No. 124 1912,
Maandag 26 Februari
26e Jaargang.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
2hRiSïEküK-
HISTORISCH
i
LlEüS tafel.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. j, DE JONGE-VERWES F, te Goes
F. P. D'HUfj. te fiiddelbt Tg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
By dit nummer behoort een Bjjblad.
v
Neemt uw maatregelen bijtijds.
wet mm £*rqvxsrc«a.
IEldEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prfis per Irle maanden franco p. p..
Hnkele numtneis»
a o
.ƒ1.25
- 0.05
I
UITGAVE DER FIRMA'S
EN
BE^sagaasw-^f^g^ar -^^jBaBajmrgiwaBBEaBBiasagrra; TBRfiSaiFS
van 1—5 regels 50 cent, ieaare regel meer 10 cent
Familieberichten van 1—10 regeSc 1.—iedere regel
mi er 10 cent
Zk
IX.
Het is heel gemakkelijk om te beweren,
dat bescherming de artikelen duurder
maakt, maar men vergeet, dat men in
onze maatschappij met menscnen te doen
heeft en dat er op het heffen van den
prjjs duizenderlei factoren kunnen in
werken.
Op het oogenblik worden in Duitsch-
land tal van industrieën beschermd. Het
gevolg is dat Duitschland in de eerste
plaats zijn fabrieken begunstigd ziet door
zijn eigen volk en dat, nu de industrie
daardoor een hooge vlucht heeft genomen
en op groote kracht is gekomen, Duitsch
land in de tweede plaats zijn artikelen
ook in ons vaderland plaatst.
Hoe grooter de fabriek is, hoe goed-
kooper de producten zijn. En het gevolg
daarvan is, dat onze nijverheid niet in
staat is te concurreeren met de industrie
van die volken, die beschermd worden.
Nu komt er echter een tarief. Neem
nu eens aan, dat Duitschland op een
zeker artikel van f 100 f 30 verdient. Dan
kan men in ons vaderland onmogelijk
voldoende concurreeren tegen een buiten-
landsch huis. Op zoo'n artikel zal nu een
tariefrecht van 10 °/o worden geheven.
Dan moet het artikel met f110 worden
betaald.
Maar doet Duitschland dat, dan gaan de
Hollandsche fabrikanten concurreeren.En
daarom stelt hij zich in zoo'n geval met
een winst van 120 tevreden en is de
prijs van het artikel ondanks die «vree-
seiijk TariefweU dus niet verhoogd.
Zoo komt er dan een concurrentie tus-
schen Duitschland en Nederland, waar
door de prijzen toch in elk geval niet
zullen stijgen, maar integendeel veel
eerder zulten zakken.
De practjjk heeft dit telkens laten zien.
Als men de zaak indenkt, dan zou men
kunnen gelooveu, d t de prijzen in het
begin iets zullen stijgen, maar de prak
tijk stelt u gerust.
Ontleen eens een voorbeeld aan onze
eigen industrie, waarvau enkele produk-
ten worden belast.
De sigaren zijn die niet goedkoop P Is
het bier soms zoo duur P Neen, niet waar
En zoo is het ook met de verduurzaamde
levensmiddelen. Niemand zal durven be
weren, dat deze artikelen in ons vader
land zoo duur zijn.
En alle menschen die van deze arti
kelen gebruik maken, en hoeveel bier
wordt er niet gedronken en hoeveel siga
ren worden er niet gerookt, kunnen en
moeten het uit de practijk weten, dat
door het tarief deze artikelen niet duur
maar integendeel goedkoop zijn, en dat
juist daardoor de industrie in deze arti
kelen bloeit en veel menachen brood ver
schaft.
En zoo zal het zijn met alle andere
artikelen. Juist door het beschermend
recht zal de nijverheid in het betrokken
artikel opbloeien, zal de concurrentie toe
nemen en meer arbeiders worden ge
vraagd.
24 Februari 1912.
Dezer dagen is een belangrijk boek
verschenen „De Pers in Zeeland, 1758—
1900door H. P. Abrahams. Te 's Dra
ven hage bjj M. Nijhoff.
Op bladzjjde 267, waar de schrijver
„De Zeeuw" behandelt, schrijft hij onder
meer
„Omtrent het oordeel van De Zeeuw
over het Feminisme kan hier zelfs nog
iets meer verteld worden dan in het
blad zelf te vinden is.
De reeks artikelen over dit onderwerp
begon den 15 October 1898 en werd in
de nommers van 18 en 22 dier maand
voortgezet. Zy vulleu telkens eenige
kolommen. Maar de lezer die naar het
in 't laatst genoemd nummer aange
kondigde slot met belangstelling uitzag,
werd teleurgesteld, en zijn nieuwsgierig
heid kan eerst nu bevredigd worden.
Het laatste stuk is wel niet in de pen
gebleven, maar was in het archief der
redactie terecht gekomen, en aan de
welwillendheid van deze, die zich wel
de moeite heeft willen geven hare por
tefeuille eens te doorsnuffelen, is het te
danken dat het aan een levend begraven
ontkomen is en hier kan vermeld wor
den
En dan volgt het artikel Feminisme
IV (slot).
Ware de geachte schrijver nog in leven,
wij zouden hem gemakkelijk kunnen
bewijzen dat eeD «afschuwelijk misver
stand" hem parten moet gepeeld hebben.
Immers de vier artikelen over Femi
nisme zijn in opvolgiüg door ons ge
plaatst in de notnmers 7, 8, 10 en 11,
resp. 15, 18, 22 en 25 Oct. 1898.
Zoodat wij maar zeggen willen dat
de tirade op bladz. 267, dit punt be
treffende, onjuist is.
Hoe de schrijver er aan kwam is ons
een raadsel, en zal, dunkt ons, wel altijd
een raadsel blijven.
„De Pers" zal door slechts weinigen
gelezen worden. Mogelijk dat een enkele
door bedoelde tirade getroffen wordt.
H(j neme dan ook nota van onze tegen
spraak.
Schrikkeljaar.
Een inzender in Het Handelsblad be
strijdt, op de hier volgende wijze,de mede-
deelingen over het schrikkeljaar, gisteren
hier opgenomen.
De regeliDg, dat elk vierdejaar een dag
langer zou zijn, is in het jaar 46 v. C. inge
voerd door Julius Caesar. Voor de verkla
ring der namen hebben wy dus niet in het
Fransch te zoeken, maar in het Latyn.
By het optellen en aftrekken rekenden
de Romeinen het punt van uitgang mede,
zooals alle volken, die op de viDgers reke
nen. Ook onze voorouders deden dat, en
daardoor heet dezelfde dag in de volgende
week „vandaag over acht dagen".
Volgens de Romeinsehe rekening, die
nog lang in de Middeleeuwen in gebruik
bleef, was dus 24 Febr. de zesde dag voor
1 Maart, dies sextus ante Kalendas Martias.
In het schrikkeljaar werd nu voor 24 Febr.
een dag ingevoegd. Deze werd echter niet
de zevende, maar de tweede zesde, dies
bissextus of bissextilis, genoemd. De dag
daarna zou by het aftellen nooit bissextus
hebben kunnen heeten, maar had bisquin
tus moeten zijn. St Matt hijs werd dan ook
in een schrikkeljaar niet verplaatst, maar
bleef op den zesden dag voor 1 Maart.
Februari hield dus officieel ook in een
schrikkeljaar 28 dagen, maar er waren er
2, die als de zesde voor l Maart golden en
dus beide met de letter F geteekend waren.
Doordien men echter met de telling der
weekdagen gewoon doorging en niet b. v.
twee Zaterdagen rekende, verspong op
24 Februari de Zondagsletter heeft men
er in een schrikkeljaar twee, waarvan de
eene geldt tot 24 Februari, de andere
daarna.
Toen men later de dagen der maand
van den eersten af verder telde, kwam
men vanzelf tot de voorstelling, dat er
na 24 Febr. een dag werd ingevoegd en
dat St. Matthijs in het schrikkeljaar een
dag versprong. Deze dwaling vindt men
ook reeds in de Middeleeuwen, en daarna
zelfs in gezaghebbende werken over den
kalender.
Waarom is nu de schrikkeldag inge
voegd voor 24 Febr. en niet aan het einde
der maand? Vóór de Juliaanschehervor
ming werd by de Romeinen, gewooniyk
om het andere jaar, na de maand Februari
een schrikkelmaand ingevoegd van 27 of
28 dagen. In zulk een schrikkeljaar had
dan echter Februari slechts 23 dagen. In
aansluiting daaraan heeft Caesar den
schrikkeldag na den 23en ingevoegd.
J8Ë?»-=:7Ï35 5
R E C L A M 1 S.
Het komt dikwyis voor, dat menschen
aan nier- of blaaskwalen ïydende ziju,
zondei dat sy eenig vermoeden hebben
van de oorzaak van hun kwaal. Dever-
schy'Dselen loopen dan ook zeer uiteen
en dat zy zich niet op dezelfde wyze
voordoen dient te worden toegeschreven
aan de verschillende lichaamsgesteldhe
den by verschillende menschen.
Doordat de nieren hun plicht nietbe-
hooriyk vervullen, gaat gij lijden aan
pyn in den rug. of de zijden, gy krygt
last van pyn in de gewrichten en spie
ren en vooral bij guur en vochtig weer
gevoelt gy u rheumatisch. De urine laat
een bezinksel achter en komt pyniyk,
soms by zeer groote of by zeer kleine
hoeveelheden, en met een scherpe, on
aangename reuk. 's Morgens gevoelt gy
u dikwyis te ellendig om op te staan en
gy krygt blazen onder de oogen, opge
zwollen handen en enkels.
Wanneer zich verschijnselen als de bo
venstaande vertoonen, is dit een bewys,
dat de nieren te kort schieten in hun
plicht om de onzuiverheden uit het bloed
te flltreereD. Verwaarloozing dezer ver-
schynselen leidt tot gevaariyke ziekten
als chronische rheumatiek, steen, ont
steking' van de blaas en urinekanalen,
hartzwakte, enz. Begint daarom zoo spoe
dig mogelijk heden nog met het
gebruik der echte Foster's Rugpyn Nie
ren Pillen, het grootsche nieren- en blaas-
geneesmiddel, dat de nieren hun verloren
kracht weergeeft. Zy maken deze orga
nen weer geschikt voor hun omvangryk
werk om het bloed te zuiveren.
Let er op, dat de handteekening van
James Foster op de doos voorkomt ten
bewyze, dat gy de echte Foster's Rugpyn
Nieren Pillen krygt. Zy zyn te Goes
verkrijgbaar bij de Firma Nathan Ema
nuel en te Middelburg by den heer Joh.
de Roos, Ylasmarkt K 157. Toezending
geschiedt franco na ontvangst van post
wissel a f 1.75 voor één, of f 10 voor zes
doozen.
Armverzorging. Het Elberfeldsche
en het Nederlandsche stelseldoor
J..R. Snouck Henkensmans.
Utrecht, Gr. J. A. Ruys.
Dit is no. 7 van de 4e Serie van
Christendom en Maatschappy onderred,
van oir. P. A. Diepenhorst. De schryver
geeft ons een duidelyken en beteren
kyk dan tot nog toe op het Elberfeldsche
stelsel, zooals dit in het ontwerp tot
wyziging der Armenwet (door Goeman
Borgesius) in 1900 gehuldigd werd. Hy
breekt daartegenover een lans voor een
Nederlandsch stelsel, waarvan hy de
grondslagen aangeeft. Nu er een ver
beterd Ontwerp Armenwet by de Kamer
is ingekomen, viDdt de heldere uiteen
zetting van den deskundigen schryver
stellig een goed onthaal.
Gids voor den By bellezer doorT.
M. Looman, 8e druk. Herzien 6d
bygewerkt door K, Wielemaker en
P. J. van Melle. Nykerk, G. F.
Callenbacb.
Loomaus „Gids" is jarenlang de vraag
baak onzer Chr. Jongelingsvereenigingen
en Zondagsscholen geweest. Wy ontvin
gen de 2e aflevering. In 10 afl. zal deze
nieuwe uitgave compleet zyn. Denamen
der bewerkers zyn ons borg voor een
nauwgezette herziening', dia dezen druk
een even drukke kennismaking zal be
zorgen als de vorige.
Het Avondmaalsformulier, door
dr B. Wielinga, v. d.m te Amster
dam. Kampen, J. B. Kok.
Een duidelyke uiteenzetting van de
beteekenis van dit tweede Sacrament
komt de uiteenzetting van de beteke
nis van het Doopsformuiier vervolledi
gen. De inzetting van het H. Avond
maal wordt door deze varhandeling op
uitnemende wyze verduideiykt, ter aan
moediging van bekommerden, en ter be
straffing van twijfelmoedigen,aan de hand
der Schrift.
Het werk, waarvan de 3e aflevering
verscheen, zal in 15 afleveringen com
pleet zijn.
Stemmen des Tyds. Maandschrift
voor Christendom en Cultuur.
Utrecht, G. J. A. Ruys
Ook deze 4e aflevering biedt zeer ryke
lectuur, die ons in toenemende mate
doet waardeeren, dat de redactie, uit
zoovele uitnemende werkkrachten sa
mengesteld, deze moeiiyke taak op zich
nam. Er is voortgang in deze uitgave.
Os. Molenaar geeft een fyn gestileerde
studie over Charles Dickens. Dr. Nieuw
huis deelt velerlei wetenswaardigs mede
over „den tertiairen mensch", waarbij
hy de apothesen der ongeloovige geolo
gisch® wetenschap in het juiste licht
stelt, en de bekende vondst van den
pithecanthropus erectu3 naar verdienste
met stilzwygen voorbygaat. L. E begint
een roman met den titel „In de Gene
raliteitslanden". „Oud en Nieuw Calvi
nisme" luidt de titel van een doorwrocht
stuk, waarvan het slot in de volgende
aflevering verschijnt, van de hand van
dr. Kromsigt, naar aanleiding van de
studie onder denzelfden titel, van den
modernen predikant dr. Hylkema, en
van den modernen professor Eerdmans.
Schoon de aanvallers waardeerend,
we8rt de geleerde schry ver de aanvallen
zelve op het hedendaagsch Calvinisme
met waardigheid af, zich hierby een
waardig stijjdgenoot betoocend van prof.
Bavinck, met aantooning der onjuistheid
van de hoofdstelling van dr. Hylkema.
Voorts zijn er „Verzen" van Willem
de Merode en J. S. Brants. Prof. Diepen
horst behandelt in ztjn „Economische
Kroniek" verschillende actueele vraag
stukken, onder anderen het Vrouwen
petitionnement tegen de Tariefwet. De
„Leestafel" is ryk verzorgd en de Biblio
grafie van ds. J. C. Rullmann eveneens.
Met handhaving oDzer vroegere uit
spraak, vestigen wij met groote inge
nomenheid en dankbaarheid de aandacht
op de verschijning van dit tydscbrift,
waarin zoovele artikelen van groote
wetenschappeiyke en letterkundige waar
de ons komen herinneren dat de periode
van nacht.school en nachtschuit, waarin
het Humanisme ons weggezopken waan
de, voor immer voorby is.
Onze Staatsregeling, door dr. E. J.
B^umer. Utrecht, Gr. A. Ruys.
Een boek van by de 300 bladzyden,
doch waarin wel voor 3000 bladzyden
lectuur zit. Eo daD geschreven door
een volbloed antirevolutionair, die Ons
Program en Onze Constitutie heeft be
studeerd. Aan een zoodanig boek was
behoefte. Beynen is te droog, IJzerman
minder geschikt voor antirevolutionaire
jongelui en Christelijke onderwijzers.
Daarom begroeten wy dit boek met in
genomenheid, eD noodigen al onze Chr.
schoolbesturen en onderwijzers uit, en
niet minder de leden onzer antirevoluti
onaire propagandaclubs om zich dit werk
aan te schaffen. Het is een kosteiyke
leiddraad by de besprekingen van vraag
stukken van politieken aard.
In een inleidend woord beantwoordt
de schryver de vraag Wat is de Staat?
en behandelt hij achtereenvolgens de
Overheid, Souvereiniteit, Constitutie, Par
lementair stelsel.
In een negental hoofdstukken geeft by
Geschiedenis der Grondwet, Grondgebied
en onderdanen, Plichten en rechten (men
lette op deze eeuig juiste volgorde d r
onderdanen. De KoniDg. De Staten-Gene-
raal. Het tot s rd komen eener wet.
Staatsbemoeiïng. Finantiën. Provincie en
Gemeente. Ir de rubriek Verwyzingen
wordt een eerbiedwaardige reeks bronnen
genoemd door dr. B. eeraadp'eegd. Het
is een wetenschappelijk boek, maar in
populairen styi geschreven, sd daarom
voor onze clubs een onschatbaar vade
mecum.
Middelburg. Woensdag a.s. vergadert
de gemeenteraad ter behandeling van
de onderstaande zaken 1. Installatie
J. A. Vertregt. 2. Notulen. 3 Ingekomen
stukken. 4. Eervol ontslag G. Houteka
mer, onderwijzer school K. 5. Eervol
ontslag J. J. M. de Borst erdcorn, lid
C. v. t. scholen voor L. O. 6 BenoemiDg
lid uit deD Raad tot bestuurslid van de
Ambachtsschool (vac. J. G. Erraenns).
7. BenoemiDg 2 onderwyzers school K
(vac. A. Langejan en G. Hout-kamer)..
Voorgedragen worden: (vac Langejan)
le D. C. van der Wei ff te Goes, 2e W.
K. Hack te Dreischor, 3e G. van de K- eke
te Oud Sabbinge; (vac. Houti-kamer) le
W. K. Hack, 2e G. van de Kreke, 3e M.
Bieiker te Wemeldinge. 8 Verslag Kin
dervoeding. 9. Suppletoirs kohieren 1911
inkomsten belasting, hondenbelasting,
schoolgeld scholen A en C, G en J en
Herh. Oaderwys. 10. Wyzigirtg begroo
ting Burgerlyk Armbestuur 191'. 11.
Voorstel B. en W. op verzoek W Rey-
nierse om het Rademacbersvoetpad van
den ligger der wegen en voetpaden af
te voeren. 12. Idem verzoek Maas en
Dobbelaar inzake verharden vau den toe
gangsweg naar hunne hofstede. 13. Idem
tot on bewoon baar verklaring verschillen
de woningen, Bagynhof. 14. Voorstel
Commissie voor de Strafverordeningen
omtrent adressen muilkorven losloopen-
de trekhonden.
Middelburg. In 1911 is door den ge
meenteraad besloten tot levering van elek
triciteitslevering door de gemeente en om
de electricitèit te betrekken van de elec-
trische centrale der trammaatsctaappy
VUssingenMiddelburg, gevestigd t8
Viissingen.
Door B. en W. is een ontwerp stroom-
leveringscontract ontworpen, waarin als
prijs wordt genoemd 6,8 ct. per kilometer-
uur voor electriciteit ten behoeve der par
ticuliere levering en 4,2 ct. voor eenheden
ten behoeve van kracht-en verwarmings-
doelemden en publieke verlichting, terwyi
bovendien door de gemeente aan de maat
schappy f50 per jaar en per maximum
K. W. belasting.
De maatschappy moet een waarborg
som storten groot f 20.000 en zal als zy in
gebreke blyft stroom te leveren een boete
betalen van f 500 voor het eerste uur en
f 1000 voor elk volgend uur.
Naar aanleiding van dit voorstel rap
porteerde de commissie voor de fabricage,
o. a. dat zij de voorkeur geeft aan één
prijs voor licht- en kracht eenheden. De
gemeente kan dan toch de verkoopspryzen
doen verschillen.
Zoowel deze commissie, als de com
missie van finarjciën en zooals later
bleek ook de raad waren er voor, dat
alvorens het rapport in deD raad behan
deld werd, de meening der betrokken
maatschappy te hoor m. De raad besloot
hier toe, nadat B. en W. verklaard had
den hun voorstel te handhaven Volgens
dit college kan de maatschappy de voor
waarden aannemen of verwerpen.
De maatschappy heeft slechts weinig
op het ontwerp-rapport aangemerkt, al
leen verzocht zy de boetes op de helft
teruggebracht; terwyl zy de eindbeslis
sing over de vraag of er sprake is van
overmacht niet aan den raad maar aan
de drie scheidslieden, die ook over andere
kwesties te beslissen zullen hebben zou
willen zien cpgedragen.
De maatschappy is bereid om twee
voedingkabels te leggen, terwyl in net
ontwerp van B. en W. slecht» één wordt
bedongen.
Over één prys van licht en kracht gaf
de maatschappy haar meening niet te
