
pluimpje dat zij zich niet door de anti
revolutionairen op sleeptouw lieten ne
men, en dezen laatsten werd aangezegd
dat zij, als zyn de de kleinste partij van
rechts, van het strydtooneel hadden te
verdwynen.
Afgedacht van het feit dat het niet
netjes is zich met andermans zaken te
bemoeien, kannen wy tot op zekere
hoogte er in komen dat men aan vryzin
nige zy de er zoo over denkt, en by eerste
stemming meer voelt voor verdeeldheid
dan voor eendrachtig optreden.
Maar dan moet men zich gelijk
biy'ven. En dit nu doet de vrijzinnige
pers, Het Handelsblad voorop, niet.
Weldra zal er een Kamerverkiezing
plaats nebben in Hoorn.
Daar openbaart zich hetzelfde verschyn-
sel als in Hilversum. Iedere partij of
groep eischt voor zich den zetel op. En
wat doet nu Het Handelsblad In plaats
van het toe te juichen, geiyk ODlangs in
Hilversum, komt zij hier met kracht
tegen op.
Aan de hand van de Hoornsche Courant,
een liberaal blad, rekent de redactie voor
dat, indien de drie liberale groepen ieder
met hun eigen candidaat komen, het
herstemming wordt tusschen een sociaal
democraat en een antirevolutionair. En
dan volgt onderstaande waarschuwing:
„Noodig, zeer noodig zal het daarom
zyn, dat men in liberale kringen alle
middelen zal aangry'pen, om tot over
eenstemming te geraken. Getracht
moet worden, dat iedereen de overtui
ging kryge, dat men met op zijde zet
ting van een liever willen, met een
achteraan plaatsing van het district-
belang, alleen het party-belang zal
moeten dienen.
„In Oosthuizen moét men tot een
stemmigheid geraken, daar moét men
zich onderwerpen aan het oordeel dei-
meerderheid, daar moét men de gedach
te van zich zetten, dat men het wel
eens op een krachtproef kan laten
aankomen, want waariyk, de kans is
groot, dat een derde met de buit zal
gaan stryken.
„Daar moet men komen tot eenheid
en de besturen moeten daarna alle hun
ten dienste staande middelen aanwen
den, om in de plaatseiyke vereenigin-
gen den in Oosthuizen gestelden can
didaat te doen overnemen.
„Zoo ooit, dan zal voor de liberalen
by de volgende vei kiezing eendrachtige
samenwerking een besliste noodzake-
ïykheid zyn.
„Dat men daartoe zal mogen gera
ken."
Men merkt wel, het verschil is nogal
groot. En de laatste regel doet denken
aan een bede.
Een bede om net het tegengestelde
te doen van hetgeen men eenige weken
geleden voorbeeldig geprezen had.
Dat heet nu onder ons „meten met
twee maten."
Misleiding.
In sommige antirevolutionaire bladen
vinden wy telkens een advertentie van
het Anti-Tariefwet-Comité, in welke ad
vertentie de Tariefwet wordt afgebroken
en de Christenwerkman tegen een wets
ontwerp tot herziening van ons Tarief
van invoerrechten wordt opgezet.
Ons dunkt, zelfs een kind begrijpt dat
op die wijze dit wetsontwerp, depositie
van het Kabinet, straks het voortbestaan
der Rechtsche meerderheid in groot ge
vaar worden gebracht.
Ons volk weet op die wyze niet waaraan
zich te moeten houden: aan da eerste
bladzyde waarop de „Tariefwet" wordt
verdedigd, of aan de laatste waarop zy
als een ramp voor den arbeider wordt
geschildard.
Zoo wordt dit wetsontwerp de wagen
waarvan de voorwielen achteruit en de
achterwielen vooruit draaien, met het
gevolg dat de wagen stiltaat of uit el
kaar spat.
Laten de administraties van bladen
welke deze advertenties nog niet opna
men, nu eens besluiten de plaatsing
dezer advertenties te weigeren. Laten
zy toonen dat het hun niet om een
handvol centen maar om het landsbelang
in de eerste plaats te doen is.
Ernst en eeDheid van gedachte dienen
onze antirevolutionaire bladen van de
eerste tot de laatste bladzijde te ken
merken. Anders toch zyn zij een huis
tegen zichzelf verdeeld, hel welk instort
ef zy maken zich den tegenstander tot
een belaching.
De driestar op kolom 1 en 2 vorig no.
was ontleend aan de N. Prov. Gron. Crt.
F L O R E 8.
Een der meest afgelegen eilanden uit
onzen Oost-lDdischen Archipel is zeker
wel Flores, behoorende tot de residentie
Timor en Onderhoorigheden. Hoewel
i het er nog erg woelig is en er vaak op
standen tegen ons gezag voorkomen, is
er sinds jaren her een nederzetting van
Katholieken op de plaatsen Larentoeka
en Maoemerie. Te Larentoeka vinden
we een groot klooster en een ruime kerk.
De missie is van uit straat Larentoeka
gezi3n, zoo aardig gelegen, dat ze als
het ware tot een bezoek uitnoodigt.
Dat bezoek brachten we dan ook en
gingen allereerst naar de pastoors, waar
we zeer vriendeiyk werden ontvangen.
Dadeiyk werden we uitgenoodigd de
missie eens te bezichtigen en terwyi een
der pastoors ons een uitlegging van alles
gaf, maakten we een wandeling door
de verschillende werkplaatsen. Hier
worden n.l. eenige honderden inlaDdsche
jongens opgeleid voor timmerman, met
selaar en schilder. Voor ieder vak is
een broeder aanwezig, en onder leiding
van deze Hollandsche vaklui hadden onze
jongens het al een heel eind gebracht.
De joDgens komen op jeugdigen leet-
tyd in het klooster, leeren rekenen, lezen
en schryven en worden daarna voor een
ambacht opgeleid. Ze verlaten het kloos
ter op 21- of 22-jarigen leeftijd als bruik
bare handwerkslieden, die in de Oost een
flink bestaaD vinden. Ik vroeg of ze
ook de Hollandsche taal leerden, maar
hierop antwoordde de pastoor ontkennend.
Volgens zyn meening werd iedere in
lander die flollandsch spreken kon, ver
waand en lui, terwyi ze dan voor werk
man ongeschikt waren. Ik kon hem
geen ongeiyk geven, want ik heb ook
de ondervinding opgedaan, dat een Hol-
landsch sprekende inlander eeD onmo-
geiyk mensch is.
Verder was er een muziekkorps en
daar we ruim een jaar geen mopje mu
ziek meer gehoord hadden, vroegen we
om ons daar eens op te trakteeren. Ze
speelden heel aardig en in een opgewekte
stemming namen we afscheid, om ons
naar de zusters te begeven.
De maire ontving ons ook even harteiyk
en trakteerde ons op een heeriyk glas
melk. Nu, melk had ik zoolang ik in
Indië was, alleen nog maar uit blik ge
dronken, dus sloegen we een tweede
glaasje niet af, vooral daar je op één
been niet kunt loopen, toen kreeg ons
eene beene been ruzie met het andere
en zoodoende hadden we een heele melk
kan leeggemaakt.
In het nonnenklooster vertoeven een
pa>r honderd meisjes, die voor goede
huismoeders worden opgeleid. Hier be
zichtigden we alleen de melkery en
eenige schoollokalen, trouwens daarin
geef ik de maire geiyk, jongelui mogen
het inwendige van een meisjesschool
niet zien.
We kochteh nog eenige snuisterijen
en tafelloopers, door de meisjes gebor
duurd en namen daarna afscheid van
deze vriendelyke menschen met een ma
troos achter ons, die gewapend was met
een emmer karnemelk, zoodat
we 's avonds onder stoom nog een beetje
bleven napraten onder het genot van
een heeriyk bordje karnemelksche pap.
TOTOK.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
Zending der Evangelische Broeder
gemeente (Hernhutters) in Suriname.
Evenals alle andere Zendinggenoot
schappen heeft ook de Z9ndingsarbeid
der Evangelische Broedergemeente in
Suriname, plm. 1740 begonnen, telkens
te kampen met groote gèldeiyke bezwa
ren, die reeds in 1909 zóó nypend waren,
dat de Algemeene Synode te Hernnhut
er, door den nood gedwongen, toe moest
overgaan de geldelijke ondersteuning, die
zq jaarlijks aan de aan haar zendings
werk verbonden scholen in Suriname,
gaf, in te trekken. (De gouveraements-
toelage bedroeg in 1910 biina f70.000,
de uitgaven stegen in dat jaar tot ruim
f83.000, alzoo moesten op de scholen
alleen worden bijgepast ruim 13000 gld.)
Gelukkig kon de sedert 1829 te 's Gra-
hage gevestigde „Maatschappy, ter be
vordering van het godsdienstig onderwys
onder de inlandsche bevolking in de ko
lonie Suriname" met behulp ten deele
van een klein haar nog overgebleven
kapitaaltje in elk der jaren 1910 en
1911 nog met f 6000 byspringen, en kan
zy op die wyze óók nog in 1912 «eniger
mate te hulp komenmaar nu hierdoor
het bedoelde kapitaaltje eerlang zal zya
