No. 131 1912,
Dinsdag 5 Maart
26e Jaargang.
IIEIIWSBLAD
VOOR ZEELAND
3HRISTEUJK*
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWES F, te Goes
F. P. D'HUIJ, te fl iïdrielbf rg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
De raad van een
Onderwijzer.
wa? mm
i. ja? 5 jas&szssm saeaeBm^ssmsRi^aaa^^s^^-sr:
IEi )EREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per ïrie maanden franco p. p.
Enkele nummers.
9 8
.ƒ1.25
0.05
t msm
24f, die zleh met 1 April a.
op ons blad aboimeeren, ont
vangen hei tot diem datum
grat is.
4 Maart 1912.
In bond met 't kapitaal.
Van sociaal-democratische zijde be
weert men, dat de regeering met de
tarief wet de arbeiders maar wil belas
ten. De «kapitalisten" worden gespaard,
't Geld wordt gehaald uit de „leege
z&kk0n"t
Wat is nu echter het eigenaardige?
Dat de mannen van den handel en de
groote fabrieken, de echte kapitalisten,
dat conservatieven en liberalen, waar
onder er zeker heel wat zijn met gevulde
brandkasten, tegen de tariefwet zfln en
er hard tegen ageeren.
De Christelijke party en echter, die
grootendeels bestaan uit menschen, die
tot den arbeiders- en kleinen burgerstand
behooren, meenen, dat de tariefwet geen
kwaad kan, maar ons land kan vooruit
brengen.
De bestrijders van het kapitaal gaan
nu met de kapitalisten arm in arm en
werken ijveriger als iemand tegen een
wijziging van het tarief.
Men zou kunnen zeggen, dat de sociaal
democratie een hechten bond had geslo
ten met 't kapitaal.
't Lijkt vreemder als 't in werkelijk
heid wel is.
9
Twijzel en Kooten.
Als pendant op den schooldwang der
vrijzinnigen te Birdaard wordt nu gewe
zen op wat de heer J. Strating, hootd der
Chr. school te Twijzel, over de openbare
school te Kooten mededeelde.
Die school telde 15 Januari 1911 80
leerlingen (dit cijfer is ten minste offi
ciéél opgegeven); nu deden de voor
standers van openbaar onderwijs hun
best en daar is niets tegen in te
brengen, dat is hun recht dat getal
boven 90 te voeren, opdat er straks een
3de leerkracht zou kunuen komen.
Maar nu hun methode
Eerst wisten ze een aantal schippers
kinderen in te pikken daarna lieten ze
een gezin uit Eestrum met 3 a 4 school
gaande kinderen overkomen (dit gezin
zou anders pas 12 Mei te Kooten komen)
en du overhaalden ze nog een huisva
der, die drie kinderen op onze school
had deze moest nu verhuizen om ge
durende 4 maanden zyn kinderen naar
de openbare school te Kooten te kunnen
zenden. Met 12 Mei gaat deze persoon
naar Drachten. Nu had de openbare
school te Kooten meer dan 90 leer
lingen.
Zie, geachte Redactie, dat is een by
uitstek eeriyke manier om scholen te
vullen I Maar nog is het einde er niet.
De vrijzinnigen houden niet van half
werk. Het doel was niet alleen het
derde lokaal weer te openen, maar
tevens het derde lokaal van de bijzon
dere school te Twijzel leeg te pompen.
Wat nu gedaan
Langs de Twijzelervaart ligt sedert
menschenheugenis,van ouder tot ouder
een voetpad, waar 15 van onze school
kinderen passeeren.
Nu behoort het land, waarover het
voetpad loopt, aan twee vrijzinnige
landeigenaars. Zaterdag 13 Januari
hebben deze de vonders, enz. wegge
haald en het pad daardoor gestremd.
Natuurlijk met de kennelijke bedoeling
dat de ouders hun kinderen van onze
school zouden afhalen en ze naar een
andere zenden. De ouders zijn echter
wijzer geweest en zullen probeeren of
er nog recht bij de autoriteiten is tegen
dergelijke vrijzinnige praktijkenen
°nze school telde 15 Januari Gode
til dank 114 leerlingen.
*Ler mag gezegdeind goed al goed.
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
v in 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
F; mïlieberichten van 1—10 regeie 1.—, iedere regel
av er 10 cent.
Maar waar] blijven de vrijzinnigen met
hunne verdraagzaamheid
i^En waar vooral met hunne bewering,
dat de neutrale school de school is waar
aan de natie gehecht is
Die domme lieden.
Wij zuchten hier, volgers den heer
Patyn, nog onder de domheidsmacht.
Daaraan is alleen de indiening van het
ontwerp tot wijzigiDg der tariefwet te
danken. De „klerikalen" zijn zoo dom.
Het verstand zit alleen by de liberalen in
Nederland, 't Staat er met de menschen-
wereld dus niet best voor.
Want de domheid beheerscht dan de
meeste volkeren. En zelfs in Engeland
groeit het aantal domme lieden steeds
aan. Zelfs heeft de vereeniging van Ka
mer van Koophandel en Fabrieken in
Groot-Brittannie op haar laatste jaar-
ïyksche byeenkomst opnieuw een motie
ten gunste van tarief hervorming aange
nomen. De Rotterdammer herinnert er
zeer ter snede aan.
De motie luidde aldus
dat, met het oog op de beschermende
staatkunde van andere ryken, de aan
houdende en verontrustende styging
der werkloosheid in dit land, en de
noodzakeiykheid om den grondslag
van onze belastingen te verbreeden,
ten einde in de stygende nationale
behoeften te kunnen voorzien, het
strenge vryhandelstelsel, dat dit land
tot dusver heeft gevolgd, zoodanig
moet gewijzigd worden, dat de koop
kracht van de natie wordt versterkt
en zy in staat wordt gesteld bij onder
handelingen over handelsverdragen,
gunstiger voorwaarden te bedingen
van buitenlandsche mogendheden en
aan de koloniën een voorkeurrecht te
verleen en
en dat de regeering wordt uitge-
noodigd, stappen te doen, om aan deze
motie uitvoering te geven.
Deze motie nu werd aangenomen met
51 stemmen voor, 12 tegen en 41 blanco
Een vorig jaar kreeg een soortgelyke
motie 46 stemmen voor, 31 tegen, ter
wyi 32 blanco stemden.
Ook in Engeland neemt de domheid
dus toe
Nog een oogenblikje, en er is nergens
meer op de wereld «gezond verstand
te vinden, dan by de vryzinnigen in ons
land.
Dat ïykt niet al te best. Men kon
immers eens gaan meenen, dat men, als
't eenmaal zoo was, verstandig deed, de
rollen om te keeren, door de verstand!
gen dom, de dommen verstandig te
noemen.
De „Tariefvereeniging" schryft ons
Een dikwyis herhaalde grief tegen het
Kabinet Heemskerk is, dat de kosten
der sociale wetten, zullen worden betaald
door verhooging van het Tarief.
Dat eene dergeiyke regeling niet zóó
vreemd is als men het dikwyis tracht
voor te stellen, kan biyken uit voorbeel
den van elders.
Zooals men weet draagt in Denemarken
de Staat de helft in da kosten van het
ouderdomspensioen, dit is ongeveer
5.400.000 Kronen.
Wat minder bekend is, omdat men de
mededeeling daarvan misschien te veel
in overeenstemming acht met de plannen
onzer Regeering, is het feit dat de in
voering van een bieraccijns, de prys is
geweest, die de Deensche regeering voor
het ouderdomspensioen heeft bedongen
Deze bieraccyns bracht in het jaar
1909/10 op 5.999.608 Kronen, dit is meer
dan het gansche aandeel van den Staat
in het pensioen.
Voegen wy hier nog by dat voor
1909/10 de totaal gewone Staatsinkom
sten bedroegen byna 82 mill. Kronen en
dat daarvan alleen ruim 30 mill. Kronen
uit invoerrechten voortsproten.
Een tweede voorbeeld van elders is
het volgende
De part. corr. van de N. Rott. Crt. te
Zilrich, deelt in het nummer van 3 Febr.
mede, dat Zwitserland op het gebied der
sociale wetgeving steeds by alle natiën
vooraan heeft gestaan vooral wat arbeids
bescherming betreft, krachtens eene wet
reeds in 1877 aangenomen. Sinds kwam
er evenwel stilstand, en leden herh. aide
pogingen om door verzekering de gevol
gen van ziekte en ongeval te regelen,
schipbreuk. Een nieuw ontwerp kwam
evenwel onlangs in, en volgens een be
kend Staatsman zegt de correspondent
„vordert dit nieuwe ontwerp van onze
zuiver democratische gemeenschap, dat
zy toone niet alleen dingen tot stand te
kunnen brengeD, die de medewerking
van allen vereischen, doch ook zulke
sociale werken, die een waarachtig altru
ïstische overtuiging eu van enkelen ook
een persooniyk offer vragen".
Verder deelt de corr. mede dat het
ontwerp voorschryft, dat het Ryk uit
diep gevoelde overtuiging met ruime
middelen zal by dragen.
Deze jaarlijksche subsidie door de
Bondsregeering uit te keeren, wordt be
rekend op 7 ti 8 mill. frs. De middelen
hiervoor „worden gevonden uit de op
brengsten der inkomende rechtende
persoonlijke financieele druk is dus niet
zoo zwaar".
Tot zoover de corresp. der N. Rotterd.
Courant.
Als men nu weet, dat de Invoerrechten,
die in Nederland f2.15 per hoofd bedra
gen en door de verhooging van Minister
Kolkman tot ongeveer f 4 zullen klim
men, in Zwitserland reeds f 10.22 per
hoofd bedragen, dan is de nieuwe druk
der 7 8 mill. trs. voor de intusschen
aangenomen ziekte- en ongevallen wet,
alleen daarom reeds „niet zoo zwaar
te achten, omdat men in dit „zuiver
democratisch land" reeds lang aau het
by ons zoo fel bestreden systeem, ge
wend is.
Antirevolutionaire Partijdag.
Vrydag heeft te Groningen op den
Anti-revolutionairen Partydag, prof. dr.
H. Visscher, hoogleeraar te Utrecht,
assessor in het Centraal Comité, naar
aanleiding van zyn onderwerp„EeDige
beschouwingen over het kerkeiyk vraag
stuk", de volgende stellingen verdedigd:
I. De invloed der moderne cultuur
ontwikkeling op het geestelijk leven des
volks heeft als noodzakeiyk gevolg dat
de functie van den Staat met betrekking
tot het geesteiyk leven in hetalgemeeD
en met betrekking tot de religie in 't
byzonder in dien zin is gewyzigd, dat
vrijheid van godsdienst en de daarmede
verbonden gevolgen moeten aanvaard
worden.
II. Indien volgens art. 36 der con
fessie de overheid als dienaresse Gods
geroepen is het koninkrijk Jesu Christi
te vorderen, dan kan zij dit in den mo
dernen cultuurstaat uit den aard der zaak
slechts doen met inachtneming van het
eigen karakter onzer cultuur. Da over
heid heeft dus de haar volgens art. 36
toegekende roeping op andere wijze te
vervullen dan vroeger, d. w. z. met er
kenning van het beginsel van volkomen
vryheid van Godsdienst.
III. Tengevolge van deD invloed door
het historisch verleden uitgeoefend op
het heden, zyn er ook onder ons volk
nog resten van vroegere cultuur-toestan
den, die zich met het moderne leven niet
vereenigen laten. Daardoor ontstaan
wanverhoudingen, die ook op het gebied
der politiek verschillende problemen stel
len. De voornaamste dier vraagstukken
zyn die van school en kerk.
IY. De richting waarin de anti-revo
lutionaire staatsparty de oplossing dier
problemen inzonderheid van het kerkeiyk
probleem nastreeft, wordt bepaald door
haar algemeene beginselen in dien zin
lo. als zy beiyden dat God ook de
cultuurontwikkeling der menschheid
leidt, de moderne cultuurontwikkeling
aanvaardt en dus onvoorwaardelijk
erkent het beginsel van vrijheid van
godsdienst en de daarmede verbonden
gevolgen
2o. datj-zy belydend, dat de overheid
dienares Gods is, streeft naar zulk een
oplossing jjder politiek geesteiykepro-
blemen in het algemeen en van het
kerkeiyk/^vraagstuk in het-byzonder,
dat daarby het waarachtig belang van
Gods Koninkrijk en dus ook het recht
der kerken in het oog wordt gevat;
3o. dat zij, erkennend dat art. 171
der grondwet, vooral in verband met
de in 1816 geweldig aan de 'Geref.
Kerken dezer landen opgelegde orga
nisatie, tot onrecht leidt, streeft naar
losmaking der zilveren koorde
4o. dat deze losmaking kan geschie
den of onmiddeliyk door uitkeering
aan de rechthebbenden of door het
scheppen van het subsidie-systeem
voor alle kerken op voet van gelijk
heid, doch met dien verstande, dat in
het laatste geval het doel der over
heid zijn moet door dit subsidie-systeem
mee te werken aan het voorbereiden
eener toekomst waarin de kerken zich
in overeenstemming met haar wezen
ook financieel geheel op eigen levens
wortel ontwikkelen kunner.
De heer J. C. Wirtz, schoolopziener te
Winschoten, spreekt over „Schoolquaes-
tie en school", aan de hand der volgende
stellingen
1. Er moet een geheel nieuw stelsel
voor het lager onderwys komen
a omdat het tegenwoordig stelsel
voer tot al sterker centralisatie
b omdat het op de maatschappeiyke
toestanden der 20ste eeuw Diet meer
past;
c omdat by het tegenwoordig stelsel
juist de zwakkeren dreigen om te
vormen, of niet krijgen watzenoodig
hebben
d omdat bij het tegenwoordig stel
sel het peil der algemeene ontwikke
ling daalt;
e omdat het tegenwoordig stelsel
vry wel aan niemand voldoet
f omdal de tegenstelling „openbaar
en byzoDder onderwys" uit den tyd
schoolsehe banden en meer practisch
te worden in den goeden zin van het
woord
c omdat daarbij met het ouderrecht
gerekend kan worden
d omdat het stelsel der rechtstreek-
sche verzorging fiasco gemaakt heeft
e omdat de ervaring op schoolge
bied en ook op ander terrein geleerd
heeft, dat ons volk wel in staat is mee
te werken aan de uitvoering van
wetten
f omdat dit stelsel veel goedkooper is.
Wy zyn jaloersch op ODze vrienden
in andere provinciën. Wat is Zeeland
toch achterlijk misdeeld.
Laat ons net er nu eens op zetten dat
Middelburg of GoesP heden over
een jaar ook eens een antirevolutionairen
party dag organiseert.
Een Zeeuwschen antirevolutionairen
party dag
R3CLAMR3.
Ik had een zware koude gevat, waar
mede ik ben blij ven doorloopen, schrijft
ons de heer Berm. Joh. Kamphuis, land
bouwer te Harbrinkhoek, gemeente
Tubbergan, zc odat ik influenza kreeg. Ik
moest aanhoudend hoesten, had last van
benauwdheden op de borst en pyn in
mijn lendenen en in myn schouderbladen,
's Nachts kon ik dikwyis niet slapen en
had suizingen in myn hoofd. M(jn eetlust
was ik zoo goed als kwijt. Hen kennis
van mij, de onderwijzer, ried mij aan, de
Abdijsiroop, Klooster Sancta laulo, te
gebruiken, daar hy en zijn vrouw er veel
baat bij gevonden hadden. Ik kocht
daarom eene flasch Abdijsiroop by den
drogist Goinga te Almelo en tot mijn
groote blydsehap moest ik ondervinden,
dat de Abdy siroop een uitstekend ge
neesmiddel was. Na eenige lepels Abdy-
siroop gebruikt ie hebben, verminderde
het hoesten veel en nadat, ik eenige
flesschen Abdy siroop had opgebruikt,
waren de rillingen, de pijn in myn rug en
het hoesten veel verminderd. Na nog een
fleschje Abdijsiroop gebruikt te hebben,
was ik weer gezond en opgeruimd als
E voorheen. Myne verklaring moogt gij
is en vervangen moet worden door gaarne publiceeren.
„neutraal of niet neutraal", een tegen
stelling, die thuis behoort op het ge-
bied der opvoedkunde;
g omdat het tegenwoordig stelsel
een deel van ons volk geldeiyk zeer
sterk bevoordeeld boven het andere
deel.
2. Bij het nieuwe stelsel der toekomst
moet de gemeente als verzorgster van
het onderwys uitvallen
a om een eind te maken aan den
ouderlingen wedijver der gemeente,
die het onderwys niet ten goede en
andere zaken ten nadeele strekt;
b om het mogelijk te maken dat
by de Gemeenteraadsverkiezingen de
politiek minder op den voorgrond treedt
c om te voorkomen, dat de gemeen
tepolitiek beheerscht wordt door de
onderwyzers
d om betere verzorging te krijgen
van het platteland en vooral van op
komende streken.
3. "De zorg van de Rijksoverheid kan
onmiddeliyk of middellijk aan het on
derwys ten goede komen. De middel-
ïyke verzorging door gebruikmaking van
het particulier initiatief verdient ver de
voorkeur
a omdat het stelsel meer vryheid
van beweging geeft'.
b omdat het onderwijs daardoor
kans loopt bevrijd te worden uit
De Abdysiroop is een onovertroffen
middel tegen asthma, kink- en siy mhoest,
verouderdeen verwaarloosde verkoudheid,
pleuris, influenza, heeschheid, keelpijn en
alle borst- en longaandoeningen.
Voorkomt de TeriDg
Do Abdysiroop, Klooster Sancta Paulo,
kost per flacon van 230 gram f 1.—, per
flacon van 550 gram f 2.— en per flacon
van 10(0 f3.50. Eischt rooden band met
handteekening van den Generaal-Agent
L. I. AKKER, Rotterdam. Verkrygbaar
bij de bekende verkoopers, alle drogisten
en de meeste apothekers.
riiddeibwrg. Zondagavond waren een
tweetal, ongeveer 14-jarige jongens, op
de stoep van den winkel der Singer-
naaimachinemaatschappij, op de Lange
Burg, met elkaar aan het stoeien. Het
schijnt er al vrij ruw toegegaan te zyn,
tenminste op een gegeven oogenblik
kwam een der belhamels met zulk een
kracht tegen de groote spiegelruit, dat
deze zoo goed als geheel werd vernield,
een klein deel viel in de étalagekast,
doch het grootste deel op straat, met
een ontzettend lawaai. Spoedig werd de
chef van het filiaal gewaarschuwd eu
ook enkele van het personeel, terwyi
een timmerman met een paar werklieden
verscheen om de ruïne op te ruimen en
vervolgens inplaats van het glas planken
